Այլազգ
իմն
գրէ
վասն
սոցա
պատմիչ
ոմն
՚ի
լատին
ազգէ
Բիկենտիոս
Բելլովացի.
գիրք
Լ.
եւ
ԼԱ.
եւ
այլն:
Եւ
նախ
՚ի
խօսիլն
զՌուբինեանց`
դնէ
հիմն
այսպիսի.
Ռուբէն
եւ
Լեւոն
ասէ`
եղեն
առաջինք`
որք
սկսան
տիրել
՚ի
Կիւլիկիա:
՚Ի
մեռանիլ
Ռուբենի`
եթող
ժառանգ
զդուստր
իւր,
զոր
տուեալ
էր
լատին
իշխանի.
բայց
Լեւոն
յափշտակեաց
զժառանգութիւն.
եւ
առաքեաց
հրեշտակս
առ
գահն
Հռովմայ
եւ
առ
կայսրն,
զի
պաշտպան
լիցին
ինքեան.
եւ
նոքա
յանձն
առին`
այսու
դաշամբ,
զի
այն
ժառանգութիւն
յետոյ
դարձցի
՚ի
դուստրն
Ռուբենի,
կամ
՚ի
տուն
նորա.
առաքեցին
միանգամայն
եւ
զարհիեպիսկոպոսն
Մոգունտացի`
պսակել
զԼեւոն,
պայման
եդեալ
այսպիսի,
զի
մանկունք
Հայոց
առ
հասարակ`
որք
էին
յերկոտասան
ամաց
՚ի
խոնարհ`
սկսանիցին
ուսանիլ
լատիներէն.
որպէս
զի
յետ
մահուն
Լեւոնի`
՚ի
ժառանգել
լատին
իշխանի
զթագաւորութիւն
Հայոց`
ամենեքին
վարժք
գտցին
յայն
լեզու:
Եւ
ետ
Լեւոն
փոխարէն
այսր
քանի
մի
քաղաք.
եւ
այլն.
եւ
այս
ամենայն
ասէ`
եղեւ
յամի
Տեառն
1242:
Այսոքիկ
զրոյցք
ըստ
բազում
մասանց
անհամաձայն
են
աւանդութեան
Հայոց,
նաեւ
բանից
Լամբրոնացւոյն,
եւ
ականատես
վկայից.
ըստ
որոց
գրեցաք
՚ի
պատմութեան.
թո'ղ
զանհամաձայնութիւն
թուականին`
զոր
դնէ.
զի
յայնմ
ժամանակի
մեռեալ
էր
Լեւոն
բազում
ամօք
յառաջ:
Շարայարէ
Բիկենտիոս
զպատմութիւն
իւր
եւ
ասէ.
Լեւոն
ետ
զդուստր
իւր
՚ի
կնութիւն
եղբօր
իշխանին
Անտիոքայ.
եւ
ապա
սպան
զնա,
այսինքն
զփեսայ
իւր.
եւ
երդմնեցոյց
զիշխանս
Հայոց,
զի
զկնի
իւր
թագաւորեցուսցեն
զՌուբէն
զթոռն
եղբօր
իւրոյ.
եւ
իբրեւ
մեռաւ
Լեւոն,
Կոստանդին
ոմն
յափշտակեաց
բռնութեամբ
զդուստրն
Լեւոնի,
եւ
ամուսնացոյց
ընդ
որդւոյ
իւրում
Հեթմոյ.
իսկ
զդուստրն
Ռուբենի
եղբօր
Լեւոնի
էառ
զինուոր
ոմն
իւր
կին .
եւ
վասն
այսորիկ
սպան
Կոստանդին
զվաթսուն
եւ
երկու
իշխանս
Հայոց,
զի
մի
'
միաբանեսցին
ընդ
զինուորին
ընդ
այնմիկ:
՚Ի
նոյն
ժամանակի
սուլտանն
Իկոնիոյ
առաքեաց
զմայր
եւ
զկին
իւր
առ
Կոստանդ.
եւ
նա
անիրաւութեամբ
մատնեաց
ասէ`
զնոսա
թաթարաց.
որոյ
վասն
եւ
սուլտանն
եկն
՚ի
վերայ
Տարսոնի
եւ
այլն:
Յայդոսիկ
բանսդ
թէպէտեւ
գտանի
ճշմարտութիւն
ինչ,
բայց
խառնեալ
բազում
ստութեամբ:
Եւ
թէ
զիա'րդ,
տե'ս
՚ի
պատմութեան`
զոր
եդաք
ըստ
աւանդելոյ
ականատես
վկայից:
Յաւելու
Բիկենտիոս,
թէ
թագաւորն
Հայոց
հարկս
տայր
սուլտանին,
եւս
եւ
զօրս,
եւ
զկէս
դրամոց
հատելոց
յիշխանութեան
իւրում:
Զայս
եդեալ`
յարէ
զկնի.
այս
ամենամեծ
սուլտանս
ասէ`
կամէր
հնազանդութիւն
խոստանալ
սրբազան
պապին,
եւ
ընդ
իշխանութեամբ
նորա
արկանել
զտէրութիւն
իւր.
եւ
այլն:
Խօսի
եւ
զայլ
բազում
ինչ
աւելորդութեամբ,
զօրս
անտեղի
համարեցաք
գրել.
եւ
ձանձրանամք
եւս
քննել.
զի
ամենեւին
անպիտան
բանք
են
եւ
՚ի
սուտ
լրոյ
յօդեալք:
