Կարգեաց
սրբ.
վեհն
զՄեսրոպ
վարդապետն
նուիրակ
ի
վերայ
Կարնոյ
քաղաքին
եւ
բոլոր
շրջակայ
վիճակացն
նորին,
եւ
յղեաց
անդ:
եւ
ընդ
նմա
որ
ինչ
թուղթք
գրեցան
ի
Կարին
եւ
ի
շրջակայսն
նորին
եւ
յայլ
տեղիս,
կարգաւ
ցուցանին
ի
ներքոյ:
Որք
են:
Նուիրակական
կոնդակ
ետուք
Մեսրոպ
վարդապետին
հանդերձ ...
հոխայ
սրբալոյս
Մեռոնաւ:
Տօնացուցի
կոնդակ,
եւ
ԺԲ
հատ
տօնացոյց
եւ
ետուք
նմա:
Յորոց
մինն
իւրեան.
Ա
Կարնոյ
Առաջնորդ
Յարութիւն
վարդապետին.
Ա
մեր
վէքիլ
տէր
Մանուէլին.
Ա
եփրիկեան
մհ.
Գրիգորին,
Բ
հատ
Կարնոյ
եկեղեցւոյն.
Զ
հատ
Բաբերդու,
Կիւմիշխանայու,
Էրզնկանու,
Թամզարայու,
Շապինղարահիսարու`
եւ
Տրապիզոնու
եկեղեցեացն:
Զորս
յիւրաքանչիւր
տեղիսն
եւս
եմք
յիշելոց:
Կոնդակ
եւս
պատուիրի
վասն
օրինազանցութեանց
ոմանց
առ
Կարնոյ
Աւագ
քահանայսն
եւ
գլխաւոր
իշխանսն
գրեցաւ:
Զի
ոմանք
բաշիբօշ
եպիսկոպոսք
եւ
սեւագլուխք
ոչ
ունելով
զյատուկ
վիճակս
եւ
զժողովուրդս,
մտանէին
ի
մէջ
նոցա,
եւ
անխտիր
զքահանայս
ձեռնադրէին.
եւ
այն
եւս
ոչ
ի
յեկեղեցւոջ
եւ
ի
հանդիսի,
այլ
ի
տան,
ի
յանկիւնս,
եւ
ուր
կամէին:
Եւ
ի
նոցանէ
ձեռնադրեցեալ
սուտ
քահանայքն
եւս
ուսեալք
ի
նոցանէ,
ի
տան`
ի
գիշերի
եւ
ի
ծածուկ
զխորհուրդս
կատարէին:
Զոր
իմացեալ
աւագ
քահանայիցն
եւ
իշխանացն
տեղւոյն,
ո'չ
խօսէին
բնաւ.
եւ
բաց
ի
չխօսելոյն,
այնպիսեաց
խաբեբայ
եւ
սուտ
եպիսկոպոսաց
զգեստն
եւ
միւռոնն
ինքեանք
տային
յեկեղեցւոյն
իւրեանց:
Եւ
այսպիսի
անկարգութիւն
գործողաց
մինն
էր
Կարմիր
Վանից
միաբան
Կարապետ
վարդապետն .
զի
թողեալ
զվանքն
իւր,
եկեալ
էր
ի
քաղաքն.
եւ
ի
տունս
ընտանեացն
իւրոց
բնակէր.
եւ
այսպիսի
անկարգ
ձեռնադրութիւնս
առնէր:
Զորս
ի
լսելն
սրբ.
վեհին,
հարկիւ
պատուէր
գրեաց
աւագ
քահանայիցն
եւ
գլխաւոր
իշխանացն
տեղւոյն :
Զի
զայսպիսի
անարգութիւնսն
ատեսցեն,
եւ
միաբանութեամբ
Առաջնորդին
իւրեանց
Յարութիւն
վարդապետին
հերքեսցեն
զայնպիսիսն,
եւ
չթողուցուն
բնաւ.
եւ
ի
լինիլն,
միաբանութեամբ
վրէժխնդիր
լիցին:
Եւ
այսուհետեւ
հոգեւոր
եւ
մարմնաւոր
իշխանութեամբ
զինքն
յատուկ
Առաջնորդ
իմասցեն
իւրեանց,
եւ
զՅարութիւն
վարդապետն
իւրեան
վէքիլ
փոխանորդ
գիտասցեն:
Որում
ներհակքն
մեզ
են
ասէ
ներհակք:
Եւ
բաց
ի
դմանէ`
այլ
վանից
եւ
օտար
վիճակի
եպիսկոպոս,
եւ
կամ
բաշիբօշ
սեւագլուխ
ոչ
ունի
ասէ
հրաման
եւ
իշխանութիւն
ի
քաղաքդ
եւ
ի
վիճակդ
յայդ
ձեռնադրութիւն
ինչ
եւ
կամ
զեպիսկոպոսական
գործ
կատարել:
Նոյնպէս`
եւ
թարց
գիտութեան
դորին
ոչ
պարտի
ասէ
խորհուրդ
ինչ
կատարիլ
ի
վիճակոջդ,
կամ
ի
ծածուկ,
եւ
կամ
յայտնի:
Այնպիսի
գողունի
խորհրդապղծօքն
թէպէտ
են
ասէ
ընդ
անիծիւք,
սակայն`
եւ
ես
ի
լսելն
իմ,
այսուհետեւ
վերստին
նզովելոց
եմ
ասէ
ըստ
հոգւոյն
եւ
ըստ
մարմնոյն:
Եւ
վասն
Կարմիր
վանից
Կարապետ
վարդապետին
պատուէր
գրեաց
նոցա,
զի
յղեսցեն
զնա
ի
ս.
Աթոռս:
Եւ
վասն
Մեսրոպ
վարդապետին
եւս
յանձնարարութիւն
գրեաց
նոցա:
Եւ
ընդ
Մեսրոպ
վարդապետին
Բ
հատ
տօնացոյց
յղեաց
նոցա
վասն
եկեղեցւոյն
իւրեանց:
Որոյ
օրինակն
է
ի
բոլորագրահամար
տետրոջն,
յերեսն
ՈԽԶ,
ՈԽԵ:
Յղեցաւ
այս
առ
Առաջնորդն
եւ
իշխանսն
տեղւոյն :
Թուղթ
եւս
պատուիրի`
յատկապէս
Կարնոյ
համայն
քահանայիցն
գրեաց:
Զի
զգուշացեալ,
այսուհետեւ
մի
եւս
զօրինազանցութիւնս
եւ
անկարգութիւնս
առնիցեն:
Եւ
սպառնալիք`
մինչ
ոչ
այսպէս
արասցեն:
Թուղթ
եւս
առ
Կարմիր
վանից
միաբան
Կարապետ
վարդապետն:
(Որ
ի
պատմ.
ՌՄԻ
թուոջն
եւ
ի
դեկտ.
ելն
ի
թղթոջ
Աբրահամ
վարդապետին
յիշեցեալ
է .
)
մեղադրանօք
յիշեցուցանելով
եւ
առ
երես
բերելով
զանցեալ
չարիսն
եւ
զանկարգ
արարմունս
նորին:
Եւ
ընդ
նմին
յուսադրախառն
պատուէր`
զի
թարց
այլ
եւ
այլ
պատճառադրութեանց
ելեալ
եկեսցէ
ի
ս.
Աթոռս:
Զի
ի
գալդ`
եթէ
ի
ս.
Աթոռոջս
եւ
թէ
արտաքին
քեզ
պատշաճ
գործ
ինչ
խնդրեսցես
ասէ,
տա'ց
քեզ:
Իսկ
թէ
յամառեալ
ի
չարիսդ
ոչ
եկեսցես
ասէ
ի
ս .
Աթոռս,
լուծեցեալ
ես
ասէ
յեպիսկոպոսական
կարգէդ,
եւ
ոչ
ունիս
ասէ
ի
մէնջ
հրաման
եպիսկոպոսութիւն
առնելոյ:
Տեղւոյ
իշխանացն
զգրելն
վասն
իւր,
ծանոյց
նմա :
Թուղթ
եւս
առ
Կարմիր
վանից
Առաջնորդ
Յակոբ
վարդապետն:
Պատուէր`
զի
այսուհետեւ
յԱխլցխա
սեւագլուխ
եւ
մարդ
մի
յղեսցէ,
եւ
մի
ձեռնամուխ
լիցի
նմա,
զի
Ախլցխա
ընդ
Կարսայ
Առքունական
ֆարմանաւ
տէրունի
վիճակ
վճռեցաւ:
(Որպէս
եւ
Կարին
):
Եւ
պատուէր`
զի
զԿարապետ
վարդապետն
ի
ս.
Աթոռս
յղեսցէ:
Իսկ
թէ
ոչ
եկեսցէ
ասէ
նա
յԱթոռս,
լուծեալ
է
յեպիսկոպոսական
կարգէն :
Թուղթ
եւս
առ
Եփրիկեանց
մհ.
Գրիգորն:
Ծանուցանելով
նմա
զմիտս
Յակոբ
եւ
Կարապետ
վարդապետաց
եւ
քահանայից
թղթոցն
երկուց
կոնդակացն:
Եւ
պատուէր`
զի
ընդ
Առաջնորդին
եւ
նուիրակին
զգլխաւոր
քահանայսն
եւ
իշխանսն
ի
մի
վայր
ժողովեալ,
պատուիրի
կոնդակն
ի
յունկս
հասարակին
ընթեռնուլ
տացէ,
եւ
զգուշացուսցէ
ամենեցուն,
զի
պահեսցեն
զպատուէրս
իւր:
Եւ
վասն
նուիրակին
յանձնարարութիւն
գրեաց:
Եւ
եղբօրն
նորին
մհ.
Կիրակոսին,
եւ
որդւոցն
Մովսիսին
եւ
Գէորգին
եւս
ողջոյն
գրեաց:
Եւ
Ա
հատ
տօնացոյց
յղեաց
նմա :
Թուղթ
եւս
ըստ
այսմ
մտաց
առ
սրբոյ
Աթոռոյս
գանձապետ
Մըսրլեան
մհ.
Գրիգորն
գրեաց,
եւ
Ա
հատ
տօնցոյց
յղեաց
նմա :
Թուղթ
մի
եւս
առ
Կարնոյ
իշխօղ
Խալիլ
փաշայն:
Սէր
եւ
յանձնարարութիւն
վասն
նուիրակին
եւ
երթեւեկողացն
մերոց:
Եւ
Ա
բեռն
գինի
յղեաց
նմա.
բայց
ի
թղթոջն
նորին
քացախ
գրեցաւ :
Թուղթ
եւս
առ
սոյն
փաշայի
սարաֆ
մհ,
Կարապետն
գրեաց ,
եւ
հրաւիրեաց
զնա
իւրայնովքն
գալ
ի
ս.
Աթոռս
յուխտ:
Եւ
Ա
հատ
տօնացոյց
եւ
փոքր
ինչ
գինի
յղեաց
վասն
նորա:
Եւ
վասն
նուիրակին
յանձնարարութիւն
գրեաց
նմա:
Եւ
պատուէր`
զի
տեղւոյ
ֆարմանն
(զոր
ընդ
նուիրակին
առ
մհ.
Փիլիպպոսն
յղեցաք
),
եթէ
պատշաճ
տեսցէ,
ցուցանիցէ
փաշային:
Յղեցաւ
այս
ընդ
փաշայի
գրոյն
առ
մհ.
Փիլիպպոսն`
տալ
նոցա :
Թուղթ
եւս
առ
Կարնոյ
Առաջնորդ
Յարութիւն
վարդապետն:
(Որ
ի
մարտի
ԻԳ
գնաց
աստի
):
Ծանուցանելով
նմա
զորպէսն
տօնացուցին,
եւ
զմիտս
իշխանաց
եւ
քահանայից
թղթոցն,
եւ
պատուիրելով
նմա,
զի
զգլխաւոր
քահանայսն
եւ
իշխանսն
ի
մի
վայր
ժողովեալ,
ընդ
նուիրակին
զիշխանաց
գիրն
ծանուցմամբ
ընթեռնուլ
տացէ
ի
լուր
հասարակին,
զգուշացուսցէ
զամենեսեան
զի
զգաստասցին
յանկարգ
արարմանցն
իւրեանց,
եւ
ըստ
օրինին
վարեսցին:
Եւ
յո'չ
լսելն
նոցա,
միաբանութեամբ
նշխանացն
վրէժխնդիր
լիցի
':
Նաեւ`
օտար
վիճակի
եպիսկոպոսաց
եւ
բաշիբօշ
սեւագլխաց
մի
'
թողուցու
ի
վիճակին
իւրում
ձեռնադրութիւն
ինչ
առնել:
Եւ
զԿարմիր
վանից
Կարապետ
վարդապետն
ի
ս.
Աթոռս
յղել
տացէ:
Եւ
նուիրակի
գործոյն
եւ
ինքեան
ձեռնտու
եւ
մուղայէթ
լիցի
':
Եւ
Ա
հատ
տօնացոյց
յղեաց
նմա:
Եւ
վասն
տեղւոյ
Բց
եկեղեցեացն
Բ
հատ
տօնացոյց
յղելն
եւ
տօնցուցի
կոնդակ
գրելն
ծանոյց
նմա:
Եւ
պատուիրեաց
հարկել
ամենեցուն,
զի
այսուհետեւ
զնոր
տօնցոյցն
ի
գործ
ածեցին:
Ծանոյց
եւ
զտեղւոյ
ֆարմանն
առ
մհ.
Փիլիպպոսն
յղելն,
զի
ցուցցէ
հասարակին,
եւ
յետս
դարձուսցէ
առ
մեզ:
Եւ
խոստացաւ
նմա`
թէ
ֆարմանի
սուրաթն
երբ
գայցէ
ի
Պօլսոյ,
յղելոց
եմ
ասէ
ձեզ,
զի
միշտ
ընդ
ձեզ
պահեցէք:
Զի
յառաջագոյն
գրեաց
պատրիարքին,
զի
Կարնոյ
եւ
Կարսայ
ֆարմանացն
Գ
Գ
սուրաթ
փութով
հոգացեալ
յղեսցէ:
Եւ
պատուէր`
զի
վասն
թղթաշինութեան
նիւթոյն
հին
քաթան
ժողովեալ
յղեսցէ:
Որպէս
եւ
տէր
Մանուէլին
գրեաց :
Թուղթ
եւս
առ
մհ.
Մկրտիչն`
պարոն
Յակոբն
եւ
մհ.
Ստեփանն:
Մխիթարութիւն
վասն
մահուան
հօրն
իւրեանց
մհ.
Սաֆռազին,
եւ
շնորհակալութիւն
վասն
նորին
հոգեբաժնին.
(Ի
)
զոր
նոքա
տուեալ
էին
ս.
Աթոռոյս
գործակալ
տէր
Մանուէլին,
եւ
նա
եւս
յանձնեալ
էր
մհ.
Փիլիպպոսին,
զի
ի
ս.
Աթոռս
յղեսցէ:
Զայս
գիրս
ի
ձեռն
տէր
Մանուէլին
յղեցաք
տալ
նոցա
ի
միամտութիւն
իւրեանց :
Թուղթ
եւս
առ
ս.
Աթոռոյս
գործակալ
տէր
Մանուէլն:
Ծանուցանելով
նմա
զնոր
քաթանի
առ
մեզ
հասանելն:
Զոր
ընդ
մհ.
Փիլիպպոսի
մարդոյն
առ
մեզ
էր
յղեալ:
Եւ
պատուէր
զի
հին
քաթան
եւս
հոգացեալ
յղեսցէ:
Եւ
հանգուցեալ
մհ.
Սաֆռազի
որդւոց
գիւրն
ըստ
խնդրոյ
նորին
գրեալ
յղեցաք
առ
նա,
տալ
նոցա:
Որում
եւ
ծանոյց
զյղելն
գրոյն:
Եւ
վասն
քահանայից
եւ
եպիսկոպոսաց
եւ
այլ
անկարգաբար
ընթացողաց
առ
քահանայսն
եւ
իշխանսն
զթուղթս
պատուիրի
գրելն
ծանոյց
սմա:
Ծանոյց
եւ
վասն
տօնացուցին
զկոնդակ
գրելն
ի
քաղաքն:
Եւ
Ա
հատ
տօնացոյց
յղեաց
նմա:
Այլ
եւ`
ընդ
նուիրակին
ԾԱ
հատ
տօնացոյց
յղեաց
ի
Կարին
առ
մհ.
Փիլիպպոսն,
որում
եւ
գրեաց ,
զի
Թ
հատն
ի
Թօխաթ
առ
մհ.
Աղամջանն
յղեսցէ.
Ա
հատն
ինքն
վերա
ռցէ
վասն
իւր:
Ա
հատն
փաշայի
սառաֆ
մհ.
Կարապետին
տացէ,
եւ
զմնացեալ
Խ
հատն
սոյն
տէր
Մանուէլիս
յանձնեսցէ
առ
ի
ծախել :
Զոր
եւ
ծանոյց
սմա
եւ
պատուիրեաց,
թէ
ի
յանձնելն
քեզ
մհ.
Փիլիպպոսին
զտօնացոյցսն,
ծախեա
'
ասէ
նորա
գիտութեամբն,
եւ
զարդիւնսն
նորին
ընդ
այլ
արդեանց
մի
խառնէր,
այլ
յատուկ
դաւթարով
գրեա
եւ
մհ.
Փիլիպպոսին
տուր,
եւ
մեզ
գրեա:
Եւ
զայս
գիրս
մհ.
Փիլիպպոսի
մօտն
կարդա
ասէ,
զի
նա
եւ'ս
գիտասցէ:
Եւ
վասն
զնոյն
գրեաց
թէ`
եթէ
տօնացուցի
Ա
հատն
Դ
ոսկւով
տայցէք
ասէ
խնդրողացն,
հազիւ
թէ
մեր
խարճն
հանէ:
Եւ
այսպէս
պատշաճ
տեսի
ասէ.
իսկ
դուք
փոքր
ինչ
աւելի
եւ
պակաս
գնով
տայք
ասէ,
դուք
գիտէք:
Եւ
վասն
նուիրակին
յանձնարարութիւն
գրեաց
նմա :
Թուղթ
եւս
առ
քահանայսն`
իշխանսն
եւ
ժողովուրդս
քաղաքին
Թամզարայու :
Ծանուցանելով
նոցա
զորպէսն
տօնացուցին:
Եւ
պատուիրելով`
զի
ամենեքեան
ստասցին
ի
նմանէ,
եւ
այսուհետեւ
զնա
ածիցեն
ի
գործ:
Եւ
վասն
եկեղեցւոյն
նոցա
Ա
հատ
տօնացոյց
յղեաց:
Եւ
վասն
նուիրակին
յանձնարարութիւն
գրեաց
նոցա:
Եւ
տեղւոյ
Առաջնորդ
Միքայէլ
վարդապետին
թէպէտ
գիր
գրել
կամէր,
բայց
լուաք
թէ
յԵրուսաղէմ
գնացեալ.
վասնորոյ`
ոչ
գրեաց
զգիր
առ
նա:
Եւ
ծանոյց
նոցա
զկամս
իւր
վասն
նորա :
Թուղթ
եւս
առ
Կիւմիշխանայու`
Երզնկանու`
Շապիօնղարահիսարու
եւ
Տրապիզօնու
քաղաքաց
քահանայսն`
իշխանսն
եւ
ժողովուրդսն:
Նոյնպէս
յանձնարարութիւն
վասն
նուիրակին,
եւ
պատուէր
վասն
տօնացուցին:
Եւ
վասն
իւրաքանչիւր
եկեղեցեացն
նոցա
մէն
մի
տօնցոյց
յղեաց:
Եւ
ծանոյց
նոցա
զորպէսն
տօնցուցին:
Եւ
չդիտացաք
թէ
առաջնորդ
ունին
նոքա,
թէ
ո՞չ.
վասնորոյ
Առաջնորդի
անուամբ
յատուկ
թուղթ
ոչ
գրեաց:
Զոր
եւ
ծանոյց
նոցա :
Թուղթ
մի
եւս
առ
քահանայսն
քաղաքին
Ուրհայու:
Նոյնպէս
յանձնարարութիւն
վասն
նուիրակին,
եւ
պատուէր
վասն
տօնցուցին:
Եւ
վասն
եկեղեցւոյն
նոցա
Ա
հատ
տօնցոյց
յղեաց:
Եւ
իշխանացն
եւ
ժողովրդոցն
ողջոյն
գրեաց:
Եւ
Ուրհայու
Առաջնորդ
Յօնան
վարդապետն
յորժամ
ժողովուրդքն
հանին
զնա
յԱռաջնորդութենէ,
գնացեալ
աստ
եւ
անդ
տարագիր
շրջեցաւ
ժամանակ
մի:
Եւ
սրբ.
վեհն
գրեաց
նմա
թէ`
տարագիր
մի
շրջիր
ե'կ
ի
ս.
Աթոռս,
որպէս
որ
մեր
կանօնն
է,
եւ
պատուիրեալ
եմք
քեզ
ի
ժամ
ձեռնադրութեանդ,
եւ
այնու
պայմանաւ
ձեռնադրեալ:
Աստ
շահելոց
ես
ի
մէնջ:
(Որպէս
ասացեալ
է
ի
յօգ.
ելն
),
իսկ
նա
չանսալով
հրամանի
սրբ.
վեհին,
պատասխանի
գրոյն
եւ'ս
ոչ
գրեաց:
Եւ
այժմ
լուաք
թէ`
վերստին
եկեալ
է
անդ,
եւ
թարց
հրամանի
սրբ.
վեհին
Առաջնորդութիւն
առնէ:
Վասնորոյ`
եւ
սրբ.
վեհն
բարկացեալ
ի
վերայ
նորա,
գրեաց
ժողովրդեանն
թէ`
զԱռաջնորդդ
ձեր
դուք
յառաջագոյն
յղեցիք
ասէ
առ
մեզ
մահսարաւ,
եւ,
եպիսկոպոս
ձեռնադրել
ետուք:
Ապա
անընդունակ
արարեալ
ի
միջոյ
ձերմէ
հանիք:
Որ
գնացեալ
աստ
եւ
անդ
տարագիր
շրջեցաւ:
Եւ
մեք
գրեցաք
ասէ
իւրեան
թէ
եկ,
եւ
նա
ոչ
եկն:
Եւ
այժմ
թարց
մերոց
հոգեւոր
հրամանին
դարձեալ
եկեալ
է
ասէ
առ
ձեզ
եւ
Առաջնորդութիւն
առնէ:
Ասացէ'ք
ասէ
դմա
գալ
ի
ս.
Աթոռս,
եւ
առնուլ
ի
մէնջ
զհոգեւոր
հրաման,
եւ
ապա
գալ
յայդր,
եւ
Առաջնորդութիւն
առնել
ձեզ:
Եթէ
եկն
ասէ,
բարի
է.
եւ
թէ
ո'չ,
ո'չ
ունի
ասէ
ի
մէնջ
հրամանի
եպիսկոպոսութիւն
առնելոյ :
Թուղթ
եւս
առ
Բաբերդու
Առաջնորդ
Սարգիս
վարդապետն:
(որ
ի
պատմութեան
ՌՄ
ամին,
եւ
ի ...
յիշեցեալ
է .
)
նոյնպէս
վասն
նուիրակին
յանձնարարութիւն,
եւ
վասն
տօնցուցին
պատուէր
գրեաց
նմա:
Եւ
վասն
տեղւոյ
եկեղեցւոյն
Ա
հատ
տօնցոյց
յղեաց:
Եւ
քահանայից`
իշխանաց
եւ
ժողովրդացն
ողջոյն
գրեաց:
Զայս
գրեանքս
ուրոյն
պահարանեալ,
նուիրակին
ետուք,
զի
ընդ
իւր
տարեալ,
իւրաքանչիւր
տեարցն
տացէ :
Կոնդակ
ի
վերայ
Թօխաթու
եւ
բոլոր
վիճակի
նորին
վասն
տօնցուցին:
Զոր
առաքեաց
առ
նուիրակն :
Թուղթ
եւս
առ
Թօխաթու
նուիրակ
Պետրոս
վարդապետն:
Ծանուցանելով
նոյնպէս
զորպէսն
տօնցուցին:
Եւ
վասն
կոնդակին
պատուիրելով
նմա,
թէ
ընթեռնուլ
տո'ւր
յեկեղեցիսն,
եւ
ծանո
'
ասէ
ամենեցունց,
զի
զդա
ի
գործ
ածիցեն
այսուհետեւ:
Եւ
յետ
այդր
ընթեռնուլ
տալոյդ`
շուտով
յղեա
'
ասէ
ի
Կարին
առ
մհ.
Փիլիպպոսն,
զի
նա
տացէ
անդ
նոր
նուիրակին
տեղւոյդ`
(զոր
յետ
քանի
աւուրց
հանելոց
եմ
աստի .
)
զի
նա
եւս
տարցէ
ընդ
իւր
ի
միւս
վիճակսն
այդր
կողման,
եւ
ընթեռնուլ
տացէ :
Եւ
Ի
հատ
գիրք
առաքեաց
անդ
առ
ս.
Աթոռոյս
գանձապետ
մհ.
Աղամջանն,
Է
հատն
վասն
Է
եկեղեցեացն,
Ա
հատն
ինքեան,
եւ
Ա
հատն
սոյն
Պետրոս
վարդապետիս:
Զոր
եւ
ծանոյց
սմա:
Կամէաք
ասէ
այժմ
ի
յԱմասիա,
ի
Մարսուան,
եւ
ի
Սեբաստիա
եւս
յղել,
բայց
որովհետեւ
ասէ
նուիրակ
ոչ
գոյ
ի
նոսա
ոչ
յղեցաք:
(զի
սա
զայն
տեղիսն
այժմ
աւարտեալ
եւ
ելեալ
էր .
)
ուստի
ընդ
նոր
նուիրակին
յղելոց
եմ
ասէ
վասն
նոցա
եւս:
Եւ
թէպէտ
պիտոյ
էր
ասէ
տեղւոյդ
Առաջնորդացն
եւս
գիր
գրել,
բայց
որովհետեւ
ինքեանք
զմեզ
չճանաչեն,
եւ
ոչ
մեք
զինքեանս
գիտեմք,
ո'չ
գրեցաք:
զՄարսուանու
Յովաննէս
վարդապետէն
ասէ
բողոք
ինչ
եկն
առ
մեզ,
եւ
մեք
թուղթ
գրեցաք
ինքեան`
հարցանելով
զորպէսն,
լոկ
պատասխանի
եւ'ս
գրեաց
մեզ:
Զայդպիսիսդ
ասէ
յետոյ
տեսցուք:
Եւ
զի`
պատուէր`
գրեաց
քահանայից
քաղաքին,
զի
մի
թողուցուն
վարդապետաց
եւ
աբեղայից
թագիւ
ժամ
առնել:
Սմա
եւս
գրեաց`
զի
պատուիրեսցէ
ամենեցունց
յատեանն`
այսպէս
առնել:
Եւ
պատուէր`
զի
զմնացորդս
գործոյն
հոգացեալ,
դիմեսցի
ի
ս.
Աթոռս.
զի
հարկաւորապէս
պիտոյ
եւս
մեզ
ասէ:
Յղեցաւ
այս
առ
մհ.
Աղամջանն
տալ
նմա :
Թուղթ
եւս
առ
քահանայսն
քաղաքին
Թօխաթու:
Ծանուցանելով
զորպէսն
տօնացուցին,
եւ
պատուիրելով`
զի
ամենեքեան
ստասցին
ի
նմանէ,
եւ
այսուհետեւ
զնա
ածիցեն
ի
գործ:
Ծանոյց
եւ
զյղելն
Է
հատ
տօնացոյց
եօթնից
եկեղեցեաց
տեղւոյն:
Եւ
վասն
Առաջնորդին
դարձեալ
զնոյն
բան`
որպէս
եւ
առ
նուիրակն,
թէ
որովհետեւ
զմեզ
ոչ
ճանաչէ,
եւ
ոչ
մեք
զինքն,
ոչ
տեսութեամբ
եւ
ոչ
գրով.
վասնորոյ`
թուղթ
ոչ
գրեացաք
իւրեան
յետոյի
ճանաչելն
մեր,
յայնժամ
տեսցուք:
Եւ
որպէս
ասացաւ
ի
վերոյ,
գրեաց
սոցա
սաստիկ
պատուէր,
թէ
լսեմք,
թէ
Աբեղայք
որք
չեն
եպիսկոպոսաք,
ի
լինելն
ձեզ
Առաջնորդ`
թագիւ
եւ
եպիսկոպոսական
ձեւով
պատարագեն,
եւ
չգիտեմ
յիրաւի
է՞
թէ
ո'չ:
Վասնորոյ`
գրեմ
ձեզ
հարկիւ,
զի
բնաւ
ո'չ
կամիցիք,
եւ
ոչ
թողուցուք
այսուհետեւ
այդպէս
լինիլ:
Զի
թէ
անգամ
մի
եւս
լուայց,
ոչ
միայն
զլրբաբար
պատարագիչսն,
այլ
եւ
զնորին
կցորդսն
եւ
զհաղորդակիցսն
եւս
պատժելոց
եմ
չարաչար:
Եթէ
դպիրն
կարէ
ուրար
առնուլ,
եւ
սարկաւագն
զփիլօն,
ապա
եւ
Աբեղայն
զթագ:
Որ
թէ
այսպէս
անհնարին
եւ
անկարգ
է
եւ
ընդդէմ
եկեղեցւոյ,
զի՞նչ
է
այս
ապա
որ
զձէնջ
լսեմ:
Զհոգեւոր
իշխանութիւնն
եւ
զեպիսկոպոսական
կարգն
յԱթոռոյս
պարտին
առնուլ,
դոքա
ի
յօտարուստ
գան.
եւ
մամնաւոր
հրամանաւ
լինին
ձեզ
Առաջնորդ:
Ուրեմն
զմարմնաւորն
միայն
կարեն
ածել
ի
գործ,
հեռի
մնալով
յամենայն
հոգեւոր
կարգաց
եւ
իշխանութեանց`
որոց
վասն
չունին
զհրաման:
Այս
եւ
յղեցաւ
առ
մհ .
Աղամջանն`
տալ
նոցա :
Թուղթ
եւս
առ
մհ.
Աղամջանն,
թէ
յետ
գնալոյն
քո
ի
Պօլիս,
գիրս
եմք
գրեալ
քեզ
եւ
քոյ
վէքլին
քանիցս
անգամ,
եւ
զպատասխան
ինչ
ոչ
եմք
ընկալեալ:
Ծանոյց
եւ
զմհ .
Սիմէօնի
գրելն
վասն
Զմիւռնոյ
Բ
բեռանցն,
թէ
յանձնեցի
մհ.
Աղամջանի
վէքիլ
մհ.
Աւետիքին,
զի
յղեսցէ:
Իսկ
բեռինքն
տակաւին
ոչ
եկին:
Ուստի
եւ
հարկեաց`
զի
թէ
մինչեւ
ցայժմ
չիցեն
յղեալ`
յղեսցեն
շուտով
ի
Կարին
առ
մհ.
Փիլիպպոսն,
եւ
ինքեան
ծանուսցեն:
Եւ
որպէս
ի
վերայ
ասացաւ`
Թ
հատ
տօնացոյց
յղեաց
առ
նա,
Է
հատն
վասն
եօթնից
եկեղեցեաց
տեղւոյն.
Ա
հատն
ինքեան,
եւ
Ա
հատն
վասն
նուիրակին :
Զայսոսիկ
եւս
ի
մի
պահարան
եդեալ,
ընդ
նուիրակին
առ
մհ.
Փիլիպպոսն
յղեցաք,
զի
նա
անտի
առ
մհ.
Աղամջանն
յղեսցէ :
Կոնդակ
եւս
ի
Պօլիս
եւ
ի
շրջակայսն
նորին,
վասն
տօնացուցին :
Թուղթ
եւս
առ
ս.
Երուսաղեմայ
պատրիարք
Պօղոս
վարդապետն,
(որ
ի
փտր.
ԻԵ
յիշեցաւ ,
)
ծանուցանելով
զորպէսն
տօնացուցին,
եւ
հարկադրելով
նմա`
թէ
գրեա
'
զպատուէր
առ
մերազնեայ
ժողովուրդսն
որք
կան
ցայդ
կողմունսդ,
զի
ամենեքեան
ստասցին
ի
սմանէ,
եւ
այսուհետեւ
զսա
ածիցեն
ի
գործ,
զի
բարձցի
անհամաձայն
տօնակատարութիւնն
յազգէս
մերմէ:
Եւ
Գ
հատ
տօնացոյց
յղեաց
առ
նա,
Բ
հատն
վասն
սրբոց
Յակոբեանց
վանիցն,
եւ
Ա
հատն
ինքեան:
Ծանոյց
նմա
եւ
ընդ
Սարգիս
վարդապետին
ի
փտր.
ԻԵ
զթուղթ
գրելն
առ
ինքն:
Եւ
խնդրեաց
զպատասխանին:
Գրեաց
եւս
թէ`
թէպէտ
զպատասխանին
այն
թղթոյն
մինչեւ
ոչ
առնուի
ն
քէն,
զայլ
ոչինչ
ունէի
ասէ
գրելոյ
քեզ,
սակայն`
առ
ժամս
պահանջեաց
հարկն:
Եւ
միաբանիցն
նորին
ողջոյն
գրեաց:
Զայս
թուղթս
եւ
Գ
հատ
տօնացոյցն
ի
մէջ
մուշամբայի
եդեալ
եւ
կնքեալ,
ուրոյն
պահարանու
ի
ձեռն
Զաքարիա
վարդապետին
յղեցաք,
Յովակիմ
վարդապետին
տալ,
զի
նա
ի
սուրբ
Երուսաղէմ
յղեսցէ :
Թուղթ
մի
եւս
ս.
Երուսաղէմայ
վէքիլ
Յովակիմ
վարդապետն:
Ծանուցանելով
նոյնպէս
զորպէսն
տօնացուցին
եւ
վասն
նոցա
զկոնդակ
գրելն
ի
Պօլիս
եւ
ի
շրջակայսն.
եւ
սակս
եկեղեցեացն
զտօնացոյցս
յղելն
ի
ձեռն
Զաքարիա
վարդապետին:
Եւ
Ա
հատ
տօնացոյց
յղեաց
նմա:
Եւ
Սաղիմայ
պատրիարքի
գիրն
եւ
Գ
հատ
տօնացոյցն
ձեռամբ
Զաքարիա
վարդապետին
ի
ձեռն
սորա
յղեցաք,
զի
սա
անտի
առ
պատրիարքն
իւր
յղեսցէ
յԵրուսաղէմ :
Թուղթ
եւս
առ
Պօլսոյ
գլխաւոր
իշխանսն:
Ծանուցանելով
նոյնպէս
զորպէսն
տօնացուցին,
եւ
ի
մայիս
ամսոյն`
վասն
ֆէրմանացն
զթուղթ
շնորհակալութեան
գրելն
առ
ինքեանս:
Որոց
եւ
զմէն
մի
հատ
տօնացոյցս
յղեցաք:
Որոյ
օրինակն
է
ի
բոլորագրահամար
տետրոջն
ՇԼԱ :
Թուղթ
եւս
առ
Պաղտասար
եւ
Գասպար
Ամիրայսն:
Նոյնպէս
ծանուցանելով
զորպէսն
տօնացուցին:
Որոց
եւ
զմէն
մի
հատ
տօնացոյցս
յղեցաք:
Եւ
որպէս
Զաքարիա
վարդապետին
եւ
Գասպար
Ամիրային
եւս
գրեաց,
զի
Կարնոյ
եւ
Կարսայ
ֆարմանացն
Գ
Գ
Սուրաթ
հոգացեալ
յղեսցեն:
Որոյ
օրինակն
է
ի
բոլորագրահամար
տետրոջն,
յերեսն
ՇԼ :
Թուղթ
եւս
առ
Գաղատիոյ
նուիրակ
Յովաննէս
վարդապետն,
(որ
յանցեալ
ամին,
եւ
ի
յԱպր.
Ե
յիշեցեալ
է .
)
հարկ`
զի
եկեսցէ
ի
ս.
Աթոռս
որովհետեւ
ասէ
զգործդ
զերծեալ
եւս
ահա,
եւ
պիտոյ
եւս
ես
մեզ
հարկաւորապէս:
Զոր
ինչ
գրեալ
եմք
քեզ
յառաջ
առնուլ
եւ
բերել
ընդ
քեզ,
զօֆ`
շալի,
եւ
այլ
այսպիսիք,
հոգացեալ
ընդ
քեզ
բերցես:
Եւ
առ
այս
բազում
հարկ :
Թուղթ
եւս
առ
Պօլսոյ
նուիրակ
եւ
պատրիարք
Զաքարիա
վարդապետն,
ծանուցանելով
նոյնպէս
զորպէսն
տօնացուցին:
Եւ
ԼԲ
հատ
տօնացոյց
յղեաց
առ
նա
յորոց
ԺԵ
եկեղեցեացն
քաղաքին.
Դն
Թաքիրտաղու,
Պրուսայու,
Ատրանայու
եւ
Իզնիմիտու
եկեղեցեացն,
Ա
իւրեան,
Ա
ս.
Երուսաղէմայ
վէքիլ
Յովակիմ
վարդապետին,
Գ
Երուսաղէմայ
պատրիարք
Պօղոս
վարդապետին.
Ա
Նազարէթին
Ա
Բաղտասար,
Ա
Գասպար,
Ա
մհ.
Յարութիւն,
Ա
Պետրոս,
Ա
Հովուեան
Մարտիրոս,
Ա
Տաքէս,
եւ
Ա
Առաքէլ
Ամիրայիցն:
Զորս
եւ
յանուանէ
ծանոյց
սմա
եւ
պատուիրեաց,
զի
Է
հատ
Է
գլխաւոր
իշխանացն
տացէ,
Ա
հատ
ինքն
վեր
առցէ.
Սաղիմայ
պատրիարքին
եւս
տացէ
նմա,
զի
առ
նա
յղեսցէ,
Ա
հատ
եւս
Նազարէթին,
եւ
ԺԵ
հատ
տեղւոյ
եկեղեցեացն
տացէ.
եւ
զկոնդակն
ընթեռնուցու
յեկեղեցիսն.
եւ
ծանուցմամբ
պատուիրեսցէ
ամենեցունց,
զի
զհին
տօնացոյցն
եւ
զօրացոյցն
ի
բաց
թողեալ,
այսուհետեւ
զնոր
տօնացոյցն
ի
գործ
ածիցեն:
Եւ
յետ
ընթեռնլոյն
զկոնդակն
յեկեղեցիսն,
ընդ
Դ
տօնցուցին
առաքեսցէ
ի
միւս
վերոյիշեալ
Դ
քաղաքսն,
զի
անդ
եւ'ս
ընթեռնուցուն:
Եւ
որպէս
յառաջ,
եւ
այժմ
եւս
գրեաց,
զի
Կարնոյ
ֆարմանացն
ԳԳ
սուրաթ
հոգացեալ
յղեսցէ:
Այլեւ
ի
յԱրապկեր
ոչ
Առաջնորդ
յղեա
'
ասէ,
եւ
ոչ
Առաջնորդական
արդեանցն
(ա
)
աղագաւ
զբան
ինչ
յիշեա
',
ես
յետոյ
գրելոց
եմ
ասէ
քեզ:
Եւ
վասն
չգրելոյն
զպատասխանիս
հարկաւոր
գրեցելոցն
իւրոց,
մեղադրութիւն
գրեաց
նմա,
եւ
հարկեաց
գրել:
Եւ
ի
մարտի
հազիւ
թէ
գիր
մի
ընկալաք
ի
նմանէ
ընդ
ֆարմանացն:
Յորում
գրեալ
էր
թէ`
ֆռանկաց
եւ
թարճիմանի
որպէսն
Գէորգն
գրելոց
է
քեզ.
իսկ
նա
ի
մարտին
գրեալ
էր,
ի
յունիսիս
էհաս:
Առ
այս
գրեաց
նմա
թէ`
այսուհետեւ
զհարկաւոր
հոգալիսն
եւ
զգրելիսն
առ
մեզ
եթէ
այդպիսեացդ
ես
յանձնելոց
շատ
դժուար
է
ասէ
մեր
բանն:
Եւ
զորպէսն
թղթաշէն
ֆռանկացն
ծանոյց
նոցա.
զի
դեռ
զտունսն
եւ
զգործիսն
շինուցանեն:
Եւ
որպէս
յառաջ,
եւ
այժմ
եւս
գրեաց
սմա,
զխնդրեցեալսն
եւ
զպատասխանիս
գրոց
ֆռանկացն
առեալ
յղեսցէ,
զի
կարի
վրդովէին
եւ
տարակուսէին
վասն
ոչ
ընկալնլոյն
զպատասխանիս
գրոցն
իւրեանց:
Եւ
զորպէսն
Զմիւռնոյ
նուիրակ
եւ
Առաջնորդ
Ղուկաս
վարդապետին
ծանոյց
նմա,
զի
իզմիրցիք
խնդրեալ
էին
ի
սրբ.
վեհէն
զՂուկաս
վարդապետն
վերստին
նուիրակ
եւ
Առաջնորդ
կարգել
ինքեանց.
իսկ
սրբ .
վեհն
բացասաց
զխնդիրս
նոցին.
եւ
գրեաց
Ղուկաս
վարդապետին
գալ
ի
ս.
Աթոռս.
եւ
զԵսայի
վարդապետն
նուիրակ
եւ
Առաջնորդ
արարեալ
Զմիւռնոյ,
յայսմ
միջոցի
յղելոց
էր
անդ:
Եւ
վասն
Գաղատիոյ
նուիրակ
Յովաննէս
վարդապետին
գրեաց
սմա,
եթէ
եկեալ
է
անդ,
յղեսցէ
ի
ս.
Աթոռս:
Զի
պիտանի
է
ասէ
մեզ:
Որպէս
եւ
իւրեան
եւս
գրեաց,
որոյ
եւ
զգիրն
յղեաց
առ
սա,
տալ
նմա:
Եւ
զորպէսն
Ուռումելու
որպէս
յառաջ,
եւ
այժմ
եւս
խնդրեաց
գրել:
Քանզի`
կամէր
իմանալ
եթէ
ճանապարհք
կողմանցն
բացեն,
նուիրակ
յղեսցէ
անդ:
Եւ
Պօլսոյ
նուիրակութեան
որպէսն
եւս
խնդրեաց
գրել
զի
գիտասցէ
թէ
որտեղ
է
մնացեալ
առանց
նուիրակելոյ,
եւ
երբ
իցէ
աւարտելոց:
Զի
ահա
Թ
տարի
եղեւ
ասէ
Բ
նուիրակութիւնն
տեղւոյդ
ոչ
հնոյ
նուիրակութեան
որպէսն
գրեցեր
ասէ
մեզ,
եւ
ոչ
երկրորդին,
զի
գիտասցուք:
Գրեա
'
ասէ
մեզ
զորպէսն,
զի
գիտասցուք,
թէ
այլ
նուիրակ
առաքելոց
եմք
յայդ
քաղաքդ`
եւ
կամ
ե՞րբ
իցեմք
առաքելոյ:
Ահա
ԺԲ
տարին
էանց,
Բ
նուիրակ
եմ
ասէ
առաքեալ
ի
քաղաքդ,
եւ
զմինն
ոչ
եմ
տեսել.
(որոյ
մինն
էր
բասենցի
Յարութիւն
վարդապետն,
որ
աւարտեալ
զգործն
իւր,
ոչ
եկն
ի
ս .
Աթոռս,
եւ
միւսն
էր
սա,
որ
զկնի
Գրիգորին
պատրիարք
եղեւ
տեղւոյն:
Որոց
լիովին
որպէսն
յանցեալ
ամին
եւ
ի
յԱպ.
Ե
ասացաւ
եւ
ցուցաւ
)
եւ
արդիւնք
թէ
հասեալ
է
առ
մեզ
ի
քաղաքէդ
թէ
ոչ ,
զայն
եւս
գիտես
ասէ
լաւապէս:
Եւ
Յակոբ
վարդապետն
եթէ
աւարտեալ
է
ասէ
զգործն
իւր,
հանդերձ
Բ
նուիրակութեանց
ամենայն
արդեամբքն
յԱթոռս
առաքեա
':
զՅամթայ
Կարապետ
վարդապետէն
բա'ն
գրեցի
ասէ
քեզ
որպէ՞ս
արարեր.
եթէ
յատուկ
ֆարման
եւ'ս
հանցես
ասէ
վասն
սորա
այն
վանից
վիճակին
վերայ,
զծախսն
հոգալոց
է,
միամի'տ
լեր:
Եւ
վասն
նոր
տօնացուցին
գրեաց
թէ`
այդոքիկ
զորս
այժմ
առաքեաց
ասէ
ամենայն
եկեղեցեաց,
իբր
ընծայապէս
առաքեցաք.
վասնայսորիկ
եւ
զգին
ինչ
ոչ
յիշեցաք .
բայց
այսուհետեւ
զորքան
առաքեմ,
գնով
պարտի
ասէ
վաճառիլ.
քանզի`
ոչ
ՌԵՃ
հատ
Աղօթից
գիրքն
ամենեւին
ձրի
բաժանեցաք.
այն
բաւական
է
ասէ,
յայս
քանի
տարիս
յորս
աշխատիմք
ասէ
այս
գործոյս
վերայ,
ԶՌ
ղռուշ
աւելի
խարճեալ
եմք,
եւ
մէկ
փարայ
դեռ
չեմք
առեալ:
Աթոռոյս
եւս
մեղք
է:
Ահա
դորա
գինն
եթէ
հարցանիցես
ասէ,
Նազարէթին
գրեալ
եմ.
ի
նմանէ
իմա,
եւ
դու
ծանո
'
խնդրողացն:
Յղեցան
այսոքիկ
առ
Նազարէթն ,
տալ
սմա :
Թուղթ
եւս
առ
Նազարէթն
եւ
Թադէոսն,
ի
պատասխանի
ի
յԱպ.
ԻԷ
թղթոյն
իւրեանց:
Յիշեցուցանելով
նոցա
զֆերմանաց
հասանիլն,
եւ
որ
Կարսայ
եւ
Կարնոյ
ֆարմանացն
սուրաթ
չէին
յղեալ.
խնդրելն
յառաջ
քան
զայս
եւ
այժմ
եւս`
զի
յղեսցեն:
Եւ
սորին
եղբայր
մհ.
Փիլիպպոսն
որ
թարճիման
էր
գրեալ
եւ
յղելոց
էր
աստ,
(որպէս
ասացաւ
յամսոյս
Գ ,
)
ծանոյց
սմա:
Եւ
տիրացու
Գէորգն
դաւթար
էր
արարեալ
զթղթաշինացն
եւ
թարճիմանի
ծախսն,
եւ
մինչեւ
ցայժմ
յամեցուցեալ,
եւ
այժմ
յղեալ,
որոյ
սակս
զդժգոհութիւնս
երեւեցոյց
սմա
զնմանէ,
եւ
գրեաց
թէ`
յետոյ
գրելոց
եմ:
Ծանոյց
եւ
զշինումն
թղթատանն:
Եւ
վասն
մհ,
Յօնանին
որ
գնացեալ
էր
ի
Յուրուսջուղ,
(որպէսն
յանցեալ
ամին
եւ
ի
յԱպ.
Ե
ասացեալ
է ,
)
գրեաց
թէ`
ընդէ՞ր
այսքան
ժամանակ
յամեցաւ,
շրջելով
աստ
եւ
անդ,
եւ
թողլով
զտունն
անտէր
եւ
ի
մէջ
խղճութեան,
գրեա
'
ի
Յուրուսջուղ
առ
նա
հարկիւ,
զի
ելեալ
եկեսցէ,
եւ
մի
եւս
յամեսցի:
Եւ
վասն
Ուռումելու
թէ`
քանիցս
գրեցի
պատրիարքին,
զի
զորպիսութիւնս
գրեսցէ,
թերեւս
կարասցուք
նուիրակ
յղել,
իսկ
դա
ոչ
գրեաց,
եւ
յայսքան
ժամանակս
երկիրն
այն
մնաց
այնպէս:
Ուստի
`
ընդ
պատրիարքին
խօսեցեալ,
կատարեալ
որպիսութիւն
մի
գրեա
'
մեզ
զերկրէն
Ուռումելու,
զի
տեսցուք
թէ
որպէ՞ս
է,
նուիրակ
յղեսցուք
եթէ
կարելի
է:
Եւ
զորպիսութիւնս
տօնացուցին
եւ'ս
գրեաց
սմա,
եւ
թէ
քանի՞
հատ
յղեաց
առ
պատրիարքին ,
եւ
վասն
ո՞յր
ուրուք.
զամենն
ծանոյց
սմա:
Ա
հատ
եւս
ինքեան
յղեաց:
Եւ
թէ`
յետոյ
եւս
յղելոց
եմ
առ
մհ.
Փիլիպպոսն,
զի
ծախեսցէ
անդ
եւ
յայդր
եւս
յղեսցէ
առ
քեզ`
որ
դու
եւս
ծախեսցես:
Եւ
վասն
գնոյն
գրեաց
օրինակ
զՎէնէտիկցւոց
օրացոյցն.
թէ
նոքա
որպէ՞ս
դիւրագին
թղթով
եւ
ամենայն
պարագայիւք`
հեշտութեամբ
առ
ձեռն
բերեն.
թապաղայ
եւ
կէս
թուղթ
է
ասէ,
անկող`
անպատկեր,
անծաղիկ
եւ
անկազմ,
եւ
տան
զայն
Ե
փարայի.
որ
յետ
միոյ
ամի
փչանայ:
Իսկ
մերս
ասէ`
յոյժ
ծանրագին
թղթով
եւ
պարագայիւք,
(որք
ամենքն
յօտար
եւ
ի
հեռաւոր
յերկրէ
են
)
մեծաւ
տաժանմամբ
ի
ձեռն
բերեմք.
որ
է
մշտնջենական.
եւ
ո'չ
միայն
տօնացոյց`
այլ
եւ
օրացոյց
եւ
պարզատօմար
եւս
է,
ծաղկօք`
պատկերօք,
խորանօք
եւ
տեսակ
պատկերօք
եւ
գեղեցկատես
տառիւք
շքեղ,
հաստատուն
կազմով,
եւ
ԼԶ
տառիցն
մերոց`
որպէս
թէ`
ԼԶ
տօնացոյց
է ,
եւ
մշտնջենական:
Այսու
ենթադատմամբ
ասէ
հաշուեա
'
զգին
դորա,
տես
թէ
զի՞նչ
առնէ:
Եւ
ասէ
իմ
ենթադատմամբս
Դ
ոսկի
եդի
գին.
դուք
եւս
ենթադատեցէք
ասէ,
եւ
եթէ
քան
զԴ
ոսկին
աւելի
կամ
պակաս
եւս
ենթադատել
տայցէք,
դուք
գիտէք:
Պօլսոյ
պահարանն
ի
ձեռն
սորա
յղեցաք
տալ
պատրիարքին :
Թուղթ
եւս
առ
Մուրտիկզատէ
մհ.
Փիլիպպոսն:
Զի
վասն
Մարտիրոսի
մեզ
տալիք
դրամոյն
քան
զայս
յառաջ
քանիցս
անգամ
գրեաց
նմա
սրբ.
վեհն`
առնուլ:
Իսկ
նա
գրեալ
էր
թէ`
Մարտիրոսն
չէ
աստ,
զի
հայրն
մեռեալ
էր,
գնաց
զի
տիրեսցէ
ընչիցն
նորա:
Երբ
գայցէ
աստ,
առնելոց
եմք
ի
նմանէ
զդրամն:
Որոյ
աղագաւ
եւ
սրբ.
վեհն
կրկին
պատուիրեաց
սմա,
ի
գալն
նորա
անդ,
առնուլ
ի
նմանէ
զդրամն.
եւ
յոչ
տալն,
ծանուցանել
ինքեան:
Եւ
տեղւոյ
ֆարմաննընդ
Մեսրօպ
վարդապետին
յղեաց
առ
սա,
զի
ցուցանիցէ
փաշային
եւ
այլոցն
ամենեցուն,
եւ
յետս
դարձուսցէ
առ
մեզ:
Որում
եւ
խոստացաւ,
թէ
սուրաթն
յետոյ
որ
գայ,
կուղարկեմ
ասէ,
որ
տեղդ
մնայ:
Զայս
բանս
առաջնորդին
եւս
գրեաց.
եւ
ծանոյց
սմա
զգրելն:
Եւ
վասն
նուիրակին
յանձնարարութիւն
գրեաց
սմա:
Եւ
Բ
բեռն
գնին
յղեաց
առ
սա,
զի
որքան
եւ
կամիցի`
փաշային,
նորին
սառաֆ
մհ.
Կապատին
եւ
մհ.
Գրիգորին
տացէ,
եւ
զմնացեալն
ինքն
վերառցէ:
Փաշայի
եւ
մհ.
Կարապետի
յղեաց
առ
սա`
տալ
նոցա:
Եւ
փաշային
աղագաւ
մուրապայ
էր
խնդրեալ.
գրեաց
թէ`
չգտանեցաւ
որ
յղէի,
յետոյ
ի
լինիլն
յղելոց
եմ:
Ծանոյց
սմա
եւ
վասն
օրինազանցութեանց
եւ
անկարգութեանց
ոմանց
զթուղթ
մի
պատուիրիւ
ի
վերայ
գլխաւոր
քահանայիցն
եւ
իշխանացն,
եւ
զթուղթ
մի
եւս
յատկապէս
ի
վերայ
քահանայից
գրելն:
Որում
եւ
պատուիրեաց,
զի
տեսցէ
զգրեանսն
եւ
իմասցի,
եւ
վերակացու
լեալ
կատարել
տալ
ջանասցէ
զպատուէրս
եւ
զհրամանս
իւր:
Եւ
վասն
Թամզարայու
Առաջնորդ
Միքայէլ
վարդապետին
գրեալ
էր
թէ`
Երուսաղէմայ
նուիրակ
եղեւ:
Գրեաց
թէ`
ապա
Թամզարայու
ո՞վ
եղեւ
ասէ
Առաջնորդ,
եւ
կամ
Թամզարացիքն
որպէ՞ս
ղապուլ
արարին
ասէ
որ
նա
իւրեանց
Առաջնորդութենէն
ձեռքն
քարշէ,
եւ
կամ
որ
նա
այդպէս
եղեւ,
այժմ
Թամզարացիք
զի՞նչ
առնեն,
եւ
ո՞վ
կամին
ասէ
որ
իւրեանց
Առաջնորդ
լինի:
Այս
բանիս
որպէսն
լաւ
իմացեալ
մեզ
գրեա
'
ասէ:
Եւ
վասն
Երուսաղէմայ
նուիրակ
Համադանցի
Յովաննէս
վարդապետին
գրեաց
թէ`
կարծեաք
թէ
գնացեալ
կլինի,
գիրք
չգրեցաք,
եթէ
յայդր
է,
գրեսցես
ասէ
մեզ:
Եւ
վասն
հին
քաթանին
գրեաց
թէ`
դեռ
մեզ
ոչ
էհաս
մուղայէթ
լեր
եւ
ժողովեալ
տուր
ասէ:
Եւ
զմիտս
կարմիր
Վանից
Առաջնորդ
Յակոբ
վարդապետի
թղթոյն
ծանոյց
սմա:
Ծանոյց
եւ
զորպէսն
տօնացուցին:
Եւ
ԾԱ
հատ
տօնացոյց
յղեաց
նմա,
զի
Թ
հատն
ի
Թօխաթ
առ
մհ.
Աղամջանն
յղեսցէ.
Ա
հատ
փաշայի
Սառաֆ
մհ.
Կարապետին
տացէ.
Ա
հատ
ինքն
առցէ,
եւ
զմնացեալ
Խ
հատն
տէր
Մանուէլին
յանձնեսցէ,
որ
իւր
գիտութեամբն
ծախեսցէ:
Եւ
պատուիրեաց
սմա,
զի
զգինսն
տօնացուցին
ի
տէր
Մանուէլի
թղթոյն
իմացեալ,
այնպէս
արասցէ:
Քանզի`
զգինս
եւ
զլիովին
որպէսն
տօնացուցին
նմա
գրեաց:
Այլեւ`
Պօլսոյ
պահարանն
եւս
յղեսցէ
առ
սա,
յղել
առ
եղբայրն
իւր
Խօջայ
Նազարէթն,
զի
պատրիարքին
տացէ :
Եկաւ
հասաւ
ի
Կարին :
Իսկ
եւ`
ի
Կարնոյ
քանի
մի
ուխտաւորք
էին
եկեալ
ի
ս.
Աթոռս,
եւ
ի
բարեպաշտ
անձանց
ոմանց
զողորմութիւնս
բերեալ:
Եւ
սրբ.
վեհն
առ
նոսա
զթուղթս
օրհնութեան
գրեաց:
Որք
են .
Թուղթ
օրհնութեան
առ
մհ.
Ղուկասն
Սարգիսն
եւ
Աբրահամն,
(ԺԵ
)
ձեռամբ
Կիրակոսին :
Թուղթ
եւս
առ
Թագաւոր
անուամբ
այր
ոմն,
(Ա
)
ձեռամբ
եղբօրն
իւրոյ
Կարապետին :
Թուղթ
եւս
առ
մհ.
Անդրէասի
կողակիցն,
(Ա
)
ձեռամբ
Աննային:
Այս
Աննայս
Անդրէասի
կնոջ
զանունն
մոռացեալ
էր,
վասնորոյ`
եւ
մեք
եւս
զայս
թուղթս
առանց
անուան
գրեալ,
ետուք
նմա:
Եւ
Մեսրոպ
վարդապետին
ասացաք,
որ
անդ
իմասցի
զանունն,
եւ
գրեալ
ի
թղթոջն,
տացէ
նմա:
Ել
Կարնոյ
նոր
նուիրակ
Մեսրոպ
վարդապետն
ընդ
Կարնոյ
ուխտաւորացն,
ի
յունիսի
Ժ :
Առ
Թօփրախղալայու
Ալիբէկն
միամտութիւն
վասն
Կարնոյ
ուխտաւորացն:
Թուղթ
գրեաց
սրբ.
վեհն
առ
Թօփրախղալայու
Ալիբէկն
ի
պատասխանի
թղթոյն :
Զի
Մակարի
որդի
մհ.
Յովհաննէս`
նորին
Բ
եղբօր
որդիքն,
եւ
Կարնոյ
փաշայի
քիւրքչիբաշի
պ.
Մուրատն
եւ
Ակնցի
պ.
Սարգիսն
ընդ
այլ
արանց
եկին
ի
ս.
Աթոռս
յուխտ:
Եւ
Կարնոյ
փաշայն
վասն
նոցա
գրեալ
էր
Ալիբէկին,
թէ
մարդ
դի'ր
ընդ
արանցդ,
որ
անվնաս
տարեալ
ի
յԻւչքիլիսայն
հասուսցէ:
Եւ
նա
եւս
ըստ
գրեցելոյ
փաշային
յանձնեալ
էր
զնոսա
իւր
մարդոյն
բերել
ի
ս.
Աթոռս:
Զորս
եւ
նա
բերեալ
անվնաս
ի
ս.
Աթոռս
հասոյց:
Որոց
աղագաւ
եւ
Ալիբէկն
ընդ
իւր
մարդոյն
յանձնարարութիւն
էր
գրեալ
սրբ.
վեհին
առ
ի
շահեալ
զնոսա:
Եւ
նորին
գրաբերն
փութով
դառնայր
ետս:
Եւ
խնդրեաց
ի
սրբ.
վեհէն
գրել
զպատասխանի
թղթոյն:
Վասնորոյ`
եւ
սրբ.
վեհն
վասն
ուխտաւորացն
զթուղթ
մի
միամտութեան
գրեաց
առ
Ալիբէկն
ի
պատասխանի
թղթոյն:
Թէ
ուխտաւորքն
անվնաս
հասին
ի
ս.
Աթոռս,
եւ
եւս
սակս
խաթեր
փաշային
եւ
քո
շահելոցն
զնոսա:
Եւ
նորին
գրաբերն
ի
յունիսի
ԺԳ:
