Յիշատակարան. Մասն I (1763-1767)

Ընդ ժամանիլն Պետրոս վարդապետին եւ մհ. Յօնանին ՚ի Կարս, որք ելին աստի ՚ի յԱպրիլի ԻԸ, վաղվաղակի ուրեմն առ փաշայն եւ առ այլս մեծամեծս տաճկացն գնացեալք, մատուցանէին նոցա զթուղթս եւ զընծայս սրբազան Վեհին: Եւ նոքա եւս ընդ այս ուրախացեալ եւ զընծայս խնդութեամբ ընկալեալ, շնորհէր նոցա փաշայն այսր աղագաւ զԲոյրուլթու: Ապա նոքա զկոնդակ սրբազան Վեհին ընթեռնուլ տային յեկեղեցւոջն: Եւ ժողովուրդն ամենայն հարէին յարտասուս եւ ուրախ լինէին ընդ շինութիւն բազմաժամանակեայ աւեր վանիցն իւրեանց: Որք եւ ամենիւք պիտոյիւք օգնէին շինութեան վանիցն: Եւ Պետրոս վարդապետն եւ մհ. Յօնանին առեալ զբազում այրի Քահանայս ՚ի Քաղաքէ անտի ըստ հրամանի սրբազան Վեհին ածէին ընդ ինքեանց ՚ի վանսն, առ ՚ի լինիլ սեւագլուխ եւ լինիլ միաբան վանիցն: Եւ մերձակայ գիւղն վանիցն եւս շինանայր: Եւ Պետրոս վարդապետն եւ մահ. Յօնանն օժանդակութեամբ նոցին սրբեալ զեկեղեցին եւ զպարիսպն եւ զխուցսն, կախէին զդրունսն եւ արկանէին ՚ի կարգ շինութեան: Իսկ եւ զամենայն ինչս վանիցն դաւթար արարեալ մհ. Յօնանն ընդ իշխանացն Կարսայ` յանձնէր Պետրոս վարդապետին: Նոյնպէս եւ զպարտսն ստուգեալ ընդ իւր տարեալ դաւթարովն, եւ զինչս Աբրահամ վարդապետին եւս արկեալ ՚ի դաւթար եւ անդէն թողեալ, դառնայր ինքն ՚ի սուրբ Աթոռս առ սրբազան Վեհըն, բերեալ եւ ՚ի Պետրոս վարդապետէն զթուղթ, որ գրէր զորպիսութիւնս իւր եւ խնդրէր գրել այսց աղագաւ զթուղթ առ ժողովուրդսն եւ առ իշխանն: Վասնորոյ` զթուղթ գրէր առ նա սրբազան Վեհըն ՚ի պատասխանի թղթոյն եւ խոստանայր յետոյ յղել զխնդրեցեալ թուղթսն եւ յղէր առ նա զբեռն մի բրինձ վասն Ղարախան օղլի Հիւսէյին էֆէնտուն եւ զբազում պատուէրս եւս գրէր առ նա: Որ յղեցաւ առ նա ՚ի ձեռն տաւշանլուաց ոմանց: Ի Մայիսի ԻԸ:

Պատահեալ յայսմ միջոցի ՚ի պատրաստի գնացող ՚ի Թիֆլիզ, գրէր ընդ նմա սրբազան Վեհըն զթուղթ առ Տեղապահ Մկրտիչ վարդապետն, դարձեալ զնոյնս, զորս ՚ի Մայիսի ԻԱ գրեաց: Եւ հարկ մոմին սրբոյ Աթոռոյս, զի առեալ ընդ իւր բերցէ: Եւ վասն Գրիգոր վարդապետի ուրուք ամանաթի: Իսկ վասն Առաջնորդութեան եւ նուիրակութեան Քաղաքին Թիֆլիզու, որպէս ՚ի Հոկտ. Ե ասացաւ ՚ի թղթոջ Արքային Հերակլայ` թէ անդ գոլոյն աղագաւ Զաքարիա վարդապետին, ո'չ յղէր անդ սրբազան Վեհըն զնուիրակ եւ Առաջնորդ, զի մի հակառակութիւն ինչ յառաջանայցէ անդ ՚ի մէջ նոցին. եւ թէ գրեաց սրբազան Վեհըն առ Արքայն, զի որպէս ինքն կամիցի ըստ այնմ լիցի: Նոյնպէս եւ այժմ գրեաց առ Տեղապահն, զի խօսեալ ընդ Արքային ՚ի մի կողմն վճռեսցէ: Եւ այլ եւս առ այսոսիկ պատուէրք: Որ յղեցաւ ՚ի Մայիսի ԻԸ:

Եւ յայսմ միջոցի, առնել կամէր արքայն Հերակլ զհարսանիս դստերն իւրոյ: Եւ Տեղապահ Մկրտիչ վարդապետն գրեալ էր առ սրբազան Վեհըն զթուղթ, զի յղեսցէ Արքային վասն հարսանեացն զգինի: Եւ սրբազան Վեհըն զթուղթ գրեաց առ արքայն շնորհաւորելով զհարսանիսն եւ զհինգ բեռն գինի եւս յղեաց: Եւ վասն բանից Տեղապահին գրեաց, զի փութով հոգացեալ յղեսցէ: Գրեաց եւ զթուղթ մի եւս առ Տեղապահն, նախապէս վասն չիք Իսրայէլին (որոյ աղագաւ գրէր թէ ոչ է գալոց ՚ի քաղաքս. բայց մեք աստ լուաք թէ երթալոց է) պատուէր` զի թէ չԻսրայէլն անդ երթիցէ եւ թէ ո'չ, ինքն ըստ պատուիրելոյն իւրոյ արասցէ, եւ այնպէս խօսեալ ընդ Արքային զբանն ՚ի մի կողմն վերջացուսցէ, զի մի դարձեալ յառաջանայցէ գլխացաւութիւն ինչ. եւ զբանսն ջանասցէ փութով հոգալ եւ գալ, ծանուցանելով եւ զգրեալսն ար Արքայն: Եւ վասն Զաքարիա վարդապետին եւ Առաջնորդութեան Քաղաքին, նոյն` որ ինչ ՚ի վերոյ ՚ի Մայիսի ԻԸ գրեցաւ: Եւ վասն տարեկան մշակաց, զի թէ գտանիցին անդ ՚ի վարձու կալեալ ընդ իւր բերցէ ՚ի հարկաւորութիւն սրբոյ Աթոռոյս, զի աստ դժուարաւ գտանէին: Ընդ գրաբեր Իմանւոյն Մայիսի Լ:

Յետ տօնի Համբարձման Տեառն մերոյ, ելեալ սրբազան Վեհին ՚ի յաւուրն ուրբաթու ՚ի Յունիսի Բ, ՚ի կողմանս Կարբւոյ եւ Յօհանավանից եւ շրջագայեալ ընդ բազում տեղիս զբօսարանս եւ ընդ վանօրայս լերինն Արագածու, ՚ի սուրբ Գէորգ, ՚ի Յօհանավան, ՚ի Սաղմոսավան, ՚ի սուրբ Սարգիս, ՚ի սուրբ Աստուածածինն Տեղերու47) եւ յԱրտավզիկ կոչեցեալն եւ յայլս տեղիս յաւուրս ԺԱ եւ պատուեցեալ մեծաւ ընդունելութեամբ ՚ի յԱշտարակցոցն եւ յեղբօրէ Նաճաֆալի խանին, ՚ի Ռահիմ բէկէն գլխաւորին այրումլուաց որք ՚ի Յօհանավանն բնակէին եւ ՚ի գլխաւորացն մուղանլուաց եւ ինքն եւս ըստ իւրաքանչիւր արժանեաց խիլայեալ զնոսա եւ շահեալ, դարձաւ ՚ի սուրբ Աթոռս ՚ի Յունիսի ԺԲ, յերկուշաբաթի աւուր Եղիական պահոցն: Եւ գոլով տակաւին անդէն, զժողովարարութեան թուղթ ետ Յակոբ անուամբ առն ումեմն, որ էր Եզնկայեցի, անկեալ ընդ ծանր պարտուք. ՚ի վերայ Զմիւռնոյ` Ուռումէլու եւ Ղրիմու, մի ամ պայմանաւ: Յունիս Ը: