Թղթեր

Զգիր բարերջանիկ եւ խաչակրօն հօրդ, առաջնորդի սրբոյ ուխտիդ Կարապետի, եւ աստուածազգեաց միեղէն սուրբ եղբարցդ ընկալայ եւ վերծանեալ զսա սակս մանկանն իմոյ հայցուածոյ, մանաւանդ եթէ պաղատանօք յաստուածուստ խնդրելոյ մնալ նմա տակաւին ի կենցաղումս. զայսոսիկ զօրութեամբ յուսացեալ եւ հոգւով լցեալ հրաշից հայցուածս ողորմութեան եւ սիրոյ, մանաւանդ եթէ կարեկցութեան ձերումդ, վայել էր գիտութեան կատարեալ եւ իմաստութեան. բայց թուի ինձ եթէ ի Հոգւոյն այսոքիկ շարժին ի մեզ ներգործութիւնք. քանզի յորժամ կամիցի զողորմութիւն իւր առատացուցանել եւ հրաշագործել, յաւելու զհաւատսն զօրութեամբ եւ զհայցուածսն ըստ պատշաճին, զի մի' արտաքոյ կամաց նորա անցեալ, զմերն օգուտ առաւել խորհիցիմք գիտել. եւ այսպէս Ստեղծիչն միշտ հնարի զհոգւոց եւ մարմնոց մերոց փրկութիւն. եւ եթէ հատեալ զեղբայրն կամ զտէրն, կամ խորհել ինձ անպատշաճագոյն, բարկանայ անբարկանալին Հայրն ողորմութեան, յորմէ ամենայն գոյքս, ո՞րչափ եւս առաւել ընդ սիրելն եւ ընդ հաշտելն եւ զմիմեանցն խոկալ փրկութիւն, առաւել հրճուի եւ զուարճանայ ընդ աստուածաւանդն ասացելոց:

Եւ յայսմ գրոյ ծանեայ, եթէ յոյժ հաւատոց քաջութեամբ իմոյս անհաւատութեան դարձեալ հասիք յօգնականութիւն: Գրեալ էիք զորպիսութիւնն խօթութեան եւ դարձեալ` եթէ ո՞րպէս ի կենդանութիւն դարձեալ արծարծեաց զնա Տէր:

Կամէի քեզ յայսմ տառի երկարագոյն իմաստասիրել ըստ իմում սովորութեան եւ ըստ քումդ յօժարութեան եւ մեծի լսողութեան. այլ ի քոյս գրոյ տարակուսանաց եւ ողորմելի թշուառական հայցուածոց արտօսր կականման ինչ էհաս ինձ, որ գրէ թէ ի զգայութեան խափանեալ, ոչ պերճաբանութեամբ զբոլորն բաւեմ մակագրել քեզ, այլ սուղ ինչ մասնաւոր, զի մի' գտայց ապերախտ եւ անշնորհակալու զձերդ ընկալայց շնորհս:

Յորժամ տակաւին ի մերումն էաք բնակութեան, մնալով ողորմութեանն Աստուծոյ, ակն ունէի հրամանացն թագաւորական ըստ իմում յոգնաջան թախանձանացն` ազատել զիս յայսպիսի գործառնութեանց, զի իմոյս պարապեցից տառապեալ հոգւոյս: Ապա հասին հրամանք թագաւորական ոչ մի կամ երկուց կամ երից, այլ բազում աղաչանօք առաւել քան զիմն թախանձումն նորայր արժանի հրաշից եւ փակեալ յամենայնի զելս իրացն իմոյ հայցուածոցն: Եւ տարակուսեալ յերկուցն, ոչ գտեալ զելս իրացն, ճեպէի զիս միայն զհնազանդութեանն սահման եւ զհրամանն արքունի կատարել: Յառաջեալ, առ լեառնոտամբն բարձրավանդակ, Իջորին կոչելոյ, թողեալ զայլ մանկունսն իմ հանդերձ մարբն ի տեղւոջն բնակութեան իւրեանց, իսկ զմանուկն զայն ոչ կարացի արգելուլ. քանզի որ երեւի ինձ կայտառ եւ արիական հարցն սերտութեամբ ունի զխոկումն մարտական եւ ընթացական մրցման: Արդ զի՞նչ զկնի իմ գայր. էհաս նմա պատահ խօթութեան սիւնքոսական ջերման, եւ առժամայն ամբարձեալ գոլորշի սաստիկ յուզման կոհակացն եռացելոյ արեանն ի խելապատակն, յեղափոխէր զնա ի մտաց եւ անծանօթս զմեզ առնէր. եւ այս հասանէր ի ձորակ միոջ Ագարակի. եւ արգելեաց զմեզ Հոգին Սուրբ, ցուցանելով, եթէ մակացու եմ եւ գերագոյն ամենայն թագաւորական հրամանաց: Եւ եմ տարակուսեալ առաւել քան զսաստ հրամանացն Աստուծոյ ի թագաւորական խնդրոյն: Եւ բորբոքեալ եռանդն ջերմանն ճեպէր զնա. մինչեւ ծանուցեալ մօր իւրոյ, եկն առ նա. եւ զի՞նչ արդեօք մորմոքումն այրեցման եւ կիզման մերոյս ծնողական աղետի գրել քեզ հաւանիմ. քանզի առաւել քոյ ընդ մեզ կիզեալ եւ տոչորեալ հանդերձ բոլոր քրիստոսազգեաց եղբարբքդ:

Արդ յայսոսիկ տարակուսեալ ըստ իմում սովորութեան, քանզի բնաւորեալ եմ ոչ այլ ինչ աղօթել, բայց միայն եթէ Եղիցին կամք քո. քանզի դու Տէ'ր առաւել գիտես զօգուտն մեր եւ կամիս, բայց երբէք Տէ'ր իմ զգործոց իմոց մի' հատուսցես ինձ ըստ հոգւոյ եւ ըստ մարմնոյ:

Ապա բորբոքումն եռանդեան հրացեալ կայծակման զիւրն վերբուսուցանէր ծաղիկ զնախահօրն սերմանեալ յիւրոց վաստակոց. եւ զայն որքա՞ն եւ ո՞րպիսի, իբրու զկարկառ վիմաց եւ հուպ միմեանց հարթ եւ հոյծ կարկառեալ, անտեզի թողլով ի նմա մինչեւ ցմիոյ նշմարելոյ կառուցանելոյ ծայրի ասղան, եւ փքացեալ իբրեւ զտիկ հողմով ուժգնակի փչմամբ անբարբառ եւ անտես յաչաց զնա առժամայն գործէր եւ անյուսալի ամենեցուն զնա ի կենացս գիտել:

Իսկ ստուգեալ ծանեայ եւ ճշմարտութեամբ հաւատոց ոչ ստել ի Քրիստոս. զի ձերդ զօրութեամբ հայցուածք խնդրոյ յայնմ աւուր իսկ վերարծարծեաց զնա, եւ ներեաց անտանելի բորբոքումն հրացեալ ախտին. եւ յուսամ եւ հաւատամ, զի զօրութեամբ ի մեռելոց յարուցեալ է ձեր զնա, հրաշագործեալ ի մեզ ներողութեանն Աստուծոյ այն, որ յամենայնի խնդրէ ի մէնջ զօգուտն մեր խորհել եւ առնել:

Եւ արդ ձեր են մանկունքն եւ ոչ իմ. մի' յապաղէք միշտ զձեր փրկութիւնն. քանզի խորհելն զսէր եղբօրն եւ զոչ տրտմեցուցանելն ի վեր քան զամենայն առաքինութեանց ծագ ծայրացեալ է:

Եւ արդ յանձն առնեմ զձեզ առ Աստուած զմեզ զամենեսեան, եւ փոխանակ աշխատութեանդ եւ եղբայրսիրութեանն ի վերայ երեսաց իմոց ծունր ածի. իսկ մանուկն տակաւին տկարացեալ, ի մահիճս անկեալ դնի, մի' անփոյթ առնէք, թէպէտեւ դուք ոչ երբէք մոռանայք ըստ ձերումդ աստուածեղէն դպրութեան կարգի, ողջ լերո'ւք: