Պատմութիւն Հայոց

ԳԼՈՒԽ Լ.
Թուղթ Հ. Սերովբէ վարդապետին Ճէվահիրճեան ընդդէմ բանադրանաց թղթոյ Քօռէսի  եպիսկոպոսին  Լատինացւոց:

ԷՅՕՂԼՈՒՆՏԱ  պիր  քեահատ  սիւրէթի  չըգտը  Ֆրէնկ  եպիսկոպոսու Քօռէսի իսմի իլէն, լաքին Էրմէնիճէսի Թրէստէլի իշի տիր տէյօրլար, վէ Ֆրէնկճէսի Կիւրճի իշի տիր տէրօրլար: Վէ լաքին իքիսինէ տախի ճէվապ:

Մօնսինեօռ Քօռէսի, մալիւմին օլսուն, սիզլէրի ագըլլը ատէմ օգուր եազար պէլլէր իքէն, վէ Պօղոս առաքեալ շայրտը թանըր իքէն, շիմտի օնլաըն ֆիքիրլէրի թէպտիլ օլտու, պաշլատըլար ագիսինի պէլլէմէյէ, նէ՞ իչիւն տէրսէնիզ՝ սէպէպ եազտըղընըզ քեահատ Էրմէնի Գաթոլիքլէրինէ, օնտան պէյան օլտու քի, քեամիլ օգուր եազար տէյիլ իմիշսինիզ՝ Հռոմատաքի օլան Էրմէնի մօնսինեօռը Բաղէնեան Գրիգոր կիպի:

Օ նասլ քի փափաս Հ. Պօղոս ույտու, վէ օնուն տինսիղճէ քիթապընա իզին վէրտի քի, Հռոմատա պասըլսըն տէյի, օ սէպէպտէն րէզիլ օլտու Ստամպօլտա վէ Հռոմատա, պունուն տա տա օլաճաղընըզ աչիքեար կէօրիւնիւյօր կիւնէշ կիպի:

Լաքին Բաղէնեան Գրիգոր եպիսկոպոս էյի Էրմէնիճէ պիլմէտիղի իչին եանղըլտը, վէ լաքին սիզին եանղըլմանրզ կիւն կիպի աչիքեար կէօրիւնէն մատտէտէ տիր, զիրա սիզլէր բէք էյի թէճրիւպէ իթմիշիտինիզ, Գօլէշ շայըրլարը նէ թարզ եալանճը, թէլպիս, իֆտիրաճը, ալլահտան գօրգմազ, անխղճմտանք օլտուգլարը, վէ պիլիրիմ պու սէպէպտէն խղճմտանք էթմէզլէր քի, քէնտիլէրի Հռոմատաքի օլան սուրբ ժողովքտա եէմին էթմիշլէր քի, Էրմէնի միլլէթինին շաշկնլարընը պիրէր պիրէր ավլայլըմ տա, Փրօփականտայա գուլ իտէլիմ տէյի:

Պու սէպէպտէն փէք չօք կիւնահլար էտէյօրլար, քի պիւթիւն պիւթիւնէ Հոգին սուրբե գարշը տըր, զիրա պիլտիքլէրի վէ թանըտըղը ճշմարտութիւնու աքսիսինի իտէյօրլար շէյթանի հասէտ իլէն:

Կէլէլիմ շիմտի սիզլէրէ մօնսինեօռ, օնլարը պու թարզա պիլիրիքէն,  նա՞սըլ  օլտու  քի՝  օնլարա  ույտուն,  օնլարըն  եազտըղը քեահատա էլ գօտուն, իմզալատըն, վէ մէօհիւրլէտին, Էրմէնի միլլէթինին իչինէ գայթակղութիւն պրագտըն:

Զանն իտէրիմ, քի չըֆըտ խախամլարըն էթտիզի վէ սէօյլէտիզի Պիղատոսա քի, էկէր Յիսուսու գօյ վէրուպ էօլտիւր մեզսէն՝ Հռոմայ իմփէրաթորունս տօսթ տէյիլսին, զիրա քիմ  քի  տէրսէ՝ պէն փատիշահըմ,  օ  քիմսէ՝  փատիշահըն  զօրպասը  տըր,  պունու իչին   Պիղատոս   գօրգտու,   նասըլ   քի   Յովհաննէս   Աւետարանիչ եազար: (ԺԹ. գլուխ 7-8-12):

Պունուն կիպի տէ Գօլէշիլէր տէ սիզէ պու թարզ պիր տուզաք գուրտուլար, սիզլէր տէ տիւշտիւնիւզ Պիղատոսուն տիւշտիւղիւ տուզաղա գօրգմայըլան, վէ  պիլտիզիմտէ  տուզաքլարը  պու թարզ տըր քի, սէն պու քեհատը իմզալամազսան, վէ մէօհիւրլէմէզսէն, Գաթօլիքլէրին ճէմիսի ուղղափառ Հայ օլուրլար, Սպանեօլ՝ Բօթուքէշ՝ Ֆրնսզ վէ Նէմցէ ուղղափառլարը կիպի քէնտի Հայրապետինէ իթաաթ իտէրլէր, Էրմէնի միլլէթինտէն օլան պիզիմ ճէմաաթըմըզ էլիմիզտէն չըգար, հէր խուսուսա քէտէր օլուր՝ էկէր պիզէ էկէր Ֆրէնկ քիլիսէլէրինէ, սէպէպ սէն օլուրսուն, պիզ տէ Հռոմայ ժողովքունա եազարըզ քի, մօնսինեօռ Քօռէսի սէպէպ օլտու քի, ճէմաաթըմըզ պիզտէն այրըլտը, նասըլ քի Չըֆըտ խախամլարը Պիղատոսա էթտիլէր Հռոմայա եազարըզ տէրէրէք սիզէ մէօհիւրլէթտիլէր:

Կէլէլիմ շիմտի պաշլայալըմ սիզին իմզալը վէ մէօհիւրլիւ քեահատընըզըն իչինտէքի օլան եօլսուզ, զալէթ, վէ եանլըշլարը աշիքեար իտէլիմ հէփսինի սըրայըլան:

Իպթիտա եազայօրսունուզ քի, «Պիզ տէ զիյատէ կէօզիւմիւզիւ աչալըմ, վէ սէտամըզը կէօյէ չըգարալըմ, Ալլահտան եարտըմ տիլէմէյիլէն, քի պու սըգընթըլարտան գուրթուլալըմ»:

Պու փարչայր օգումատան էվէլի, պէն տէ կէօզիւմիւ էյիճէ աչտըմ վէ գուլաղըմը տա էյիճէ փաքլէտիմ, նէ կիւզէլ շէյլէր օգույաճաղըմ վէ իշիտէճէյիմ տէյի, վէ զանն էթտիմ քի՝ Ալլահտան եարտըմ շնորհք, վէ Ալլահըն մուհապպէթինի թէրաֆէյն տիլէյէճքլէր քի, (անսխալելի) եանղըլմազ՝ ընդհանուր քիլիսէնին՝ Քրիստոսուն տինինէ տինիմիզի թաթպըք վէ մըթապըք իտէճէյիզ տէյի թարաֆէյն:

Պիր տէ օգուտում քի, գարտաշ մուհապպէթինին էսէրի եօգ, եա սըգընթըտան գուրթուլմաք իչին Ալլահա րէճա իտէյօրլար ըմըշ:

Վէ սըգընթըլարը տա ագլէն պուլտում քի պու տուր, քիլիսէտէ սաքին օթուրմալարը տըր, պունու իչին սէտալարը կէօյէ չըգմայօր:

Զիրա էվսիզ փափազ օլան նէ՞րտէ սաքին օլմաք եագըշըր օթուրմասը՝ գալգմասը վէ սաքին օլմասը, եօգ քի զէնկին խանէլէրտէ  եաթմագ վէ  գալգմագ:

Վէ լաքին ասըլ սըգընթըլարը պու տուր քի, իլք պահար կէչիյօր՝ Պէլըկատ քէօյիւնէ կիթմէյէճէքլէր, Պօղազի շինտէքի քէօյլէրի պաղլը, պահճէլի վէ քէօշքլիւ էվլէրտէն մահրում գալաճագլար պու սէնէ:

Իշթէ ասըլ սըգընթըլարըն սըգընթըսը պունլար տըր օնլարըն, լաքին այըպլանմազ, զիրա էօյլէ ալըշտըլար, վէ օնուն իչին Գաթոլիկ փափազը օլտուլար:

Վէ լաքին սիզէ պիր նասիհաթ վէրէյիմ սըգընթըտան գուրթուլմագ իչին, կէլին ուղղափառ օլուն ընդհանուր քիլիսէնին ֆիքրինճէզ, վէ ատավէթի գալտըրըն, պագըն գարտաշլարընըզ նէ թարզ ընդհանուր քիլիսէյէ իթաաթ էթմէյիլէն ուղղափառ Հայ տըրլար, աղնայըն, պիլին, ֆիքրինիզ գանար սիզին տէ, սրբազան պատրիարք վարդապետէ իթաաթ էտին, գուրթուլուրսունուզ սըգընթըտան:

Լաքին էկէր տէրսէնիզ քի՝ պիզ քիմսէյէ իթաաթ էթմէյիզ, նասըլ քի շիմտիքի բաբա տախի իթաաթ էթմէզսինիզ. պիլիրիմ, հէմէն Նուրիճան կիպի տիեարի ախէրէ չէօզիլիւն քի, րահաթ իտէսինիզ, զիրա պու հալածում տէյիլ տիր, ալլահըն մուհապէթի իլէն գարտաշ գարտաշ ըլա ուղղափառ տինճէ պարըշմա տըր, քինէ գատար ուղղափառ միլէթլէր վար ըսա՝ հօշլանըրլար իշիտիքտէ վէ տախտի բաբա տա ասըլ էսասընը եազարսընըզ՝ օ տախի հօշլանըր. Քրիստոսուն սէօզիւնիւ տիյնէյին, եղիցի ձեր այոն այո, եւ ոչն ոչ, եւ աւելին քան զայն ՚ի չարէն է:

Հէր շէյի էյի թասիհ էտին, օլմուշու՝ օլմուշ եազըն, վէ օլմաեանը՝ օլմամըշ, էկէր օլմուշու՝ օլմամըշ եազարսանըզ, եախօտ օլմաեանը՝ օլմուշ եազարսանըզ, Քրիստոս էֆէնտիմիզին տէտիզի իւզէրինիզտէ թաստըգ օլուր՝ “Շէյթանտան տըր”:

Վէ լաքին տէօրտ սէնէտէն պէրիւ միլլէթի Էրմէնիյի իստետիղինիկիպի  եալանլար ըլան եօրտունուզ, պունտուն սօնկրա սիզ եօրուլաճագ սընըզ, վէ մասկարաա օլաճագսընըզ, կէրէք սիզ՝ վէ կէրէք ուստալարընըզ՝ ընդհաուր քիլիսէնին իչինտէ պէօյլէ պիլէսինիզ:

Իքինճի, պիրտէ իպթիտաքինին արտը սըրա պունու տա օգուտում պագտըմ քի, պու թարզա եագըլմըշ տըր. ”Պիզ տահա պիզի սագընմաեան էվլատլարըմըզը ավլամատան, վէ գազանմատան, շիմտի կէօրիւյօրուղ եէտի նալայըք քահանալարըն տիւշմէսի տինտէն”:

Պու մատտէի իքիյէ թագսիմ իտէլիմ:

Իպթիտա սագընմաեան էվլատլարըն աճապա գապահաթը նէ՞ իմիշ, Նիկիոյ սինաթոսուն հաւատամքընը, քի Լուսաւորիչ էֆէնտիմիզ քէնտի եւ յաջորդ լարը բացատրել իթ միշլէր ընդհանուր քիլիսէնին վէ ընդհանուր ժողովքլարըն ֆիքրինճէզ, քի Հռոմայ սուրբ եկեղեցիսի տէ գապուլ իտէր, օնու մէօհիւրլէմէք վէ գապուլ իտէրիմ վէ ինանըրըմ տիմէք, էկէր կիւնահլարը պու ըսա, վէ պունույըլան քի՝ հերետիկոս օլուրլարսա, պու կիւնահը իպթիտա քի սինաթոս Նիկիանըն իւչ եիւզ օն սէքիզ հայրապետլէր իճատ իթմիշլէր. էկէր օնլար պու կիւնահը էթմիշլէր վէ հերետիկոս օլմուշլար ըսա, պիզէ տէ լազըմ տըր քի՝ պիզ օնլարա պադարագ իտէլիմ, նասըլ քի՝ էթտիք:

Վէ սիզին վէրտիզինիզ արձակում պու մատտէ իչին ֆասիտ տիր, նէ Ֆրէնկքիլիսէլէրինտէ կիզլէնմիշսինիզ, գալգըն կիտին Ֆրէկիստանա, նէ գատար Գաթոլիկ միլլէթլէրի վար ըսա, պու կիւնահլարը իշլէյօրլար, Հռոմալըլար վէ տախի բաբա տա պէրպէր, զիրէ օնլար տա օ հաւատամքը գապուլ իտէյօրլար, պաշլայըն արձակու վէրմէյէ, զիրա սիզին հիսապընըզա կէօրէ, Հռոմայ քիլիսէսի տէ հերետիկոսլու քտա տըր:

Իքինճի՝ պու էվէլքի մատտէնին արտը սըրա օգուտում  քի, Եէտի նալայըք քահանալար՝ քէնտի չարութիւնլարը յըլան սուրբ տինի ինքեար Էթտիլէր՝ վէ պիզիմ ուղղափառ իլհաքլըքտան այրըլտըլար, վէ Էրմէնի հերետիկոսլարըն վէ հերձուածողլարըն իլհաքըղընա՝ կիրտիլէր”:

Պունու օգուտուգտա չօք թաաճիւպտէ գալտըմ, զիրա պիզ եալընըզ Հռովմանըն միսիօնարլարընը պիլիրիտի տգէտ, վէ նալայըք քահանայ օլտուգլարընը, վէ չարութիւնուլան տօլու, վէ ուրացողք ընդհանրական եկեղեցիյի, վէ խաբեբայ օլտուգլարընը, զիրա ալլահ ընդհանուր եկեղեցիսինէ վէրմիշ տիր անսխալելի ճշմարտութիւն,  պիր  քիմսէ  գալտըրամազ՝  նէ  հայրապետլէր,  նէ բաբ տախի, զիրա ալլահըն իթտիզի ինայէթի  ինսան  գալտըրամազ՝ խըրսըզլըղըլան:

Նասըլ քի Մանսէ նամլը Աստուածաբան եազմըշտըր քէնտի իկիրմի սէքիզ հատոր ժողովքլարըն քիթապընտա քի, «Հռովմայ քիլիսէսի ընդհանուր քիլիսէնին իրաւունքու ամփոփել էթտի ամմա՝ իտէմէզ», զիրա ընդհանուր քիլիսէ բաբսըզ տախի ընդհանուր ժողովք էտէպիլիր, զանն իտէրիմ քի՝ օնու տա ինչալլահ կէօրէճէյիզ:

Վէ լաքին աճընաճագ, վէ կէօզ եաշը տէօքէճէք, վէ թաճիւպտէ գալաճագ, վէ եազըլմայաճագ պիր մատտէ եազաճաղըմ, վէ լաքին գալէմիմ տէ իլէրի կիթ մէզ ամմա, մէճպուր օլտում եազմայա քի Գաթոլիկլէրին միամիտ ժողովուրդլարը օյանսընլար տէյի, նասըլ քի միլլէթ օյանտը, մէկէր մասնաւոր Հռովմայ քիլիսէսինին տէ եալանճը եպիսկոպոսլարը վարըմըշ, նասըլ քի միսիօնարլարը, օնլար տա օնլար կիպի, շիմտիլիք իքիսի իւչիւ աշիքեար տըր, պիրի՝ Լիքտա կարտինալ, իքինճիսի՝ Քօռէսի եպիսկոպոս, իւչիւնիսիւ՝ Բաղենեան Գրիգոր եպիսկոպոս, պագալըմ պունլարըն արտը սըրա տահա քիմլէ՞ր զուհուր իտէճէքլէր:

Վէ լաքին պունտան սօղրա հիչ պիր ախէր մասնաւոր քիլիսէլէրին տգէտ եպիսկոպոսլարը,  վարդապետլէրի,  քահանալարը, վէ հօճալարը այըպլամայալըմ, զիրա իպթիտաքիպաշ շէրահաթճընըն, վէ ագըլլը միլէթրին պէօյլէ օլտուգտան սօնղրա, նէրտէ գալըր ախէր միլլէթլէրին: Ֆագաթ օյանտըրմալը ընդհանուր քիլիսէնին իչինտէքի օլան շէրահաթճըլարը, գալգսընլար, պալըղըն պաշը գօգմու՞շ մու, եօգսա գօգմամըշմը, վէ թուղուն լէզէթի վա՞ր մը՝ եօգսա եօգ մը:

Վէ լաքին պիզ գերբնական օրէնքին թէնպիհինի տիյնէյէլիմ, “Բարի արարէք ատելեաց ձերոց, եւ աղօթս արարէք վասն նոցա”:

Հէմէն տուվա իտէլիմ քի ասըլ Քրիստոսուն ընդհանրական քիլիսէյի թանըսընլար, օնա ջատագով օլսունլար, թագլիթ ընդհանուր քիլիսէյէ ջատագով օլմասընլար:

Պունտան սօնկրա զիքր օլունան եէտի փափազլարըն հագգընա եազայօր քի, «Պունլար վարըպ Էրմէնի հերետիկոսլարըն իչինէ կիրիպ տէ՝ օնլարը ուղղափառ Հռովմէական տինինին իչինէ սօգաճագլար, վէ եախօտ օնուն ճշմարտութիւնու իչին՝ գան տէօքէճէքլէր, վէ էօմիւրլէրինի գուրպան իտէճէքլէր»:

Նէ կիւզէլ սէօյլէյիշ ախէրլէրին հագգընա, սիզին միսիօնարլարընըզ եէթմիշ սէքսէն քիշի չըգար, Ֆրէնկ քիլիսէլէրինէ կիրմիշլէր, հիչ տէյիլսէ՝ լազըմ տէյի՞լ մի՝ պիրի չըգսըն պու թարզ սուրբլուղա հավէս էթսին, զահիր քէնտիլէրի տէ պիլիրլէ քի՝ սուրբլուք տէյիլ եա, թուրփլուք պիլէ տէյիլ:

Վէ չիւնքի պու վագթըն Պօղոս առաքեալը, եւ սրբազան եւ ազգասէր պատրիարքը, մաէն պէրպէր՝ ուղղափառ եւ աստուածավախ վագթըն ամիրալարը՝ տէօրտ սէնէտէն պէրի տիր քի՝ սիզի տավէթ էտէյօրլար, կէլին պէյան էտին պիզիմ հերետիկոսլուղումուզու, խրիստիան տինին հա՞նկը մատտէսինտէ տիր, քիմսէ կիթ մէտի պէյան իթմէղէ: Վէ Հռովմայ տինին ուղուրունա գուրպան օլմաղա, չիւնքի սատըգանէ Հռովմայ տինի թութան պուլունմատը իւմիւմէն միսիօնարլարըն իչինտէ. սէպէպ, գարտինալլարըն ուղուրունա էօլմէք մէրքէպ չէհիտլիղի տիր, օնուն իչին օլմազլար գուրպան, ֆարազա չալըշըլար քի տիւնեէվի ատէմլէրտէն օլսունլար, նասըլ քի՝ Հալէպէ օն պիր ճան զայ օլտու նաֆիլէյէ:

Եալընըզ Քրիստոսուն ուղուրունս օլուն շէհիտլիք, նիճէ քի պին սէքիզ եիւզ սէնէտէն պէրի ուղղափառ խրիստիանլէրին իչինտէ օլտուգտան սօնկրա, նիւթական հերետիկոսլարըն վէ հերձուածողլարըն իչինտէ տախի նահատակ զուհուր իտէյօր՝ Քրիստոս ուղուրունուս գուրպան օլանլար:

Շիմտի պագալըմ քի՝ պու եէտի ազիզ քահանալար Քրիստոս ուղուրունուա նիճէ հէր շէյի կէօզլէրինէ ալըպ՝ կիթտիլէր, վէ նէ թարզ առաքելական հասէտ իլէն՝ սիլահլանտըլար, վէ դուշանտըլար, Քրիստոսուն վէրտիղի սիլահլարը ըլան:

Իքի թարաֆ օրտուլարընը գուրտուլար, պին պաշըլարը ազիզ եպիսկոպոսլար, վէ սրբազան վարդապետլէր, ասկէրլէրի Քրիստոսասէր, բարեպաշտ, ջերմեռանդ ամիրալար, իշխանլար, վէ աղալար, վէ սէրսակէրլէրի թարաֆէյին Հոգին սուրբ, վէ Քրիստոս: ”Ուր երկու եւ երեք ժողովեալ են յանուն իմ, անդ եմ ես ՚ի միջի նոցա:

Յովհանէս աւետարանիչ՝ եազար (ԺԳ. գլուխ 34) «Պատուիրան նոր տամ ձեզ, զի սիրեսջիք զմիմեանս, որպէս սիրեցի ես զձեզ, զի եւ դուք սիրեսջիք զմիմեանս»:

Հոգին սուրբտան շնորհք տիլէտիլէր, վէ պաշլըճա տին մատտէլէրին իւզէրինէ սէօյլէշտիլէր քի օնլար թարաֆէյին շիւպհէլի իտիլէր:

Հազըրլատըլար պիզիմ         միլլէթին սուրբ վարդապետլէրին եազտըգլարը վէ քիլիսէտէ օգունան սուրբ քիթապլարը:

Իպթիտա պաշլատըլար ամենասուրբ Երրորդութիւնտան, Փէտէրուլլահտան վէ Իպնուլլահտան վէ Րուհուլլահտան, Հայր, Որդի եւ Հոգի սուրբ իւչլիւք պիրիքտէ, վէ պիրլիք իւչլիւքտէ: Փէտէրուլլահ քէնտինտէն, Իպնուլլահ փէտէրտէն վէ րուհուլլահ օնլարտան, վէ օնլարտա:

Նասըլ քի պիզի խրիստիան էտէն Գրիգոր Լուսաւորիչ էֆէնտիմիզ պիզէ պէօյլէ էօյրէթմիշ տիր, վէ լաքին սուրբ Երրորդութիւնտա պիր մատտէ վարըտը մապէյնտէ շիւփհէլի, քի պույուտու. Հոգին սուրբուն բղխումու իչին քի, էկէր հէմ Փէտէրտէն, հէմ Իպնուլլահտան տէրսէք, իքի պաշլանկըճսկիզբն աղնաշըլըր, վէ իքի Հոգի սուրբ օլուր տէյի՝ պէլլէնմիշ իտի, նէ վագըթ քի սուրբ վարդապետլէրին քիթապլարընտաքի եազըլանլարը օգուտուլար, ֆիքիրլէրի գանտը, զիրա նէ վագըթ քի տէրլէր բղխեալ ՚ի Հօրէ, Հոգին սուրբ Փէտէրտէն իլէրի կէլիր, պու լուղէթ իլէ պէյան օլունուր քի իպթիտաքի իւգնիւմտէն՝ եանի Փէտէրտէն պաշլանըր իլէրի կէլէսի Հոգին սուրբուն, վէ Լաթինճէտէ տէրլէր (Էմանառէ), քի օնլարըն լիսանընտա տախի իպթիտաքի իւգնիւմտէն, (եանի) Փէտէրտէն իլէրի կէլմէսինի պաշլանմասընը կէօստէրիր Հոգին սուրբուն:

Վէ կէնէ օնլար տէրլէր (փռօչէ տէռէ) քի պու լուզէթ իպթիտաքի իւգնիւմիւ կէօստէրմէզ, վէ Փէտէրտէն իլէրի կէլմէսինի պաշլանմասընը կէօստէրմէզ, զիրա պու լուղէթ Էրմէնիճէյէ թէրճիւմէ օլուսա, պու թարզ օլուր, (յառաջ գալ, ելեալ, հոսեալ, առեալ ՚ի յՈրդւոյ):

Այն պիզիմ սուրբ վարդապետլէր կիպի սէօյլէրլէր, զիրա պիզիմ սուրբ վարդապետլէր բղխումն ՚ի Հօրէ տէմէյիլէն, աղնարլար իպթիտաքի պաշլանկըճտան՝ Փէտէրտէն իլէրի կէլմէսինի, (ծագումն յառաջին սկզբնէ):

Վէ առոզ յՈրդւոյ վէ հոսի ՚ի յՈրդւոյ տէմէյիլէն աղարլար քի պաշլանմասը Իպնուլլահտան տէյիլ ամմա, լաքին օնսուզ տա օլմազ:

Զիրա Որդի Փէտէրտէն ալըր, օնուն իչին Քրիտոս տէյօր քէնտի քի:

«Զամենայն ինչ՝ զոր ունի Հայր՝ իմ է:

  «Վասն այսորիկ ասացի ձեզ, թէ յիմմէ անտի առնուցու եւ պատմեսցէ ձեզ»:

Թիւրքճէսի:

Փէտէրին հէր վար ըսա, պէնիմ տիր, օնտան էօթիւրիւ տէտիմ սիզէ քի, պէնտէն ալըր:

Իշտէ պու թարզա գարար վէրտիլէր Հայոց սուրբ եկեղեցիսինին սուրբ վարդապետլէրին քիթապլարընտան, քի հէմ ընդհանուր սուրբ եկեղեցի պէօյլէ ինանըր, վէ հէմ Հռովմանըն սուրբ եկեղեցիսի տէ պէօյլէ թանըր:

Իքինճիսի՝ ամենասուրբ մարդեղութիւնտաքի օլան թարաֆէյին  շիւպհէլի  մատտէլէր,  եանի  պիր  թապիէթ,  եախօտ իքի  վարդապետլէրին քիթապլարընա պագարագ պիր թապիէթ Քրիստոսուն պիր իւգնիւմիւն եէրինտէ տիր, (իլիմտարճա թանձրացելաբար):

Վէ իքի թապիէթ պիրի պիրինտէն այրըլմայարագ Իպնուլլահըն իւգնիւմիւնտէ:

Մուխթասարընը եազաճաղըմ՝ չօգ ուզանմասըն տէյի, Քրիստոսուն քէնտիսինտէ Ալլահլըղըն իքինճի անձը վար, վէ եարատըմըշ բանական ճանը վար, վէ Աստուածածինտէն ալընմըշ ինսալըգ թէնի վար, լաքին ինսանլըգ անձը եճօգ տուր, զիրա Քրիստոսուն բանական ճանը վէ թէնի՝ եարատըլտըղը կիպի, անիտէ Որդին Աստուած՝ Իպնուլլահ՝ քէնտի զապթընա կէչիրտի, վէ բանական ճանը անիտէ երանեալ օլտու քէնտի սահիպինի կէօրմէ իլէն. իշտէ պու թարզա մէֆուն վէրտիլէր իքի թապիյէթէ:

Վէ պունույուլան սապիթ իթտիլէր քի, չիւնքի Քրիստոս թէքմիլ Ալլահ տըր, թէ թէքմիլ ինսան տըր, ֆագաթ ինսանլըգ իւգնիւմիւ եօգ տուր. պէօյլէ օլտուղլու հալտէ հէլ հէլպէթտէ, իքի կամք, իքի ներգործութիւն վար տըր  Քրիստոստա,  Աստուածային կամք, վէ Աստուածային  ներգործութիւն,  մարդկային կամք, վէ մարդկային ներգործութիւն, ֆագաթ պիրիպիրլէրինին ագսիսի տէյիլ տիրլէր, վէ պիր Աստուածային իւգնիւմտէն իլէրի կէլիրիլէր իքիսի տէ, Աստուածային տէ վէ մարդկային տէ:

Իշտէ պու մատտէի տէ Հայոց սուրբ եկեղեցիսի պէօյլէ ինանըր, վէ ընդհանրական սուրբ եկեղեցի տէ՝ պու թարզ ինանըր, վէ Հռովմէական սուրբ եկեղեցի տախի:

Իւչիւնճիւ, Պետրոս առաքեալ գլուխ տուր, վէ իպթիտա քի

առաքեալ  տըր՝  առաքեալլարըն  իչինտէ,  վէ  հէր  առաքեալլարըն յաջորդլարը քիլիսէնին իչինտէ պէօյիւքլիւքլէրի վար տըր Ալլահտան վէրիլմիշ, նասըլ քի՝ սուրբ քիթասլլար վէ աստուածաբանլար վէ սուրբ ժողովքլար պիզէ պէօյլէ էօյրէտիրլէր, վէ նասըլ քի շէօհրէթլի աստուածաբան Պիլուարտ պէօյլէ եազար, Բ. հատոր վէ 96 սուրէթինտէ: «Բաբըն քիլիսէնին իչինտէքի պէօյիւքլիւղիւ, վէ ճէմաաթա պույուրմասը՝ մապէյնէ քիմսէ կիրմէտէն՝ Քրիստոսուն էլինտէն ալըրլար, մապէյնէ պիր ախէրի կիրմէզ, վէ ախէր միլլէթլէրին հայրապետլէրի սահիհ շէրաաթճը տըրլար քէնտի պաշլարընա, եօգ քի եալընըզ բաբ ըլան միւշավէրէ իտէնլէր (կարդինալլար կիպի), վէ պունլարտան մատէ ընդհանուր սինհոդոսուն իչինտէքի օլան իլամը եալընըզ բաբ մէօհիւրլէմէզ, եա միւմէն պուլունան քահանայապետլէր օնտա բաբ ըլան մէօհիւրլէրլէր, նէթիճէ վէրիրլէր մատտէյէ»:

Պէօյլէ ինանըր ընդհանուր քիլիսէ, էկէր Հռովմայ քիլիսէսի ընդհանուր քիլիսէնին  ինանտըղը  կիպի  ինանմասա,  հերետիկոս վէ հերձուածող օլուր, մալիւմլէրի օլսուն պէօյլէճէ:

Տէօրտիւնճիւ՝ կայանք, քաւարան իչիւն: Խրիստիյան ատէմլէրին ճանը թէնինտէն այրըլտըղը կիպի Ալլահ ազմիշան պէյան իտէր օ ճանըն ճէննէթլիք օլտուղունու պէյան իտէր, բարի հրեշտակլար ալըրլար կէօթիւրիւրլէր ճէննէթէ: Վէ պէօյիւք կիւնահլէր իլէն էօլէն ատէմլէրին ճանլարընը պէյան էտէր Ալլահ քի, օնլարըն ճանը ճէհէննէմլիք տիր տէյի, անիտէ չար հրեշտակլար ալըրլար կէօթիւրիւրլէր ճէհէննէմէ:

Վէ էկէր պէյան իտէր քի, պաղըշլանան պէօյիւք կիւնահը վար, եախօտ տույ էտէր քի, պաղըշլանան պէօյիւք կիւնահլարըն գազէպի տահա ավֆ օլունմամըշ տըր, օնու տա բարի հրեշտակլար ալըրլար, Ալլահ ազմիշան նէրէյէ քի էմը իտէր, օրայա կէօթիւրիւրլէր, օնտան գուրթուլսուն ճէննէթէ կիթսին տէյի, վէ քիլիսէ տայիմ տուվա իտէր, օ թարզ ճանլար իչին, վէ ագրապալարը սատագա վէրիրլէր, յիշողջէք վէրիրլէր պատարագտա, վէ տահա չօգ թիւրլիւ թիւրլիւ հոգեհացլար իտէրլէր:

Պու մատտէյի տէ պիզիմ միլլէթին սուրբ վարդապետլէրին քիթապլարընա պագարագ, չօգ շահատէթնամէ վար, էկէր Ժամագիրքտէ, էկէր Շարականտա, վէ էկէր Մաշտոցտա տօլու:

Պու մատտէյի տէ ընդհանուր քիլիսէ պու թարզ ինանըր, վէ Հռովմայ սուրբ քիլիսէսի տախի:

Պէշինճի մատտէ, վերջին օծում տուր, ճայիզ տիր հաստալարա վէրմէք, նասըլ քի սուրբ առաքեալլար վէրիրլէր իտի Քրիստոս էֆէնտիմիզ պու ճիհանտէ իքէն, վէ Յակոբոս առաքեալ տա թէնպիհ իտէր, վէ ճիւմլէ խրիստիյան միլլէթլէր տէ իտէրլէր, վէ պիզիմ միլլէթ տախի իտէր իտի իլէրի, պիր պաշլըճա սէպէպ իչին օծումու գալտըրտըլար, լաքին գիշեր ժամ գալտը օծումսուզ, վէ իսթէյէնէ վէրիրլէր, զիրա Գաթոլիկլէրտէ տախի զուրուր իտէր քի, եա հասթա իստէմէզ ալմայա, վէ եախօտ հասթանըն էթրաֆը գօյվէրմէզ քի, հասթա էօլէճէյնի տույմասըն տէյի:

Պունլար ճէմիսի տէ պիր այնի իտի պիզիմ միլլէթին սուրբ վարդապետլէրին քիթապլարընտա: Պունտան սօնկրա պէյէնմէտիյինիզ ազիզ աստուածաբան Աբբալը վարդապետլէր նէ՞ եաբտըլար, պագըն կէօրիւն, վէ էօյրէնին, միլլէթիմիզին ազիզ վարդապատլէրինէ վէ ազգասէր ամիրալարա աղնաթտըլար քի, միլլէթիմիզին խրիստիյանլըզընա խալէլ վէրէնլէրին իսմի գալգսըն քիլիսէտէ օգունան քիթապլարըն իչինտէն, քի պունլար տըր. Յովհան Որոտնեցի, Գրիգոր  Տաթեւացի,  եւ  Մովսէս  Տաթեւացի, վէ Շարականտան Դէոսկորոս Ասորի, վէ ձեռնադրութիւն քիթապընտան Լեւոն բաբըն վէ Քաղկեդոն ժողովքունուն նզովքու, պունլար իչին եասաք իթմիշլէր իտի Հռովմայ քիլիսէնին միսիօնարլարը, վէ պու մատտէլէր իչին տէրլէր իտի Էրմէնի քիլիսէսինէ կիթմէյին:

Իշտէ պունլար տըր Աբբալըրարըն կէօրտիւ քլէրի  իշ,  աղնայըն վէ պիլին:

Վէ գուսուր արարողութիւնլար, վէ ծէպէր էսկի թագվիմ տիր, պին սէնէտէն էվվէլի նասըլ ըսա իւմիւմէն խրիստիյանլէրին, օնուն այնիսի տիր Էրմէնի քիլիսէնին գայտէլէրի:

Մէքրուհ փափազլար էսկի քիթապլարտան թասիհ իթսինլէր պագսընլար, աղնասընլար: Նաֆիլէ եէրտէ Էրմէնիլէրէ պուխտան իթմէսինլէր, վէ Էրմէնի քիլիսէսինէ հերետիկոս տէմէսինլէր, իշտէ պու եօգարքի եազըլան մատտէլէրին խիւլասէսինի վէրէլիմ, Հռովմայ քիլիսէսի իլէն Էրմէնի քիլիսէսինի պիրպիրինէ րուպար իտէրէք, նասըլ քի հէր մատտէնին նիհայէթտինէ օլմուշ տուր:

1. Էրմէնի միլլէթինին քիլիսէսի նէ թարզ ինանըյօրսա Հոգին սուրբուն բղխումունու, ելումունու, պիր այնը ինանըր Հռովմայ քիլիսէսի:

2. Էրմէնիլէր նասըլ ինանըրլարսա իքի բնութիւնու Քրիստոսուն, օնուն կիպի ինանըրլար Հռովմալըլար:

3. Պետրոսուն գլխաւորութիւա վէ բաբըն պէճօյիւքլիւղիւնէ կէլիրսէ՝ իֆրաթ սօլ թարաֆընա սափարլար, լա թէշպիհ Ալլահ կիպի իտէրլէր:

4. Քաւարանը պիր այնի Էրմէնիլէրին տէտիզի կայանք կիպի տէրլէր:

5. Վերջին օծումու թարաֆէյին գապուլ իտէրլէր, օլտու քի իքի թարաֆ տա պիր այնի հիչ պիր ֆէրք եօգ տուր:

Վաքին Քօռէսի լաթէշպիհ եպիսկոպոս, վէ մէքրուհ միսիօնասլար, քի Էրմէնի քիլիսէսինէ հերետիկոս հերձուածող տէրլէր, էկէր Հռովմայ քիլիսէսի տէ պունլարա ույուպ, օ տա տէրսէ, իւմիւմէն հերետիկոս վէ հերձուածող քէնտիլէրի օլուրլար, զիրա իլիմտար ատէմլէր տէրլէր քի, (հաւասարաց նոյն է հետեւութիւն) օլ քի իքի մատտէ պիր այնի տիր, պիրինէ էյի տէնիրսէ, հէլ հէլէթտէ օ պիրինէ տէ էյի տէնիլիր, վէ էկէր պիրինէ ֆէնա տէնիրսէ օ պիրինէ տէ ֆէնա տէնիր, զիրա իքիսի տէ պիր տիր:

Վէ լաքին պիզ Հռովմայ քիլիսէսինէ հերետիկոս տէմէյիզ, վէ հերձուածող հիչ, զիրա սուրբ եկեղեցի պիլիրիզ, բաբը տա օնտա օթուրմասը իչիւն բաբ տէրիզ, աստուածաբանճա իպթիտաքի մասնաւոր եկեղեցի:

Վէ տին թարաֆընտա պէօյիւնքի կիւնտէ կէրչի եազնըշը եօդ տուր, լաքին էյի բարք ամէլ թարաֆընտան, վէ իլլա շէրաաթ թարաֆընտան իֆրաթ եազնըշը վար:

Զիրա չար, մոլորեցուցիչ, խաբեբայ, վէ մէքրուհ միսիօնարլարըն, վէ պազի մօնսինեօռլարըն ճէվապլարընը սահիհ  տիր  տէյի տիյնէմէ իլէն, չօգ եազնըշ շէրաաթ կէօրիւյօր պէօյլէճէ մալիւմլէրի օլսուն ագըլլը Գաթոլիկլէրին: