ՄԵԿՆՈՒԹԻՒՆ ԱՐԱՐԱԾՈՑ ԳՐՈՑ ԵՂԻՇԷԻ ՎԱՐԴԱՊԵՏԻ

ՁԲ (ԾԱ)
       ԺԸ. 2-20
       1 Իբրեւ ետես, ասէ, ընթացաւ ընդ առաջ նոցա, իբրեւ երից ուղեւորաց եւ երկիր եպագ ի վերայ երեսաց (ԺԸ 2) որպէս սովոր էր Աստուծոյ։ 2 Վասն որոյ եւ խաւսի իբրեւ ընդ միոյ` Տէր եթե գտի շնորհս առաջի քո, մի՛ զանց առներ ի ծառայէ քո (ԺԸ 3). եթե զոր խնդրեի կարաւտիւ զշնորհսն տեսանել` զԱստուած գտի', ապա մի' զանց առներ ։ 3 Այլ առցի սակաւ մի ջուր (ԺԸ 4), թե յո՞ւմէ ոչ իշխէ։ 4 Եւ լուասցեն զոտս ձեր (ԺԸ 4ա). եւ զո՞յքն ոչ ասէ պատկառանաւքa, զի եթե Տէրն է` ոչ պիտի նմա ջուր, եւ թուի թէ հարցանելով է բանս՞ սակաւ առցի։ 5 Եւ լուասցէն զոտս ձեր, եւ զովասջիք ընդ ծառովս (ԺԸ 4բ). համարձակի՞մք, ասէ, իշխե՞մք, վստահանա՞մքa ։ 6 Եւ զո՞ առնէք արժանի սպասաւորելոյ ձեզa, զի թե զայն յանձ առնուցուն, ապա եւ յայլսն ինչ համարձակեսցին, թէ Աստուած է, ասէ , մարդակերպեալ եկն առ իս ոտիւք, եւ երկիրս պատուանդան է ոտից նորա։ 7 Այնպիսոյ ոտից ջուր արժան է տալ։ 8 Ագարակն Մամբրէի արքայանիստ եղեւ եւ ծառն կաղնի առաւել քան զդրախտն ադենայ, զի անդ է Տէրն արարածոց, որում չիշխէ ասել թե` նստէք եւ կամ կերայք, զի մի հրամայող իցէ, մինչ առնու համարձակութիւն յասելն.
       Այսպէսa արայ որպէս ասացերդ (ԺԸ 5) յանդիմանելով զայնոցիկ, որ այլազգ ինչ ասեն եւ այլազգ առնեն։ 9 Եւ զի այր ծեր էր Աբրաամ, մոռացաւ զծերութիւնն եւ զտկարութիւնն, յանդեան ընթացաւ Աբրաամ եւ եբեր որթ մատաղ , զի ասէր թե մարդիք են, հիւրընկալ եղէց, եթե Աստուած է, եւ ոչ գարշեցաւ ձեւանալ մարդ վասն իմ, որ հոտոտեցաւ ի պատարագն Նոյի եւ զիմ պատարագն եկեր հրով, ուտէ եւ զորթն իմ։ 10 Որթն առնու ոչ խոտակեր, այլ` կաթնակեր` ներքոյ եւ արտաքոյ գեղեցիկ, յաւրինակ Տեառն մեծի պատարագին։
       11 Եւ Սարայի ասէր. Փութայ թրեա (ԺԸ 6). ոչ ծառայի եւ ոչ աղախնոյ հրամայէր. Արա նկանակս, որ է բաղարջս։ 12 Եւ ընդէ՞ր բաղարջս . զի գիտէր հոգւովն, թե աւրէնս դնելոց էր որդւոց նորա չուտել խմորուն։ 13 Եւ Տէրն աւանդէր զմարմինն իւր զանապականa ։ 14 Եւ երիս, զի երիս ետես` իմացաւ զերրորդական խորհուրդն, որում պատարագս մատուցանէր։ 15 Ըստ թուոյն երեք են. առաջինն չէ ծնեալ յումեքէ, երկրորդն ծնունդ է առաջնոյն, երրորդն ոչ երկրորդին, այլ առաջնոյն է ելումն եւ բխումն` իբրեւ արմատ եւ ծառ եւ պտուղ։ 16 Եւ թե ասիցէս թէ պտուղն յետոյ երեւեցաւ, քեզ երեւեցաւ յետոյ, այլ նախ ի յարմատն կայր, եւ կամ գունդն երկնի եւ տապն եւ լոյսն ։
       17 Արա, ասէ, նկանակս (ԺԸ 6) եւ այն եւս բոլոր է եւ ոչ ունի սկիզբն եւ ոչ կատարած, ոչ երկայնութիւն, ոչ եւ լայնութիւն, եւ ոչ բարձրութիւն, այլ միականութիւն, եւ հաւասարութիւն։ 18 Նաշիհ եւ կոգի (ԺԸ 8) , որ է կարագ եւ կաթն, մատուցանէ երիցն եւ դնէ առաջի եւ ուտեն անմարմինք գոլով եւ հրեղէնք ծախեցին։ 19 Եւ ապա առ սակաւ մի ծանաւթութիւն տա մինն խաւսելով` Ո՞ւր է, ասէ, Սարա ` կին քո (ԺԸ 9), որ զի որ անունն կնոջն գիտէ եւ զուրն եւս քաջ գիտէ, այլ հարցանէ վարձս տալ վաստակոյն եւ շնորհակալութիւն սպասաւորութեանն, զի որպէս Աբրաամ յանդեայն ընթացաւ եւ Սարա` յամանս ալերն, եւ Աբրաամու թերեւս աւգնեին ծառայքն, իսկ Սարայի` եւ ոչ ոք, զի ոչ ետ թոյլ աղախնացն ` անարժան համարելով զնոսայ։ 20 Այն, որ ոչ դեղ եւ ոչ արմատ եւ ոչ դիւթող եմուտ ի խորան նորա վասն որդեծնութեան, այլ Աստուծոյ մնայր ասելով` Տէր փակեաց զիս. նմա մնայր, զի բացցէ փակողն։ 21 Ո՞ւր է առաքինութիւն քո, ո՞ւր է զաւրութիւն քո եւ լծակիցն քո։
       22 Պատասխանի ետ Աբրաամ եւ ասէ. Աւասիկ ի խորանին է, եւ չգայր ի դէմս եւ Տէրն գիտէր, զի յետոյ առ դրանն կայր եւ լսեր զբանս նորահրաշս։
       23 Դարձեալ եկից առ քեզ ի ժամուս յայսմիկ (ԺԸ 10) ։ 24 Յայտ արար եւ պարզեաց, զի Տէրն է եւ մեծամեծս խոստանայ, երկու աւետիս` զիւր գալն եւ զորդին։ 25 Եւ լուաւ Սարայ եւ ծիծաղեցաւ (ԺԸ 12) ։ 26 Իբրեւ զԱբրաամ ծիծաղի խնդուցեալ, չկարելով բերել զսրտին զուարճութիւնն։
       27 Եւ Տէրն ոչ հանդիմանէ , այլ եւս հաստատէ զխոստումն եւ զխնդութիւն նորա` ծանուցանելով զինքնa, որ թեպէտ ժխտեաց, յուրաստ եկաց յերկեղէն Սարա, այլ ասէ Տէր ոչ այդպէս, այլ ծիծաղեցար` գիտելով, թէ Աստուծոյ է զչոր փայտ պտղաբեր առնել։ 28 Վասն որոյ կացի, ասէ, յերկարեցի զաւետիսն, զի Աստուծոյ եւ ոչ բնութեան կարծիցի իրն։ 29 Զի թե երկմտութեամբ ծիծաղեալ էր Սարայ, ո՞չ զնմա ծաղրն դնէր անուն մանկանն Իսահակ։
       30 Մի՞թէ տկարասցի, առ ի յԱստուծոյ ամենայն բան (ԺԸ 14) ։ 31 Յիշեցուցանէ, զի ասաց եւ եղեն արարածքս եւ զնորին լծորդն, սքանչելիսն, որով ինքն անպեղծ մնաց ի տանն փարաւոնին։ 32 Եւ յայտ է, զի ի ծնանելն Իսահակայ եկն Աստուած առ Աբրաամ եւ նորա հրամանաւն կոչեցաւ անուն մանկանն, թեպէտ եւ ոչ գրեցաւ, այլ եւ արդիւնանալ բանին նմա գալուստն է ։ 33 Զի մինչ դեռ մարդաքայլ ոտիւք գնային ի տանէն Աբրաամու, խնայելով ի տունն եւ հանգիստ տալով, իւրն եւ տանն , զի յորմէ հետէ յայտնեաց զինքն, կալաւ զնոսա դողումն, թեպետ եւ անուշահոտութիւն անճառելի կալաւ զԱբրաամ։ 34 Եւ ի գնալն ոչ կարէր հրաժարել յիմանալի լուսոյն, քանզի միացաւ փակեաւ ընդ տեսիլն։
       35 Եւ երթայր յուղարկել զնոցա (ԺԸ 16) որպէս եւ ասացեալ իսկ է` հիւրին ընդ առաջ երթ եւ ի գնալն յուղարկաւոր երթիջիր ։
       36 Որում եւ ասէ Աստուած` Միթե թաքո՞ւստ ինչ իցէ յԱբրաամէ ծառայէ իմմէ` զինչ առնելոց եմa (ԺԸ 17)։
       37 Փոխանակ զի ոչ գարշեցաւ Աբրաամ լինել բարեկամ աւտարաց` ոչ գարշի Աստուած գալ առ նա իբրեւ զաւտար եւ զքաղցեալ. լնլով զքաղց նոցա վասն որդւոյն եւ առնել զԱբրաամ խորհրդակից։ 38 Զի ոչ միայն ի կեանս իւր անձամբ եւ եթ զգուշանայ կամացն Աստուծոյ, այլ պատուիրելով պատուիրէ որդւոց իւրոց եւ տան իւրոյ խոկալ յաստուածայինսն. նմին իրի տայ նմա որդի եւ շինէ նմա տուն` ասպնջական լինել Աստուծոյ եւ պատկերին իւրոյ` Մարդոյ. զի ածցէ Աստուած ի վերայ Աբրաամու, ոչ զմասն ինչ աւետեաց խոստման` այլ բոլոր բարութիւնսն յերկրի եւ յերկինս. աստեն կարաւղ գոլ աւտարաց հանգիստ. եւ յետ մահու հայր եւ հանգուցիչ արդարոց. ա'ստ անխտիր բարերար եւ անդ ընտրողապես` արժանաւորացն միայն։
       39 Աղաղակ, ասէ Սոդոմացւոցն եւ Գոմորացւոցն եհաս առ իս, եւ արդ իջեալ տեսից թե, ըստ աղաղակին, որ յիսն հասանէ վճարեա՞լ ից[են], ապա եթ ոչ զի գիտացից (ԺԸ 20-21) ։ 40 Աստուած ոչ ի կարծս դատի, որ քննէ զսիրտս եւ զերիկամունս, այլ աւրէնս հաստատէ դատաւորաց եւ թագաւորաց. նախ քննել եւ ստուգել զիրաւն. Զի թագաւոր յորժամ յաթոռ նստի աթոռ նորա` նման պիտի Աստուծոյն, ոչ նիւթեղէնն այլ գործ դատաստանին. եւ որպէս զարդարեն զաթոռն եւ նստի թագաւորն, նոյնպէս որ ընդ իշխանութեամբ է նորայ` զարդարեալ եղիցի իրաւամիժ։ 41 Իսկ աղաղակն ի հրեշտակաց կամ ի տարերց կամ ի զրկելոց, ըստ այնմ թե զրկեալն ի ձենջ աղաղակէ եւ բողոք հնձողացն եհաս յականջս Տեառն զաւրութեանց, քան զի Աստուած ըստ իւրում մեծութեանն ունի զերկայնմտութիւնն, թեպէտ գիտէ զամենայն, այլ ներէ ողորմութեամբ։ 42 Իսկ ասելն` դարձուցեալ արանցն զերեսս յայտ է ի ներելոյն ի վրէժխնդրութիւն։ 43 Եւ Աբրաամ կայր առաջի քաղցր եւ ահագին դատաւորին որ յայտնելով նմա զչարիսն Սոդոմայ շարժէր ի բարէխաւսութիւն զնա այնոցիկ զորոց ամբաստանէ մարգարէն . այս է անաւրէնութիւն Սոդոմայ, լիութիւն հացի եւ հղփութիւն գինւոյa ։
       A 54ա-55ա, H 88ա-89բ