Պատմագրութիւն

Գնացի ես ՚ի Խնկելոյձոր` որ այժմ ասի Ձորագեղ, ՚ի տեսութիւն քեռն իմոյ: Եւ մինչդեռ խօսէաք, եւ ահա եկն երիտասարդ այր մի` եւ նստաւ մերձ առ մեզ. եւ քոյրն իմ ասաց ինձ ՚ի ծածուկ, հայեա'ց յերեսս առնդ: Եւ տեսի` զի սեւացաւ որպէս հնդի, եւ եկաց սակաւ մի, եւ տեսի` զի սպիտակացաւ որպէս ձիւն, եւ յետ սակաւու միոյ կարմրացաւ որպէս բոց, եւ ՚ի միում ժամու Ժ գոյնս փոխեաց: Եւ ես հիացեալ զարմացայ. եւ ասացի ցայրն, եղբա'յր, ուստի՞ ես դու: Ասէ այրն, ՚ի յերկրէն Սիւնեաց: Եւ ես` հարցի, թէ այդ ի՞նչ է, զի գոյնզգոյն փոխի երես քո: Ասէ այրն, Աստուած գիտէ զիս: Եւ ասացի, աղէ' պատմեա': Ասէ այրն անուն գեղջին իւրոյ, բայց ՚ի մտաց իմոց անկեալ է: Զի էր ՚ի գեղի մերում կոյս մի գեղեցիկ եւ ազնիւ, եւ սիրեցաք զմիմեանս ես եւ աղջիկն. եւ ասացաք ծնօղաց մերոց` զուգակցել զմեզ. եւ ոչ կամեցան. քանզի թշնամութիւն էր ՚ի մէջ նոցա: Եւ մեք իբրեւ տեսաք` թէ ոչ լինի կամք մեր, եւ ապա միաբանեալ առեւանգ եղեալ փախեաք` բարձեալ ընդ մեզ հաց` եւ սփռելի` եւ վերարկու, եւ գնացալ հեռացաք ՚ի գեղէն, եւ մտաք ՚ի ձոր մի, եւ էր այր մի` եւ մտաք անդ, եւ գործեցաք զչար գործն մեր. եւ մնացաք անդ զգիշերն: Եւ կամեցաք` զի ցերեկն եւս անդ կացցուք, եւ զմիւս գիշերն ելեալ գնամք յԵրեւան. եւ վաստակեալ էաք` ննջեցաք զգիշերն, զի մերձ էր լուսոյն` եւ զցերեկն մինչեւ կէս օրն. եւ էի ես ՚ի մէջ ծանր քնոյ, եւ աղջիկն ելեալ զարթոյց զիս լալով. եւ զարթեայ ես եւ տեսի` զի վիշապ մի ահագին կալեալ Բ[2] ոտք աղջկանն` եւ ՚ի բերան իւր առեալ կլանէր: Ասէ աղջիկն, հա'ր նաճախաւդ զգլուխ դորա` եւ սպա'ն: Եւ ես յամառեցեալ ոչ կարացի յառնել: Եւ ասէ աղջիկն, տո'ւր ինձ զնաճախդ` եւ ես հարից զդա. զի դու անկար յարիւն իմ, եւ հանէր զիս ՚ի ծնօղաց իմոց. արդ զի՞արդ թողուս զիս այսպիսի մահուամբ մեռանել: Նա այսպիսի ողորմելի դիմօք լայր եւ աղաչէր. եւ ես յամառեալ եւ յապուշ կայի, եւ ո'չ կարէի շարժել. եւ վիշապն եկուլ զաղջիկն մինչեւ ցանդսն: Իսկ աղջիկն պարզեաց զբազուկսն, թերեւս ոչ կարիցէ կլանել: Եւ վիշապն ժողովեաց զտուտն, եւ կծկեալ` սաստիկ բացեալ զբերանն` եւ քարշեաց զաղջիկն առ ինքն, եւ ջարդեաց զթեւսն աղջկանն, եւ եկուլ զաղջիկն. եւ գնաց եւ եմուտ յորջ իւր: Եւ ես մնացի որպէս մեռեալ անշարժ: Եւ յետ պահու միոյ դարձեալ եկն արտաքս վիշապն` եւ հայէր յիս. եւ պատառեցաւ սիրտ իմ, եւ ՚ի բերանոյս ել բազում արիւն, եւ ամենայն զգայարանք խափանեցան, եւ միայն զաչս մնաց ՚ի բաց. եւ տեսի` զի եմուտ վիշապն ՚ի յորջ իւր, եւ ապա յուշաբերեցայ. եւ զի չգոյր կարողութիւն ոտից իմոց ելանել արտաքս, եւ սողալով ելի մինչ ՚ի լոյս առաւօտուն ՚ի դուռն այրին. մնացի ՚ի դրան այրին. եւ ՚ի լուսանալն հազիւ կարացի կանգնել եւ գնալ: Եւ ո'չ գնացի ՚ի գիւղն մեր յահէ հօր աղջկանն. այլ գտի ծանօթ մի յայլում գեղջէ, եւ պատմեցի նմա զամենայն. եւ ես եկի առ Փիլիպպոս հոգեւոր տէրն, եւ խոստովանեցայ նմա. եւ ահա այս է պատճառն, զի գոյնզգոյն փոխի զերես իմ: Եւ մեք լուաք ՚ի նմանէ, եւ փառս մատուցաք Աստուծոյ: