Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
">

ԳԼՈՒԽ ԺԱ
Թուղթ առաջին Մովսիսի եպիսկոպոսին Ցուրտաւայ առ Վրթանէս Քերթողն` Տեղապահ աթոռոյ սրբոյն Գրիգորի:

Փափագելի վիճակի Քրիստոնեան հաւատոցնսիրելութիւն ընդունող եւ ինձ երեւեալ հայրաձեւ եւմերձաւոր Տէ'ր Վրթանէս, ի Մովսիսէ անարժանէ` քեզ եւքոյոցդ` բազում խոնարհութեամբ երկրպագութիւն, ընդորով եւ առաւել ողջունի հարցութիւն:

Ծանուցանեմք փոքր ի շատէ Տեառն մերումզդժնդակութիւնս` որ եհաս մեզ: Դէպ եղեւ ինձ իտղայութեանն հասանել յԵպիսկոպոսարանն Ցուրտաւայ. որոյ եկեղեցւոյն ըստ օրինաց աշակերտ իսկ էի: (Յ) որուսայ ուսում դպրութեանն Հայերէն եւ Վրացերէն. որն (ուր) պարգեւեցաւ ինձ իսկ անարժանիս ի Տեառնէհասանել յաթոռ Վարդապետական. եւ յետ այնորիկԵպիսկոպոս տան դրան Բդեշխի, ո'չ եթէ ըստ արժանեացիմոց ինչ ասեմ, այլ կարծեմ, եթէ յանդիմանութիւնուրացողացն զորդին Աստուծոյ: Քանզի յետ այսչափանցելոց ժամանակաց` ապա եւ ես հասի ի վերայ` թէո'րպէս Վիլք զկանաչագեղ տերեւն միայն ունէին ըստառանց պտղոյ ցուցանելով յինքեան ըստ օրինակիսաղարթալիցս. զի նոյն` յորում պտուղ ո'չ եգիտ Տէրն, այլ տերեւ միայն: Ըստ որում այսոքիկ ի հաճոյսմարդկան զամենայն պաշտօնն լի եւ կատարեալկարծեցուցանէին: Իսկ յորժամ ծանեաք ի Կիւրոնէզմեծարանսն մատուցանել Հրէական սահմանին ժողովոյնՔաղկեդոնի, եւ զհայհոյութիւնն` որ յՈրդին Աստուծոյ, նաեւ ոչ տերեւս կանաչ գոյր ի նոսա:

Վասնորոյ եւ իմ զբանն ի վեր առեալ` թշնամի եղէԿաթողիկոս անուանն` եւ ամենայն իշխանացն` եւնախարարացն` եւ ամենայն աշխարհին, եւ վախճան այսէ, զի հալածեցայ. եւ թէպէտ վասն իմ մեղաց` ժամուս (այժմուս) յառաջնորդութենէ զրկեալ է աշխարհսՀայոց, հարկ համարեցայ գալ ծանուցանել սրբութեանդձերում զկորուստ աշխարհին եւ զիմ տառապանսն: Եւ թէո՞րպէս վասն խստութեան ձմերայնոյս եւ փքայոյզլինելոյ արգելեալ եղէ ի սրբոյ Յովհաննու Մկրտչի իվանս` որ յԱրագածոտան: Եւ ընկալեալ իմ ի ձեռներանելոյ Տեառն Բաբեղասայ վանաց Երիցու, զայլն իմանկանէդ լսէք: Բայց առ ժամս գրեցի ես ի Հայ լեզուիշխանութեանն Ցուրտաւայ եկեղեցւոյն. հրամայեցէ'քեւ դուք գրել, զի նախանձաւոր են ուղղափառ հաւատոյն, թո'ղ զի յաղանդոցն առաւել զգուշանան: Գրեցէ'ք եւ առԿիւրոն եւ առ իշխանս աշխարհին, եւ ի ձեռն թղթոյ խրատտո'ւք բերել. եւ զողջոյն սրբութեան ձերոյ ծանուցէքմեզ: Եւ դուք ողջ լերո'ւք ի Տէր: