Բանաստեղծութիւններ

ԻՏԱԼԱՑԻ ԱՂՋԿԱՅ ԵՐԳԸ
1859 թուականից

 

«Մեր հայրենիք, թշուառ, անտէր,

Մեր թշնամուց ոտնակոխ,

Իւր որդիքը արդ գանչում է,

Հանել իւր վրէժ, քէն ու ոխ:

 

Մեր հայրենիք շղթաներով

Այսքան տարի կապկապած,

Իւր քաջ որդոց սուրբ արիւնով

Պիտի լինի ազատուած:

 

Ահա՛, եղբայր, քեզ մի դրօշ,

Որ իմ ձեռքով գործեցի,

Գիշերները ես քուն չեղայ,

Արտասուքով լուացի:

 

Նայի՛ր նորան, երեք գունով,

Նուիրական մեր նշան,

Թո՛ղ փողփողի թշնամու դէմ,

Թո՛ղ կործանուի Աւստրիան:

 

Ինչքան կին մարդ, մի թոյլ էակ,

Պատերազմի գործերում`

Կարէ օգնել իւր եղբօրը,

Զանց չարեցի քո սիրուն:

 

Ահա՛ իմ գործ, ահա՛ դրօշ,

Շուտ ձի հեծի՛ր քաջի պէս,

Գնա՛ փրկել մեր հայրենիք,

Պատերազմի վառ հանդէս:

 

Ամենայն տեղ մահը մի է,

Մարդ մի անգամ պիտ՚ մեռնէ.

Բայց երանի՜, որ իւր ազգի

Ազատութեան կը զոհուի:

 

Գնա՛, եղբայր, Աստուած քեզ յոյս,

Ազգի սէրը քաջալեր,

Գնա՛, թէեւ չեմ կարող գալ,

Բայց իմ հոգին քեզ ընկեր։

 

Գնա՛ մեռիր դու քաջի պէս,

Թող չտեսնէ թշնամին

Քո թիկունքը, թող նա չասէ

Թէ վատ է Իտալացին»:

 

Ասաց. տուեց օրիորդը

Իւր եղբօրը մի դրօշ,

Մետաքսից էր, ազնիւ գործած,

Ուր երեք գոյն կան որոշ:

 

Եղբայրն առաւ եւ ողջունեց

Իւր սիրական քնքուշ քոյր,

Առաւ զէնքը, սուր, հրացան,

Հեծաւ իւր ձին սեւաթոյր:

 

– Քուրի՛կ, – գանչեց քաջ պատանին, –

Մնա՛ս բարեաւ, սիրական,

Այս դրօշակին պիտի նայի

Ամբողջ բանակ իտալեան:

 

Նա սո՛ւրբ է ինձ, երբ մկրտուած

Արտասուքով ու կնքած,

Դու յանձնեցիր ինձ յիշատակ,

Հայրենիքի նուիրուած:

 

Թէ մեռանիմ, դու մի՛ սգար,

Իմացի՛ր որ տարեցի

Դէպի մահու արքայութիւն

Իմ հետ քանի թշնամի: –

 

 

Ասաց. վազեց դէպի հանդէս

Աւստրիացոց յանդիման,

Իւր արիւնով գնել   յավեժ,

Ազատութիւն իտալեան:

 

Ո՛հ, իմ սիրտը կտրատւում է

Տեսանելով այսպէս սէր,

Դէպի թշուառ մի հայրենիք,

Որ ոտնակոխ եղած էր:

 

Սորա կէսը, կէսի կէսը,

Գէթ երեւէր մեր ազգում.

Բայց մեր կանայք … ո՜ւր Եղիշէ,

Ո՜ւր մեր տիկնայք փափկասուն:

 

Ո՛հ … արտասուք ինձ խեղդում են,

Այլ չեմ կարող բան խօսել:

Չէ՛ … թշուառ չէ Իտալիան,

Եթէ կանայք այսպէս են:

 

ԶՈԴԵՆ
Մայնի վերայ, Ֆրանկֆուրտի մօտ