Պատմութիւն Տանն Արծրունեաց

Որպէս վերագոյնն յիշեցաք սակաւուք վասն Ահմատայ՝ յինքն գրաւել զաշխարհն Տարունոյ, հանեալ ի Հայոց պետութենէ։ Գրէ բազում անգամ Սմբատ առ Ահմատ՝ թողուլ անդրէն զաշխարհն, տալ ի ձեռս Աշոտի որդւոյ իշխանին Դաւթայ. եւ խոստանայր նմա զհազարապետութիւնն Հայոց յարքունուստ հրամանէ հնազանդութեամբ Հայոց։ Բայց Ահմատ ոչ խոնարհեալ ունկն դնել ասացելոցն, արհամարհեալ զառաքեցելովքն։

Յայնժամ թագաւորն դեսպանս արարեալ յամենայն սահմանս տէրութեանն Հայոց, Վրաց եւ Աղուանից, եւ առ քաղաքացիսն եւ հազարապետս եւ գաւառակալս, եւ որք սիրողաբար առ նա զհնազանդութեանն հարկ հարկանէին։ Եւ եկին հասին առ նա Ատրներսէհ իշխանն Վրաց։ Եւ որպէս ասեն՝ եղեւ թիւ զօրուն գումարելոյ իբրեւ ճռ–աց. եւ գնացեալ ընդ եզր ծովուն Բզնունեաց, ընդ կողմն Ապահունեաց՝ եւ բանակեցաւ յափն գետոյն, որ իջանէ յԱղձնեաց խոխոմացն։ Զորոյ իրազեկ եղեալ գալուստ նորա առ Ահմատ, եւ նորա գումարեալ առ ինքն զզօրս իւրոյ նահանգին եւ Միջագետաց եւ զԳեթացիսն՝ եւ եկն եհաս յանդիման նմա։ Եւ իսկոյն անյապաղ յական քթթել սպառազինեալ այրուձի պնդակազմ պատրաստութեամբ, ռազմ բոլորեալ ղաշիկ դիմացուածով զմարտն գրգռեալ, ախոյանայարձակ լինելով քաջացն Վասպուրականի, զորոց անուանքն վերագոյն անդ յիշեցաք, եւ փակեցին զբանակն եւ դարձուցին զզօրագլուխսն, եւ իբրեւ հողմ զպրակս եղեգան տատանեալ՝ սասանեալ խռովեցուցին զբազմութիւն զօրացն։

Իսկ թագաւորն իբրեւ գիտաց զընդխառնել ընդ միմեանս զօրացն, կամեցաւ մի՛թէ արդեօք կարասցէ դադարեցուցանել զմաքառումն. ի սաստ մատուցեալ գնդին իւրոյ պատերազմողացն՝ եւ ոչ կարաց զբորբոքեալ հնոց դէզադէզ կոխակացն սրախողխող սատակմանն ցածուցանել։ Նոյնժամայն դարձուցեալ զերասանակ երիվարին ի պատերազմ յառաջանալ, եւ անդ բազում արութիւն նահատակութեան ցուցեալ, սակայն ոչինչ օգուտ բերեալ։ Այլ ելեալ արտաքս ի ռազմէն՝ դարձաւ փախստեայ ընդ ճանապարհն Հողցայ. եւ Ահմատայ ընդ մէջ փակեալ զղաշիկն՝ յանխնայ հարուածովք հարին, մանաւանդ զհետեւակազօր գրոխսն եւ զգռեահսն որք ընդ նոսա. եւ որպէս ասեն՝ աւելի քան եռ լեալ թիւ սպանելոցն. եւ զտարի մի կացեալ մարմինք սպանելոցն անյօշելիք ի գազանաց եւ ի թռչնոց։ Անկեալ էր յայնժամ ի պատերազմին Աշոտ Հայկազնեայ Գեղաքունեաց իշխան, որ Սուփանայ որդին ճանաչէր. եւ տիկինն սպարապետական ի Տարունոյ եկեալ եւ նշանացի զդի նորա գտեալ՝ տարաւ ի Պորպ յիւր աւան եւ եդ ի գերեզմանի։