Ատամնաբոյժն արեւելեան

ՏԵՍԻԼ Դ.

ՆՈՅՆՔ եւ ԹՈՎՄԱՍ շիշ մը, կոնք մը եւ գաւաթներ բերելով

ԹՈՎՄԱՍ

Ա՞ս ինչ պիտի ըլլայ, տիկինը կը պարէ:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Ես հրամայեցի, որ քիչ մը ցատկռտէ, որպէսզի… այ­սինքն … ըստ որում… որովհետեւ… իբր թէ… արիւնը տաք­նայ եւ ցաւը… պաղի:

ԹՈՎՄԱՍ

Կարծեցի որ ցաւէն խելքը փախուց… ցատկռտէ, տի­կին, ցատկռտէ՛, որովհետեւ բժիշկը այնպէս կը պատուիրէ:

ՍՈՖԻ

Յոգնեցայ:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Բա՛ւ է, ալ մի՛ ցատկեր, որ վերջն ալ պիտի ցատկռտես ( Մեկուսի ) պարահանդէսի մէջ:

ԹՈՎՄԱՍ

Ահա գինին, բաժակը եւ կոնքը բերի:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Տուէք… տիկինին պիտի տամ, որ բերանը լուայ, ( Լեցնե­լով ) բերաննիդ լուացէք, տիկին… այսինքն ակռաներդ:

ԹՈՎՄԱՍ

Գինի կը հրամմէ՞ք:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Թէ որ հրամանքնիդ ալ խմէք, չեմ մերժեր: Բժիշկները ընդհանրապէս գինին կը սիրեն, ինչպէս որ գեղջուկները սխտորը. չեմ խմեր ըսելու ալ ըլլամ, անհաւատալի պիտի թուի ձեզի, բայց աւելի ախորժակով կը տնկեմ, երբ ընկեր մը ունենամ դիմացս, մանաւանդ թէ ձեզի պէս մտերիմ բա­րեկամ մը:

ԹՈՎՄԱՍ, լեցնելով

Տնկեցէք ուրեմն:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Շնորհակալ եմ… կենդանութիւն:

ԹՈՎՄԱՍ

Անուշ անմահութիւն:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ, լեցնելով

Հրամմեցէք, բարեկամ:

ԹՈՎՄԱՍ, առնելով

Կենդանութիւն:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Անուշ ըլլա յ: ( Առ Սոֆի ) Ցաւդ ի ՞ նչպէս է, տիկին:

ՍՈՖԻ

Հարիւրին տասը պակաս:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Ըսել է որ գինին օգտեց. ա՛ռ քիչ մ՚ալ լուա ակռաներդ, ( Լեցնելով ) որպէսզի աս անտանելի ցաւէն խալըսիք: ( Սոֆի կ՚առնէ կը լուայ ) Ուրկէ՞ բերել կու տաք այս գինին, պարոն Թովմաս:

ԹՈՎՄԱՍ

Ադրիանուպոլսէն, թէպէտ եւ գինեմոլ մէկը չեմ, բայց կ՚ուզեմ որ խմելիքս ըլլա յ ընտիր գինի:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Պատուական գինի… ազնիւ գինի… աղուոր գինի… ափս ո ս որ ես ասանկ գինի չկրցի ձեռք բերել… կ՚ափսոսամ….

ԹՈՎՄԱՍ

Խմեցէք, պարոն, կ՚աղաչեմ, մի՛ քաշուիք:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Եթէ ընդունի ք ինձի հետ նետելու, այն ատեն կը խմեմ: ( Լեցնելով ) Հրամմեցէ՛ ք:

ԹՈՎՄԱՍ

Ի կենդանութիւն մեր տիկնոջ:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Անո ւ շ հրամմեցիք: ( Լեցնելով ) Ի կենդանութիւն ամէնուն ( Կը խմէ ): Տիկին, ինչպէ՞ս էք:

ՍՈՖԻ

Հարիւրին քսան:

ԹՈՎՄԱՍ

Ըսել է որ ցաւն սկսաւ պակսիլ, օրհնեալ ըլլաս, պարոն Թափառնիկոս, որ այս գիշեր մեզի հանգստութիւն պարգեւեցիր, անդադար քալեն այն ոտքը որ զքե զ մեր տունը բե­րին. վերջապէս ինչ որ ըսեմ քեզի համար քիչ է, թէ որ աս գիշեր գալու չըլլայիր, մինչեւ առտու բուի պէս պիտի սպա­սէինք. մեծապէս շնորհակալ ենք քէնէ, պարոն Թափառնի­կոս, հրամմեցէք:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ, կը խմէ

Որովհետեւ գինին մարդու ոյժ ու զօրութիւն կը տայ, ծե­րերու համար ալ առողջարար ըմպելիք մը կրնայ սեպուիլ. ես ձեր տեղն ըլլայի երկու երեք տակառ աւելի բերել կը տայի այս գինիէն:

ՍՈՖԻ

Արդէն բաւական ունիմք:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Ուրախ լեր, պարոն Թովմաս, տիկինն ալ մեր խօսակ­ցութեան մասնակից եղաւ. օ՜ն, ուրեմն խմենք, կը յուսամ, որ այս եղանակաւ ցաւն բոլորովին պիտի անցնի:

ԹՈՎՄԱՍ

Ինձի համար բաւ է բա՛ւ… ձեր խօսքն ալ չեմ կրնար կոտրել. կ՚ընդունիմ. կենդանութիւն:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Անուշ:

ԹՈՎՄԱՍ, քիչ մը գինովցած

Ընտիր գինի… ա՛ռ, տիկին, բերանդ լուա ՛ … ի ՞ նչպէս ես:

ՍՈՖԻ

Փառք Աստուծոյ, հանգիստ եմ, հարիւրին երեսուն: ( Մե­կուսի ) Գինովութեան սանդուխին առաջին աստիճանին ոտքը կոխեց:

ԹՈՎՄԱՍ

Դուք չէք խմեր… զիս մինակ թողուլ, ամօթ… ամօթ…

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Շնորհակալ եմ: ( Կը խմէ ):

ԹՈՎՄԱՍ, աւելի գինովցած

Ընտիր գինի… եւ ինչպէ՜ս ալ շուտով ցաւն անցուց… ( Կը խմէ ) առողջութիւն, տիկին… ցաւդ ինչպէ՞ս է:

ՍՈՖԻ

Հարիւրին քառասուն:

ԹՈՎՄԱՍ

Աղէկ գինի… երկու գործ կը տեսնէ, առաջին, որ տիկի­նին ցաւն անցուց, երկրորդը ՝ իմ սիրտս կը նորոգէ… կար­ծեմ փակագծի մէջ առնուած: ( Լեցնելով ) Գինի ( Կ՚երգէ ):

Ով դու գինի կենսատու,
Որ ոյժ կու տաս ծերերու,
Կրնա՞մ մերժել ես զքեզ
Մինչդեռ կինս դու բուժես.
Բոլոր աշխարհ քեզ կը պաշտէ, գի ՛ նի,
Քանզի ծերերը կ'ընես պատանի:

Օ՛ն, ուրեմն խմենք զուարճանանք… տիկին, դուն ալ լուա… բերանդ: ( Կը խմէ ) Ցաւն ինչպէ՞ս է:

ՍՈՖԻ

Հարիւրին յիսուն ( Մեկուսի ): Ուշ պիտի մնանք…

ԹՈՎՄԱՍ

Ամէն բաժկին տասը կը պակսի ցաւը…

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Այո՛, ես ալ ան կը դ իտեմ:

ԹՈՎՄԱՍ

Ինձի այնպէս կու գայ, որ ցատկռտելն ալ աղէկ եկաւ, հրաման տուէք քիչ մ՚ալ ցատկռտէ:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Թող ցատկռտէ:

ԹՈՎՄԱՍ

Ես ալ փափաք ունիմ, ե՛լ, տիկին, պարենք: ( Կ՚ելնէ. կ՚իյնայ ): Ոհ, գլուխս դարձաւ:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Անկողինդ պառկէ, պարոն Թովմաս:

ԹՈՎՄԱՍ

Լեցո՛ւր, լեցո՛ւր, ( Կը խմէ ): Ի ՛ նչ անուշ… ( Կ՚երգէ ):

Որքան ազդու է այս գինի,
Ինչպէ՛ս ալ շուտ կը բուժէ,
Ամէն բաժկին ցաւն կը պակսի,
Մեր տիկինն ալ շատ հանգիստ է:
Բոլոր աշխարհ քեզ կը պաշտէ, գինի՜,
Քանզի ծերերը կ՚ընես պատանի:

Տիկինը հարիւրին յիսուն աղէկ է… անդին կը մնա յ յիսուն… բան մը չէ… լեցուր խմենք հիմա ի յիշատակ Նոյ նահապետի, որ այգի տնկելով գինովներու պարագլուխ հան­դիսացաւ. լեցո՛ւր խմենք. իր անունը անմահացնելու համար անդադար տնկենք:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ, գինովցած

Ժամանակ չկորսնցնենք ( Կը խմէ ):

ԹՈՎՄԱՍ, խմելով

Զարմանալի են քու հրամաններդ, ո՛վ գինի: ( Կ՚երգէ ):

Գինի, գինի, դու վարդերես,
Բանաստեղծից կը հրամայես.
Ծերերուն սիրտ կը նորոգես,
Դերասանաց վարպետն դուն չե՞ս:
Եւ ո՞վ կրնայ քեզ մերժել, ո՛վ գինի,
Մինչդեռ ծերերը կ՚ընես պատանի ( Կը խմէ ):

ՍՈՖԻ

Ես ալ ձեռքովս մէյմէկ հատ հրամցնեմ, որ ամուսինս սանդուխին վերի աստիճանը ելնէ. առէք, սիրելի ամուսինս:

ԹՈՎՄԱՍ

Ձեռքդ սիրեմ, տո՛ւր ( Կը խմէ, կը սկսի աթոռին վրայ քնանալ ):

ՍՈՖԻ

Հրամմեցէք, պարոն Թափառնիկոս:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Շնորհակալ եմ ( Կը խմէ ): է՛հ, ընկեր, մի՛ քնանար:

ԹՈՎՄԱՍ

Ե՞ս… ե՞ս… չեմ քնանար:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ, գինով

Մի քնանար ( Բաժակ ի ձեռին կ՚երգէ )
Ուրախութիւն պարգեւող,
Տխրութիւնը փարատող,
Բժիշկ բոլոր ցաւերու
Դու չե՞ս, գինի կենսատու: ( Կը խմէ ):

ՍՈՖԻ

Զինքը անկողնոյն մէջ պառկեցուր, ես ալ երթամ հա­գուստները բերելու, որ երթանք: ( Կ՚երթայ ):

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Պարոն Թովմաս… ըշշշ… Թովմաս, է, հը, եղբայր, ընկեր, ել, պառկէ՛:

ԹՈՎՄԱՍ, քնոյ մէջէն

Ի՞նչ կայ:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Անկողինդ մտի՛ր:

ԹՈՎՄԱՍ, արթննալով

Ձեռքս բռնէ՛… չեմ կրնար ելնել… ոտներս կը ցաւին:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Մի՛ վախնար, ես հոս եմ, ձեռքէդ կը բռնեմ, քալէ: ( Երկուքն ալ գլտորելով աթոռի քով կ՚իյնան ):

ԹՈՎՄԱՍ

Աթոռը… աթոռը…

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ, պառկած տեղէն

Աթոռը վերուցի՞ր:

ԹՈՎՄԱՍ

Ես… որ… ինքզինքս… չեմ… կրնար… վերցնել աթո­ռը… պիտի վերցնեմ. էո… էո… ( Փսխել ջանալով ):

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ, պառկած

Մեզի ասանկ գետնի վրայ պառկեցնող, դուն չե՞ս, գինի կենսատու: Պարոն Թովմաս:

ԹՈՎՄԱՍ, պառկած

Ի՞նչ է…

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Ի՞նչպէս էք… հանգի՞ստ էք:

ԹՈՎՄԱՍ, ելնել ջանալով

Չես օգներ ինձի, բարեկամ:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ, կամաց կամաց ելնելով

Ես հոս եմ, անհոգ եղիր, եկուր անկողինդ պառկեցնեմ քեզի: ( Թովմասին ձեռքէն կը բռնէ որ քալեն, երկուքը մէկէն կ՚իյնան ) է՜հ, ինչո՞ւ կը պառկիս, բարեկամ:

ԹՈՎՄԱՍ

Ոսկորներս կը ցաւին… ո՜վ դու գինի կենսատու. ծե­րերը կ՚ընես պատանի:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ

Ծերերը կ'ընես անդամալոյծ… Թրա թա թա թրա թա թա թի թա թա: ( Կամաց կամաց կ՚ելնէ ) Ե՜լ: ( Կը բռնէ Թով­մասին ձեռքէն ) Կամաց կամաց քալենք: ( Գլտորելով ) Աս կողմէն, ( Գլտորելով ) ան կողմէն, ( Իյնալով ) մէջտեղէն… ( Թափառնիկոս անանկ ուժով մը կը հրէ Թովմասը որ զանիկա անկողնոյ մէջ կը ձգէ ինքն ալ կռնակի վրայ կ՚իյնայ ): Ո՛հ…

ԹՈՎՄԱՍ

Ես եկայ:

ԹԱՓԱՌՆԻԿՈՍ, ելնելով

Պառկէ վրադ ծածկեմ… ապրիս… հա՛… ասանկ քնա­ցիր… Ես ալ գինի մը խմեմ, թրա թի թա թա: