ՄԵԿՆՈՒԹԻՒՆ ԱՐԱՐԱԾՈՑ ԳՐՈՑ ԵՂԻՇԷԻ ՎԱՐԴԱՊԵՏԻ
Հեղինակ
Բաժին
Թեմա
ՃԴ
(Հ)
ԽԷ.
14-ԽԹ.
12
1
Եւ
իբրեւ
գնան
երկիր
պագանեն
ի
հանդերձեալն
եւ
դիցին
թշնամիքն
ի
ներքոյ
ոտիցն,
եւ
որք
գան
աստեն
եւ
երկիր
փառաւորին
եւ
կենաց
հացիւն
կերակրին։
2
Եւ
որպէս
եղբարքն
Յովսէփայ
ոչ
լցան
հացիւ
մինչ
չեւ
գնացին
առ
Յովսէփ,
նոյնպէս
եւ
մեք`
աստէն
քաղցեալ
եմք
բանին
մինչ
անդր
երթիցուք։
3
Եւ
որպէս
արծաթ
եղբարցն
դարձաւ,
եւ
մեք
առանց
արծաթոյ
լինիմք
փրկեալք
յերկրորդումն
ետ
Յովսէփ
եղբարց
իւրոց,
եւ
Տէր
մեր
գալստեանն
տայ
ծանաւթս
ի
հարուածս
տիգին
եւ
բեւեռացն։
4
Ստացաւ
Յովսէփ
զարծաթ
եւ
զոսկի
եւ
զերկիրն
փարաւոնի,
զի
զէնք
եին
սատանայի
ինքեանք
եւ
ինչք
իւրեանց,
որովք
գործէր
զամենայն
պղծութիւնս,
որպէս
Սոդոմայ
երկիրն`
պարարտութեամբն
զնոցայն
ոճիրս,
զոր
Յովսէփ
տկարացուցանել
կամեցաւ։
5
Իսկ
զքուրմսն
եւ
զերկիր
թողեալ,
զի
եւ
զգազանն
կատաղի`
մեծին
թողու
զաւրութեան
եւ
ձեռին,
զի
ըստ
առն
եւ
զաւրութիւն
իւր
եւ
ըստ
Աստուծոյ
գործք
իւր։
6
Եւթն
ամն
Եգիպտոսի
եղեւ
ըստ
արեգականն
շրջագայութեան,
յերկոտասան
ամիսս
կատարեալ
տարեաւ,
զի
բարի
է
Աստուած
եւ
միայն
պատճառք
,
զխոստացեալ
բարիսն
լիով
եւ
յաւելուածով
տայ
եւ
կատարէ։
7
իսկ
զեւթն
ամն
սովոյն
թուի
թե
երեք
ամ
եղեւ
եւ
կէս։
8
Նաբաւգոդոնոսորայն
եւթն
ժամանակն
զմի
տարին
յերկուս
բաժանելով,
յամառն
եւ
բերելով,
հաշուելով
զգարունն
յամառն
եւ
զաշունն
ի
ձմեռն։
9
Անդ,
Դանիելի
աղաչելով
եւ
աստ`
Յովսեփայ,
զի
խնայեալք
լիցին
ողորմելով
Արարչին,
քանզի
յառաջին
ամին
սպառեցին
արծաթ
եւ
եւ
յերկրորդ
ամին
զչորքոտանիսն
եւ
զանձինս
եւ
զերկիրն
վաճառեցին
եւ
առին
կերակուր
եւ
սերմն`
ցանեցին
յաշունն
եւ
ի
ձմեռն,
եւ
գարունն
եհաս
հատ,
որ
մի
այլ
տարոյն
ի
թիւ
եւթանն,
զոր
Յովսէփ
իմացոյց
անգիտացն,
եւ
հաւատացին
նմա`
վկայ
ունելով
զփրձն
ի
յայլ
ասացեալսն։
10
Տեսակն
եւ
զաւրութիւն
բնաբանութեանն
այսպէս
երեւեցաւ
մեզ,
դու
որ
հանդիպիս
զիրաւն
գտանելով
տուր
գոհութիւն
Տեառն
ի
քո
տուրսն
եւ
ի
մեր,
զի
ի
գնալ
եղբարցն`
Յովսէփայ
յԵգիպտոս
երկիցս,
յորժամ
ծանաւթս
ետ
Յովսէփ`
երկուս
ասէ
է
եւ
զհինգն
թե
մնացեալ
է`
երկու
ամ
եւ
կէս
է
կարծելի։
11
Եւ
երբ
ասէ.
Ել
այն
ամ`
զերկրորդէն
է
կարծելի
եւ
յերրորդին
ըստ
մեզն
հաշուոյ
վաճառեցան
եգիպտացիքն
երկրաւն։
12
Գտեալ
է
եւ
մեր
ուրէք
զայն,
եթե
լեալ
է
սովորութիւն
զերկու
յեղանակն
տարի
ասել։
13
Եւ
որպէս
զՆեռինն
ասեն
ժամանակ
եւթն
լինել`
յերիս
եւ
ի
կէս
ամս
հատեալ։
14
Եթե
չտայ
ոք
աղաւթիցն
Յովսեփայ
եւ
ըստ
այդմ
տեսցէ,
թե
եւ
ասէ
նոյնպէս
զեւթն
ամն,
ինքն
գիտէ,
մեք
զկարծիսն
մեր
չխնայեցաք
ի
,
իբր
զտէրունիս
եւ
ոչ
զմեր։
15
Սակայն
խորհուրդ
եաւթանն
ի
հանցաւոր
ի
զգուշութիւն
եղիցի
մեզ.
լիութիւնն,
զոր
տացէ
Տէր
եթե
հոգեւոր
շնորհ,
եթե
ստացուած,
թե
եւ
եւ
զանդամս
մարմնոյ
ունիցիմք`
ամբարեսցուք
յոգի
եւ
յանդամս
կարեաց
եկեղեցւոյ,
որ
է
յերկինս
գանձել,
ըստ
տէրունական
։
16
Քանզի
գայ
ժամանակ,
յորում
ոչ
ոք
կարէ
գործել,
եւ
կլանէ
զայժմու
,
որ
եւ
բնաւ
չերեւի,
ոչ
գոյք
եւ
ոչ
անդամոյ
գործ
շինուած
ոչ
ակն
տեսանէ
եւ
ոչ
ունկն
լսէ,
ոչ
բերան
խաւսի,
ոչ
ձեռք
գործէ,
ոչ
ոտք
գնան
եւ
ոչ
այլ
ինչ
վճարի,
ոչ
թուով
հոլովման
արեգական
եւ
լուսնի,
այլ
անշարժ
եւ
անմտանելի
արեգականն
կալով
ի
հաստատութեան
անեզրական
յաւիտենիւն,
զի
երեւելիքս
առ
ժամանակ
մի
են,
իսկ
աներեւոյթքն՝
յաւիտենականք՝
յերկարաձգեալք
ընդ
եսն
անսպառ
հատուցմամբ,
առնելով
զհատուցումն
բարեաց
տալով
զտոկոսիս
յանցանացն
յանելանելի
գեհեանն։
17
Եւ
եկաց
Յակոբ
յԵգիպտոս
ամս
տասն
եւ
(ԽԷ
28).
տասամբն
նուիրեաց
զինքն
եւ
զԵգիպտոս
Աստուծոյ
ճանապարհ
առնելով
Տեառն
իւրոյ
անդ,
եւ
եւթամբն
հանգոյց
զկամսն
Աստուծոյ
յախտիցն
եղեալ
յազգն
եգիպտացւոց
անուշահոտ
իւրովք,
յարացոյց
տուեալ
զինքն
եւ
զորդիսն
առաջի
նոցա,
կեցեալ
միանգամայն
ամս
ՃԽԷ
(147)`
հարիւր
եւ
քառասնովն
կատարեալ
ըստ
Աստուծոյ
զկեանսն
իւր,
ի
շնչաբերութենէ
հետէ,
չառեալ
բնաւ
տեսակ
աղտեղի
հանգուցեալ
կողմամբ
եաւթանն
ի
գործոց
իւրոց,
զոր
վաստակեցաւ
յերկրի
իբրեւ
Աստուած
յիւրայոցն
արժանաւոր
շաբաթուն
Տեառն։
18
Երդմնեցոյց
ապա
զՅովսէփ
առնել
ընդ
նմա
ողորմութիւն
եւ
ճշմարտութիւն
(ԽԷ
29)
։
19
Ողորմութիւն
իբրեւ
յԱստուծոյ
մեծացեալ
քան
զնա,
յորմէ
ողորմել
պարտի
կարաւտելոցն,
եւ
ճշմարտութիւն`
զի
հատուսցէ
նմայ
զպարտսն,
որ
առաւել
սիրէր
զնա
քան
զայլ
եղբարսն,
եւ
շուտս
ի
վաճառելն
,
զի
թաղեսցէ
զնա
,
զոր
խոստացեալ
է
Աստուծոյ
տալ
նոցա,
զի
ի
պատճառս
նախնեացն
յաւժարեսցին
որդիք
նորա
ելանել
ի
ժամանակի
,
թե
ոչ
կամեցին`
յանդիմանեսցէ
հաւատ
մեռելոյն
զկենդանիսն։
20
Եւ
երկիր
եպագ
(ԽԷ
31ա)։
21
Յայտ
է`
,
զոր
խոստացաւ
առնել։
22
Իսկ`
Ի
գլուխ
գաւազանին
(ԽԷ
31բ),
զի
նստեալ
ի
մահիճս
գաւազան
ունելով
ի
ձեռն,
նշանակելով
փայտն
փրկութեան։
23
Ազդ
եղեւ
Յովսէփա
թե
հայր
քո
նեղեալ
է
ի
ցաւոցն
(ԽԸ
1).
քանզի
յղի
գոլով
ստիպիցէ
ի
ծնունդ
մահն
զմանուկ։
24
գայ
Յովսէփ
որդովքն,
զի
առցէ
,
զոր
առեալ
էր
յիւրմէ
հաւրէն,
զի
մի
տարցի
ի
գնալն
աստի,
չլինելով
ոք
արժանի,
որ
գտանէ։
25
Զաւրացաւ
Իսրաէլ
եւ
նստաւ
(ԽԸ
2)
։
26
Յայտ
է`
անուանն
շնորհն
զաւրացոյց
զնա`
տալ
զոր
առեալն
էր։
27
Աստուած
իմ,
,
երեւեցաւ
ինձ
եւ
աւրհնեաց
եւ
ասէ.
աճեցուցից
եւ
(ԽԸ
3).
յիմ
անուն,
ասէ,
հան
քո,
զի
աճեսցին
ի
Տեառնէ,
Իբրեւ
զՌոբէն
եւ
զՇմաւոն
եղիցին
(ԽԸ
5),
թերեւս
զի
է
փուտ
մեղաց
ի
նոսա
իբրեւ
յարմատս
ծառոց
յորմէ
ոչ
աճեն,
նոցա
փոխան
եղիցին,
ասէ,
եւ
յոյս
տայ
նմա
այլս
ծնանել,
զորս
յիւր
անուն
կոչեսցէ,
որք
զնորայն
եւ
ի
նմանէ
առցեն
եւ
յանուն
եղբարցն
կոչեսցին
ի
յառնուլն
զժառանգութիւնսն
իսրաելացի,
յիմ
անուն
ասէ`
եւ
ոչ
Եփրեմեան
եւ
Մանասեան
եւ
Յովսէփեան
յանուն
քո,
զի
այս
է
ասելն
անուն
յաւիտեանական
տաց
նոցա
եւ
մի
,
տա
եւ
զանուն
տեղոյն,
որ
է
նոցա։
28
Մեռաւ,
ասէ,
մայր
քո
յասպարիսին
Քափրաթայ
եւ
այն
է`
(ԽԸ
7),
ուր
աղբիւր
աւրհնութեան
բղխելոց
է,
ուստի
զրկեցին
Յուդաեանքն։
29
Հարցանէ
ցնա
վասն
որդւոցն.
Զի՞նչ
են
դոքա
(ԽԸ
8)`
պատճառս
տալով
խաւսել
Յովսէփայ
գոհանալով
զԱստուծոյ,
մատոյ,
ասէ,
եւ
համբուրեաց
(ԽԸ
9)`
ի
գիրկս
(ԽԸ
10)`
պատկառելով
ցաւոցն,
թոյլ
տա
ցնծալ
յԱստուած
որպէս
գինեաւ:
30
Եւ
աստուածարեալ
ահա,
ասէ,
երեսաց
(ԽԸ
11),
այսինքն
`
փորձիւ
գիտեմ,
զի
Աստուած
ընդ
իս
է։
31
Յերեսաց
քոց
չեղէ
կարաւտ,
որում
չկայր
ակն
եւ
յաւելուածով
քոց,
ետ
Աստուած։
32
Եւ
հանեալ
Յովսէփայ
ի
գրկացն
երկիր
պագին
(ԽԸ
12)
շնորհացն
Աստուծոյ,
որ
ի
նմա`
տուողին
նմա
։
33
Դարձեալ
ածէ
առ
հայրն
հանդեպ
երեսացն,
զանդրանիկն
յաջն
տանելով։
34
Եւ
զի
ծանրացեալ
եին
աչքն
,
որպէս
,
զի
կրեսցէ
զխաբիլն
հաւրն
եւ
տացէ
`
ձգմամբ
ձեռացն,
որում
Յովսէփ
զերեցն
ասելով
թե
սայ
է,
կարծելով
թե`
ոչ
գիտէ։
35
Գիտեմ
(ԽԸ
19)
ասէ,
այլ
զոր
առի,
տամ
զիրիցութիւնն
գոլով,
եւ
աւրհնեաց
զնոսա`
յիշելով
,
որք
հաճոյ
եղեւ
Աստուծոյ,
եւ
վասն
այնորիկ
կերակրեաց
զիս
Աստուած
ի
մանկութենէ
իմմէ
(ԽԸ
15)
եւ
ոչ
Յովսէփ։
36
հրեշտակն,
որ
փրկեաց
զիս
յամենայն
չարէ
(ԽԸ.
16),
վասն
յայն
ձեռնադրեցան
հրեշտակք`
խնամել
զտկարութիւն
մարդկան,
որք
ոչ
պահեցին
զաւրութեանն,
զոր
պատկեր
գոլով
,
իսկ
նոքա
ունին
զոր
առին
եւ
հզաւրք
են
զաւրութեամբ
ի
յառնելն
զպատուիրեալսն
ի
Տեառնէ։
37
Եւ
դարձեալ
զանձնաւորութիւն
երրորդական
աստուածութեանն
յիշէ,
զԱստուածն
(ԽԸ
15)
կրկնելով
երկիցս`
զՀայր
եւ
զՀոգի
ազդելով,
եւ
զմարդացեալն
Աստուած
հրեշտակ
(ԽԸ
16)
կոչեաց,
որ
եւ
հրեշտակավայելուչն
խաւսեր
բան.
զոր
լուայ
ի
հաւրէ,
,
ծանուցի
ձեզ,
ասէ։
38
Եւ
Եսայի
կոչէ
զնա
Հրեշտակ,
մեծի
յայտնիչ
ստուգելով
զկնի
Աստուած
հզաւր
կոչեցեալ
զնա
եւ
հայր
հանդերձելոյ
աշխարհին։
39
Եւ
ետ
զԵփրեմ
յառաջ
քան
զՄանասէ
(ԽԸ
20)
.
եւ
տես
զթագաւորական
շնորհն,
որ
տալոց
էր
նմա
Աստուած
ի
վերայ
Ժ
(10)
ցեղիցին`
զԽաչն
նկարելով
տարածմամբ
ձեռացն
ի
գլուխս
մանկանցն։
40
Եւ
զի
յաջն
Յովսէփայ
գոյր
աւրհնութիւն
բաւական
համարի
Մանասէի,
եւ
ետ
զՍիկիմ
Յովսէփա,
որ
իգամոլութեամբ
աւերեցաւ,
զի
շինեսցի
ողջախոհութեամբ
նորա։
41
Եւ
զի
ասէ.
Առի
սրով
եւ
աղեղամբ
(ԽԸ
22).
կամ
զորդւոյն
իւր
համարի
եւ
կամ
կոչէ
սուսեր
եւ
աղեղն,
որով
փրկեցան
ի
եւ
կամ
ընդ
ոչխարսն,
զոր
ետ
ի
գինս
տեղոյն,
սուսեր
եւ
աղեղն
ետ։
42
Այս
Սիկիմ
է,
որ
ի
գալն
ի
Միջագետաց
Յակոբ
եւ
կանգնեաց
սեղան,
եւ
ոչ
է
այն,
զոր
Աբրաամ
գնեաց
յորդոցն
Քետա,
որ
կոչի,
եդանէ
յայրի
անդ
նախահայրքն։
43
Սիկիմն
Սիւքարն
է,
որ
ասէր
կինն
սամարացի
ընդ
,
թե`
Դու
մեծ
ո՞ք
ես
քան
զհայրն
մեր
։
44
Եւ
Քեբրոն
մաւտ
ի
Սիկիմ
Բ
(2)
աւուր
ճանապարհ
ընդ
մէջ
է
այսմ
զոր
Աբրաամ
ստացաւ։
45
Անդ
ասաց
դնել
Յակոբ
ի
Մամբրէ,
զի
իւրն
ի
Սիկիմ
դնիցի
մինչեւ
եկեսցէ
այն,
որ
սրբէ
զամենայն
արարածս
անխտրութեամբ,
զի
ուր
դնիցին
սուրբ
է,
նմին
իբր
զերկրպագութիւնն
արար
ի
ծագ
գաւազանին,
զի
թագաւորութիւն
եւ
քահանայութիւն
եւ
մարգարէութիւն
նմա
մնա
եւ
տալ
Խաչին
երկրպագուաց։
46
Այնուհետեւ
ուղղէ
իբր
զթագաւոր`
կոչելով
զորդիսն,
վասն
կեանք
արդարոցն
նահատակութիւնք
են
հոգեւորք
եւ
նոցա
փոխումն
ի
լաւագոյն
կեանս
եւ
յաշխարհս.
գիտեն
ուր
երթան
եւ
խնամ
տանին
աստեացս,
աստուածազգեաց
լինին
եւ
մարգաէանան
։
47
Եկայք,
ասէ,
եւ
պատմեցից
ձեզ
,
որ
պատահելոց
է
ձեզ
ի
վաղճանին,
զի
Աստուած
արկանէ
ի
սիրտ
եւ
տա
խաւսել
,
զի
զբարին
լսելով
արժանի
արասցեն
զանձինս
եւ
ի
չարէն
զգուշասցին
ի
մեղաց,
վասն
որոյ
գալոցն
է,
եւ
զեղեալ
յանցանս
քաւեսցեն։
48
Իբրեւ
Ռոբէն,
որում
ասէ
անդրանիկ
եւ
սկիզբն
զաւրութեան
(ԽԹ
3ա),
որպէս
թե
,
զայլ
կին
ոչ
գիտացի
ես
մինչեւ
ցմայր
քո,
վկայ
զԱստուած
կոչելով
եւ
զամենայն
որդիսն,
զի
անդրանիկ
ասելով
զանձին
պարկեշտութիւն
յայտնէ։
49
Ողորմիմք
ամենեցուն,
որ
ոչ
այսպէս
պարկեշտութեամբ
պահեցին
զանձինս,
մինչեւ
ստեղծեցի
նմա
կին
ի
կողէ
խնամաւքն
Աստուծոյ
եւ
ոչ
մոլեգին
ցանկութեամբ։
50
Խստութեամբ
գնացեր
(ԽԹ
3բ)
,
այսինքն`
զանուղայ
եւ
զխոշոր
ճանապարհն
գնացեր
եւ
ոչ
զանդրանկի,
վասն
որոյ
կորուսեր
զնա։
51
Երկուս
չարիս
գործեցեր,
զի
պղծեցեր
զսերմն
քո
եւ
այն`
Հաւր
քո
անկողնաւ,
վասն
որոյ
երկուց
մահուց
ես
։
52
Իբրեւ
զջուր
մի՛
եռասցիս
(ԽԹ
4)
։
53
Ծառ
ոռոգեալ
եւ
եռայ
ի
վեր
եւ
ի
ծայրսն
շարժելով
ի
տերեւ
եւ
ծաղիկ
եւ
պտուղ,
ի
գոյն,
ի
հոտ
ի
համ։
54
Եւ
թե
չեռայ
ջուրն
ի
`
գաւսանայ
եւ
չորանայ
ի
յայրումն
հրոյ։
55
Զի
յաւտար
աղբեւրէ
արբեր,
ասէ,
Իբրեւ
զջուր
մի՛
եռասցիս
ի
։
56
Այս
անէծք
եհատ
զարմատս
տնկոյն
եւ
չորացոյց
կիսովին,
զի
թագաւոր
եւ
քահանա
ի
սորայ
ազգէն
ոչ
եղեւ.
մարգարէ
թերեւս
եղեւ,
եւ
բացաւ
դուռն
ապաշխարութեան
յաւրհնութենէն
,
զի
ոչ
կամի
աստուած
զմահ
մեղաւորին։
57
Այլ
եբրայեցին
ասէ.
Խրամատեցար
իբրեւ
զջուր
մի
մնասցես,
զի
բնական
աւրինացն
զիւրում
հատեր
որ
պահեր
ի
բազում
ազգս։
58
Եւ
դու
խրամատեցար
ետուր
զքեզ
չարին,
իբրեւ
զջուր,
որ
ի
գետին
եւ
ոչ
եռայ
ի
վեր։
59
Եւ
եղեւ
այս
ի
Դադան
եւ
յԱբիրոն,
որ
բացաւ
երկիր
եւ
եկուլ
զնոսա,
զորոյ
զողորմն
տեսեալ
Մովսիսի
եւ
զապաշխարելն
Ռոբէնի
գիտացեալ
ասաց.
Կեցցէ
Ռոբէն
եւ
մի'
։
60
ԶՇմաւոն
եւ
Ղեւի
եղբարք
կատարեցին
զանաւրէնութիւն
(ԽԹ.
5).
զի
թեպէտ
հանցաւորն`
եւ
սեղեխն
յիրաւի
,
այլ
ոչ`
ամենայն
բազմութիւնն։
61
Ի
խորհուրդս
ոչ
եմուտ
անձն
իմ
(ԽԹ
6)
։
62
զի
ոչ
արարին
զնա
խորհրդակից
ի
ժամ
,
անիծանէ
զցասումն
եւ
,
որ
ի
մաւրէն
չարեաց
եւ`
ոչ
զորդիսն,
զի
նա
զայրացոյց
զնոսայ,
որ
մարդասպանն
,
զի
գործելով
զայն
ջնջեսցին
ի
շրջակայ
ազգացն։
63
Զի
արք,
որք
ընդ
կամսն
հային
եւ
գործեն
կոչին
եւ
ելանեն`
արտաքինքն։
64
զի
յԱստուած
արժան
էր
հայել,
եւ
նա
ոչ
նոցա
զվնասն,
անձամբ
արարին
եւ
խաբէութեամբ
եւ
այն
ուխտիւն
Աստուծոյ,
զոր
թեթեւացուցին
զմեծ
խորհուրդն
հայհոյութեան,
հեթանոսացն
պատճառք
եղեն,
թեպետ
եւ
ի
սուր
հրաւիրեալք
էին
եւ
արժանի,
այլ
չեւ
եւս
էր
լցեալ
մեղք
։
65
Ցանկեցից,
ասէ,
եւ
ցրուեցից
(ԽԹ
7),
ի
մի
չարիս
միաբան
եղեն
ասէ.
ցրուեցից
զնոսա
ի
միմեանց։
66
Իբրեւ
եւ
զԶամբրի
հակառակ
միմեանց,
այլ
սակայն,
զի
մանկունք
էին
եւ
զնախանձ
քեռն
իւրեանց
եւ
մասնաւոր
ինչ
զաւրինացն
կամս
արարին,
սրբեցան
սուրք
նոցա
եւ
ոչ
յիշեաց
Աստուած
նոցա
զմեղս
մանկութեանն
իբրեւ
զաղ
եւ
զհամեմ
ընդ
ազգսն
քահանայել
եւ
Շմաւոն`
դպրութեամբ
ուսուցանել
զԻսրայէլ,
երեք
սոքա,
որք
անիծանն.
անդրանիկն
Ռոբէն`
անդրանիկ
ժողովուրդն
հրէիցն,
որ
յանդգնութեամբ
գնաց
ընդ
Տեառն
մերոյ
եւ
պղծեաց
զհանգիստն
Աստուծոյ`
զտաճարն,
զՏէրն
նորա
սպանանելով։
67
Եւ
քահանայք
եւ
դպիրք
ի
սոցա
ցեղէն
էին`
խաչաւղքն
։
68
Յուդա,
զքեզ
աւրհնեսցեն
եղբարք
քո,
ձեռք
քո
ի
վերայ
թիկանց
թշնամեաց
քոց։
69
Երկիր
պագցեն
քեզ
որդիք
հաւր
քո
կորիւն
առիւծու
Յուդա։
70
Ի
շառաւեղէ
ելեր
որդեակ,
ելեր
բազմեցար,
ննջեցեր
իբրեւ
զառիւծ
եւ
իբրեւ
առիւծու,
եւ
զքեզ։
71
Մի
պակասեսցէ
իշխան
Յուդա
եւ
մի՛
պետ
յերանաց
նորա
մինչեւ
եկեսցէ
այն,
որոյ
իւր
է
իշխանութիւնն
թագաւորութիւնն,
եւ
նայ
է
ակնկալութիւն
հեթանոսաց։
72
Կապեսցէ
զորթոյ
զյաւանակ
իւր
եւ
զգնդակէ
որթոյ
իշոյ
իւրոյ,
լուասցէ
գինով
զպատմուճան
իւր
եւ
արեամբ
խաղողոյ
զհանդերձս
իւր,
ուարթագին
են
աչք
նորա
ի
գինւոյ
եւ
սպիտակ
ատամունք
նորա
քան
զկաթն
(ԽԹ
8-12)։
73
Ասաց
Աստուած
բարեկամին
իւրոյ
յետոյ
մարգարէին
Մովսեսի
խորհուրդ
իմ
նախ
ինձ
ապայ
իմոցն
է
։
74
Իսկ
որք
չէն
ընդ
իս
եւ
չէն
յիմոցն
ծածկեալ
եւ
է
ի
նոցանէ։
75
Արդ,
ընդ
Աստուծոյ
եւ
յաստուածայնոցն
ո՞
ոք
այլ
քան
զարժանաւորն
իւր
եւ
Յակոբ
նահապետն,
զհայրն
երկոյտասան
ազգացն,
ըստ
պայծառութեան
աստեղաց
երկնից
եւ
ըստ
յոլովութեան
աւազոյ
առ
ափն
ծովու
ծանրացելոցն
մեղաւք,
զորոյ
զմիտսն
ճառագայթիւք
լցին
կաճառք
աստեղաց
երկնաւոր
զարմիցն
արդարոցն
դասուց,
եւ
մարգարէիցն
հանդէս,
եւ
առաքելոցն
պարք,
որք
ի
նմանէ
սերելոց
էին,
եւ
մանաւանդ
իմանալի
արեգականն
արդարութեան,
որ
ի
նմանէ
անթաքչելի
ծագելոց
,
իբրեւ
զփայլակն
որ
ելանէ
յարեւելից
եւ
երեւի
մինչեւ
ի
մուտս
`
զթեւս
բժշկութեան
արձակելով
ընդ
եւ
ընդ
հարաւ.
զորոյ
զյիշատակն
անհնար
է
մոռանալ
ի
տուէ
վայելմամբ
եւ
ի
գիշերի
,
յուսով,
զորոյ
զհանգամանքն
ուսանիմք
ի
ստուերին
վարժելով
ի
հաւատս
մեծի
։
76
Քանզի
թե
յառաջ
քան
զլինելն
աշխարհի
սուրբ
եկեղեցի,
ըստ
Պաւղոսի,
ապա
յայտ
է
թե
ընդրեալքն
նորա
ի
ժամանակի
իւրեանց
ոչ
անծանաւթացան
ի
նմանէ,
յորոց
մի
եւ
մեծն
քան
զյոլովս`
զԱստուած,
գրկախառնեալ
ի
մարտս
գաւտեկռութեան
մինչեւ
ցառաւաւտն։
77
Որ
եւ
մանաւանդ
կարաւտեալ
մարդասիրին
Աստուծոյ
գայ
ի
համբոյր
ծարաւելոյն
նմա`
արդարոյ
վարժելով
զնա
պատերազմել
ընդ
մեղս
եւ
ընդ
ախտս
հոգւոյ
եւ
ընդ
մեղսասէր
մարդկան,
որ
կամին
զանմեղսն
ձգել
արտաքոյ
կամացն
եւ
աւրինացն
Աստուծոյ։
78
Վասն
որոյ
զպատճառսն
եւս
ասէ
ի
վերայ.
Ժուժկալեցեր
ընդ
Աստուծոյ,
եւ
ընդ
մարդկան
զաւրաւոր
(ԼԲ
28)
։
79
զի
մի
հպարտասցի`
կաղ
առներ
զնա
ի
յանդիմանութիւն
տկար
բնութեանս
մերոյ,
զի
մի'
կարծեսցէ
առաքինութեամբն
իւրով
եւ
սիրովն
առ
Աստուած
հաւասարել
առաքինութեանն
եւ
սիրոյն
Աստուծրոյ,
որ
առ
մեզ։
80
,
այս
Յակոբ
տեսող
այսպիսի
սքանչելեաց
եւ
Աստուծոյ
կերպացելոյ
ի
ձեւ
հասակի
առն,
որպէս
երբեմն
ի
գլուխ
սանդղոցն
հաստատեալ
ի
Բեթել,
որով
եւ
կոչեցաւն
Իսրայել`
Տեսաւղ
Աստուծոյ`
կրելով
միշտ
յինքեան
զշնորհս
երեւեցելոյն
եւ
զտեսողական
հոգին
ի
ժամ
հրաժարմանն
յանցաւոր
կենցաղոյս,
յորում
առաւել
հոգեխառնի
եւ
աստուածարէ
հոգի
ի
բաց
կալով
ի
թանձրամած
մթախառն
մարմնական
կենացս
հայի
ի
բազում
եւ
տեսանէ
որ
ինչ
լինելոց
է
ի
դարս
ժամանակափոխութեան
որդւոց
իւրեանց
եւ
թոռանց,
ըստ
արժանեաց
նոցա
եւ
կամ
ըստ
գթութեան
բարերարութեանն
Աստուծոյ։
81
Եւ
ասացեալ
ի
վերայ
երից
զպատուհաս
հանցանաց
նոցա,
թափելով
զնետս
բարկութեան
ի
կապարճացն
անիծիցն
ի
վերայ
,
Շմաւոնի
եւ
ղեուեայ,
զահի
հարան
ամենայն
որդիք
նորայ,
գուցէ
այնպիսի
գաւազանաւ
փշալից
տանջելոց
է
զամենեսեան։
82
Այլ
իբրեւ
եկն
եհաս
առ
սքանչելի
որդին
իւր,
որոյ
անունն
շնորհ
եւ
գոհութիւն
կոչի,
որ
ասաց
մայրն
ի
ծնանիլն
Աստուծոյ.
Գոհանամ
զքեն.
այլ
եւ`
խոստովանեալ
եւ
երկրպագեալ։
83
Փակեցաւ
դուռն
անիծից
եւ
դադարեաց
ցասումն
բարկութեան,
ամաչեաց
չարութիւն
բանսարկուին,
որ
ընդ
ակամբ
հայեր
կորուսանել
զազգս
մարդկան
եւ
ի
ձեռն
Յակոբայ
անիծիցն
զուարճանայր,
որ
եւ
ի
Յուդա
եկեալ
հարաւ
ի
դիմի։
84
իբր
եւ
զլեառն
ի
դէմ
անկեալ
ոչ
ետ
թոյլ
դառնագոյն
բանիցն,
այլ
.
Յուդա
զքեզ
աւրհնեսցեն
եղբարք
քո
(ԽԹ
8ա),
ոչ
եթե
շատ
ինչ
բարի
ետես
ի
նա
գործեցեալ,
բայց
ի
թափելոյն
զՅովսէփ
ի
սպանութենէ
եղբարցն,
այլ
զի
փայլատակեաց
ճառագայթք
ճշմարտութեանն
խոստացեալ
աւետեացն
զաւակին
Աբրաամու,
Իսահակայ
եւ
Յակոբայ,
յորմէ
ամենայն
,
նախ
ի
Դաւիթ
ստուերագրեալ
եւ
խոստմանն
առաւել
եւս
ճշգրտեալ
ի
պտղոյ
յորովայնի
նորա
նստուցանել
յաթոռ
նորա.
եւ
ապայ
ի
կարգի
ժամանակաց
ի
մարգարէիցն
հաւատարմացեալ
ի
բանս
եւ
յաւրինակս
յայտնիս
եւ
ի
լրման
աւուրց
։
85
Քանզի
թագաւորեալ
յաղթութեամբն
Գողիադու.
թե
զառաջին
նախանձեին
եղբարքն,
այլ
ի
տեսանել
զշնորհս
արքայութեանն
ի
վերայ
նորա
խաղացեալք
աւծմամբն
Սամուելի,
աւրհնեցին
զնա
եւ
ասեն`
Կեցցէ
արքա։
86
Նոյնպէս
եւ
ըստ
կարգի
զնստեալսն
յաթոռ
նորա,
մինչեւ
եկն
այն,
որ
ասաց
ցՊիղատոս,
թե`
յայդ
իսկ
ծնեալ
եմ
ի
թագաւորութեան,
յառաջ
քան
,
եւ
Ի
դոյն
եկեալ
,
ըստ
Գաբրիելի
թագաւորեալ
ի
վերայ
տանն
Յակոբայ
ի
յաւիտեան,
զոր
աւրհնեն
ամենայն
արարածք`
հրաւիրեալք
ի
Դաւթայ
եւ
յերից
մանկանցն
իբրեւ
զարարիչն
իւրեանց։
87
Իսկ
ծնեալքն
անախտ
ի
կոյս
աւազանէն,
զորս
ոչ
համարի
ամաւթ
եղբարս
անուանել,
աւրհնեցին
եւ
աւրհնեն
զնա
յաւրհնութիւն
նոր,
ուսեալք
ի
Դաւթայ,
ընդ
հաւր
եւ
ընդ
Հոգւոյն
զերիս
անձինս
ի
միում
բնութեան
եւ
ոչ
ըստ
հնոյ
հրէական
աւրհնութեանն։
88
Նախ
դասքն
սուրբ
աւրհնեցին
առաքեալքն
ի
ի
վերնատանն,
ըստ
Աւետարանին,
որ
.
եւ
ելին
ի
լեառն
եւ
տեսին
զՏէրն
ելեալ
յերկինս
ի
Ձիթենեաց
,
եւ
երկիր
պագեալ
դարձան
։
89
Եւ
եին,
ասէ,
հանապազ
ի
տաճարին,
գովեին
եւ
աւրհնեին
։
90
Որպէս
եւ
արդ
մանկունք
հաւատոյ
ի
սուրբ
եկեղեցւոջ
աստուածաբանելով
զխաչեալն,
զնա
ի
վերա
աթոռոյ
արքայութեան
իւրոյ`
խոստովանելով
ամենայն
լեզուի,
եթե`
Տէր
է
Յիսուս
Քրիստոս
ի
փառս
Աստուծոյ
Հաւր։
91
Ձեռք
քո
ի
վերա
թիկանց
թշնամեաց
քոց
(ԽԹ
8բ),
Քաղեբայն
ի
վերայ
,
յորոց
սրբեին
զերկիրն
աւրհնութեամբն
եւ
Յեսուա
զաւրացեալ.
քաջահաւատ
եւ
կորովի,
եւ
Դաւթի
ձեռքն
յԵդոմաւոցն
եւ
Մովաբացւոց
եւ
Փղշտացւոցն
եւ
Ասորեստանեաց։
92
Յամենայն
ժամանակս
իւր,
յորժամ
լինելով
դարձուցանեին
թիկունս,
յորմէ
անզերծ
եղեալ
հարուածս
ընդունեին
ի
եւ
ոչ
յերեսս,
իբրեւ
գնաց
Դաւիթ
արկանել
զձեռն
իւր
ի
վերայ
Եփրատ
գետոյ
հարկանէր
զարքայն
Սուբա
ի
հազարս
եւ
ի
բիւրս
եւ
ի
կառաց
եւ
հեծելոց։
93
Իսկ
Տէրն
Դաւթի
ըստ
Աստուածութեանն
եւ
Որդին
ըստ
զադամաստեղծ
ձեռսն
եւ
զերկնապարզ
բազուկսն
տարածեաց
ի
վերա
Խաչին,
կոչեաց
զաշխատեալ
եւ
զբեռնաւոր
ազգս
հեթանոսաց,
որ
ի
դիւաց
եւ
ի
,
ի
շինուածս
մեհենաց
եւ
ի
կանգնումն
բագնաց,
զվաստակեալսն
եւ
զծանրաբեռնեալսն
մեղաւք
մեծարելով
ի
գիրկսն
խոստացաւ
հանգիստ,
զոր
լուեալ
չար
իշխանին
աշխարհի,
որ
չարութեամբն
իւրով
զոչ
իւրն,
այլ
զտեառն
ունէր։
94
Ապստամբն
ծառայն
արտաքս
յիշխանութենէ,
թիկունս
դարձուցեալ
`
անկեալ
ի
յորջն
դժոխոց
կարծէր
,
ուր
եւ
անդ
ժամանեալ
կողոպտէր
ի
զհոգիսն,
որ
յԱդամայ
հանելով
անդի։
95
Իսկ
թշնամին
լի
ամաւթով
ի
տեառնէ
իւրմէ
միշտ
փախըստեայ
է,
ծածկելով
զամաւթալից
երեսս
իւր
ի
Քրիստոսէ
եւ
յիւրոցն,
որք
հրաման
առին
կոխել
զաւձն
կամակար
եւ
զվիշապն
փախուցեալ,
զորոյ
զգլուխն
ջախջախեաց
Տէրն
ի
վերայ
ջուրցն
Յորդանանու։
96
Երկիր
պագցեն
քեզ
որդիք
հաւր
քո
(ԽԹ
8գ).
Դաւթի
երկիր
պագին
երկոտասան
ցեղքն
իբրեւ
թագաւորի
որդիքն
Աբրաամու,
իսկ
Տեառն
մերոյ
երկիր
պագին
ազգք
եւ
ազինքն
յամենայն
լեզուաց,
որք
հաւատացին.
եւ
ի
վախճանի
աշխարհիս
գրեալ
է`
զամենայն
ազգն,
այսինքն`
հրեշտակք
եւ
։
97
Ո'յ
արար
զհրեշտակս
իւր
եւ
յորժամ
միւսանգամ
մուծցէ
զանդրանիկն
յաշխարհ,
ասէ.
Երկիր
պագցեն
նմայ
ամենայն
հրեշտակք
,
զի
եւ
նոքա
որդիք
կոչին
Աստուծոյ։
98
զոր
եւ
նախ
արեւելեան
թագաւորքն
գուշակեցին
զամենայն
զազգաց
զերկրպագութիւն,
որք
եկեալ
յԵրուսաղէմ
ասեին.
Ուր
է
որ
ծնաւ
արքայն
Հրէից,
զի
տեսաք
զաստղն
նորա
յարեւելս
եւ
եկաք
երկիր
պագանել
.
վասն
զի
երկիրպագութիւն
մանաւանդ
Աստուծոյ
վայել
է
մարդոյ,
որ
պատկեր
է
Աստուծոյ
եւ
ոչ
Աստուած,
մինչ
եւ
մարդացաւ
Աստուած
անճառաբար։
99
Վասն
որոյ
ի
չորրորդին
տեսեալ
Յակոբայ
բնութիւնս
զարարչագործն
եկեալ
ի
մարդեղութիւն
յերկրպագութիւն
նմայ
յորդորէ
զորդիսն
Ադամայ
բնութեամբ
եւ
զորդիսն
Աստուծոյ
շնորհաւք
ի
նմանէ
տուեալ
իշխանութիւն։
100
Որք
ընկալանն
զնա,
.
ետ
նոցա
ասէ
իշխանութիւն
որդիս
Աստուծոյ
լինել,
որք
պարտին
զձեռս
ի
թիկանց
թշնամեաց
։
101
Չիք
չարագոյն
թշնամի
քան
զմեղս,
որ
զաւրանայ
անդամնաւորի
եւ
մարդանայ
եւ
սատանայի
լինի
դարմանիչ,
զոր
որդիքն
Աստուծոյ
տեսեալ
զանգէտսն
ծանրաբեռնեալ`
ողորմին
եւ
բուռն
հարեալ
յերկիր
կործանեն
շարժողաւն
իւրեանց
զինուորաւ,
որ
առնէ
զանդամս
մեր
զէն
անիրաւութեան
մեղաց,
զոր
թափեալ
ի
նմանէ
առնեմք
զէն
արդարութեան
եւ
պարկեշտութեան
եւ
պատճառ
փառացն
Աստուծոյ։
102
Զոր
թե
յետ
այնորիկ
շողոքորթի
իբրեւ
զշուն
տալ
զանուն
կորիւն
առիւծոյն,
զի
հոտոյ
անդի
փախիցէ։
103
Կորիւն
առիւծոյ,
ասէ,
Յուդա,
ելեր
բազմեցար
ննջեցեր
իբրեւ
զառիւծ
եւ
զկորիւն
առիւծոյ
(ԽԹ
9)։
104
Իբրեւ
ասաց,
կորիւն
առիւծու.
նախ
յասել,
թե`
ի
շառաւեղէ
ելեր,
որդեակ
։
105
Ո'չ
գարշի
Արարիչն
զպատկեր
եւ
զանուն
արարածոցս
արկանել
զինքեամբ,
ըստ
այնմ
թե`
Ես
եմ
իբրեւ
զառիւծ
ի
վերայ
տանն
,
յոր
վստահացեալ
սուրբքն
կոչեն
զնա
անուամբ`
Առիւծ
եկեալ
ի
տունն
Յուդայ`
զպերճն,
զխրոխտն,
զհզաւրն,
զհամառաւտն,
զահագինն
ամենայն
գազանաց`
առիւծ,
որ
է
անունն
ի
յառնլոյն
կոչեցեալ։
106
Յարձակեցայց
ասէ,
առից
գնացից
եւ
ոչ
հոգացայց։
107
Երբեմն
զթշնամիս
առակաւ
կոչէ`
ել,
ասէ,
առիւծ
ի
իւրմէ
եւ
բաւական
կորեանց
իւրոց
որսացաւ։
108
Եւ
զի
մի'
թուեսցի
զաւրութիւն
ունել
թագաւորն
ասորւոց
կամ
բաբելացւոց
յինեանց
ուժոյ,
զինքն,
ասեր,
առիւծ
եկեալ
ի
վերայ
նոցա։
109
Ըստ
որում
եւ
զաթոռն
հրաշալի
տեսանէր
Եզեկիել
եւ
առ
ընթեր
նոցունց
զքերովբեսն
կերպաձեւեալ
ի
տեսակ
,
զի
թագաւորական
ասի
կենդանին
եւ
թագաւոր
գազանաց։
110
Յայնոսիկ
առակելով
զթագաւորսն
ի
վերայ
Երուսաղէմի
եւ
ինքն
իսկ
նոքաւք
գայր
առնել
դատաստան
նոցա։
111
Եւ
զի
վասն
մեղաց
եւ
ամբարշտութեան
հրէական
ազգին
գային
բարկութեամբն
Աստուծոյ
առիւծքն
ի
վերայ
Երուսաղէմի,
նոյնպէս
եւ
վասն
մեղաց
ազգի
մարդկան
եւ
կռապարիշտ
մոլորութեան
եկն
Որդին
Աստուծոյ
մարդկային
եւ
անուամբ
առիւծու
ցասմամբ
զարթուցեալ
ի
վերայ
իշխանին
մահու
եւ
մեղաց
,
տկարացեալ
մարդոյն
զզաւրութիւն
առիւծու,
զի
թափեսցէ
զգիշատեալ
դիակս
տանն
Ադամայ
ի
ձրձիտ
փաղանգէ
աղուեսուցa,
այսինքն`
ի
մեհենից
զերկրպագուս
կենդանի
մարդկան,
եւ
ի
դժոխոց
զհոգիսն
մեռելոցն
վեր
ի
փրկութիւն։
112
Նմին
իրի
ասէ`
Կորիւն
առիւծու
Յուդա,
որ
է
խոստովանութիւն
Որդոյ
Աստուծոյ.
Կորիւն
,
այսինքն`
Որդի
այնմ,
որ
ասաց.
ես
եմ
առիւծ
ի
վերայ
Յուդա։
113
Չորք
են,
ասէ
,
որք
հզաւր
եւ
պերճ
շրջին
եւ
մինն
,
կորիւն
առիւծուն
,
որ
ոչ
թիկունս
յանասնոց,
որք
անբան
սրտմտութեամբ,
անմիտ
եւ
անկարգ
ցնորիւք
ի
վայր
գտան
քան
զանբան
անասունսն.
այն,
որ
ել
ըստ
Երեմիայի
ի
յորձանացն
Յորդանանու,
իբրեւ
զառիւծ
ախոյան
ընդդէմ
փորձողին
,
որ
փորձել
զնա,
գիտել
թէ
ո՞յ
։
114
Ի
զարգանալ
կորեանն
ի
չափ
երիտասարդութեան
եւ
յաւժարութիւն
առիւծու,
այն
որ
մինչ
մատաղն
էր
տղա
ի
բոյնն
կորեանց
իժից
էարկ
զմագիլս
մատանց
իւրոց,
ի
կորիւն
յԵգիպտոս,
եւ
շարժեաց
զձեռագործսն,
որ
անդ
կորուսանելով
զկորուսիչ
դեւսն
բնակեալս
ի
նոսա։
115
Կորիւն
առիւծու
ասէ
Յուդա
ի
խոստովանեալ
եւ
կամ
երկրպագեալ.
երկու
երեսս
յայտնէ
կորիւն
առիւծու
ասելովն`
զհայր
եւ
զորդի,
որպէս
եւ
ասեր
`
Չէմ
միայն,
զի
հայր
ընդ
իս
։
116
Ի
շառաւեղէ
ելեր,
որդեակ
(ԽԹ
9բ).
եբրայեցին
ասէ
յարենէ
յարենէն
Յովսէփայ,
զի
ոչ
ետ
սպանանել
զնա,
այլ
եւ`
յարենէն
Թամարա,
զի
ոչ
ետ
այրել
զնա
վասն
շնութեանն.
իսկ
ըստ
`
Ի
շառաւեղէն,
որ
յարմատոյն
Յեսսեա
ի
սուրբ
կուսէն
Մարիամայ
Տէրն
մեր
անախտ
եւ
առանց
սերման,
այլ
եւ`
ոչ
աւտար
ոք
մայր
ստացեալ,
այլ`
ի
տանէն
Աբրաամու,
Իսահակայ
եւ
Իսրաէլի,
դուստր
Դաւթի
հրաւիրեալ
կանխաւ
ի
մարգարէից
եւ
ընտրեալ
ի
բիւրոց
եւ
խաւսեցեալ
ի
Հոգւոյն
Սրբոյ։
117
Վասն
որոյ
.
Ելեր
բազմեցար
ննջեցեր
իբրեւ
զառիւծ
ելեր,
.
յայտ
է,
ի
Խաչ,
զոր
Ամբակում
ասէ`
Ելեր
դու
ի
կառս
քո
,
եւ
ելեալն
ի
Հաւրէ
եւ
եկեալն
ի
խնդիր
կորուսեալ
դրամին
եւ
ոչխարին
,
ըստ
Դաւթա
Ել
ի
բարձունս
գերեաց
։
118
Բազմեցար,
ննջեցէր
(ԽԹ
9գ).
բազմեցաւ
տարածմամբ
ձեռացն
եւ
բեւեռապինդ
հեղուսմամբ,
զոր
իբրեւ
զբազմաց
եւ
զփառաց
աթոռ
համարեալ
ցանկայր
կարաւտիւ։
119
Ցանկանալով
ցանկացայ,
ասէ,
ուտել
ընդ
ձեզ
,
յորում
չարչարելոցս
եմ։
120
Եւ
Դաւիթ
վասն
այսմ
ասաց
Նստար
յաթոռ
դատաւոր
եւ
թե`
Աթոռ
քո
Աստուած
յաւիտեանս
,
զի
ըստ
Աստուածութեանն
ոչ
մեկնեցաւ
ի
նմանէ։
121
Քանզի
փառս
կոչէր
հայցելով
ի
Հաւրէ`
փառաւորեա,
,
զորդի
։
122
Եւ
Յիսուս
չեւ
էր
փառաւորեալ,
`
խաչեալ,
վասն
որոյ
եւ
հանձն
առնոյր
Հայր
Որդոյն`
ներելով
հրէիցն։
123
Փառաւոր
,
ասէ,
քանզի
ընդ
Հաւր
գոլով
ի
յաթոռ
վերինքն
միայն
գիտեին
փառաւորեին։
124
Իսկ
ի
յայսմ
ի
բազմոցի
տեսեալ
եւ
երկրաւորքս
կցորդեցան
փառաւորել
զնա,
յորում
եւ
ինքեանք
իսկ`
մարդիք
փառաւորեցան
հաւատալով
ի
նա,
որպէս
եւ
ասաց
ինքն`
Տէրն
ես
,
յորժամ
բարձրացայց
յերկրէ
ի
խաչն,
զամենեսեան
ձգեցից
առ
,
յայտ
է
`
հաւատով
ի
փառս
իւրոյ
Աստուածութեանն։
125
Ննջեցեր,
ասէ,
նշանակէ
քնոյ
զմահն
,
զի
թե
զհաւատացելոցն
ի
նա
զմահ
ննջել
ասէ
Պաւղոս,
ասելով,
թե`
Աստուած
զննջեցեալսն
ի
ձեռն
Յիսուսի
ածցէ
ընդ
,
քանի
առաւել
իւրն
կամաւոր
մահն
քուն
անուանի,
որ
յետ
սակաւոյ
միոյ
յառնելոյ
էր
աստուածաբար։
126
Քանզի
ասէն
զառիւծէ,
թե
ննջելով
զաչսն
ի
բաց
ունի,
որպէս
եւ
Տէրն
մեր
մեռեալ
մարմնովն
եւ
կենդանի
գոլով
աստուածութեամբն,
ըստ
այնմ
եթէ`
Ես
ննջեմ
եւ
սիրտ
իմ
արթուն
ա
։
127
Սիրտ
զանմահութիւն
եւ
զկենդանի
Աստուածութիւնն
կոչէ,
արթուն
գոլով`
աննիրհելի
բնութեամբ,
ոչ
ննջէ
եւ
ոչ
ի
քուն
երթայ
պահապանն
Իսրայելի։
128
Իբրեւ
զառիւծ
եւ
զկորիւն
առիւծու
(ԽԹ
9բ),
որ
է
իբրեւ
զԱստուած
եւ
զորդի
Աստուծոյ։
129
Առիւծ.
յորմէ
սարսէ
ամենայն
կենդանի
մինչեւ
արիւն,
ասեն,
միզէ
եւ
ինքն
գէշ
արկանէ,
զայլոյն
ոչ
,
իբրեւ
զՏէրն,
որ
ինքն
զինքն
կերակուր
եարկ
առաջի
աշակերտացն
ի
վերնատունն,
եւ
ինքն
եկեր
ընդ
,
եւ
յայն
առակեաց
զխորհուրդ
կենացն
հացի.
Ուր
գէշն
իցէ,
,
անդ
ժողովեսցին
։
130
զի
կամաւք
մեռաւ
եւ
կամաւքն
յարեաւ
զիբրեւն
յաւելու,
զի
նմանութեամբ
եւ
է
առիւծ
եւ
կորիւն
,
զի
զառիւծն
ննջեալ
ոչ
ոք
կարէ
զարթուցանել,
բայց
եթէ
ինքն։
131
Քանզի
խաչեցին
հրեայքն,
իջոյց
ի
խաչէն
Յովսէփ,
ի
գերեզմանի
Յովսէփ
եւ
Նիկոդիմոս,
իսկ
յարուցանել
չիք
հնար
ումեք,
զի
որպէս
մեռաւ
կամաւք,
նովին
կամաւք
յարեաւ.
Իշխանութիւն
,
ասէ,
դնել
զանձն
իմ
եւ
իշխանութիւն
ունիմ
առնուլ
։
132
Իբրեւ
զառիւծ
յարիցէ
եւ
զարհուրեցուսցէ
իբրեւ
զորդիս
ջուրց,
զիշխանն
մահու`
իբրեւ
զգորտս,
որ
առաւել
սարսելիք
են
եւ
դողան
քան
զնապաստակ,
զոր
կոչեն
քերթողքն,
որպէս
ասէ
a,
ոչ
վայրապարb,
այլ
վասն
ղաւղելոյն
եւ
,
եւ
վասն
առաւել
զարհուրական
եւ
երկչոտ
բնութեանն,
որք
ի
եւ
ի
ճողփմանէ
ջուրցն
զարհուրին։
133
Որք
եւ
նախքան
զյարութիւնն
սակաւ
ինչ
ճաշակեալ
ի
զաւրութենէ
նորա,
աղաչեին
մի
առաքել
յանդունդս
եւ
տանջել
նախ
քան
զժամանակն։
134
Դարձեալ
ելեր
յերկինս
բազմեցար,
նստար
ընդ
աջմէ
Հաւր,
ո՞վ
յարուցանէ
զքեզ
Մինչեւ
դիցին
թշնամիք
ի
ներքոյ
ոտից
եւ
յառնես
ի
դատաստան
կենդանեաց
եւ
մեռելոց,
ողորմելով
տառապեալ
եւ
ախքատ
բնութեանս`
ի
չարութենէ
եւ
ի
խաբեութենէ
հակառակորդին,
վասն
տառապանաց
ախքատին
եւ
հեծութեան
տնանկին
այժմն
յարեայց,
ասէ
Տէր
եդից
զփրկութիւն
իմ,
ըստ
այնմ
թէ`
Դու
յարուցեալ
գթասցիս
ի
Սիոն,
զի
ժամանակ
գթալոյն
նորա
հասեալ
։
135
Ի
ժամ
ո՞
յարուսցէ
զնա,
բայց
թէ
այն
կատարեսցի,
որ
.
յարիցէ
Աստուած
եւ
ցրուեցան
թշնամիք
,
յորժամ
յարիցէ
վանել
ըստ
,
եւ
շարժեսցին
երկինք
եւ
երկիր
յերեսաց
ահի
Տեառն
եւ
ի
փառաց
զաւրութեան
նորա,
յորժամ
գայցէ
ի
վերայ
ամպոց
երկնից
զւարութեամբ
եւ
փառաւք
բազմաւք։
136
Իսկ
ի
գալստեանն
դարու
եւ
ժամու
յորժամ
յաթոռ
փառաց
իւրոց
եւ
ժողովեսցին
առաջի
նորա
ամենայն
ազգք,
եւ
մեկնեսցէ
զնոսա
ի
միմեանց
յաջմէ
եւ
ի
ձախմէ.
եւ
հրամայեսցէ
գալ
եւ
գնալ
ըստ
արժանեացն
ի
կեանսն
եւ
ի
յաւիտենից
առիւծագոչ
բարբառով։
137
Յայնմանէ
ո՞
յարուցանիցէ
զնա
ի
բեմէն,
վասն
Ոչ
գոյ
այլ
անուն
տուեալ
ի
ներքոյ
երկնից,
որով
արժան
է
կեալ,
բաց
ի
նմանէ
որում
ամենայն
ծունր
կրկնի
երկնաւորաց
եւ
։
138
Մի
պակասեսցէ
իշխան
ի
Յուդաէ.
եւ
մի
պէտ
յերանաց
նորա,
մինչեւ
եկեսցէ
այն,
որ
իւրն
է
թագաւորութիւնն
(ԽԹ
10)
։
139
Զշարակարգութիւնն
ասէ
առաջնորդաց
եւ
պէտաց
ժողովրդեանն,
մինչեւ
ցԴաւիթ
եւ
անդի
մինչեւ
ցգերութիւն
բաբելացոց,
եւ
յետ
գերութենէն
մինչեւ
ցՅովսէփ
եւ
Մարիամ,
որ
ոչ
պակասեսցին
աթոռակալք
եւ
գահակալք
մինչեւ
ցՀերոդէս
այլազգի,
յորոց
աւուրսն
յայտնեցաւ
Տէրն
ծննդեամբ
ի
Հրէաստանի։
140
Քանզի
յետ
մահուանն
Յեսուա
հարցին
ասէ
որդիքն
Իսրայելի,
թէ
ո՞
լիցի
նոցա
առաջնորդ
պատերազմել
ընդ
մնացորդսն
Քանանացոց,
եւ
ասէ
Տէր.
Յուդա
ելցէ,
եւ
յայնմ
հետէ
ոչ
պակասեաց
ըստ
բանիս
մարգարէութեանն։
141
Թագաւոր
եւ
իշխան
եւ
կամ
պետ,
որ
է
տերութիւն
ըստ
բոլորի
եւ
ըստ
մասին
աւելի
եւ
պակաս
ճոխութիւն
ունելով
ի
մէջ
ժողովրդեանն,
ըստ
Աւետարանին
Մատթէոսի,
որ
ասէ.
Ի
գալ
մոգուցն
խռովեցաւ
Հերովդէս
եւ
ամենայն
Երուսաղէմ
ընդ
։
142
Եւ
ժողովեալ
գիտունս
աւրինացն
հարցանէր,
թէ
ո՞ւր
ծնանիցի
Քրիստոսն.
եւ
լսեր,
թէ
ի
Բեդղեհէմ
Հրեաստանի,
որ
թէպէտ,
որ
զկնի
Զաւրաբաբելի
թագակալքն
հատան
ի
Յուդաէ,
այլ
քահանայապետքն
կրէին
զթագն,
եւ
երկիցս,
եւ
երիցս
խառնեալ
էին
ցեղքն
երկոքին
խնամութեամբ
ընդ
իրեարս։
143
Յուդա
եւ
Ղեւի
ի
խնամոցն
Աստուծոյ
տուեալ
թոյլ
այնմ
լինել,
թէպէտ
եւ
զայլսն
արգելոյր
աւրէնքն
զցեղսն
ի
խառնել,
զի
մի'
խառնակ
եւ
յայլս
երեւեսցին,
այլ
ցատուկ
եւ
պարզ
երեւեսցի
երեւումն
Տեառն,
ըստ
մարգարէութեանն
լինել
ի
Յուդաէ,
այլ
զի
երկուց
ազգացն
թոյլ
ետ
խառնիլ,
զի
ծնեալն
Էմանուիէլն
առցէ
յերկուցն
զթագաւորութիւնն
եւ
զքահանայութիւն,
զի
Մելքիսեդեկն
յայտնեսցի
ի
յայտնապէս
յաւիտենական
ունել
զերկոսին,
զի
մայր
նորա
Մարիամ
ի
մաւրէ
կողմանէ
թոռն
է
Մաքթան
քահանային
եւ
դուստր
Յովակիմա
յազգէ
Յուդա,
զոր
անսխալ
բերէ
յազգահամարն.
մատթէոսեան
Աւետարան
յիշելով
Մարիամ
ի
յաւարտմանն
եւ
զՅովսէփ
խաւսնայր
ի
Յուդաէ,
թէպէտ
չէր
ինչ
նպաստ
Յովսէփ
ծննդեանն,
սակայն
յիշեցուցիչ
էր
խոստմանն,
որ
առ
Դաւիթ`
ասել
հրեշտակին.
Յովսեփ,
որդի
Դաւթի
մի
երկնչիր
առնուլ
զՄարիամ
կին
քո,
զի
ի
Հոգոյն
Սրբոյ
.
վասն
որոյ
ասէ.
Որոյ
իւրն
է
թագաւորութիւնն
։
144
Անդէն
յիսկզբանն
մխիթարեաց
Աստուած
զարդարսն
զառաջինս,
եթէ
յառաջին
յերանութիւնսն
ելանելոց
է
բնութիւնդ
ձեր
Աստուծոյ
Մարդ
լինելով,
յորժամ
մահկանացուք
զտեղի
առնուցուն։
145
Քանզի
մահկանացու
զմահկանացու
ազատել
ոչ
կարէ,
զի
չարչարիչ
է
եւ
ճնշիչ
եւ
ոչ
զուտ
բարի
մարդ,
բայց
Աստուած
միայն
որպէս
եւ
ինքն
վկաեաց,
եւ
զի
Աստուած
է
եւ
իւրն
է
թագաւորութիւնն
եւ
յումեքէ
չէ
առեալ
եւ
չտա
ոք.
զի
որ
առեալ
է
տա,
իսկ
նմայն
հայրենի
է
եւ
սեփական,
որ
թէպէտ
ասի
տուեալ
ի
Հաւրէ,
վասն
մարդկութեան
է
այն,
որ
միացաւ
ընդ
Բանին,
եւ
զի
Աստուած
եւ
իւր
արարածք
են
ամենեքեան`
նմա
ակն
ունին
հեթանոսք,
որք
նստին
ի
խաւարի
եւ
ի
ստուերս
։
146
Քանզի
ոչ
եթէ
հրէից
միայն
է
Աստուած,
այլ
եւ`
հեթանոսաց,
թէպէտ
եւ
ասեն
յորմէ
հետէ
սպան
զԳողիադ,
ակն
ունէին
հեթանոսք։
147
Այլ
Տէրն
Դաւթի,
որ
ասաց
աշակերտացն
յետ
յարութեանն
Գնացէք
աշակերտեցէք
զամենայն
։
148
Կապեսցէ
զորթոյ
իւր
եւ
զգնդակէ
որթոյ
զյավանակ
իշոյ
(ԽԹ
11).
եթէ
զժողովուրդն
ոք
ասիցէ
կապեալ
ընդ
թագաւորութեամբն
Դաւթի,
եւ
զգնդակէ
որթոյ`
զյավանակ
իշոյ,
զի
ոչ
պակասէ
ժառանգ
թագաւորութեանն
եւ
ոչ
որդիք
ժողովրդեանն,
որք
կրեն
զբեռն
արքայութեան։
149
Լուասցէ
գինով
զպատմուճան
իւր
(ԽԹ
11ա).
զմուտս
հարկացն
ասէր,
որ
գայր
թագաւորացն
որովք
զարդարին
հանդերձք
թագաւորաց
եւ
արեամբ
խաղողոյ
(ԽԹ
11բ)`
զբերան
այգեացն,
յորմէ
արբեալ
ուրախ
լինին։
150
Զուարթագին
են
աչաւք
(ԽԹ
12)
։
151
Զփափկութիւն
եւ
զխրախճանութիւն
թագաւորութեանն,
զոր
տեսաներ
եւ
զուարճանայր։
152
Սպիտակ
ատամունքն
(ԽԹ
12ա)
։
152
Զի
ոչ
ի
զրկանաց
ուտեն,
այլ
անմեղութեամբ
վարինa։