ՄԵԿՆՈՒԹԻՒՆ ԱՐԱՐԱԾՈՑ ԳՐՈՑ ԵՂԻՇԷԻ ՎԱՐԴԱՊԵՏԻ

ՁԹ (ԾԸ)
       ԻԷ. 1-29
       1 Եւ եղեւ իբրեւ ծերացաւ Իսահակ` շլացան աչք նորա ի տեսանելոյ (ԻԷ 1) ։ 2 Եւ զի որչափ տկարանան աչքն զաւրանան միտքն, որպէս Իսահակայն։ 3 Եւ վասն զի միջնորդ պիտոյ է պիտի առ ի տեսանել զիմանալիսն, վասն որոյ կոչէ զորդին եւ հրամայէ յորսոյ պատրաստել նմա կերակուր եւ զժամանակն յԱստուած ապաստան առնէ, որ եթե վաղ գայ` առնուցու զաւրհնութիւնն հայրենի ։ 4 Լուաւ մայրն եւ ետ խրատ Յակոբա , եւ ասէ , զի վայրի ուլք ասէ, պատարագ ոչ մատուցանի Աստուծոյ , այլ միայն կերակուր է լոկ։ 5 Իսկ ընդանիք Աստուծոյ մատչին եւ քաւեն զմարդիկ։
       6 Երթ, ասէ, որդեակ, եւ ած յընտանի յաւտէն, զի արարից խորտիկ հաւր քո, որպէս եւ սիրէ (ԻԷ 9)։
       7 Միջնորդն, ասէ, մարգարէութեան շնաւրհին պատարագն է, եւ զաւակն քո Յիսուս խոնարհի ի կերակուրն, յորժամ գայցէ` յընտանեաց եւ ոչ ի վայրենեաց։ 8 Իսկ պատկառոտ որդին ասէ` Ես լերկ եմ եւ Եսաւ` թաւ, մի' գուցէ շաւշափիցէ զիս հայր իմ եւ ածից ոչ հայրն այլ ես` անէծս փոխանակ աւրհնութեան` (ԻԷ 11-12)` արհամարհաւղ երեւեալ հաւրն, զի ոչ այնքան ցանկայ աւրհնութեան , որքան երկնչի յանիծից։ 9 Եւ որքան երկիւղիւ Աստուծոյ զգուշանայ ոք ի մեղաց, այնքան աճեն մասունք արդարութեաննa ։ 10 Իսկ մայրն, որ սրատեսն է ապագային խորհրդով եկեղեցւոյ, ասէ.
       11 Յիմ վերայ անէծքն այն, որդեակ (ԻԷ 13) ։ 12 Եւ չոգաւ եբեր եւ արար խորտիկս։ 13 Ոչ որկորեայ գոլով` զի զերկուս ուլսն սպառեաց , թեպէտ նահապետ գոլով ազգին եւ հսկայաձեւ, այլ ի խորհուրդ երկուց կտակաց եւ հոգւոյ եւ մարմնոյ, եւ մտաց եւ բանից, որովք լնոյր զՅակոբ շնորհաւք։
       14 Ագոյց զուլենիսն ի վերայ մերկոյ պարանոցին, եւ ի բազկացն եւ զպատմուճանն երիցութեան որ էր թագաւորական, ակն ունելով յերէց որդւոյն ծնանիլ թագաւորաց, քահանայից եւ Տեառն տէրանց, զոր եւ մերկացաւն Եսաւ յառնուլն զոսպն եփեալ։
       15 Եւ զգեցաւ Յակոբ եւ չոգաւ առ հայրն եւ ասէ ` արարի որպէս եւ հրամայեցէր։
       16 Եւ վասն զի քան զսովորական ժամն վաղ եկն ասաց. Զիա՞րդ վաղ եկիր որդեակ (ԻԷ 20), զոր ի Տէրն ժամանակաց եւ ի պատրաստող որսոյն ընկէց զբանն ։ 17 Հաճեցաւ հայրն եւ ասէ. Մաւտ եկ, որդեակ, համբուրեայ զիս եւ առ զհոտն` ոչ հանդերձին, այլ` զՔրիստոսին, որ ի նմանէն զգենլոց էր մարմին։ 18 Եւ ասէ. Ահա հոտ հանդերձի որդւոյ իմոյ (ԻԷ 27) յայտ է, մարմնոյն Քրիստոսի , որպէս զհաւտ անդոյ լիոյ (ԻԷ 27), զոր աւրհնեաց Տէր, որ է դրախտին, լի գոլով միշտ մրգով եւ հոտով, որպէս Տէրն եղեալ մարդ` եկաց մնաց Աստուած ի հոտ անոյշ լնուլ զեկեղեցի։ 19 Իսկ ասելն Ձեռքդ ձեռք Եսաւայ եւ ձայնդ ձայն Յակովբայ (ԻԷ 22-23)։
       20 Իրաւ էր, զի ձեռաւք ետ զոսպն եւ գնեաց եւ զգեցաւ զնորայն, ըստ որում եւ ասելն` Ես եմ (ԻԷ 24) Եսաւ` անդրանիկն քո , զի ստացեալ էր գնով։
       21 Ըստ կարգի կրսեր եւ ըստ առաքինութեան` անդրանիկ, զի անդրանիկ է, որ զկամս երկնաւոր հաւրն հաճել կարող է ։ 22 Եւ զի աչք զմարմին տեսանեն եւ միտք զհոգիս իմանան, Հաց հաստատէ զսիրտ, գինի ուրախ առնէ ։ 23 Խնդալից եղեւ յոգի փոխանակ իւղոյ, որ զուարթ առնէ , զՀոգին սուրբ զգեցաւ ։ 24 Զշուրթն որդւոյն համբուրելով ծանեաւ զայն, որ զշուրթն զգենլոց սգենլոց էր ի նմանէ, եւ սփռեին շնորհք ի շրթանց նորա։ 25 Եւ որպէս Իսահակ ծերացեալ ոչ կարէր մերձ երթալ Յակոբայ, այլ առ ինքն աղերսէր. նոյնպէս եւ ծերացեալ աշխարհ եւ կոյր մտաւք իմաստից, ոչ կարէր առ Աստուած երթալ, եթե ոչ ինքնին Տէրն խոնարհեալ էր յաղաւթս արդարոցն առաջնոցն։ 26 Եւ Աբրաամ, ընդէ՞ր ոչ աւրհնեաց զԻսահակ, որպէս նա` զՅակոբ, նա` զՅովսէփ եւ զայլսն. նախ` զի ասէ, թե Աստուած աւրհնեաց զԻսահակ յետ մահուն Աբրաամու։ 27 Բ. զի Իսահակայ ոչ գոյր եղբայր, թե բաժանորդ լինէր ժառանգութեան տանն եւ պատուաց անդրանկութեանն։ 28 Վասն որոյ ասելովն, թե զամենայն ինչսն ետ Իսահակայ, յայտ է զի աւրհնեաց եւսa ։ 29 Յակոբ՝ թոռն Աբրաամու, որդի Իսահակայ` երրորդ ընտրեալ յազգին, որ արժանի եղեւ աւրհնիլ ի միասնական Երրորդութենէն, որ եւ խաւսի ընդ Յակոբայ բերանովն Իսահակայ եւ ասէ`
       30 Տացէ քեզ ի ցաւղոյ երկնից եւ ի պարարտութենէ երկրի բազմութիւն ցորենոյ եւ գինոյ (ԻԷ 28) ։ 31 Պտուղք աշխարհի յերկնէ եւ յերկրէ գոյանան, իսկ անապականն կերակուրն ի կամս Աստուածութեան իւրոյ։
       32 Եւղ եւ ցաւղ եւ հաց ի յերկնէ խոնարհեալ իջանէ եւ մարմնացեալ յինքն յարէ զամենայն յանապական Աստուածութիւնն հաց եւ գինի եւ իւղ, նոյն կերակուր անծախական եւ նոյն կերակրիչ ծախական աշխարհի։ 33 Աւրհնեաց զաշխարհ յերկնէ եւ յերկրէ եւ ինչ ոչ մնաց արտաքոյ աւրհնութեանն Աստուծոյ։ 34 Զոր ի Յակոբ տեսաք եւ նովաւ իմացաք զաւրհնիչն ամենայն տիեզերացa։
       35 Եւ ծառայեսցեն քեզ, ասէ, ազգք եւ երկիր պագցեն քեզ որդիք հաւր քո (ԻԷ 29)։
       36 Եւ ո՞ր ազգ ծառայեցին նմա, եւ ո՞ր այլ որդիք են հաւրն քան զԵսաւ։ 37 Եւ ինքն Յակոբ երկիր պագանէր եաւթն անգամ Եսաւայ բայց թե Տեառն մերոյ, որ ի նմանէ ծագելոց էր։
       38 Ծագեսցէ, ասէ, աստղ ի Յակոբայ եւ յարիցէ այր յԻսրաելի ։ 39 Նա եհար զաւրութիւն Ամաղեկայ հարճորդւոյն Եսաւայ եւ սկիզբն չարին հեթանոսաց, զորa սատակեաց Յեսու, որ է ի Յակոբայ, եւ ծառայեցոյցb, որ անուանակից էր Փրկչին. Նոյնպէս եւ Դաւիթ հարկ եդ , բայց լիով. կատարեցաւ ի Տէրն որում եւ երկիր պագանեն ազգք ամենայն, եւ որդիքն Աստուծոյ ցրուեալքն, զորս ժողովեաց ի միa ։ 40 Զայս ամենայնի Յակոբ ծաղկեալ կայրa։
       41 Իսկ ասելն` Որ անիծանէ զքեզ անիծեալ եւ որ աւրհնէ` աւրհնեալ (ԻԷ 29ա) այսa ի վեր է քան զիշխանութիւն թագաւորաց, որք երկրպագեն նմա. զի Տէր եւ Քահանայ եւ Մարգարէ։ 42 Եւ այսa ամենայն ի Յակոբ ծածկեալ կայր, վասն որոյ ի խնամոցն Տեառն ասեն շլացան աչքն Իսահակայ, զի արժանին առցէ զաւրհնութիւնն խրատուք մաւրն առաքինոյ, որ լուեալ զբանն, թե երէցն կրտսերոյն ծառայեսցէ, ոչ պատմեաց, Իսահակայb , զի մի տրտմեսցի։ 43 Երեք պատիւք մեծամեծք որպէս թե զվէմ ոք առ երկինք ի վեր ձգէ` սատակաւղ անձինն լինի. եւ չար քան զայս, եթե ոք զԱստուած հայհոյեսցէ ի հոգի եւ ի մարմին կորնչի, իսկ որ աւրհնէ` զաղբիւր աւրհնութեանն յորդէ յանձն իւր։
       44 Արդ , իբրեւ ել Յակոբ, առեալ զաւրհնութիւնն, ապա եկն Եսաւ (ԻԷ 30) եւ արարեալ խորտիկս եւ ասէ. յարիցէ հայր իմ եւ կերիցէ յորսոյ որդւոյ իւրոյ (30), իբր թե ցաւ կամ խաւար յետ առողջութեան եւ լուսոյ մտանեն։ 45 Եւ վայրենիս խաւսի իբր թե չիցէ անդ հայրն եւ ընդ այլ ոք ասիցէ վասն հաւրն. Յարիցէ։ 46 Ասէ ցնա Իսահակ.
       47 Ո՞վ ես դու (ԻԷ 32). յիրաւի իբր զանծանաւթէ եւ զաւտարէ հարցանէa ։ 48 Եւ նա ասէ. Ես եմ Եսաւ` անդրանիկ քո (ԻԷ 32) ։ 49 Չարաչար ասէ` Եսաւ է, բաց անդրանիկն ոչ է, զոր անարգեաց եւ վաճառեաց։
       50 Առաջին մեղք ընդ ստութեան մտին յաշխարհս` ի ծախելն Եդոմ եղեւ։ 51 Արդ, անդրանիկ ասէ եւ Եսաւն չէ անուն անդրանկան, այլ կաղնոյ կոշտի եւ անկակղոյ։ 52 Վասն որոյ զարմանայ Իսահակ մեծ ժամս զխորս Աստուծոյ քննելով եւ զանարժանութիւնն Եսաւայ։
       53 Եւ զիա՞րդ Յակոբ զգեցեալ սգեցեալ էր ի վերոյ զմեռելութիւնն Եսաւայ ի բազուկսն եւ տարեալ ունէր յինքեան զանաւթն աւրհնութեան ծածկեալ, վասն որոյ եւ ասէ. Իսկ ո՞վ էր այն, որ եբեր եւ կերա (ԻԷ 33) եւ ոչ կարացի ընտրել ձայնիւն, եւ համով մսոյ ընտանի ուլուցն, այլ աւրհնեցի եւ եղիցի աւրհնեալ` եւս հաստատելով նմա զաւրհնութիւնն եւ զշնորհսն։
       54 Իմացեալ զհաճոյն Աստուծոյ եւ զբարին աղաղակեաց Եսաւ դառնացեալ (ԻԷ 34) , նախանձ զգեցեալ քինու գոչէ խրոխտանաւք ի վերա[յ] Յակոբայ եւ հաւրն, ասէ` Աւրհնեայ եւ զիս (ԻԷ 34ա). Զեւն դնելով արժանի գոլ վկայէ զՅակոբ աւրհնութեան, եւ իւրն եւս հայցէ։
       55 Եւ ասէ. եկն եղբայր քո նենգութեամբ (ԻԷ 35). դո՛ւ, ասէ, նենգութեամբ ունեիր զերիցութիւնն, զոր իմացեալ եղբայր քո եառ զայն , զի մի չար գործ ինչ գործեսցես այնու։ 56 Իբր տղա սուր կրելով առնուն զայն ի բաց եւ ի մաղասակաթե եւ կամ ի սպանողէ։
       57 Եւ ասէ. Յիրաւի կոչեցաւ անուն նորա Յակոբ, զի երկիցս խաբեաց զիս . եառ զանդրանկութիւնն իմ , եւ արդ` եառ զաւրհնութիւնսն (ԻԷ 36)՝ կարծելով իրաւ ասել` զերկոսին ստէ, վասն զի լոյսն տեսողին է եւ բանն լսողին եւ շնորհն Աստուծոյ` սիրողացն Աստուծոյa։
       A 63բ-64բ, H 102ա-103բ