Յիշատակարան. Մասն II (1767-1776)

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Նուիրակունքն Սպահանու եւ Գիլանու, Ռեթէոս եւ Ստեփաննոս վարդապետքն, (որք ի մարտի Ը, եւ յապրիլի ԻԱ եւ յանցելումն ամի ի յունիսի ԻԶ եղեն յիշեցեալք : ) աւարտեալք զգործս իւրեանց եկին ի սուրբ Աթոռս, ի յօգոստոսի վերջն: Եւ խանն մեր ի Քեարիմ խանէն, Կարապետ անուամբ, որ էր Քանաքեռցի, եւ տաճկացեալ էր: Եւ էր ընդ նմա Համադանացի տիրացու ոմն Յարութիւն անումբ: Զոր վերոյիշեալ Ռեթէոս վարդապետն ի մէջ ժողովրդոցն Համադանու, կարգեալ էր երեցփոխան եւ վէքիլ սրբոյ Աթոռոյս: Որ անդուստ ի ժողովրդենէն բերել էր առ սրբազան վեհըն զթուղթ մի գանգատանց զհերձուածողէ ումեմն է, որոյ անունն էր Սմբաթ: Որ հերձուածով ինչ չփոթէր զմիտս միամիտ ժողովրդոց: Վասնորոյ միամիտ ժողովրդոց: Վասնորոյ եւ սրբազանն գրեաց առ Համադանցիսն զթուղթ մի: Նախապէս շնորհակալութիւն եւ օրհնութիւն նոցին, վասն տուեալ արդենացն նուիրակական, Առաջնորդական (զի տէրունի ժողովուրդք էին սրբոյ Աթոռոյս . ) եւ գանձանակական: Զորս տուեալ էին Ռեթէոս վարդապետին: Երկրորդ` պատուէր` զի սուրբ Աթոռս միայն ծանիցեն իւրեանց առաջնորդարան, եւ զՀայրապետն սորին իւրեանց առաջնորդ: Եւ զայլ ոք մի ճանաչել, եւ հիազանդիլ եւ տուրս տալ որպէս առաջնորդի, զի դուք ասէ յատուկ եւ տէրունի ժողովուրդք էք սրբոյ Աթոռոյս: Պատուէր եւ վասն չատաշրջիկ սեւագլխաց, զի մի ընդունիցին, եւ մի զտուրս տայցեն նոցա` ոռք աստի ո'չ ունիցին զկոնդակ: Բայց զկամաւոր ժողովարարսն փութով շահեալ` ուղեւորեսցեն ի միջոյ իւրեանց: Երրորդ` պատուէր` զի թէ ոք ի հերձուածողաց եւ ի ֆռանկ պատրեաց եկեսցէ առ ինքեանս, մի ընկալցին, եւ ջանասցեն եւս հանել ի միջոյ իւրեանց: Իսկ վասն վերոյիշեալ Սմբաթ հերձուածողին, սրբազան վեհն ի կարծիս լինէր, թէ գուցէ յիրաւի լինիցի եւ կամ ոչ: Վասնորոյ գրեաց, զի թէ յիրաւի իցէ, մի ընկալցին զնա, եւ մի խառնեսցեն ի մէջ իւրեանց, զի անիծեալ է ասէ ի մէնջ եւ բանադրեցեալ: Իսկ եթէ չիցէ յիրաւի, կամ թէ յիրաւի իցէ եւ զղջանայցէ: Ապա ընկալցին զնա իբրեւ զեղբայր, եւ որպէս զմի յինքեանք համարեսցեն: Նոյնպէս եւ զերիցուէ ումեմն է Յովհաննէս անուամբ գանկատէին, որպէս թէ ընդունօղ իցէ նա հերձուածողին Սմբաթայ եւ գործակից: Եւ առ սուրբ Աթոռս խորդ: Ուստի` վասն սորա եւս գրեաց , զի թէ յիրաւի իցէ, մի ընկալցին, եւ կամ իբրեւ զքրիստոնեայ համարեսցեն, զի նա եւս է ասէ անիծեալ: Իսկ թէ նա եւս զղջացեալ ի հերձուածողէն մեկնիցի, եւ առ սուրբ Աթոռս եղիցի հարազատ, ապա զնա եւս ընկալցին: Չորրորդ` որովհետեւ Ռեթէոս վարդապետն զայս տիրացու Յարութիւնս կարգեալ էր ի մէջ նոցա երեցփոխան եւ սրբոյ Աթոռոյս գանձապետ եւ վեքիլ, վասնորոյ` ինքն եւս հաաստատեաց, եւ հրամայեաց նմա լինիլ հալածիչ հերձուածողաց, եւ ժողովրդեանն հոգաբարձու : Եւ գրեաց ժողովրդեանն լինիլ նմա յամենայնի հնազանդ եւ ունկնդիր: Եւ թէ ոք զբանս իցէ գրելոց առ ինքն, ի ձեռն նորա գրեսցէ: Եւ այլ առ այսոսիկ պատուէրք: Երկրորդ պատուէրն էր այնր աղագաւ, զի Ջուղայու առաջնորդն ձեռնամուխ լինէր ի նոսա: Օրինակ սորա ի բոլորագրահամար տետրոջն է, յերեսն ՄՀԶ :
       Թուղթ մի եւս առ վերոյիշեալ Կարապետն գրեաց յԵրեւան, ի պատասխանի թղթոյն, որ փափագէր զսուրբ Աթոռս եւ սրբազան Վեհն տեսանել, այլ ի տաճկացն երկնչէր, որոյ եւ զընծայս յղեաց: Թուղթն համանդամու ի սեպտեմբերի ելն գրեցաւ, այլ յետ միոյ ամսոյ գնացին սոքա աստի :