Պատմագրութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Հակառակութիւն որդւոյ Շահ-Աբասին:


Մեծ թագաւորն Պարսից Շահ-Աբաս` բազում որդիս ունէր յայլ եւ այլ կանանց. որք ետուն ՚ի պահ աստ եւ անդ սնուցանել, բայց ո'չ յայտնել ինքեանց որդի լինել թագաւորի: Սակայն մի յորդւոց նորա յայտնեցաւ (առ) թագաւորութեամբն Շահ-Սաֆոյ, որոյ ասէին Բաբայ. թէ' գգուանօք, եւ թէ' ուղղական անուամբ Շահ-Բաբայ ասէին: Սա ժողովեաց սակաւ զօրս ՚ի վերայ իւր: Եւ առաքեաց հրեշտակս առ Շահ Սաֆին` եւ ասէ, դու քեզէն արա' դատաստան. ահա' ես որդի եմ Շահ-Աբասին, եւ (դու) թոռն ես նորա. եւ հայր քո մեռեալ է առաջի Հօր իմոյ. եւ օրէնքն ո'չ հրամայեն դատամահրումին տալ յընչից հօր. եւ ահա դու բռնութեամբ ես տիրեալ թագաւորութեանդ` եւ ո'չ օրինօք. վասնորոյ ՚ի բաց տո'ւր զթագաւորութիւնդ, եւ նի'ստ ՚ի տեղի ուրեք լռիկ. զի թէ ոչ լսես, վնաս մեծ լինի ազգիս Պարսից. ահա' ասացի ստուգութեամբ, եւ դու խորհեա' զօգուտն: Իսկ Շահն դարձոյց զպատգամաւորսն` ասելով, ես ո'չ որդի եմ Շահ-Աբասին, ո'չ թոռն եւ ո'չ բնաւ յազգէ Շխ-օղլուն. եւ ստացայ զթագաւորութիւնս իմով զօրութեամբ. եւ ահա' կամ եւ իշխեմ սմա. արդ` թէ դու Շահզատայ ես, ե'կ եւ նիստ ՚ի տեղի Հօր քում. ապա թէ օտար ես, ՚ի հեռաստանէ մի' լինիր վայրախօս. ահա' եւ դու ընկա'լ` զոր լուար: Իսկ Բաբայն յուսացալ ՚ի սակաւ զօրս իւր, եւ կարծէր` եթէ նոքօք մարթասցի առնել զի'նչ եւ կամի: Եւ առաքեաց արս սակաւս ՚ի գեղորայս, եւ յափշտակեցին յանասնոց գեղորէից: Եւ առաքեաց դարձեալ առ Շահն` եւ ասէ, տեսեր` զի ահա' կողոպտել ետու զերկիրն քո` զօրաց իմոց: Այսպէս առնելոց եմ եւ զտեղիդ` զոր եւ դու նստեալ ես` սնոտի յուսով: Եւ եկեալ պատմեցին Շահին, զոր գնացեալ էին լրտեսել, եւ ասեն, պակաս են արքն նորա քան զՄ. [200] եւ ո'չ են Ղզլբաշք, այլ Օզպէկ, Դիլաք, եւ Վլաթ. եւ ահա' են մերձ ՚ի թախտի Ռուստամն: Եւ բարկացեալ Շահն` հրամայեաց իշխանի միոյ` առնուլ ընդ իւր արս Ռ [1000]` եւ գնալ մարտնչել ընդ նմա. եւ թէ պատահիցիք Շահ-զատային, կալջիք զնա, եւ ընդ ձեզ բերջի'ք: Իբրեւ տեսին զօրք Շահ-զատային զզօրս Շահին, փախեան. եւ նոքա արարին զնոսա հալածականս: Եւ գնացեալ հասին ՚ի տեղին` ուր Շահ-զատէն կայր վրանօք նստեալ անպատրաստ. եւ յարեան ՚ի վերայ նորա, եւ կալեալ տարան ընդ ինքեանս առ Շահն: Եւ հրամայեաց դնել շղթայ յոտս նորա` եւ տանել յԱնուշ (յԱնյուշ) կոչեցեալ Բերդ. զոր ինքեանք Ղախայ-Ղալայ ասեն. եւ այսպէս եղեւ վախճան իրացն: