Պատմագրութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Պատմութիւն վասն Վրաց:


Զպատմութիւնս Վրաց սակաւ գրեցից: Քանզի առաջին եւ մեծ Շահ-Աբասն քակեաց եւ աւերեաց երկիրն Կախեթու, եւ զԹամրազ որդի թագաւորին Աղէքսանդրի տարաւ ընդ իւր ՚ի Պարս. եւ պահեալ անդ ժամանակ ինչ, եւ ապա ետ նմա իշխանութիւն. եւ առաքեաց ՚ի Կախէթ ՚ի հայրենի երկիր իւր` տիրել նմա, եւ կալ հնազանդ Շահին. եւ նա կայր անդ ըստ պատուիրանաց Շահին: Յետ Շահ-Աբասին եղեւ թագաւոր թոռ նորա Շահ-Սաֆի. եւ յետ նորա որդի իւր փոքր Շահ-Աբաս: Ի սորա ժամանակին էր իշխան ՚ի Տփխիս Ռոստամ, ազգաւ Բագրատունի: Սա թշնամի եղեւ Թամրազին. եւ կամէր երկիր նորա յափշտակել, եւ զնա հնազանդեցուցանել ընդ իւրով իշխանութեամբն: Իսկ Թամրազ ոչ հնազանդէր նմա, եւ ոչ թողոյր իշխանութեան նորա մտանել ՚ի տէրութիւն իւր: Իսկ Ռոստամ գրգռեցաւ պատերազմիլ ընդ նմա: Եւ Թամրազն եւս զինեցաւ ընդ դէմ նորա մարտիւ պատերազմի: Եւ որդի մի էր նորա Դաւիթ անուն` ծնեալ ՚ի Փարի կնոջէ իւրոյ, որ էր դուստր Գօրկի թագաւորին Թիֆլիզոյ, եւ քոյր Լաւարսափին: Այս Դաւիթս խնայեաց ՚ի ծերութիւն հօրն, եւ ոչ եթող մտանել ՚ի պատերազմ: Այլ ինքն մտեալ ՚ի զգեստ պատերազմին` զինեցաւ ընդ դէմ նոցա: Իսկ զօրքն Թիֆլիզու էին Ալաւերտ: Եւ ՚ի զօրացն Պարսից առաքեցին ՚ի կողմն Միլանել քէմին: Եւ յորժամ խմբեցաւ պատերազմն, եւ Դաւիթ մեծաւ քաջութեամբ եմուտ ՚ի մէջ բազմութեան զօրացն Ռոստամին: Իսկ Պարսիկքն որք կային ՚ի քմին, իբրեւ լուան զձայն փողոց պատերազմին, յայնժամ ելին նոքա ՚ի միւս կողմանէ զօրացն Կախեթոյ, եւ ՚ի մէջ առեալ զզօրսն Վրաց` պատահեցան Դաւթին, հարեալ սպանին զարին Դաւիթ: Եւ տեսեալ զօրացն զմահ Դաւթին թողեալ եւ փախեան, եւ Պարսիկք հալածեցին զնոսա մինչեւ ՚ի սահմանս Կախեթոյ: Իսկ Թամրազն կայր հեծեծանօք եւ դառն կսկծանօք: Իբրեւ ետես նա` թէ ո'չ կարէ դիմամարտել նոցա, եւ ուղղեաց զինքն գնալ առ Շահն, ասէ, բարուոք է թէ Շահն սպանանէ զիս` քան թէ ծառայակիցն իմ: Եւ յարուցեալ գնաց. եւ թագաւորն Շահ-Աբաս ընկալաւ զնա սիրով, եւ պահեաց առ ինքն ժամանակ ինչ. եւ ապա ետ նմա թուղթ եւ իշխանութիւն տիրել երկրին իւրոյ: Եւ գրեաց սաստ Ռոստամին, մի' ունել իշխանութիւն ՚ի վերայ Թամրազին. եւ արձակեաց զնա գնալ ՚ի տեղի իւր: Եւ նա ելեալ յերեսաց թագաւորին` գնաց. եւ ոչ եհաս յերկիր իւր, այլ մեռաւ ՚ի ճանապարհին: Իսկ թոռն նորա Հերակլ` որ էր որդի որդւոյն նորա Դաւթի` իբրեւ լուաւ զմահ հաւոյն իւրոյ, երկեաւ նա մնալ անդ ՚ի Կախէթ, այլ ելեալ ՚ի Կախեթոյ` եւ գնաց ՚ի Մոսկով, եւ անդ լիներ: Եւ Շահ Աբասն բազում անգամ առաքեաց առ նա հրաւիրակ` գալ առ ինքն: Եւ նա ո'չ եկն` երկուցեալ ՚ի մահուանէ: Յետ Շահ Աբասին եղեւ թագաւոր` որդի նորա Շահ Սուլէյման. սա առաքեաց այր մի Ջուղայեցի Գրիգոր անուն` թղթով եւ երդմամբ, որ գնաց եբեր զնա ՚ի քաղաքն Խզիրան, որ է Ղազուին. քանզի անդ էր Շահն, ՚ի թուին ՌՃԻԴ յապրիլի ԻԳ: Անդ էր եւ մեծ Կաթուղիկոսն Յակոբ, եւ մեք եւս ՚ի ծառայութիւն նորա: