Յ
ԱՌԱՋԱԲԱՆՆԵՐ
…
Երկու
երեք
շաբաթէ
յետէ
յառաջաբաններու
ընթերցմամբ
կը
զբաղիմ։
Անմեղ
եւ
միանգամայն
զուարճալի
զբօսանք
մ՚է
յառաջաբանաց
վերծանումն։
Հոն
կը
տեսնես,
որ
յառաջաբան
գրողներն
ընդհանրապէս
այնպէս
կը
վարուին
իրենց
յառաջաբաններու
մէջ,
որպէս
կը
վարուին
ընդհանրապէս
մարդիկ,
երբ
իրենց
լուսանկար
պատկերն
հանելու
համար
դագերոտիպին
դիմացը
կ՚անցնին։
Գեղեցիկ
երեւալու
համար
ամէնէն
տգեղ
դիրքերը
կ՚առնուն.
բնական
կենդանագրուելու
նպատակաւ
անբնական
ձեւերու
կը
դիմեն.
լուրջ
երեւալու
համար
աւազակապետ
կը
նկարուին.
իրենց
պատկերն
համակրելի
ցոյց
տալու
համար
մուրացկաններ
կը
պատկերուին.
Հոմերոսի
պատկերն
իւրացնելու
դիտաւորութեամբ
Զոյիլի
դէմքը
կը
գողնան։
Կե՜ղծ
յառաջաբաններ…
այս
բոլոր
յառաջաբաններու
նպատակն
միեւնոյնն
է.
ազգին
ծառայել։
Ազգային
մանկտւոյն
դաստիարակութեանը
համար
զոհուիլ։
Ժողովրդեան
օգտակար
ըլլալ,
եւ
իրենց
վարձքն
ստացած
ըլլալ՝
եթէ
ազգային
դասատուք
ներողամիտ
աչօք
նային
գործին
թերութեանց,
կամ
եթէ
ազնիւ
հասարակութիւնն
սիրալիր
ընդունելութիւն
ընէ
գրքին։
Շահու
խնդիր
բնաւ
չկայ
գործին
մէջ…
սեպէ
թէ
այս
գիրքերը
ձրի
կը
բաշխուին
ազգային
մանկտւոյն
կամ
ազգային
մեծ
մանկտւոյն։
Ի
բաց
մեզմէ
կարծել,
թէ
այդ
աշխատասիրութիւններն
օգտակար
ծառայութիւններ
չեն
մատուցաներ
ազգին.
հեռի
մեզմէ
խորհիլ,
թէ
ազգի
մը
կրթութեանը,
նիւթական
եւ
բարոյական
զարգացմանը
նուիրուած
անձինք
առանց
վարձատրութեան
աշխատին.
այսուամենայնիւ
չենք
ալ
հանդուրժեր,
որ
հեղինակներն
նուիրատուին
կամ
մեկենասին
իրաւունքն
յափշտակեն
իրենց
յառաջաբանին
մէջ։
Կը
փափաքիմ
ես,
որ
յառաջաբաններն
ալ
անկեղծ
ըլլան,
այսինքն
հեղինակներն,
ինչպէս
նաեւ
խմբագիրներն,
քաջութիւն
ունենան
խոստովանելու,
թէ
իրենց
աշխատասիրութիւններովն
ազգին
ծառայելով
հանդերձ
անոնցմէ
նիւթական
շահ
մ՚ալ
կ'ակնկալեն,
կամ
անկեղծութիւնն
աւելի
առաջ
տանելով
խոստովանիլ,
թէ
իրենց
ապրուստը
հոգալու
համար
է
միայն
որ
ազգին
ծառայելու
դատապարտուած
են։
Ո՜հ…
ի՜նչ
աղէկ
բան
է
ճշմարտախօսութիւնն…
կարծես
թէ
մարդուս
սրտին
վրայէն
բեռ
մը
կը
բառնայ
եւ
շնչառութիւնը
կը
դիւրացնէ…
մարդիկ
պարտաւոր
են
ճշմարտախօս
լինել
գէթ
առողջապահական
տեսակէտով։
Խստապահանջ
չեմ
ես.
կը
բաղձամ
գիրք
մը
տեսնել
հրատարակուած
եւ
հացագործի
մը
ձօնուած
սա
պէս.
Ձօն
Առ
հացագործն
իմ
Քիրիյէ
Աբոսթոլ
Պարտք
Երախտագիտական
Եւ
ՔԻՉ
Մ՚ԱԼ
ՊԱՐՏՔ
ՆԻՒԹԱԿԱՆ
Հինգ
հարիւր
դահեկանի
Գին
Չորս
հարիւր
նկանակ
հացի
Զորս
Զաւակներովս
կերած
եմ
Եւ
Ցարդ
վճարած
չեմ
Յ
իշատակ
անմոռաց
Հեղինակն
Սոյն
օրինակ
ձօնէ
մը
յետոյ
կ'ուզեմ
յառաջաբան
մը
հետեւեալ
կերպով.
«Ազգերնուս
մէջ
աղքատութեան
օր
ըստ
օրէ
զարգացման
պատճառաւ`
ես
ալ
աղքատացած
լինելով
եւ
մանաւանդ
դրամագլուխ
մ՚ալ
չունենալով,
ընտանիքս
ապրեցնելու
միջոց
մը
գտնելու
համար
բարեկամաց
ոմանց
խորհուրդ
հարցուցի.
անոնք
ալ
ինձի
ըսին,
թէ
ինչո՞ւ
կեցեր
ես,
բան
մը
թարգմանէ՛,
հարուստէ
մը
քանի
մը
ոսկի
ուզէ՛,
թարգմանութիւնդ
տպէ՛
եւ
դէմդ
ելնողին
մէյ֊մէկ
օրինակ
քշէ՛։
Այս
խորհուրդն
ես
ալ
բանաւոր
գտայ
եւ
գործոյս
ձեռնարկեցի։
Ուստի
կը
խնդրեմ,
որ
անոր
սխալներն
չտեսնելու
զարնելով,
մէյ֊մէկ
օրինակ
առնէք
անկեց,
որ
հացագործիս
պարտքը
վճարեմ
ու
կարենամ
գոնէ
քանի
մը
շաբաթ
խելքս
գլուխս
ապրիլ։
Արդ,
քաղցր
է
ինձ
յուսալ,
թէ
պիտի
քաջալերէք
գործս
նոյնիսկ
եթէ
ազգային
մանկտւոյն
դաստիարակութեանը
վնասէ»։
Այս
իմաստով
գրուած
ձօն
մ՚
եւ
յառաջաբան
մ՚ուր
անկեղծութիւնն
ընկողմանեալ
է,
աւելի
համակրութիւն
կը
գտնեն,
քան
այն
կեղծ
ձօներն,
որք
հարուստներուն
ուղղուած
են
եւ
այն
յառաջաբաններն,
որք
անբնակելի
են
անկեղծութեան։
Բայց
ո՞վ
պիտի
համարձակի
մեր
սոյն
փափաքն
յագեցնել։
Ոչ
ոք։
Գուցէ
շատերն
պիտի
ծիծաղին
իսկ
եւ
մեր
փափաքն
տարօրինակ
պիտի
դատեն։
Թո՛ղ
ծիծաղին,
մեր
հոգը
չէ,
մանաւանդ
որ
անոնց
յառաջաբաններուն
մէջ
ես
իմ
փափաքիս
յագուրդ
կու
տամ
թէպէտեւ
ոչ֊պաշտօնական
կերպով…
Պաշտօնական
ճշմարտութիւնն
ո՞վ
տեսած
ունի
արդէն։
