1842-1843

9.               

* Հայր Աբրահամ Վրդ. Ճարեանին - Ս. Ղազար

Անթուական 1842- 1843

Պատուական եւ Սիրեցեալ Եղբայր,

Զգրեալդ ի 17, առի այսօր (20). վասն անգղիացի մատենին գիտեա, զի ես միամտութեամբ կարծեցի զնոյն եւ ոչ զթարգմանութիւնն խնդրել քեզ. իսկ վասն իմ հաւատա ՛ ինձ եղբայր, զի յերկուց ամաց հետէ ոչ եմ ընթերցեալ գիր անգղիացի, զոր եւ ոչ քաջ իմանայի յառաջ երբեք. եւ վասն գերմանականին ասացից ամօթով, զի յորմէ հետէ եկեալ եմ այսր երիս գլուխս յաւետարանէ ընթերցայ. մանկունքն ի խցկան փոքու որ է խաղետղ եւ ճեմարան մեր լազըր լազըր լըղլըղան եւ գլուխ իմ տռնպած է. սրբագրեմ այժմ միւսանգամ զճառ իմ եւ այլ ինչ հատուածս վասն « Բազմավիպի » ի մտի ունիմ յարդարել, յետ այնոցիկ թերեւս պարապեցայց ի գերմանականն: Զպարապոյ ժամս անցուցանեմ յընթերցումն, ի դասատուութիւն մանկանց եւ ի դատել [1]:

Ոչ վրիպիս յառանձնութեան զիս կարծել, զի ամենայն ուրեք առանձին եւ մենաւոր է սիրտ անջատեալ յիւրոց ըղձալեաց. եւ ըստ արտաքնոյն միայնութիւն գտի ինձ վայր ախորժելի եւ անզբաղ զպատուար բերդին, մարգագետին բարձրադիր հովանացեալ ի կասկենեաց. անդ իբրեւ ժամ մի ընկողմանեալ ընդ ծառով նկատեմ զգեղ բնութեան եւ զտենչալի բլուրս իմ եւ ապա ընթեռնում եւ դառնամ: Իմ իսկ զմտաւ ածեալ էր գրել զմիայնութեանց իմոց, այլ վարանէի թէ զո՛ր ոճ կալայց, կամ թէ վասն ո՞յր գրել, զի ի բազում ամաց շատ ժամավաճառ լեալ յօրհասական գրութիւնս, ոչ կամիմ միւսանգամ ջեռուցանել զգլուխ իմ ի գիր սնոտի, եւ ոչ թափել զսիրտ իմ ի նանիր ի դաշտս քարտիզից, ուստի ոչ ոք է որ ժողովէ կամ իմանայ։ Լաւ համարիմ հեղձուցանել ի սրտի զամենայն աշխոյժ եւ զբարբառ նորա, քան ցնդել յօդս ի զուր կամ կիսահագագ արձակել հնչիւն: Սակայն եթէ պարապեցայց՝ գրեցից ինչ, զի մի՛ իբրեւ տիկ քաղցուոյ պճպճեալ եռացեալ ուռուցեալ պայթիցիմ. արդեօք եւ դու համարիցիս ինձ մեկենաս, իցէ թէ եւ ես արժանի եղէց մեկենասայ ուրուք:

Ողջոյն տուր Հ [ օր ] Ղուկայ եւ այլոց: Ողջունէ զքեզ Ե [ ղբայր ] Ստեփանոս, Բարի լոյս ճանըմ ասելով.

խ[ոնարհ] ծ[առայ] Մ[եղաւոր] [2] Եղ[բայր]
Հ [այր] Ղեւոնդ Մարգ[արեան]

10.               

Հայր Բարսեղ Վրդ. Մարտիրոսեանին

Անթուական 1842- 1843

Սիրեցեալ,

Ուխտազանց լինել ոչ այնպիսի ինչ մեծ է, որպէս զայլս ուխտադրութիւնս առնել. դու (թէպէտեւ սիրով գրես) այդու խնդրաւ զերկոսին միանգամայն արարեր. եւ եթէ զիջայ ես եւ զայս նուագ՝ գիտասջի՛ր զծածուկս իմ, զի ես ինքն ժամանակ ներողամտութեան մինչեւ յօր ուխտի երկուցն եղբարց հաստատեալ էի ի մտի յ17 ամսոց հետէ: Արդ եթէ յայսմհետէ բնաւ ի սոյն խնդիր յօժարելոց իցես, եւ եթէ ոչ երդնուս աստէն ուր զգիրս ընթեռնուս, զի տեսանեմ ես զքեզ, ի ստուերս գրչին իմոյ, զի մի՛ միւս եւս այլ վասն այսր բանի խօսեսցիս ընդ իս, տիրաբար եւ եղբայրօրէն պատուիրեմ, զի մի՛ բնաւ առնուցուս զոտանաւորն եւ բացցես զծրարեալն ի թղթիս, այլ կացցէ ուր կայն, մինչեւ եկեալ ես ժողովեցից. իսկ եթէ երդնուս, ապա ա՛ռ եւ կատարեա զուխտ քո, եւ ուրախ լեր վասն նորոց եղբարցս եւ վասն

Մեղաւորիս Հ[օր] Ղեւոնդեայ