Պատմութիւն Աղուանից աշխարհի

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

ԳԼՈՒԽ Լ
Պատճէն թղթոյն, որ գրեցաւ յեպիսկոպոսացն ի Դաւթայ եւ ի Յովելայ եւ ի մեծ ժողովարանէն, թէ որպէս եցոյց Աստուած զմեծ սքանչելիսն

Ուղփաճեմ, հոգեճաշակ համբուրիւքառլցեալ եւ ի շնորհաց հոգւոյն ընկալեալ պարգեւ, ո՛վաստուածազան արեւելեայց արքեպիսկոպոս Ուխտանէս, եւ բարեխնամող, քաջազնեայ, յաւէտաբարգաւաճ զօրավարապուհիպատ պատրիկ տէր Ջուանշիր՝ Աղուանից իշխան, ամենայն նախարարօքդ, որ համանգամայն ընդ ձեզ են, Դաւիթ եւ Յովէլ նուաստ եպիսկոպոսունք ի Տէր խնդալ։

Աւետաբեր հնչմամբ հանդիսացուցանել ձեզպարտիմք եւ ձեռն հրովարտակ պատճենիս զհրաշափառծածկելոցն երեւումն եւ զգիւտ Սրբոյն խաչին, որառաւել քան զառաւելն յաճախեաց յոգնայեղցզարմացումն ի մեր միտս, զոր երբեմն անհաւան եւանհաւատ մտօք ճառել իսկ վասն իրացն չառնուաք յանձն, այժմ ահա տեսաք. տեսողք եղեալ յաւէտասքանչցուցակութեան խաչիս, աչօք մերովք պիտառապէսվկայեմք ճշմարտութեամբ, թէ սա է պարծանք պարծանաց. եւ զիա՞րդ զայս տալ լռութեան մարթիցէ, եւ կամզարփիափայլ լապտեր դնել ընդ դրուանաւ. այլ յայտ է, թէ ի վերայ կարգաց լուսեղէն աշտանակի, այսինքն՝ իսրբումն կոչարանի լուսատու յԱմարասումն լինելզսա։ Արդ այսուհետեւ պարտ է մեզ փատողագոյնհրատարակել զառիթս գոլոյ մերոյ փրկութեան՝զգեղաղէշ, յարավայելուչ, չորեքկերպեան զտիրականնյաղագս մեր ընդունելով յինքեան զանհամեմատնախակրթութիւնն։ Արդարեւ սա իսկ է քրիստոնէիցյոյս, մեռելոց յարութիւն, կուրաց առաջնորդ։ Զի որերբեմն դատապարտութեան էր անուն խաչն, այժմհաւատացելոցս իրք եղեն փրկութեան. որով ի ձեռն սորաի ներքս յարքայականին գտաք յառագաստումն եւչերկնչիմք այսուհետեւ ի բոցեղէն նետից, զիզթագաւորականի նշան յանձինս մեր բարձեալ բերեմք. ունկնդիր լերուք մտադիւրութեամբ բանիս, զոր լսէքդ։

Թէպէտ եւ ոչ կամաւ յօժարեցաք հմտանալայսմ գործոյ, այլ իբրեւ ոչ մարթացաք դառնալ ընդդէմձերոց հրամանաց եւ մանաւանց զի երկբայելի մտօքխաբէութիւն զիրսն կարծեցաք։ Սակայն ճշդիւ քննեալշնորհիւն Աստուծոյ գտաք ճշմարտութիւնն ի գալն մերի հովիտ մի Արցախայ՝ յեզր գետոյ ինչ՝ ի տեղի մի Չղախանուն կոչեցելոյ, ուր կայր մատուռն մի։ Եւ ահահամբաւն հռչակէր երթալոյն մերոյ. եւ բազմութիւնշրջակայիցն յոյժ շեղջակուտեալ. անդ հասանէինքահանայական դասք եւ այլք ի պատուական արանց, յորսոչ սակաւ կայր հակաճառութիւն դիմամարտելոյ։ Բայցապա մինչ զպահսն պնդապէս եդաք երեքօրեայ՝ լնլովսահմանացն եւ յաւէժ խնդրուածոցն իւրաքանչիւրոցնլինելով՝ սկսանէաք զփորուածն առնել մերձ առսեղանովն։ Ուստի յանկարծակի հոտ անոյշ բուրեաց, յաճախապէս զմեր լցոյց հոտոտելիս. որով եւ յետ սուղինչ վաստակոցն գտաք զփափագելին ի ձեռն շնորհացբարձրելոյն եւ յաղօթից Սրբոյ հօրն Իսրայէլի՝կողոփս երկուս արծաթեղէնս՝ կապարեայ կնիք ի վերայպնդեալ հոռոմափակ. զարմէ տախտակ մի ձոյլ ոսկի՝հաստահեղոյս բեւեռեալ. եւ ի նմա գիր ասորի եւ հայ։Եւ ըստ գրոյն մեր բացեալ առաջի սրբազան քահանայից, գտաք զամենակեցոյց խաչին մասն եւ այլ բազումսրբութեանց, զորոց գիրն ասաց, թէ Երուսաղէմեան ենմասունք սրբութեանց տեառն։

Ընդ որս ես իսկ Յովէլ՝ նուաստ եպիսկոպոս, մեծապէս գոհացեալ զբոլորից պարգեւատուէն, զամենայն երկբայութիւն ի բաց ընկեցեալ յիմոց մտացսեւ հաւատով ընկալեալ զտեսիլ աբասուս։ Վասն լինելոյգիւտիս այսորիկ յիմում վիճակիս՝ մեծաւցանկութեամբ զմի ի տապանակացս յիմ սեպհականեկեղեցին առեալ տարայ. եւ զայլ սրբութիւնսնյուղարկեցաք ի ձեռն քորեպիսկոպոսաց եւ քահանայիցեւ դասու պաշտօնէից մեք՝ Դաւիթ եւ Յովէլեպիսկոպոսունք ի տեղի մենաստանաց աբասուսշնորհօքն Աստուծոյ, ցնծալից ուրախութեամբ, հոգեւորական երգով։ Եւ տէր Աստուած զօրութեամբ եւփառօք զձեզ պահպանեսցէ ի շնորհս աստուածընկալխաչիս երեւման եւ բազմաւոր կենօք խաղաղականօք. իցօղոյ երկնից եւ ի պարարտութենէ երկրի տացէզանհամեմատութիւն երկաքանչիւրովք ի վայելումնհոգեծաղիկ տեսողիդ եւ թագազարմ ժառանգօք մեծահագհեղինակիդ՝ Ջուանշիրի. ո՛ղջ լերուք ի Տէր։