Յիշատակարան. Մասն I (1763-1767)

Դարձեալ ժամանեցին առ սրբազան Վեհըս մեր թուղթք ՚ի Թիֆլիզոյ ՚ի Մայիսի ամսոյ ԻԹ ՚ի Հերակլ Արքայէն, եւ ՚ի կաթուղիկոսէն վրաց եւ յայլոց ոմանց, ՚ի ձեռն Զազաբէկին եւ Ասլանբէկին: Որք էին յաղագս հին նուիրակին Հաշտարխանու Սարգիս վարդապետին: Եւ էին սոքա պատասխանիք այնց թղթոցն, զորս գրեաց առ նոսա սրբազան Վեհըն ՚ի յԱպրիլի ամսոյ ԺԳ, զի զՍարգիս վարդապետն յղեսցեն: Որեւ յղեալ էին ընդ Զազա բէկին եւ Ասլան բէկին ՚ի սուրբ Աթոռս, այնու մտօք եւ խնդրանօք, զի ներեսցէ սրբազան Վեհըն ամենից յանցանաց նորին, զորս մեղաւ նա մինչեւ ցայժմ ընդ դէմ սրբոյ Աթոռոյս եւ հակառակ ինքեան: Եւ զի` առեալ զհաշիւն նուիրակական ձեռնադրեսցէ եպիսկոպոս, եւ տայցէ նմա զԱռաջնորդութիւն Թիֆլիզոյ Քաղաքին, եւ դարձեալ յղիցէ յետս ընդ նոյն եկողացն: Զսոյն եւ առ խանն երկրիս մերոյ գրեալ էին, զի եւ նա զսրբազան Վեհըն հարկեսցէ առնել այնպէս: Իսկ սրբազան Վեհըն` թէպէտ ներեաց յանցանաց նորին, այլ այսմ նոցին անդէպ խնդրոյ չ՚եղեւ կատարող, եւ ոչ կամեցաւ ձեռնադրել զնա եպիսկոպոս, եւ կամ զԱռաջնորդութիւն տալ, վասն բազում պատճառաց, գլխաւորապէս վասն երից: Նա'խ` վասն ո'չ գոլոյն իւրոյ տեղեակ նորին վարուց եւ բարուց. զի զսուրբ Աթոռս բնաւ ո'չ էր տեսեալ նա, եւ ոչ կացեալ աստ միաբանութեամբ: Երկրորդ` զի ՚ի միում Քաղաքի, առաւել եւս ՚ի Թիֆլիզ, ոչ էր պատկան նստել Բ եպիսկոպոս, կամ Բ Առաջնորդ, զի մինչեւ ցայժմ յաղագս այսպիսեաց տակաւին ելանէր ծուխ դառնութեան: (զորմէ աստէն ո'չ երկարեմք): Երրորդ` զի թէ այս այսպէս լինիցէր, լինէր այնուհետեւ յիշատակ չար ապագայից, եւ օրինակ եւ սովորութիւն չար անսանձ սեւագլխաց: Վասնորոյ` կամեցաւ սրբազան Վեհըն թարց եպիսկոպոսութեան եւ Առաջնորդութեան դարձուցանել զնա յետս ՚ի Քաղաքն ըստ խնդրոյ Արքային: Այսմ եւ դեսպանքն հաճեցան: Իսկ ինքն Սարգիս վարդապետն` լալով եւ թախանձանօք հրաժարեցաւ, եւ ոչ կամեցաւ գնալ:

Գրեաց եւ զթուղթ այնր աղագաւ առ Արքայն, թէ ես մինչեւ ց՚այժմ զսուրբ Աթոռս եւ զքաղցրութիւն սորին ո'չ էի տեսեալ, ա'յժմ ՚ի տեսանելս` այլ ոչ կամիմ մեկնիլ աստի: Ուստի` գրեաց սրբազան Վեհըն յաղագս այսոցիկ` թղթոց նոցին զպատասխանիս, մեղադիր լինելով նոցա սիրով վասն անպատեհաբար գրելոյն առ խանն մեր, զի հարկեսցէ զսրբազան Վեհըն յառնել զխնդիրս իւրեանց: Որոյ հանճարեղագոյն քան զնոսա երեւեալ` ոչ առնելովն ըստ նոցին գրելոյ. իբրեւ լուաւ ՚ի սրբազան Վեհէն այսքան եւ եթ, թէ ըստ օրինաց մերոց ոչ է այդ խնդիր: Խնդրելով եւս մի դժուարիլ ընդ բացասումն յիմար խնդրոյն:

Եւ թուղթք որք գրեցան են այսոքիկ:

Առ Հերակլ Արքայն:

Եւս առ Անտօն կաթուղիկոսն վրաց:

Առ Ռէվազ Սարդարն:

Եւս առ Դիւան բէկին:

Զորս առեալ նոյն գրաբեր Զազա բէկին, եւ Ասլան բէկին, ելին ՚ի սրբոյ Աթոռոյս ՚ի Մայիսի քսան եւ իննումն: Օրինակ սոցին տեսցի ՚ի մեծ տետրոջն, ՚ի թղթահամարն ՄԺԶ: Եւ ՚ի բոլորագրահամար տետրոջն ՚ի թղթահամարն ԾԸ, ԾԹ:

Եւ մինչ գրեցեալք յղէին թուղթքն վերոսացեալք:

Թուղթ եւս Քուրտ Սուլէյման Աղայն խնդրեաց առ Հերակլ Արքայն, յաղագս Մանազկերտոյ բէկի տղային, որ գրեցեալ էր ՚ի բաշաչխաց զոր եւ գրեալ յղեաց սրբազան Վեհըն առ Արքայն, զի թերեւս յետեւեալ գտցէ: Մայիս Լ: