Պատմութիւն Աղուանից աշխարհի

ԳԼՈՒԽ Գ
Վասն Բակուրայ ուրումն երկաբնակի, որում Ներսէս անուն, եղեալ կաթողիկոս Աղուանից

Ի վախճանելն երանելւոյն Եղիազարու՝Աղուանից կաթողիկոսի, ոմն յերկաբնակ աղանդոյնՔաղկեդոնի Բակուր անուն, երբեմն եղեալ եպիսկոպոսԳարդմանայ եւ Ներսէս յորջորջեալ։ Սա ուխտադրեալՍպրամայ Աղուանից տիկնոջ՝ կնոջ Վարազ Տրդատայ, որէր ի նոյն աղանդն հետեւեալ, կնքէր դաշինս վասնփառամոլ տիրողութեանն՝ ասելով. «Եթէ կամ է քո, կոչեա՛ զիս ի հայրապետութիւն Աղուանից, եւ եսարարից զամենայն Աղուանս խոստովանութեամբնՔաղկեդոնիե։ Եւ ունկնդիր եղեալ նմա չարափառ կնոջն՝խորհուրդ բերեալ ընդ եպիսկոպոսունս եւ ընդմեծամեծս աշխարհին Աղուանից, եւ ոչ ոք իմացաւզդաւաճանութիւն, յանձն առին առ հասարակ կատարելզխնդիրսն։ Իսկ ամենակար հոգին Սուրբ ազդեալեպիսկոպոսին Մեծիրանց՝ Յովելայ. առաջի մեծախումբժողովոյն խնդրեաց ի Ներսիսէ ձեռնարկ նզովելզժողովն Քաղկեդոնի եւ զտոմարն Լեւոնի՝ նովինմատանեաւ. եւ ընկալեալ զնամակն՝ ի ժողովումնարեւելից ըստ կանոնական հրամանի ընկալեալ եղեւ. եւնոյն ինքն Յովէլ եպիսկոպոս հանդերձ այլեպիսկոպոսօք վերակոչեն զնա ի հայրապետական շնորհսՍուրբ աթոռոյն Աղուանից։ Եւ նոյնժամայն Յովէլեպիսկոպոս առ ինքն առեալ զնզովից գիրն՝ դնէր իպահեստի. եւ յետ այնր կեցեալ ամս ԺԴ փոխադրիւր իՔրիստոս։

Յայնժամ գտեալ տեղի Ներսեսի կատարելզկամս իւր իսկոյն, փութայ ի գաւառն Մեծիրանց եւգործակից իւր գտեալ զԶաքարիա վանաց հայր՝ տայ նմախորհուրդ առնել զնա եպիսկոպոս եւ շնորհեալ նմազտէրունի հասն, միայն եթէ տացէ զնորին ձեռնարկն՝ զիայրեսցէ։ Ու նորա տուեալ զՍուրբ ուխտին գիրն ի նա. առ եւ անդէն ի տեղւոջն հրկիզեաց. եւ զԶաքարիաձեռնադրեաց եպիսկոպոս Մեծիրանց. եւ ի կարեւորբարեկամութիւն զնա ընկալեալ՝ դարձաւ ի հին փսխածն, զոր ի ժամանակաց սպասէր։ Տիկնոջն Սպրամայ զնաստիպեալ նորին օգնութեամբ եւ այլոց նախարարաց, որոց զորոմն էր ընկալեալ, քակեալ աւերեաց զբազումսեղանս եկեղեցեաց, որում յաղթողն եղեւ. եւզարժանաժառանգ մանկունս եկեղեցւոյ զուղղափառսհալածեալ տարաբնակ արար նախ՝ զերանելին Իսրայէլնշանագործ եպիսկոպոսն Մեծ Կողմանց հալածեաց, որզբազում աշխարհս Խազրաց եւ Հոնաց դարձոյց իքրիստոնէութիւն, ընդ նմին եւ զԵղիազար Գարդմանայեպիսկոպոս։ Իսկ ոմանք յեպիսկոպոսաց նշկահեցին ինմանէ՝ Յովհաննէս Կապաղակայ եպիսկոպոս, ՍահակԱմարասայ եպիսկոպոս, Սիմէոն Հոշոյ եպիսկոպոս, Շերոյ՝ մեծ իշխանն Աղուանից հանդերձ իւր ազատօքն, եւ բազմութեամբ ուխտից եկեղերւոյ գումարեալհանդէս ժողովոյ՝ նզովեցին զՆերսէս ընդ ամենայնհերձուածողս եւ գրեցին ի Հայս զանցս աղետիցն։