Որպէս
ի
վերդ
յամսոյս
ԺԴ
որդի
Հերակլ
Արքային,
նոյնպէս
եւ
այժմ
ինքն
իսկ
Արքայն
գրեալ
էր
առ
խանն`
զի
հաշտեսցի
ընդ
սրբ.
վեհին:
Եւ
այսր
աղագաւ
յղեալ
էր
առ
նա
զԶազաբէկն,
եւ
զՍուլխան
Դիւանն:
Որոց
ի
գալն
յԵրեւան
եւ
ի
ծանուցանելն
Խանին
զհրաման
Արքային,
Խանն
գրեալ
էր
առ
սրբ.
երթալ
առ
ինքն
յԵրեւան:
Գրելով
այսպէս,
թէ
պիտոյ
եւս
մեզ
վասն
ոմանց
ինչ
բանից,
եւ
փոքր
ինչ
խօսք
եւ
զրոյց
եւս
ընդ
քեզ
առնելոց
եմք:
Եւ
սրբ.
վեհն
գնաց
առ
նա
յԵրեւան:
Իսկ
նա
ըստ
գրեցելոյն
խօսք
եւ
զրոյց
ոչ
ինչ
արար.
այլ
ի
գնալն
առ
ինքն
սրբ.
վեհին,
սիրով
ընկալաւ
եւ
խօսեցաւ,
եւ
զպատասխանի
թղթոյ
Հերակլ
Արքային
գրեալ`
զԶազաբէկն
եւ
զՍուլախն
Դիւանն
առ
նա
ուղեւորեաց:
Իսկ
յայսմ
միջոցի`
գործ
շինութեան
թղթատանն
աւարտեալ
էր,
եւ
նոր
թուղթն
ելեալ,
ուստի`
կամէր
սրբ.
վեհն
մեծարել
զԽանն
ի
ս .
Աթոռս,
ի
տեսանել
զթղթատունն:
Զսոյն
դիտումնս
եւ
ինքն
Խանն
եւս
ունելով
ի
մտի.
դրան
մարդիկքն
ասէին
մեզ
իբրու
յինքեանց,
թէ
Խալիֆայն
թող
մեծարեսցէ
զԽանն
ի
տեսութիւն
թղթատանն:
Զի
կամէր
աստ
ցուցանել
սրբ.
վեհին
զստոյգ
սէր
եւ
զհաշտութիւն:
Բայց
որովհետեւ
Զազաբէկն
երթայր
որպէս
ասացաք,
վասնորոյ,
գրեաց
սրբ.
վեհն
զթուղթ
մի
տաճկերէն
առ
Հերակլ
Արքայն,
ի
պատասխանի
տաճկերէն
թղթոյն
զոր
գրեալ
էր
ընդ
Զազաբէկին,
եւ
զորպիսութիւն
սրբ.
վեհին
հարցեալ,
եւ
զորպիսութիւնս
խնդրեալ,
եւ
շատ
բանք
սիրոյ:
Որոց
եւ
սրբ.
վեհն
գրեաց
զպատշաճաւոր
պատասխանիս :
Թուղթ
մի
եւս
գրեաց
առ
Արքայն
Հերակլ`
ի
պատասխանի
վրացերէն
թղթոյն:
Նախ
շնորհակալութիւն
վասն
անքակ
սիրոյն
որ
առ
ս.
Աթոռս
եւ
առ
ինքն:
Երկրորդ`
գրեալ
էր
նա
զխնդիր
վասն
երկուց
մերազնեայ
Ախթարմայից
որք
էին
ի
Գեօրի,
թէ
յԱխթարմայութենէ
զձեռն
ոչ
առնուն
ի
վեր.
եւ
մեք
որովհետեւ
դատաստանաւ
վճռահատեալ
եմք
տուգանել
զայնպիսին,
եւ
չթողուլ
առնել
զԱխթարմայութիւն,
(որպէս
ասացեալ
է
այս
ի
հոկտ.
ելն :
)
ուստի`զմեր
դատաստանն
քակել
չկամելով`
չներեմք
նոցա:
Իսկ
նոքա
խորհին
փախչիլ
յԱխլցխա,
եւ
եթէ
նոքա
գնասցեն
անտի,
մեծ
վնաս
է
լինելոց
Գեօրու
քաղաքին.
զի
տեղւոյ
նշանաւորքն
նոքա
են:
Ուստի`
ակամայ
կամօք
թողում
զնոսա
ի
կամս
իւրեանց:
Բայց
ի
սրբութենէ
քումմէ
խնդրեմ,
զի
մի
կարծիցես
թէ
ես
զիմ
վճռահատեալ
դատաստանն
քակեմ.
այլ
յանճարութենէ
այսպէս
առնեմ,
խնդրեմ
զի
ներեսցես:
Եւ
Զազաբէկն
եւ
Սուլխան
Դիւանն
եւս
բանիւ
Արքային
բազմօք
թախանձանօք
աղաչեցին
զսրբ.
վեհն,
զի
մի
դժուարասցի
վասն
այսր
յԱրքայէն:
Եւ
սրբ.
վեհն
իբրեւ
զկորուսեալս
համարելով
զնոսա
անհաւատութեամբ
եւ
ուրացութեամբ,
եթօղ
ի
բաց,
որպէս
եւ
Արքայն
կամէր,
Երրորդ`
տէր
Փիլիպպոսն
որ
ի
ՌՄԻԲ
թուոջն
եւ
ի
նոյեմբերի
ԺԷ
խնդրեաց
ի
սրբ.
վեհէն
տալ
ինքեան
զԱւագ
քահանայութիւն
Բերդի
կաթուղիկէ
եկեղեցւոյն,
եւ
սրբազան
վեհն
ասաց
նմա,
զի
ի
ժողովրդենէ
տեղւոյն
զմահսար
առեալ
յղեսցէ
առ
ինքն,
որ
ապա
եւ
ինքն
տացէ
նմա
զԱւագ
քահանայութիւն
տեղւոյն,
(որպէս
անդ
ասացաւ
)
Իսկ
ժողովուրդք
տեղւոյն
եւ
բոլոր
իսկ
քաղաքին,
չկամեցան
զայս,
եւ
չխնդրեցին
ի
սրբ.
վեհէն
մինչեւ
ցայժմ,
վասն
բծաւոր
կարծեացն
զոր
ուէին
զնմանէ`
(որպէս
անդ`
եւ
ի
ՌՄԻԳ
եւ
ի
յուլիսի
ԺԵ
եւս`
ասացեալ
է :
)
իսկ
նա
այժմ
զմեծագոյն
թախանձ
առ
Արքայն
արկեալ`
գրեցուցեալ
էր
նմա
զխնդիր
բազմօք
աղերսանօք
առ
սրբ.
վեհն,
շնորհել
ինքեան
զԱւագ
քահանայութիւն
Կաթուղիկէ
եկեղեցւոյն
Բերդի:
Եւ
սրբազան
վեհին
զսոյն
խնդիր
Արքային
եւս
բացասեալ
ոչ
կարելով`
գրեաց
զմէկ
կոնդակ
Աւագ
քահանայութեան
առ
ժողովուրդսն
Բեկն
եկեղեցւոյն,
թէ
ահա
ըստ
խնդրոյ
Արքային
կարգեցի
ձեզ
Աւագ
քահանայ
զտէր
Փիլիպպոսն,
դուք
եւս
հնազանդեցարո'ւք
դմա
ըստ
կարգի
եւ
ընդ
օրինի:
Եւ
իւրեան
եւս
պատուէր
գրեցաք
ասէ`
քաղցրութեամբ
եւ
արիութեամբ
զձեզ
կառավարել:
Եւ
ընդ
սմին
գրեաց
զթուղթ
եւս
առ
ինքն
տէր
Փիլիպպոսն,
յիշեցուցանելով
նմա
թէ`
գիտես
ահա,
թէ
զի՞նչ
էանց
վասն
քոյ
յայնժամ
մինչ
ի
ս.
Աթոռս
եկիր,
եւ
յայնմ
օրէ
մինչեւ
ցայժմ:
Այժմ
ասէ
ըստ
խնդրոյ
Արքային
կարգեցի
զքեզ
Աւագ
քահանայ,
բայց
զերկուս
պատուէրս
գրեմ
քեզ:
Նախ
պա'րտիս
ասէ
զկեղտ
անունն
զոր
ասեն
զքէն
բարեկամք
եւ
չարակամք
քո`
ի
բա'ց
բառնալ
ի
քէն
իսպառ,
զի
այլ
մի
'
երեւեսցի
ի
քեզ
նշանն,
եւ
ասողացն
պատճառս
տացէ
ասելոյ:
Երկրորդ`
պարտիս
ասէ
ընդ
ժողովրդեանդ
եւ
ընդ
ընկերակից
քահանայիցդ ,
նա
եւ
ընդ
ամենայն
Աւագ
քահանայսն
եւ
ընդ
գործակալսն
մեր
սիրով
եւ
քաղցրութեամբ
վարիլ,
եւ
Առաջնորդին
հնազանդ
կալ
յամենայնի.
զի
մի
'
տրտունջ
եւ
գանգատ
ինչ
հասցի
զքէն
յականջս
իմ.
եւ
գլխացաւութիւն
ինչ
յաւելացի
վասն
իմ
ի
քոյդ
կողմանէ:
Եւ
մանաւանդ`
որովհետեւ
օրհնեալ
Արքայն
խնդրեաց
ի
մէնջ
կացուցանել
զքեզ
յայդ
գործ
եւ
մեք
կացուցաք,
պա'րտիս
ապա
զգոյշ
լինիլ,
զի
գլուխ
նորին
եւս
ազատ
մնասցէ
ի
ցաւոց,
եւ
մեք
անբասիր
մնասցուք
ի
բերանոց
հասարակութեան
քաղաքիդ:
Եւ
զկոնդակն
հանդերձ
այսու
թղթով`
բաց
եդաք
ի
թղթոջ
Արքային,
զի
ընթեռնուլ
տացէ,
եւ
իմասցի,
եւ
ապա
տացէ
նմա:
Եւ
որպէս
յԱպրիլի
ԺԹ
եւ
այլ
յառաջ
խոստացաւ
Հաշտարխանու
նուիրակ
եւ
Առաջնորդ
Յովսէփ
վարդապետին
հոգալ
զբանս
եղբարցն,
այժմ
ասաց
Զազաբէկին
խնդրել
յԱրքայէն
ի
դիմաց
իւրոց,
զի
ի
գլուխ
տարցէ
զխոստումն,
զոր
վասն
նոցա
խոստացեալ
էր
սրբ.
վեհին:
Եւ
զսոյն
խնդիր
համառօտ
ի
թղթոջն
գրեաց
ի
լուսանցին,
եւ
ասաց`
զոր
ինչ
ասասցէ
Զազաբէկն
յայսմ
կողմանէ,
խնդրեմ
հոգալ:
Եւ
որովհետեւ
նոր
թուղթն
ելեալ
էր,
Բ
դաստայ
յղեաց
վասն
Արքային
ընդ
սոցա,
զի
տեսեալ
ուրախասցի:
Զոր
եւ
գրեաց
ի
թղթոջն:
Եւ
Յովսէփ
վարդապետի
եղբայր
Բէժանն
աստ
էր
եկեալ
ընդ
ձիածախ
Չերքեղաց:
Որոյ
աղերսանօք
գրեաց
առ
Արքայն
զխնդիր
նոր
վասն
նոցա:
Ելին
Զազաբէկն
եւ
Սուլխան
Դիւանն
ի
հոկտեմբերի
ԻԵ:
