Ի
Վանայ
քաղաքէն
արք
ոմանք
աննշանք
գրեցուցեալ
էին
զԱռաջնորդական
մահսար
մի
տեղւոյ
նուիրակ
Պաղտասար
վարդապետին,
եւ
կնքեայ,
եւ
ընդ
նորին
սպասաւոր
Իսահակին
յղեալ
առ
սրբազան
վեհն,
եւ
զնա
ինքեանց
Առաջնորդ
խնդրեալ.
ինքն
եւս
էր
գրեալ
սրբազան
վեհին:
Իբրեւ
ետես
սրբազան
վեհն
թէ`
իւր
է
գիրն
մահսարին,
եւ
իւր
սպասաւորն
է
բերօղն,
եւ
կնքօղքն
են
աննշան
մարդիկք,
վասնորոյ`
թուղթ
մի
գրեաց
առ
Պաղտասար
վարդապետն
ի
պատասխանի
թղթոյն,
եւ
վասն
սոյն
անպատշաճ
մահսարիս
փոքր
ինչ
սիրով
մեղադրեաց
զնա,
ծանուցանելով
զանպատեհ
գոլն
բանին,
եւ
զկանոնն
Առաջնորդ
խնդրելոյն:
Եւ
պատուիրեաց
իմանալ
զստոյգն,
զի
թէ
ինքեան
կամին
լինիլ
Առաջնորդ,
բոլոր
քահանայիւք,
իշխանօք,
ժողովրդովք
եւ
միաբանիւք
վանիցն,
ապա
մահսար
արարեալ
կնքեսցեն
ամենեքեանքն,
եւ
ի
ձեռն
սեւագլխի
միոյ
ընդ
քանի
մի
քահանայից
եւ
իշխանաց
յղեսցեն
աստ:
Աղայք
վանիցն`
եւ
Իսաղ
աղայն
եւս
գրեսցեն
վասն
իւր
զաղերս
առ
ինքն,
որ
ապա
միամտեալ
ըստ
յամենայնի
զԱռաջնորդական
կոնդակ
յղեսցէ
վասն
իւր:
Եւ
պատուիրեաց`
զի
թէ
այսպէս
առնիցեն
նոքա`
բարի
է,
եւ
թէ
ո'չ,
ինքն
եւս
թոյլ
տացէ,
եւ
զգործն
իւր
աւարտեալ,
ի
սուրբ
Աթոռս
եկեսցէ:
Եւ
յայնժամ
տալոց
եմք
ասէ
մեք
զարժանիս
չիք
Սամուէլ
ապօրինաւոր
Առաջնորդին,
եւ
նորին
համախոհիցն:
Զորոց
իրակութեանցն
ասացեալ
է
ի
մայիսի
ԻԳ,
ի
մարտի
Է,
եւ
յայլ
տեղիս:
Այլ
եւ`
Իսաղ
աղայն
գրեալ
էր
առ
նա
զգիր
մի
յուսադրութիւն ,
եւ
նա
զայն
գիրն
եւս
էր
առ
սրբազան
վեհն
յղեալ:
Եւ
սրբազան
վեհն
տեսեալ
զայն`
գրեաց
նմա
թէ
դա
որ
այդքան
խնամս
ունի
ի
վերայ
քոյ,
կարես`
զի
ի
ձեռն
դորա
հաստատապէս
հոգասցես,
զի
թէ
աղայք
վանիցն,
թէ
ինքն,
եւ
թէ
բոլոր
ժողովուրդքն,
գրեսցեն
առ
մեզ
զթուղթս
հաւանութեան,
եւ
զքեզ
խնդրեսցեն
առնել
Առաջնորդ:
Եւ
մեք
ապա`
Առաջնորդ
արասցուք
զքեզ:
Զի
թէ
այսպէս
ոչ
լիցի,
շատ
է
ցաւելոց
գլուխ
մեր:
Եւ
զոր
ինչ
ի
հոկտեմբերի
ԺԸ
ի
կողմանէ
Մշու
սրբոյ
Կարապետի
վանից
վէքիլ
Պետրոս
վարդապետին
գրեաց
առ
սա
ընդ
Աբրահամ
վարդապետին,
այժմ
զնոյնն
վերստին
գրեաց,
զի
կատարել
տացէ
նմա:
Նաեւ`
ըստ
խնդրոյ
նորին`
Թուղթ
եւս
գրեաց
ի
Բաղէշ
առ
սրբոյ
Աթոռոյս
գանձապետ
մահտեսի
Պապայն,
եւ
կարգեաց
զնա
վէքիլ
սրբոյ
Աթոռոյս:
Պատուիրելով`
զի
զգանձանակն
սրբոյ
Աթոռոյս,
քան
զայլ
գանձանակս
յառաջ
շրջեցուսցէ:
Եւ
ամենայն
բանից
եւ
հոգալեացն
բանից
եւ
հոգալեացն
սրբոյ
Աթոռոյս
որք
անդ
դիպեսցին,
հոգացող
լիցի:
Եւ
միւս
եկեղեցեաց
գանձապետացն
եւս
մուղայէթ
լիցի,
եւ
զգանձանակս
նոցա
արդիւնաւորս
առնել
տացէ:
Նաեւ`
վասն
նուիրակ
Գալուստ
վարդապետին
գրեաց
առ
նա:
Եւ
առ
իշխօղն
տեղւոյն
Հասան
խանն
եւս
գրեաց
զթուղթ
մի
յանձնարարութեան
վասն
Պաղտասար
վարդապետին:
Եւ
վասն
տեղւոյն
ժողովրդեանն
բարերարութիւն
առնելոյն
շնորհակալութիւն:
Այս
այն
Հասան
խանն
է,
որ
խնդրէր
ի
սրբազան
վեհէն
գրել
ի
Պօլիս,
եւ
նորոգել
տալ
զխանութիւն
նւր,
որպէս
ասացեալ
է
ի
պատմութեան
ՌՄԺԷ
երրորդ
ամին,
ի
յունվարի
Թ,
եւ
ի
վերոյս
նորին:
Որեւ
յետոյ
հանաւ
ի
խանութենէն,
որպէս
ասացաւ
ի
նոյն
ամին,
եւ
ի
յօգոստոսի
ԻԱ,
իսկ
յայսմ
ամի
նորապէս
էառ
զխանութիւն :
Թուղթ
եւս
յանձնարարութեան
առ
Մշու
Մախսուտ
բէկն
գրեաց:
Եւ
ընդ
վերոյիշեալ
թղթոցն
յղեաց
առ
Պաղտասար
վարդապետն:
Թուղթ
եւս
Առ
Տէր
կոչեցեալ
կղզւոյ
Աստուածածնի
վանից
Առաջնորդ
Յակոբ
վարդապետն
գրեաց:
(որ
յանցեալ
ամին
եւ
ի
յապրիլի
ԻԳ
յիշեցաւ ,
)
որ
ի
Յամիթ
գնացեալ
ժողովարարութեան
աղագաւ,
վասն
սրբոյ
Աթոռոյս`
եւ
վասն
սրբոյ
Հաւատոյս
մերոյ
բազում
ջատագովութիւնս
էր
արարեալ:
Եւ
ընդ
երկրաբանակսն
եւս
շատ
մաքառեալ,
եւ
զոմանս
եւս
յուղղութիւն
ածեալ:
Որոյ
աղագաւ
եւ
սրբազան
վեհն
գրեաց
նմա
զօրհնութիւնս
եւ
զշնորհակալութիւնս,
եւ
յորդորումն`
եւս
արիանալ
ի
նոյնս:
Իսկ
եւ
ի
Մանուկ
անուամբ
մարդոյ
միոյ
Ծ
ղուռուշ
դրամ
էր
առեալ
նա
վասն
սրբոյ
Աթոռոյս,
եւ
վասն
նորա
օրհնութեան
թուղթ
խնդրեալ:
Ուստի`
եւ
սրբազան
վեհն
ըստ
խնդրոյն
նորին
գրեալ
առ
Մանուկն
զթուղթ
մի
օրհնութեան
յղեաց
առ
նա`
զի
տացէ
նմա:
Իսկ
եւ
վասն
բանից
կողմանն
Ախթարմայու`
նորապէս
բանս
էր
ասացեալ
նա
տիրացու
Սահակին
վերոյիշեցելոյ`
ասել
սրբազան
վեհին:
Որպէս
եւ
ինքն,
ի
գալն
աստ
յանցեալ
ամին
եւ
ի
յունվարի ...
իւրով
բերանովն
ասաց,
որպէս
զի`
զհողս
ինչ
արասցէ:
Եւ
սրբազան
վեհն
ի
կարճոյ
եւ
անորոշապէս
զայս
գրեաց
նմա
թէ`
առանց
ուրուք
գրողի
եւ
ստիպողի
անպատշաճ
է
մեզ
դրան
ինչ
առնել
կամ
գրել:
Զի
մինչեւ
ոչ
ասասցէ
ցաւագարն
զցաւս
իւր
բժշկին,
բժիշկն
զինչ
սպեղանիս
արասցէ
նմա:
Յղեցան
այսոքիկ
ընդ
Պաղտասար
վարդապետի
սպասաւոր
տիրացու
Սահակին:
Որ
ել
ի
նոյեմբերի
ԺԶ :
