Գիրք Պատմութեան Սրբոյ եւ մեծի Քաղաքիս Աստուծոյ Երուսաղէմիս, եւ Սրբոց Տնօրինականաց Տեղեաց Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Վասն Սրբոյ Լերինն Սիօնի։

Հարաւակողմն վանից մերոյ Ամենափրկչիներեւի մեծագոյն շէն մի որ է Սիօն։ Զայսմանէ ասէԱստուածաշունչ գիրն, թէ Դաւիթ արքայն շինեաց զՍիօն՚ի վերայ ձորոյ. որ եւ ամրոց թարգմանի։ Կանգնեացաստ եւ զհռչակաւոր աշտարակն բարձրագոյն, որկոչեցաւ աշտարակ Դաւթի։ Եւ ինքն Դաւիթ ասէր՝Շրջեցարո՛ւք զՍիօնիւ, պաշարեցէք զնա եւ պատմեցէքզաշտարակս նորա։ Աստ հանգոյց զտապանակ ուխտին հինկտակարանաց։ Իսկ ՚ի նորումս աստ եկեր Քրիստոսզգառն պասեքական երկոտասան աշակերտօքն. եւհաստատեաց զխորհուրդ Մարմնոյ եւ Արեան իւրոյսրբոյ։

Աստ լուաց զոտս աշակերտացն։ Աստ յետՅարութեան եմուտ դրօքն փակելովք. եւ Թովմաս մխեացզմատունսն ՚ի կողն նորա։ Աստ ժողովեալերկոտասանիցն յետ Համբարձմանն Տեառն մնայինգալստեան Հոգւոյն Աստուծոյ։ Աստ էջ Հոգին Սուրբիբր զհրեղէն լեզուս եւ հանգեաւ յառաքեալսն։Վասնորոյ շինեաց աստ սրբուհին Հեղինէ զկրկինեկեղեցիս. այսինքն վերնատուն եւ ներքնատուն. եւիւրաքանչիւր եկեղեցիս դէպ արեւելս բաժանեալ միովմատրանաւ։ Արդ վերին եկեղեցին ունիզերկայնութիւնն յարեւմտից առ արեւելս ԿԸ թզաչափս. եւ լայն ԾԲ թզաչափս։ Եւ ՚ի սմանէ բաժանեալ մատրաննոր բարձրագոյն երեւի դէպ յարեւելսքառանկիւնացեալ. որոյ կաթուղիկէն որ արճճապատտեսանի, է՛ տեղի իջման Հոգւոյն Սրբոյ։ Որ եւ դուռնսորա արտաքուստ բացեալ աստիճանաւ ելանեն ՚ի նա։Իսկ ներքնատունն ՚ի չափ վերնոյն. եւ բաժանեալմատրանն ՚ի նմանէ։ Անդ է գերեզման Դաւթի մարգարէինեւ Սողոմոնի եւ այլոց ՚ի հիւսիսային կողմն։

Ա՛րդ՝ գեղեցկութիւն շինութեան եւձեւակերպութեանն յո՛յժ վայելուչ ճանաչի. եւ որքան՚ի գեղեցկութեանն էր յառաջագոյն, այնքան այժմ ՚իտգեղութեան եւ անմաքրութեան կայ։ Քանզի առեցեալեղեւ յայլազգեաց բռնութեամբ վասն գերեզմանի Դաւթիմարգարէին. եւ արտաքսեցան ՚ի նմանէ Ֆռանկքն։ Եւվասն ո՛չ ունելոյ նոցա տեղի բնակութեան ՚ի մէջքաղաքիս Երուսաղէմի, ազգս մեր զմեծմարդավարութիւնս արարին ընդ նոսա. եւ իբրզհիւրընկալան զնոսա ՚ի Սուրբ Հրեշտակապետու վանքնմեր. մինչեւ առին հրաման թագաւորական բնակիլ ՚իվանս Վրաց որ է այժմոյս վանք նոցա։ Իսկ զերանելիվանքս սրբոյ Սիօնի, բաժանեցին բնակօղքն ՚ի նա ՚իտունս եւ ՚ի բնակութիւնս ինքեանց եւ ընտանեացնոցա. ուստի ո՛չ բազում ժամանակաց զառաջին դուռնսրբոյ եկեղեցւոյն փակեցին, եւ զնոր մեծ դուռշինեալ մեծամեծ դարպասօք վասն բնակութեան իւրեանցկազմեցին։ Եւ ոչ ոք ՚ի քրիստոնէից կարէ մտանել ՚ինա, զի մեծ բարուրանք ձգեն ՚ի վերայ եւ լինիվտանգաւոր. զոր Տէր փրկեսցէ։ Առաջին նորաշէն դռան՚ի մէջ ատենի տեսանի ջրհոր մի. որոյ շանադրեալ էտեղի ուր սրբազան առաքեալքն արկին վիճակ եւ ելՄատաթիայի ՚ի տեղի Յուդայի մատնչի։ Եւ աստբաժանեցին առաքեալքն զաշխարհս եւ ընթացան ՚իքարոզութիւն սրբոյ Աւետարանին հրամանաւ սրբոյնՅակոբայ եղբօր Տեառն առաջին եպիսկոպոսի սրբոյքաղաքիս Երուսաղէմայ։ Շուրջ զվանքիւս կան պարտէզքեւ աւերմունք շինուաց. անդ ասի գոլ պարտէզն Ոզիայիեւ գերեզման Մանասէի թագաւորին։