Յիշատակարան. Մասն I (1763-1767)

Ի Պօլսոյ ՚ի Կարնոյ եւ ՚ի Թօխատու թուղթք ինչ եկին առ սրբազան Վեհըն զանազանիւք որպիսութեամբք. որոց որպէսքն տեսցին ՚ի ներքոյ յիւրաքանչիւրոցն պատասխանեաց: Արդ նախապէս ՚ի Պօլսոյ գրեալ էին մհ. Բարխուտարն եւ Թօմայն վասն առ ինքեանս եղեալ դրամոց Ուռումէլու նուիրակ հանգուցեալ Գէորգ վարդապետին, որոց ՚ի պատասխանի գրեաց սրբազան Վեհըն զթուղթ մի, ՚ի պատասխանի թղթոց նոցին, թէ յամենից դրամոց Գէորգ վարդապետին որք առ ձեզ են հասեալք (ԺԴ) կէսն մեզ է հասեալ, (Է) մասն ինչ ՚ի ձեռն Մելքոնին, (դ) (որպէս ասացաւ ՚ի Մարտի Ի) եւ մասն ինչ ՚ի ձեռն մհ. Մովսիսին, (գ) (զորմէ ասացաւ յՕգ. Զ եւ ՚ի Ծ եւ ՚ի Սեպտ. ԺԶ): Եւ վասն ՚ի ձեռն Ղազարին եղեալ փօլիցային (որոյ աղագաւ գրեաց առ սոսա սրբազան Վեհըն ՚ի Դեկտ. Զ թէ բաթալ է), գրեալ էին թէ` զղապզն ո'չ տայ մեզ Աստուածատուրն (որպէս եւ ՚ի վերոյ ՚ի Մարտի ԼԱ ասացաւ), գրեաց թէ` ահա Ղազարն գրեալ է Ծատուրին, զի զմեր ղապզն յետս յղեսցէ: Մնայ ասէ ուրեմն առ ձեզ լրապէս կէսն ՚ի ձեռս ձեր հասեալ դրամոյն (է): Յորոց մասն ինչ էր առ Իսմայիլցի մհ. Մաղաքիայի եղբայր մհ. Յակոբն, (բ) զոր ո'չ տայր սոցա եւ ըստ սոցին խնդրոյ` գրեաց առ Յակոբն զյանդիմանական թուղթ, տալ զդրամն եւ թուղթն առ սոսա յղեցաւ, զի առցեն: Եւ սոցա հարկ գրեցաւ, զի զամենայն (է) լրապէս առ ինքեանս պահեսցեն, մինչեւ յետոյ որպէս գրեսցէ այնպէս արասցեն: Եւ զի գրեսցեն` զՄինաս վարդապետէն (որ ՚ի Դեկտ. Զ նորոգ նուիրակ) հարցանելով վասն թղթոցն, զորս վասն նորա առ սոսա յղեաց: Եւ թէ աւարտեալ զգործն անդ իցէ եկեալ, շուտով աստ յղեսցեն: Թուղթ եւս առ սոսա գրեաց դարձեալ ՚ի պատասխանի միւսոյ թղթոցն` որ յետոյ եկն: Առ որս յղեալ էր վերոյիշեալ Մինաս վարդապետն զդրամս ինչ) (ա 1) նաեւ յառաջագոյն հանգուցեալ Գէորգ վարդապետն տուեալ էր սոցա թամասուկով զդրամս ինչ (6) եւ գրէին թէ` յառաջին հիսապոջն Ի ղռուշ պակաս էր հասուցեալ մեզ Գէորգ վարդապետն: Եւ սրբազան Վեհըն ընդ այս հաճեցաւ: Վասնորոյ` բաց յայսմանէ, գոյր առ նոսա լրապէս ամենայն վերոյիշեալ դրամն: (ԸՃՁ) Եւ յայսցանէ` այն որ թամասուկով էր, գրեաց զի մնասցէ առ ինքեանս մինչեւ Մինաս վարդապետն եկեալ յՈւռումէլու զիւրեանց թէմէսուկն իւրեանց տացէ, ապա թէ` որպէս գրեսցէ վասն այն դրամոյն (6) այնպէս արասցեն: Եւ ՚ի մնացելոցն (ըձ) զմասն ինչ այժմ փօլիս արար ՚ի ձեռն Մելքոնին, (բձ) եւ մնացելոյն աղագաւ (զ) գրեաց պահել ՚ի պատրաստի, զի ՚ի մօտակայս ասէ փօլիս եմ առնելոց ՚ի վերայ ձեր: Կրկին հարկ որպէս ՚ի վերոյ, առնուլ զմհ. Յակոբի տալիքն: Եւ զգերեզմանաքար կամէին առնուլ վասն Գէորգ վարդապետին եւ յղել ՚ի յՈւրուսջուղ, հաճեցաւ եւ գրեաց զպատշաճաւորն առնուլ եւ յղել: Եւ սակաւ ինչ մեղադրութիւն վասն ՚ի բերան ձգելոյն կարի զբանս դրամոցն. եւ հարկ` հատանել զայն ձայնն: Եւ ՚ի գալն ՚ի Մինաս վարդապետէն դրամ, ծածուկ առնուլ եւ ինքեան ծանուցանել: Նաեւ զտալն Մելքոնի փօլիցային եւս շուտ գրել: Եւ զի սոքա զմիամտութիւն խնդրէին ՚ի սրբազան Վեհէն ՚ի կողմանէ Գէորգ վարդապետին վասն ամենայն առեւտրոցն որք ՚ի ձեռն սոցա լեալ էին` վասն որոյ եւ սրբ. Վեհըն գրեաց զԱ ղապզ միամտական եւ յղեաց ընդ թղթոյս առ նոսա: Այսու ոճիւ` թէ որ ինչ ՚ի Գէորգ վարդապետէն հասեալ էր առ մհ. Բարխուտարն եւ Թօմայն թէ յարդեանց սրբոյ Աթոռոյս եւ թէ յիւրոցն, թէ նաղտ եւ թէ վէճ, ամենայնն լրապէս ՚ի սուրբ Աթոռս էհաս: Դարձեալ` որպէս ՚ի Սեպտ. ԺԶ, այժմ եւս ըստ նմին զթուղթ եւս գրեաց սրբազան Վեհըն առ սոյն մհ. Բարխուտարս եւ Թօմայս վասն Տաթեւու Անապատին, որպէս զի ՚ի գանձանակէ նորին զարդիւնս ինչ ճարեալ զԺ թուման հասուսցեն անդ գործակալաց սրբոյ Աթոռոյս, զի աստ ինքն տացէ նոյն Անապատին պարտատու Կարապետ վարդապետին: Եւ թէ արդիւնք չլինիցի, զթուղթ Ներսէս վարդապետին (որ յայնժամ առ սոսա յղեցաւ), յետս յղեսցեն: Իսկ այն մհ. Յակովբն` որ ՚ի Մայիսի Դ յիշեցաւ եւ աստ եւս ՚ի վերոյ` դարձեալ վասն պարտուց եկեղեցաշինութեանն Իսմայիլու, գրէր զաղերս առ սրբազան Վեհըն եւ զդրամ եւս խնդրէր, ակնկալութեամբ այն դրամոյն, որ առ ինքն գոյր (որպէս ՚ի վերոյ ասացաւ): Ուստի գրեաց սրբազան Վեհըն ՚ի պատասխանի զթուղթ մի առ նա, բացասելով զխնդիրն եւ յանդիմանելով եւս: Որ ՚ի Պօլիս արարեալ էր նոցա այնր աղագաւ զբարերարութիւնս եւ զօգնութիւնս յոլովս: Յետոյ զերկուս կոնդակս եւս ետ եւ այս դրամս մնաց ՚ի վերայ նոցա յերկար ժամանակս, յորմէ ոչ սակաւ տեսեալ էին զշահ: Ապա հարկ` տալ անպատճառ զդրամն մհ. Բարխուտարին, զի փօլիս եմ արարեալ ասէ ՚ի վերայ նոցա: Եւ վասն Յովսէփոսի պատմագրին միամտութիւն. ծանուցանելով զոր ինչ գրեաց ՚ի Թօխատ, զի սա եւս էր ՚ի մէջ այնմ բանի (որպէս ասացաւ ՚ի Մարտի ԻԷ): Խոստանալով յետոյ եւս գրել զորպէսն: Առ Բարխուտարն յղեցաւ այս:

Առ Թօխատու Առաջնորդ Յօվսէփ վարդապետն, որ էր ՚ի Պօլիս: Խոստովանօրէն մեղադրութիւն նմին, որ զվիճակն թողեալ անդ նստէր, եւ եդեալ էր ՚ի Թօխատ զախթարմայ եւ լօթրան սեւագլուխ ոմն վէքիլ, որ զոչ սակաւ չարիս անդ գործէր: Հարկ` զի շուտով հանցէ զնա անտի: Բերելով նմա յերես զոր ինչ յառաջ քան զայս որպիսեաց աղագաւ գրեալ էր աստ առ ինքն: Թուղթ մի եւս առ մհ. Մօվսէսն գրեաց ՚ի պատասխանի թղթոյն, միամտութիւն վասն ծրարին, զոր ՚ի ձեռն տիրացու Խաչատուրին յղեալ էր Կարին առ Մելքոնն` յորում էր գօտի զգեստու Պատրիարգին, սուրբ նշան մի եւ իւր մատանին: Ըստ որում գրեալ էր առ նա ՚ի Դեկտ. Զ զպատուէր: Եւ այս էր որ ՚ի Մարտի ԼԱ անորոշապէս յիշեցաւ: Գիրս այս քեզ ղապզ ասէ, պատուիրելով` զի ՚ի Խաչատուրէն առեալ ղապզն յետս նմա տացէ: Եւ զի` զառ ինքն մնացեալ ծանր իրսն` եւս նորին ձեռօք յղեսցէ ՚ի Կարին, առանց զոք հարցանելոյ եւ անկասկած. եւ ջահքն որք առ Բարսեղ պետն էին, այնց եւս մուղայէթ լիցի ի յղել (զորոց ՚ի նորին թղթոջն ասացից): Եւ որպէս ՚ի Դեկտ. Զ, նոյնպէս եւ այժմ գրեաց վասն հաշուին որ ընդ նմա, թէ յառաջ քան զայս կատարեցաք եւ առ քեզ մնաց այսչափ ինչ դրամ: Սակայն` Ղուկաս վարդապետի յետին փօլիցայի Բ ղապզն, որոց մինն ՚ի ձեռն Մելքոնին եւ մինն ՚ի ձեռն Սարխօշին, յղեցան առ սա (որպէս ասացաւ ՚ի յՕգոստ. Ժ եւ ՚ի ԺԴ) ո'չ էին հասեալք առ նա: Որպէս նա այժմ գրեալ էր: Ուստի` գրեաց սմա այժմ հարկ, զի թէ այժմ չիցէ յղեալ յղեսցէ եւ միամտեցուսցէ զՂուկաս վարդապետն: Եւ վասն ժամացուցիցն (որք ՚ի Սեպտ. ԺԶ եւս յիշեցան), զի թէ նորոգեցուցեալ իցէ եւ թէ ոչ, յղեսցէ յետս: Զորպիսութիւնս եւս խնդրեաց:

Առ սրբոյ Աթոռոյս Մութավէլի Բարսեղ վարդապետն ՚ի պատասխանի թղթոյն վասն ծերութեան եւ հիւանդակրութեան մխիթարութիւն: Որոց աղագաւ գրեաց թէ` զծանր պատուէր քեզ այժմ չգրեցի: Եւ վասն Բց պիլօր ջահիցն զորս առեալ էր (ըստ որում գրեցաւ պատուէր ՚ի Սեպտ. ԺԶ) զի ՚ի ձեռն Խաչատուրին յղեսցէ ՚ի Կարին առ Մելքոնն, զի նա աստ հասուսցէ: Եւ զի դրամ գոյր առ սա, (8ձբ) զոր ՚ի գանձանակացն եւ ՚ի Տաքէս Ամիրայէն առեալ էր (որք եւ ՚ի Նոյեմ. Ե եւ ՚ի Դեկտ. Զ յիշեցեալք գոն) փօլիս արար ՚ի ձեռն Մելքոնին, զի սա ՚ի Պօլիս Խաչատուրին տացէ, գրեաց` զի տացէ եւ զտալն ծանուսցէ: Եւ վասն գանձապետաց զգրեանս էր խնդրեալ, խոստացաւ ընդ նոր նուիրակին յղել:

Առ տիրացու Խաչատուրն գրեաց ՚ի պատասխանի թղթոյն (ընդ որում յղեալ էր նա զգրեանս ՚ի Ղուկաս վարդապետէն) վասն ամանաթին միամտութիւն, որ ՚ի թղթոջ Մօվսիսին յիշեցաւ, պատուէր, զի զիւր ղապզն առցէ (որպէս նմա եւս գրեաց): Եւ զի այլ եւս գոյին իրք. եւ Բ ջահք առ Բարսեղ վարդապետն (որք յիւրաքանչիւրոց թուղթսն յիշեցան) գրեաց զայնս եւս առնուլ եւ յղել եւ գնաց շահիցն հասու լինել: Յիշեաց եւ զյղելն ՚ի Մարտի Ի, զպատասխանի թղթոյ Գասպար Աղային. իսկ այն փօլիցայն նուիրակին Հնդկաց (զորմէ ՚ի Մարտի Ի ասացաւ թէ` Մելքոն Աղայն յանձն էր առեալ տալ, յորմէ եւ զմասն ինչ հասուցեալ էր (ձհե) եւ մասն ինչ էր առ ինքն (ա): Զայն Յովհաննէս վարդապետն ՚ի տալն մհի. Յակոբին ՚ի Բաղդատ, առեալ էր ՚ի նմանէ ըստ սովորութեան երկրին զերկուս թէմէսուկս միակերպ, զորոց զմինն Յօհաննէս պետն ընդ իւր բերեալ էր (զոր ՚ի Հոկտ. Լ սրբազան Վեհըն յղեաց ՚ի Կարին առ Զաքարիա վարդապետն) եւ զմինն թողեալ էր ՚ի Բաղդատ Պօղօսի վէքիլ Պետրոսին մօտ ամանաթ, վկայութեամբ այն Յակոբին որ զդրամն էր առեալ: Իսկ յորժամ մհի. Գրիգորն ո'չ էր յանձն առեալ տալ զայս փօլիցայս, վասնորոյ Մելքոնն էր յանձն առեալ տալ, որպէս ասացաւ: Ուստի` զվերոյիշեալ թէմէսուկն, Զաքարիա վարդապետն եւ Մելքոնն յղեալ էին ՚ի Պօլիս առ տիրացու Խաչատուրս այս, առնուլ ՚ի վերոյիշեալ Պօղօսէն զփօլիցայն եւ զթամասուկն տալ նմա: Եւ Պօղօսն տուեալ էր զդրամն, եւ զթէմէսուկն առեալ: Բայց կարծելով վասն թէմէսուկին միւսոյ` որ ՚ի Բաղդատ առ իւր վէքիլ Պետրոսն կայր ամանաթ, թէ գուցէ ՚ի սուրբ Աթոռս լինիցի, վասնորոյ` նախ քան զտալն դրամին, առեալ էր ՚ի Խաչատուրէն զղապզ, զի երբ Խաչատուրն զմիւս թէմէսուկն բերեալ տացէ ինքեան, ապա եւ ինքն զղապզն տացէ յետս: Իսկ Խաչատուրն թէպէտ տուեալ էր զղապզն, այլ յետոյ իմացեալ թէ` թէմէսուկն ՚ի մեր կողմն ո'չ է, վասնորոյ բազմիցս խնդրեալ էր յետս ՚ի Պօղօսէն զիւր տուեալ ղապզն եւ նա ո'չ էր տուեալ: Ուստի` Խաչատուրն եւ Մելքոնն զայս ծանուցին սրբազան Վեհին: Յաղագս որոյ` զերկուս թուղթս գրել ետ սրբազան Վեհըն նուիրակ Յովհաննէս վարդապետին, մինն ՚ի վերայ Պետրոսին, թէ թէմէսուկդ այդ` զոր ես յաւանդ եդի առ քեզ, բաթալ է, զի մեք ՚ի Պօղօսէն զմեր դրամն առաք, ուստի` շուտով զայդ յղեա' առ նա ՚ի Պօլիս: Եւ զմինն ՚ի վերայ Պօղօսին, այսր աղագաւ, որ յոյժ մեղադրեաց զնա վասն յամեցուցանելոյն զփօլիցայն եւ առնլոյն ՚ի Խաչատուրէն զղապզ, հարկելով զի յետ առման այս գրոցս, զԽաչատուրի ղապզն յետս տացէ ինքեան: Եւ սրբազան Վեհըն զայս Բ թուղթս յղեաց առ Խաչատուրն, զի նախ ինքն ընթերցեալ զորպէսսն իմասցի: Եւ ապա տացէ Պողօսին եւ յետս առցէ ՚ի նմանէ զիւր տուեալ ղապզն: Եւ պատուիրեաց, զի թէ ո'չ տացէ նա զղապզն յետս, ապա զդրամն յետս տացէ նմա եւ առցէ յետս զթէմէսուկն զոր տուեալ էր եւ զայս Բ թուղթս Յովհաննէս վարդապետին եւ զթուղթսն Զաքարիա վարդապետին զորս ՚ի Կարնոյ գրեալ էր առ նա, եւ յղեսցէ աստ առ ինքն, զի մեք ասէ մեր դրամն կարեմք գլխովն առնուլ ՚ի նմանէ: Եւ զբան Մելքոնի փօլիսին եւս ծանոյց, զոր ՚ի ներքոյ ասելոց եմ:

Առ Մելքոնն գրեաց ՚ի Կարին: Առ որ զվերոյգրեալ թուղթսն Պօլսոյ յղեաց պահարանաւ, զի յղեսցէ առ Խաչատուրն: Եւ զամենայն վերոասացեալսն` որ յաղագս փօլիցայի նուիրակին Հնդկաց, ծանոյց սմա: Եւ զթուղթսն Յովհաննէս վարդապետին բաց առ սա յղեաց, զի ընթերցեալ ինքն իմասցի զորպէսն եւ ապա յղեսցէ առ Խաչատուրն: Իսկ եւ գրեալ զԲ ղապզ եւ զԲ բարաթագիր առ սա յղեաց, մինն ՚ի վերայ մհ. Բարխուտարին եւ Թօմային, (բձ) եւ մինն ՚ի վերայ Բարսեղ վարդապետին, (8 ձբ) զի նոքա ՚ի Պօլիս զդրամ տացեն Խաչատուրին եւ Մելքոնն ՚ի Կարին մեզ տացէ (որպէս ՚ի վերոյ ՚ի թուղթս մհ. Բարխուտարին եւ Բարսեղ վարդապետին եւս ասացաւ): Ծանոյց սմա եւ զգրելն զմիամտութիւն առ մհ. Մօվսէսն եւ առ Խաչատուրն վասն ծրարին, որ ՚ի թուղթս նոցին յիշեցաւ: Եւ պատուէր` զի զծրարն յղեսցէ ՚ի Բայազիտ առ Տէր Վահանն յղել աստ: Եւ վասն որոց յետոյ էին յղելոց ՚ի Պօլսոյ` որպէս ասացեալ է ՚ի վերոյ), զի ՚ի հասանիլն յղեսցէ աստ շուտով: Նմանապէս եւ զԵսայի վարդապետի յղեալ ամանաթն, որպէս գրեալ էր նա: Թուղթ մի եւս ՚ի Կարին դարձեալ, առ Մուրտիկեանց մհ. Փիլիպպոսն, Գէորգն եւ Առաքելն գրեաց ՚ի պատասխանի գրեանց նոցին, զորս ընդ Զաքարիա վարդապետին գրեալ էին: Շնորհակալութիւն վասն հարազատութեանցն, զորս ցուցեալ էին առ նա: Եւ վասն վիճոյն` որ ՚ի մէջ սոցա եւ Մելքոնին անցեալ էր վասն հնդկաց նուիրակի փօլիցային (որպէս եւ ՚ի Մարտի Ի ասացաւ) գրեաց զհամոզութիւն: Իսկ` փօլիցայն այն` (գ) զոր սրբազան Վեհըն արարեալ էր ՚ի վերայ Պօլսոյ նուիրակ Յարութիւն վարդապետին եւ յետոյ գրեաց Զաքարիա վարդապետին մինչ էր ՚ի Կարին, խափանել եւ բերել յետս (որպէս ասացաւ ՚ի Հոկտ. Բ, Թ եւ 1. եւ ՚ի Նոյեմ. Ե, եւ ՚ի Յունվ. Ը եւս ՚ի թուղթս Յարութիւն վարդապետին եւ մհ. Փիլիպպոսին յիշեցան): Յայնմանէ Զաքարիա վարդապետն յառաջ քան զհասանելն առ ինքն թղթոց սրբազան Վեհին, առեալ էր ՚ի Կարին ՚ի մհ. Փիլիպպոսէն եւ ՚ի նորին օրթաղ Ակնցի Գէորգէն, զմասն ինչ (ա) եւ զղապզն եւ զբարաթագիրն տուեալ էր նոցա, որք յղեալ էին ՚ի Պօլիս առ սոյն Գէորգի եղբայր Փիլիպպոսն, զի նուիրակէն առցէ զդրամն: Իսկ նուիրակն չէր տուեալ զդրամն, այնր աղագաւ, զի սակաւ ինչ յառաջ քան զայն` զդրամս էր փօլիցայ արարեալ (դ), զի ՚ի Կարին տացեն մեզ (որպէս ՚ի Հոկտ. Բ եւ Թ ասացաւ) վասնորոյ անկեալ էր ՚ի մէջ նուիրակին եւ Փիլիպպոսին վէճ եւ զղապզն յղեալ էին յետս ի Կարին առ մհ. Փիլիպպոսն եւ Գէորգն եւ նոքա տուեալ էին Զաքարիա վարդապետին: Իսկ բարաթագիրն մնացեալ էր ի Պօլիս առ Փիլիպպոսն եւ բարեւագիր Զաքարիա վարդապետին մնացեալ էր առ Յարութիւն վարդապետն: Վասնորոյ գրեաց սրբազան Վեհըն առ մհ. Փիլպպոսն եւ Գէորգն զհասանիլն առ ինքն ղապզին ՚ի ձեռն Զաքարիա վարդապետին եւ հարկեաց` զի զբարաթագիրն եւ զբարեւագիր Զաքարիա վարդապետին եւս բերել տացեն ՚ի Պօլսոյ եւ յղեսցեն աստ առ ինքն: Բայց Զաքարիա վարդապետն ՚ի յառնուլն ՚ի նոցանէ զղապզն յետս ոչ էր տուեալ նոցա յետս զդրամն (ա) զոր առեալ էր, այլ ասացեալ էր Մելքոնին տալ նոցա զայն ՚ի սրբոյ Աթոռոյս տալիք փօլիցայական դրամոցն եւ զտէր Պետրոսն վէքիլ էր արարեալ առնուլ զդրամն ՚ի Մելքոնէն եւ տալ նոցա: Վասնորոյ զթուղթ գրեաց սրբազան Վեհըն առ Տէր Պետրոսն այսր աղագաւ. եւ պատուիրեաց այնպէս առնել: Եւ գրեաց առ մհ. Փիլիպպոսն եւ Գէորգն զսոյն եւ միամտեցոյց: Իսկ նուիրակն Պօլսոյ` ոչ թէ միայն զվերոյիշեալ (գ) փօլիսն ոչ էր տուեալ, այլ եւ զիւր արարեալ փօլիցայն (բ), զոր ՚ի ձեռն այս Գէորգիս եղբայր Փիլիպպոսին էր արարեալ ՚ի Պօլիս, զի ՚ի Կարին մհի. Փիլիպպոսն եւ Գէորգն մեզ տացեն (որպէս ասացաւ ՚ի Հոկտ. Թ), թէպէտ առեալ էր ՚ի Փիլիպպոսէն զթամասուկ, սակայն զդրամն յետոյ էր խոստացեալ տալ, որ եւ ցայժմ չէր տուեալ. վասնորոյ` խնդրեալ էին ՚ի սրբազան Վեհէն զայս թամասուկս, մհի. Փիլիպպոսն եւ Գէորգն. զի թէպէտ ՚ի Հոկտ. Բ յղեալ էր սրբազան Վեհըն ՚ի Կարին առ Զաքարիա վարդապետն, այլ նա ընդ իւր յետս էր բերեալ: Վասնորոյ գրեաց առ սոսա սրբազան Վեհըն թէ` տեսէք, եթէ նուիրակն մեր տուեալ է զդրամն Փիլիպպոսին եւ դուք յայդր մեզ տուք: Իսկ եթէ ոչ, զթուղթ բերել տուք ՚ի նուիրակէն առ իս, թէ չեմ տուեալ զդրամն, ապա եւ ես զայս թէմէսուկս առ ձեզ յղեցից: Իսկ` վասն այն փօլիցային նուիրակին հնդկաց, (դ) զոր մհի. Փիլիպպոսն տալոց էր մեզ (որպէս ասացաւ ՚ի Մարտի Ի), որոյ աղագաւ զթէմէսուկ եւս էր տուեալ Զաքարիա վարդապետին, որ ընդ իւր եբեր աստ: Գրեաց այժմ սրբազան Վեհըն մհի. Փիլիպպոսին, զի տացէ ՚ի Կարին Արապկերցի Բաբիկ Աղային, զի մեք ՚ի Կարին ՚ի նորին մարդոյն առնուցուք: Տէր Պետրոսին եւս գրեաց զսոյն հոգալ: Եւ Պապիկ Աղայն այժմ զթուղթ էր գրեալ առ սրբազան Վեհըն ՚ի ձեռն ոմանց Կիւմիշխանացի ուխտաւորաց, յանձնարարութիւն վասն նոցին: Ուստի` գրեաց սրբազան Վեհըն զՊատասխանի թղթոյն, եւ հարկեաց եւս յանձն առնուլ զվերոյիշեալ բան դրամին եւ հոգալ: Իսկ յետ գրեցման գրոցս, թուղթ եկն ՚ի Բայազտոյ առ սրբազան Վեհըն ՚ի Մարգար Աղայէն, որ ըստ հրամանի սրբազան Վեհին` զոր ՚ի Մարտի ԼԱ գրեաց առ Տէր Վահանն, յանձն էր առեալ տալ ՚ի Բայազիտ զվերոյիշեալ դրամն եւ ինքն ՚ի Կարին ՚ի մհի. Փիլիպպոսէն առնուլ: Որ եւ զթամասուկ եւս էր գրեալ, եւ յղեալ առ սրբազան Վեհըն: Վասնորոյ եւ սրբազան Վեհըն գրեաց զպատասխանի թղթոյն եւ զվերոյիշեալ թամասուկն զոր մհի. Փիլիպպոսն տուեալ էր, յղեաց առ նա, զի ՚ի ձեռն ում եւ կամիցի, առցէ ՚ի Կարին ՚ի մհի. Փիլիպպոսէն: Եւ զթուղթս մհի. Փիլիպպոսին եւ Պետրոսին եւս յղեաց առ սա: Եւ ՚ի լուսանցս նոցին եւ թղթոյ Բաբիկ Աղային գրեաց զայլափոխիլն իրակութեանս, որպէս գրեցաք: Իսկ զթուղթ Բաբիկ Աղային ՚ի ձեռն ուխտաւորացն յղեաց, որոց անուանքն էին մհ. Յօհաննէս եւ Թօրօս: Իսկ եւ գրեաց ընդ սոցին զերիս օրհնութեան թուղթս, առ Հռիփսիմէ Թուրվանդայ եւ Խաթունբէկ կանայսն, որք ՚ի ձեռն մհ. Յովհաննիսին յղեալ էին զաջահամբոյրս ինչ: Իսկ եւ խնդրեալ էր Եւդոկիոյ նուիրակ Եսայի վարդապետն զթուղթն ինչ, զորս ահա ասացից: Զի գանձապետն Սեբաստիոյ իւրով կամաւն ՚ի գանձապետութենէն հրաժարեալ էր, եւ նա փոխանակ նմին զայլ ոմն կարգեալ էր գանձապետ: Վասնորոյ` խնդրեալ էր գրել առ հին գանձապետ... զշնորհակալութիւն: Եւ վասն նորոյն` որոյ անունն էր... գրել ՚ի վերայ Քաղաքին զհաստատութեան կոնդակ, զորս եւ գրեաց: Բ թուղթք եւ առ մհ. Մեսրոպն, վասն հօր Ճ ղռուշ կտակին եւ առ մհ. Գրիգորն եւ իւր որդի Յակոբն, վասն Դ ոսկւոյն զորս տուեալ էր յանուն որդւոյն:

Առ Եսայի վարդապետն վասն այսց թղթոցս եւ վասն Մանուկին միամտութիւն որպէս եւ ՚ի Մարտի ԻԷ: Իսկ եւ Անկիւրիոյ Առաջնորդ Ստեփաննոս վարդապետն գրեալ էր առ սրբազան Վեհըն զթուղթ շնորհակալիլով վասն կարգելոյն զԳրիգոր վարդապետն նուիրակ Գաղատիոյ ըստ խնդրոյն եւ ձեռնադրելոյն Եպիսկոպոս: Եւ խնդրեալ էր գրել զկոնդակ մի ՚ի վերայ ոմանց թեմիցն Անկիւրիոյ վասն սփռելեաց եւ դօշամայից, զի ինքն առեալ ընդ նուիրակին յղեսցէ: Ուստի զկոնդակ գրեաց ըստ խնդրոյն` յաղագս կարպետի եւ խալիչայի, տալ վասն սրբոյ Աթոռոյս:

Առ Ստեփաննոս վարդապետն գրեաց ՚ի պատասխանի թղթոյն` շնորհակալիլով վասն լինելոյն օժանդակ Գրիգոր վարդապետին. եւ վերստին յանձնարարութիւն վասն նորա: Եւ վասն կոնդակին, զի ընթեռնուլ տացէ ՚ի թեմսն եւ առատութեամբ զսփռելիս ժողովեալ ընդ Գրիգոր վարդապետին յղեսցէ:

Առ նուիրակ Գրիգոր վարդապետն մեղադրութիւն վասն գիր չգրելոյն եւ պատուէր վասն կոնդակին որպէս եւ առ Ստեփաննոս վարդապետն: Այլեւ բաբերդցիք զսեւագլուխ ոմն Սարգիս անուամբ` որ էր Առաջնորդ միոյ վանիցն իւրեանց, յղեալ էին մահսարով առ սրբազան Վեհն, զի ձեռնադրեալ եպիսկոպոս, կարգեսցէ վերստին Առաջնորդ ինքեանց եւ դարձուսցէ: Եւ սրբազան Վեհն այսր վաղվաղակամ ոչ լինելով` գրեաց զթուղթ մի առ բաբերդցիսն, խնդրելով ՚ի նոցանէ վերստին զմահսար եւ զճշմարիտ վկայութիւն վասն Սարգիս վարդապետին, զի յայնժամ կատարեսցէ զխնդիրն իւրեանց: Զայս առ Մելքոնն յղեաց եւ զփուսուլայ մի գրեաց յղել զայս թուղթս ՚ի Բաբերդ եւ խնդրել զպատասխանին եւ ՚ի գալն յղել աստ: Առ որ յղեաց նաեւ զթուղթսն Անկիւրիոյ եւ Թօխաթու, նաեւ Պօլսոյ` յղել առ իւրաքանչիւրսն: Օրինակք ոմանց այսց թղթոցս տեսցին ՚ի բոլորագրահամար տետրն յերեսն... որովք ելին գրաբեր Մխիթար փայակն եւ Կիւմիւշխանացի ուխտաւորքն ՚ի սրբոյ Աթոռոյս ՚ի Ապրիլի ԺԱ: