Պատմութիւն Աղուանից աշխարհի

ԳԼՈՒԽ ԺԷ
Վասն Միհրական տոհմին՝ լինել ի Սասանեան Խոսրովու ցեղէն եւ լինել նախագահ Աղուանից տանս

Ի ստոյգ եւ ի բուն օրինակս պատմագրացայսպէս ծանեաք, եթէ Բնդոյ եւ Վստամ եղբարք՝ազգայինք Պարսից թագաւորին, յարեան ի վերայ Որմզդիարքայի՝ հօր Խոսրովու, եւ սպանին զնայ եւ ինքեանքգնացին զհետ քեռորդւոյն իւրեանց Խոսրովու՝ որդւոյՈրմզդի, փախստեայք եղեալ ի ձեռաց Վահրամայ Չոբիննկոչեցելոյ՝ անկանին ի Յոյնս առ Մօրիկ թագաւորնՀոռոմոց։ Եւ նորա փեսայացուցեալ զԽոսրով՝ առաքէընդ նմա զօրս բազումս. եւ նա անցանէ գայ, առնուզթագաւորութիւնն իւր։

Յետ բազում ամաց լինի վրէժխնդիր արեանհօր իւրոյ Որմզդի. կոտորէ զերկոսեան զքեռիս իւր՝զԲնդոյ եւ զՎստամ եւ ի նոյն ազգէ իբրեւ արսվաթսուն։ Ուստի լեալ փախստական Միհրանայ՝ազգակցին Խոսրովու, միաբանէ ընդ իւր զկողմանսաշխարհացն. եւ առեալ երդս իբրեւ երեսուն հազար՝անցանէ ի կողմանս Աղուանից, հասանէ յՈւտի գաւառ՝մերձ ի քաղաքն մեծ Պարտաւ։ Կամէր անտի եւս մտանել իԽազիրս եւ յաւելուլ ի թշնամիսն։ Իսկ արքայիԽոսրովու լինին մեղադիր պատուաւորքն իւր, թէընդէ՞ր ոչ է քեզ փոյթ վասն Միհրանայ ազգակցին քո, որյերկիւղէ քումմէ յաւելաւ ի թշնամիս քո եւյարուցանէ ի վերայ քո խռովութիւն։ Նա իսկ եւ իսկառաքէ գիր խոնարհութեան զկնի Միհրանայ. «Եղբայր իմեւ հարազատ, մի՛ լիցի քեզ հեռանալ յինէնթշնամութեամբ. եւ եթէ ոչ հաճեցար ընդ իս բնակել, ուրհրովարտակդ իմ հասանէ, երկիրդ այդ քեզ լիցի իբնակութիւն, որչափ եւ հասանեն գնացք ոտից քոցե։

Եւ ի գալ հրովարտակին՝ պատահի նմա իսարոտն գաւառին Գարդմանայ. զոր առեալ ընթերցաւ եւլի եղեւ ուրախութեամբ։ Եւ տեսեալ զբարելաւութիւնաշխարհին՝ հաճեցաւ ի նմա լինել բնաբար։ Եւ շինեացյիւր անուն քաղաք մի՝ կոչելով զնա Միհրաւան։

Իսկ ի գալ գարնանային աւուրցն՝ ելանէ իվերկոյս Գարդման գաւառի. դաւով առ ինքն կոչէ իգլխաւորացն արս երկոտասանս, սրով բառնայ եւ տիրէաշխարհին։ Ապա յետ բազում ժամանակաց խաղաղականկենօք վճարի յաշխարհէս։ Լինի սորա որդի Արամայէլ, որ ծնաւ զՎարդ. Վարդ ծնաւ զքաջն Վարդան, որ շինեացզբերդն Գարդմանայ զերիս ամս։ Եւ նենգեալ ի սիրտ իւրզնախնական ազգն Հայկազնեանց՝ Եռանշահիկս, զորվերագոյն գրեցաք ի մատենիս, կոչէ որպէս ի սէր իմն իճաշ եւ հաց կորստեան գործեալ նոցա՝ տայ ուտել իճաշի անդ արեամբ իւրեանց։ Արար գլխատումն արանցվաթսնից, միայն թողոյր ի նոցանէն զփեսայացեալնիւրում ցեղին Զարմիհրն Եռանշահիկ։ Այսպէս եղեւնոցայն տիրել Աղուանից։ Նա եւ զվայրասուն ազգնԿաւկասու հնազանդեցոյց իւր։

Եւ սա մեռանի խաղաղութեամբ: Սորա լինիորդի Վարդ. Վարդ ծնանի զՎարազման եւ զՇուշիկ տիկինեւ զՎարազ Գրիգոր՝ առաջին իշխանն Աղուանից, որ էառզմկրտութիւն ի Վիրոյէ՝ Աղուանից կաթողիկոսէ։Վարազ Գրիգորի լինին որդիք չորք՝ Վարազ Փերոժ, Ջուանշիր, Յեզուտ Խոսրով, Վարազման. այս կացցէ իպատշաճն։