Թղթեր

Զծայրագոյն յոքնատեսակ ճոխաբանութեան քո առ մեզ սիրական գովասանական բանս, որ ոչ միայն ի վեր է քան զմեզ սա, այլ եւ անդր քան զվերն իմանալ զսա, վասն զի որք ոչն նմանապէս ունին յինքեանս ստանձնեալ զկերպարան նկարագրութեանն, ոչ ցուցանէ յայտնապէս զնախատիպն տիրաբար զիսկութիւն, եւ ճանաչի, թէ ոչ այս այն է: Սակայն յողջախոհ եւ ի մաքուր եւ յամենեւին անբիծ բարսդ քո եւ ի կատարելագոյն սէրդ եւ ի բոլոր գիտութիւնդ յուսացայց հաւատացեալ. զի թէպէտեւ ոչ եմք այսմ արժանի եւ ոչ նման սակայն բարեհայեաց աչաց քոց թուիմք ի բարիսն կոյս տրամախոհել: Եւ այս կատարեալ իմաստասիրացն է հանճար յորդորել եւ ի բարիսն կոյս յառաջացուցանել: Այլ եւ ասէ ուրեմն երիցս երանելի հայրն մեր Գրիգորիոս յիւրումն աստուածեղէն տառի սակս աղաւնւոյ, զոր յիշէ իմաստունն, եթէ աչք աղաւնոյ բարետեսիլ է, եւ ամենայն որ ինչ ի կենցաղումս է կենդանի, հաճոյ նորա թուեցեալ է, վասն որոյ եւ ոչ զոք ի կենդանեացս կամի ճաշակել կամ սպանանել: Իսկ նախքան զայսոսիկ Հռոփոս գովասանական բանից արժանի արար զսա` ասէ այսպէս. հաճոյ ինձ թուեցեալ է հաճոյատեսիլն աղաւնի. մանաւանդ եթէ իմաստասէրն այն, որ ոչ կամի առնել զորովայն իւր գերեզման կենդանեաց. քանզի եւ սա ոչ երբէք եկեր ի կենդանեաց: Վասն որոյ բանս զքեզ աղաւնի ոչ դանդաղեաց կոչել սակս ողջախոհութեան եւ բարետեսիլ երեւեալ ամենեցուն յաչք քո: Եւ այսոքիկ ձիր պարգեւի ի Հոգւոյն է. բայց եւ զկնի քառիցն ուսումնականաց տիրապէս կատարեալ անցանել քեզ ի մակացութեանն մակացութիւն. քանզի եւ սա ոչ այլ ինչ ունի տեսութեան դիտաւորութիւն, եթէ ոչ ի նմանութիւն Աստուծոյ: Աստուծոյ սովորութիւն է զամենեսեան սիրել եւ նախախնամել: Այսպէս եւ ըստ կարողութեան իմաստասէր հոգւոյ, որով ի քեզ տեսանեմք եւ ըղձամք լինել քեզ միշտ այսպիսի, եւ այսքան:

Բայց եւ սիրեցեալդ ի քէն Գէորգ անուանեալդ Եւտափաւլ, որոյ անունդ նշանակէ զԱթենայ զայն, որ յուղղոյն Արամազդայ ծնեալն էր, կոյսն ունելով զթիւն եւթեանն, ներքոյ տասնեկին, որ ոչ ծնեալն է եւ ոչ ծնանի զոք, որպէս ասէ Պռիոտոս, եւ Փիւնիկէ որում տեղեակ իսկ ես. քանզի հմուտ ես բոլորին մանաւանդ եթէ թուականութեանն, յորմէ բոլորն ուսումնական արհեստ յառաջխաղացեալ տարրականայ մանաւանդ եթէ զեւթնիցդ շարժմունս, որ ի վերոյ քան զմեզ եւ որ առ մեւքս հետեւի, որով վարիմք:

Գիտես զսա ի բոլորն պատուեալ ազգս, եթէ առ Քաղդէացիսն ըստ աստեղացն պարու շրջաբերութեամբ եւ ծննդաբանութեամբ, եւ եթէ առ բժշկապետսն եւ իմաստասէրսն ըստ հասակին եւ ըստ ներածութեանն եւ ըստ յղութեանն եւ մանկանց ծննդեան եւ ծերութեան ի բոլորն տարբերութիւն, եւ եթէ ըստ Եբրայեցւոցն ի բոլոր խորհրդածութիւնսն ի նախնում ի սկզբանն մինչեւ ցհանդերձեալսն յաւիտեանսն, զոր ի մերոյն ամեներջանիկ հօրէ ասացեալ բաւական համարիմք ի բանս Պենդակոստէին:

Բայց ասեն եթէ Պիսիդոն երբեմն մաքառէր ընդ կուսին Աթենայ իբրու զի երկիր նմա լիցի ծով. զոր քաջին Աթենայ ոսկի ուռամբն զծայրս ծառացելոյ ալեացն կոփեալ վերջնանահանջ առնէր. զոր իւր բերեալ զՊռոմիթոսն զայն, որ յաստուածոցն զհուր գողացեալ, շնորհէր աշխարհի հանդերձ Հեփեստիւ: Այսպէս եւթնեակդ, զոր բանս Աթենայ անուանեաց, եւթն անկիւնքն յեռանկիւնեացն բաղկացեալ կրկնապատիկ վեցանկիւնս ծնանին միոյ կարօտացելոյ միակին յարաբարդութեանն, որպէս Եւտափաւլդ քումդ օգնականութեանդ. ողջ լե'ր: