">
ԳԼՈՒԽ
ԺԸ
Յաղագս
Ցուրտաւայ`
եւ
որ
ինչ
վասն
Բդեշխին`
որ
ի
նմա
լեալ:
Եւ
վասն
Վրաց:
Ունիմ
ի
մտի
եւ
զայս
եւս
կարգել
դոյզն
յիշատակօքբանից`
որ
ինչ
յաղագս
Ցուրտաւայ`
եւ
որ
զկնիայնորիկ:
Զի
Ցուրտաւն
այն
անուն`
որ
միշտ
եւ
յարյիշատակեցաք
ի
պատմութեան,
աստ
յիշատակեմք.
յայնմժամանակի
այն
կոչէր
անուն,
իսկ
այժմ
յորջորջեալկոչի
Գաջենք:
Յայնժամ
լի
եւ
ընդարձակ
մայրաքաղաքմեծ
եւ
հռչակաւոր.
իսկ
այժմ
փոքրեալ
եւ
չափաւորեալքաղաքագեղ
յեզր
գետոյն`
որ
կոչի
յիւր
անուն`Գաջենագետ,
ի
նահանգին`
որ
կոչի
Վրաց-դաշտ,
որ
էմիջասահման
երկուց
աշխարհացն
Հայոց
եւ
Վրաց,
հայիհանդէպ
լերինն
Կաւկասու,
որ
է
սահմանակից
հրաշաշէնեւ
հրաշալի
հռչակաւոր
ե'ւ
ականաւոր
մեծիմայրաքաղաքին
Տփխեաց.
եւ
եղեալ
Ցուրտաւն
այնբնակարան
Բդեշխի
մեծի
Գուգարացւոց`
կողմանակալհիւսիսոյ
կարգեալ
ի
Վաղարշակայ
Արշակունւոյ
մերոյարքայէ:
Եւ
էր
լեալ
Բդեշխն
այն
ի
զաւակէ
ՄիւրհդատայԴարեհի
նախարարի,
որպէս
պատմէ
մեզճշմարտապատումն
Մովսէս.
զոր
ածեալ`
ասէ`Աղէքսանդրի
Մակեդոնացւոյ,
եւ
թողեալ
իշխան
ի
վերայգերութեանն
ի
Վերիացւոցն
ազգաց.
զորս
էածՆաբուգոդոնոսոր
զօրութեամբ
զօրուն
Լիբէացւոց,
եւվանեալ
վկանդեալ
ընդ
ձեռամբ
նուաճէր,
եւ
զմասն
միի
նոցանէ`
յաջակողմն
Պոնդոս
ծովու
տարեալբնակեցուցանէր`
ասէ
պատմագիրն.
եւ
է
Վէրիայն
այնյեզր
յերկրի
յարեւմուտս:
Արդ
ի
բնակեցուցանելզնոսա
յեզր
Պոնդոսի,
աճումն
առնու
ազգն
այն,
եւբազմացեալ
սփռի
յեզր
ծովուն
աստի
եւ
անտի,
եւ
շրջիյայն
կողմն
եւ
ձգի
մինչեւ
ի
սահմանս
Հայոց
եւԱղուանից,
եւ
լինի
ազգ
եւ
բազում
յոյժ,
եւ
կոչիանուն
աշխարհին
Ափխազք,
եւ
իւրաքանչիւր
անուանքգաւառացն`
որ
շուրջ
զիւրեւ
անթիւք,
եւ
այլ
եւսգաւառք
շուրջ
զՏփխիս
քաղաքաւ,
որ
կոչին
Ծանարք`
եւՋավախք`
եւ
Թռեխք:
Արդ
սերեցան
եւ
բազմացան,
եւ
եղենազգ.
եւ
զոր
յառաջին
իւրեանց
յաշխարհին
անուանէինՎերիայ,
աստ
Վրացիք
անուանեցան
ազգաւ,
եւ
լեզուաւ,
եւ
գրով,
եւ
հայրապետութեամբ,
եւ
թագաւորութեամբհաստատեցան.
զոր
մերժեալ
եւ
հերձեալ
հեռացոյց
իմէնջ
Կիւրոն
Սկուրտացի`
հանգոյն
եւ
հաւասար
լեալՅուդայի
Սկարովտացւոյ,
եւ
կորուսեալ,
կործանեացզայնքան
բազմութեան
ազգ`
պատճառ
(լ)
եալկորստեան
նոցա:
Բայց
դու
մի'
աստանօր
բամբասեսցեսզմեզ
իբրեւ
զաւելորդ
ինչ
գրել
զայս`
ո'վուսումնասէր.
զի
կամեցաք
սակաւ
բանիւք
զբազումյիշողութիւն
Ցուրտաւայ
ծանուցանել
քեզ.
զի
պարտ
եւարժան
էր
ո'չ
առնել
զանց
սեփականութեան
նորա,
զիբնաւ
բնակարան
ելեալ
արքունի
եւ
հանգստեան
սրբոյնՇուշանայ,
որ
դեռ
եւս
կան
տեղիք
չարչարանացնահատակութեան
նորա,
եւ
հանգստարան
սուրբ
եւպատուական
նշխարաց
նորա.
զոր
մեր
բազում
անգամերթեալ
եւ
համբուրեալ
զսրբութեան
տեղին,
զոր
ապազորպիսութիւն
նահատակութեան
նորա
յետոյ
ասացիցյայլում
տեղւոջ:
