Յիշատակարան. Մասն II (1767-1776)

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Որ ինչ մայիսի ԻԹ ասացաւ զնուիրակէն Սպահանու, թէ զայս ինչ գրեալ էր զինքնընծայ առաջնորդէն Ջուղայու նախքան զգնալան ի Շիրազ, զնոյնս գրեալ էր եւ ի Շիրազու` հանդերձ զՔեալանթար Սարգիս աղայէն եւս բազմօք գանգատանօք, (Քանզի ընդ նմա եւս էր զանհամութիւնս յոլովս արարեալ, եւ զայնպիսի հաւատարիմ բարեկամն սրբոյ Աթոռոյս վիրաւորեալ ոչինչ պատճառօք , ) որ յառաջ քան զայս էհաս աստ, ի ձեռն վրացի Զալբէկին, որ յիշեցաւ ի յուլիսի ԻԸ: Իսկ եւ Քեալանթարուն զնմանէ էր գրեալ գանգատ բազմօք դժգոհանօք, զորս ասելն անհամութիւն բերէ: Եւ վերջապէս խնդրեալ էր, թէ տար զսա աստի: Իսկ սրբազան վեհն ոչ զնա խոտելով բացասութիւն գրեաց խնդրոյն, եւ ոչ զնուիրակն խայտառակելով գրեաց գալ, այլ զթուղթ գրեաց առ Քեալանթարն ի կերպ փուսուլայի, ցաւելով վասն վիրաւորելոյն ի նուիրակէն, եւ որոյ աղագաւ զնուիրակն դատելի եւ պատժելի գոլ ցուցանելով: Եւ ապա խնդիր` զի թէ կարիցէ այնքան համբերել, մինչեւ նուիրակն զգործն աւարտիցէ, ապա ինքն եւս լիցի նմա ձեռնտու ի փութով աւարտել, եւ յղեսցէ ի սուրբ Աթոռս: Ցուցանելով նմա զվնասն, եւ զպակասութիւն անուան սրբոյ Աթոռոյս, որք ի բերելն զնա, եւ նոր նուիրակ առաքելն լինելոց էին: Զի չէ եղեալ բնաւ, թէ զսրբոյ Աթոռոյս նուիրակի գործն կիսակատար թողեալ` յետս բերիցեմք ի սուրբ Աթոռս: Իւրեան եւս գրեալ եմ ասէ, զի բաց ի գործոյն իւրոյ այլ յոչինչ բանս խառնեսցի, եւ զգործն փութով աւարտեալ եկեսցէ: Ապա թէ ո'չ կարիցես ասէ համբերել ցաւարտելն գործոյն, ապա այլ ոչ ունի օգուտ մնալն դորա յայդր: Զի թէ դու այդպէս, ապա այլքն, եւ կամ Առաջնորդն ո՞րպէս են վարելոց ընդ նմա, եւ զինչ արդիւնք լինելոց են անտի սրբոյ Աթոռոյս: Ուստի` եթէ ոչ լինիցի ասէ ըստ կամաց քոց, յղեսցես շուտով, եւ այլ ոչ է պիտոյ մեզ այդ նուիրակութիւնդ: Զի եւս ասէ զբոլոր աշխարհ ոչ փոխանակեմ ընդ խաթէր քոյ, թող թէ զայդ: Վասնորոյ` զթուղթ մի եւս գրեաց սրբազան վեհն առ Պօղոս վարդապետն, զի զգործն թողցէ կիսակատար, եւ ելեալ ի սուրբ Աթոռս փութապէս: Զի հարկաւորապէս պիտոյ է մեզ ասէ: Զայս թուղթս բաց եդ ի թղթոջ Քեալանթարին, եւ զփուսուլայ գրեալ եդ ի նմա, զի թէ ոչ կամիցի մնալ անդ նուիրակին, կնքեալ տացէ նմա, եւ յղեսցէ փութով յայսկոյս: Իսկ թէ համբերել կամիցի, մինչեւ նա զգործն աւարտիցէ, ապա` պատառեսցեն զթուղն, եւ մի ումեք ցոյց տայցէ: Իսկ եւ ի Ջուղայեցւոց մահսար եկն վասն Առաջնորդին իւրեանց Մկրտիչ պետին, (զոր ինքեանք ընտրեալ եւ եդեալ էին , ) ըստ որում խոստանային յառաջ յղել, որպէս ասացեալ է ի մարտի ԺԸ, եւ յայլուր: Յորում ոչինչ խնդիր գոյր Առաջնորդին, թէ կամ Առաջնորդ կարգեա ' մեզ զսա, եւ կամ Առաջնորդական կոնդակ յղեա ', այլ միայն զպատմութիւն արարմանց իւրեանց գրէին, թէ այսպէս ընտրեցաք զսա, եւ մեզ առաջնորդ արարաք: Եւ ի վերջն այս թէ` գրեցաք զի գիտակ լիցիս: Առ այս յոյժ ի խոր խոցեցաւ սրբազան վեհն, եւ որ գրելեաց նուիրակին ո'չ անսալով` ի վերայ նորին դարձեալ բարկանայր, եւ նախատանօք բազմօք մեղադրէր թէ ընդէ՞ր ոչ սիրով վարիս ընդ զոսա, այժմ զնոյն բարկութիւնն յԱռաջնորդն դարձուցեալ` (թէպէտ եւ զնուիրակն ոչ ամենեւին արդարացուցանէր . ) կամէր պատժել զնա: Սակայն ի պատիւ եւ ի սէր Քեալանթարին նկատելով` թոյլ ետ այժմ, եւ առեալ զօրինակն մահսարին` յղեաց առ Քեալանթարն, մեղադիր լինելով` թէ ընդէ՞ր ոչ իմացար զգրեալսդ ի մէջ դորին, եւ ապա կնքեցեր: Ուստի, ի վերոյիշեալ փուսուլայակերպ թղթոջն, յետ բանիցն` զորս յաղագս նուիրակին գրեաց, վասնորոյ նորա եւս ի կարճոյ զփոխադրութիւնս գրեաց Քեալանթարին, յիշեցուցանելով նմա զառաջին անցսն, որ գնացեալ նա յԵրուսաղէմ, առեալ էր զնուիրակութիւն Հնդկաց երկրին միանգամ, եւ աւարտեալ: Եւ դարձեալ միանգամ եւս առեալ զնուիրակութիւն այնու պայմանաւ, զի ի Հնդկաց երկրոջն միշտ նստիցի որպէս վէքիլ, եւ զնուիրակութիւն ժողովեալ յիւրաքանչիւր ժամանակս, անտի ի Սաղիմ հասուսցէ : Առեալ էր եւս զթուղթ վկայական ի Սաղիմայ պատրիարգէն, զի եկեալ աստ ձեռնադրեսցի եպիսկոպոս, եւ գնասցէ ապա ի Հնդիկս ըստ պայմանին ասացեալ: Իսկ մեք ասէ ընդ այս ոչ հաճեցեալ, գիր առաք ի բերանոյն, եւ այսու պայմանաւ ձեռնադրեցաք եպիսկոպոս, զի աւարտեսցէ զնուիրակութիւնն Սաղիմայ, գնասցէ յԵրուսաղէմ, եւ անդ մնասցէ: Իսկ եթէ վասն հարկիւ իրիք անդ մնալ ոչ կարիցէ, յայնժամ ելեալ անտի, կամ ի սուրբ Աթոռս եկեսցէ, եւ կամ ի վանքդ ձեր եկեսցէ, (որպէս ասացեալ է այս մասամբ ի պատմութեան ՌՄԺԴ երորդ ամին, եւ ի մարտի Ը : ) Եւ այնու պայմանաւ մեք եւս ասէ վկայական տուաք նմա, զոր առեալ տեսցես: Եւ այն վկայականն են ասէ տեսեալ ի Բարսայ` (որպէս գրեալ էին մեզ , ) զի զնա յղեալ են յայդր, եւ դու եւ նոքա բարի մտօք յղեալ էք ի վանքն ձեր, զի լիցի յաջորդ Գէորգ վարդապետին, զոր եւ մեք լուեալ հաւանեցաք: Ապա յետ վախճանման Գէորգ վարդապետին , դու ում հրամանաւ նստու ասէ Առաջնորդ: Եթէ ասէք թէ սովորութիւն մեր այս է ', որ ի վանիցս մերոյ նստիցի մեզ Առաջնորդ, այդ յիրաւի է, այլ ոչ է կանոնն այդպէս, զոր արարեալ է դա: Զի ի վախճանելն Առաջնորդին տեղւոյդ, զոմն ընտրէին միաբանք վանիցդ եւ տեղեկաքնդ, եւ մահսար արարեալ աստ առ կաթողիկոսն յղէին, թէ զսա մեզ Առաջնորդ կացս: Ապա եւ կաթողիկոսն հաւանել գրէր առ նա զհրաման Առաջնորդութեան, եւ զկոնդակ յղէր, եւ Առաջնորդ հաստատէր: Այժմ դա ասէ մեր հրամանին եւ կոնդակին նստեալ է Առաջնորդ, որ ահա տարի մի է` եւ դու գրես թէ առ քեզ մահսար յղեցին: Ահա եկն մահսարն, յորում ոչ գոյ խնդիր եւ աղերսանք ինչ, թէ կամ զսա Առաջնորդ արա ', եւ կամ կոնդակ յղեա ': Այլ միայն զպատմութիւն արարմանցն իւրեանց գրեն, թէ ահա զՄկրտիչ վարդապետն Առաջնորդ արարաք, եւ գրեցաք քեզ, զի գիտակ լինիցիս: Բարի է ' ասէ, ահա գիտակ եղէ, որ դուք զդա Առաջնորդ էք արարեալ: Ինքն ես թող լաւ Խաթրիջամ Առաջնորդ նստի: Սակայն` որովհետեւ այլ ոչ ասէ կարոտ մեր կոնդակին եւ հրամանին, մեք եւս միայն զմեր տուեալն յետս առցուք ի դմանէ, (որ էր եպիսկոպոսութեան կարգն , ) այնուհետեւ լինի կատարեալ ինքնագլուխ, եւ դուք եւս բարեաւ վայելեսջիք զդա: Իսկ եւ գրէր թէ Պօղոս վարդապետն ասացեալ է` թէ ես եմ լինելոց Առաջնորդ, եւ ի մէջ Ջուղայու վրդովումն է ձգեալ: Այդ ամենայն ասէ ձեր առաջնորդ հռչակէ, զի զինքն անմեղ ցուցցէ, Պօղոս վարդապետն միայն զայս է ասացեալ, թէ առանց կաթողիկոսի հրամանին յԱթոռ մի նստիր, որպէս վկայեն տեսօղք: Իսկ այդ ասէ չարութիւն ձեր Առաջնորդիդ է, որ ինքն լիրբ եւ անկարգ գոլով ի մէջ ձեր եւս այդքան խռովութիւն է ' արկեալ: Երիցակտորդ այդ ասէ` որ ինքնագլուխ Առաջնորդ նստի, եւ այսպէս մահսար շինել տալ, ինքն եւս ըստ նոյն ոճի գրէ մեզ, որպէս իւր ընկերին պատմելով ցանցս իւր, առանց խնդրոյ եւ աղերսանաց եւ խոնարհութեան իրիք, մեզ եթէ այսպէս առնիցէ, նուիրակին մերոյ զի՞նչ է առնելոց: Ծանոյց աստ նմա եւ զգիր գրելոյ ոճն նորին առ նուիրակն մեր, որ գրեալ էր առ նա զգիր մի, այսպէս, թէ Յիսուսի Քրիստոսի ծառայ Մկրտիչ վարդապետ, եւ այլն, նման կաթուղիկոսի, եւ ծաղկեալ, եւ կնիքն եւս ի ճակատն, զոր նուիրակն յղեալ էր աստ: Ապա ասէ, այս մինչեւ ցայժմ ի տեղւոջ իմիք չէ եղեալ, թէ Էջմիածնի նուիրակին այսպէս գիր գրեն: Դա որ նոր է ասէ, եւ երիցահոտն գալ, այդքան լրբացու, յետոյ զի՞նչ է առնելոց: Կարծեմ թէ ասէ` անցելոյն շատ ողոմիս է տալ տալոց դա: Կամ թէ ասէ` դա որ զմեզ ի տեղի մեծաւորի չհամարի, եւ չերկնչի, զձեզ եւ զժողովուրդսդ ընչի տեղ է գնելոց յորժամ հաստատիցի, որ փոխանակ սանձելոյ ջատագով լինիս: Եւ զի գրէր թէ` յայդ կողմունսդ որքան սեւագլուխ ունիմք յղեա: Գրեաց թէ` ահա զդա յղեցի, շատ համ տեսի, որ զայլ եւս առաքեմ: Եւ այլ այսպիսի բանք շատ: Ի վախճանի այս` թէ ի կարճոյ գրեցի զայս զի գիտասցես, զի յետոյ յարաժամ ըստ պահանջման հարկին զչափն ծանուցից իւրեան, այլ մի եւս զիս մեղադրեսցես, Թէ ընդէ՞ր մեզ ոչ իմացուցեր յառաջ, ահա իմա: Մեք ի հնոյն զզուեալ` կամէաք ասէ պատժել զնա, այլ վասն ծերութեանն խնայէաք : Այժմ դա որ դեռ հաւկթէն չելեալ այսքան լրբացու, հարկն պահանջէ, զի վերստին գայցէ յԱթոռս, եւ լաւապէս ճանաչիցէ զմեծաւորն եւ զչափն իւր: (Որ յիշեցեալ է ի ՌՄԺԶ, ի մարտի Ը : ) Քան զդա հին եւ մեծ եպիսկոպոս գոյ ասէ Ջուղայեցի` Առաջնորդացու, Խաչատուր վարդապետն, որ ահա ի Հնդիկս է, զոր թէ դուք բերել ոչ կարիցէք, ես բերել կարեմ: Էր այս առանձին փուսուլայ :
       Բայց յայսմանէ, գրեաց եւս առ նա հասարակապէս զթուղթ, ի պատասխանի թղթոյն, ծանուցանելով զյղելն թղթոյ Զաքարիա վարդապետին առ ինքն, որպէս ասացաւ ի յուլիսի ԻԸ : ) Եւ զի հասարակ մահսարոջն, եւ ինքն եւս ուրոյն` վասն Աստուածատուր վարդապետին, (որ յիշեցեալ է ի նոյեմբերի ԻԹ, որ մինչեւ ցայժմ ըստ գրելոյ սորին աստ որպէս թէ արգելեալ կայր : ) Որպէս զի մի ձեռնադրեսցէ եպիսկոպոս, այլ թէ ի վանքն ձեռնադրեսցէ եպիսկոպոս, այլ թէ ի վանքն գնալ կամիցի, խատեսցէ զնա սրբազան վեհն եւ յղեսցէ յետս ի Ջուղայ, եւ սրբազան վեհն արար այնպէս, եւ յղեաց անդ զնա: Բայց այսու պայմանաւ զի թէ ինքն ընդ միաբանս վանիցն, եւ միաբանքն ընդ ինքն հաճեսցին, եւ կամիցի մնայ անդ միաբան, մնասցէ, ապա թէ ո'չ , վերադարձցի աստ ընչիւք եւ ստացուածովք իւրովք, եւ աստ լիցի միաբան, զոր եւ նա յօժարութեամբ յանձն էառ, եւ աղերսանօք խնդրեաց ի սրբազան վեհէն ըզթուղթ մի առ միաբանսն վանիցն Ջուղայու, վասն այսր պայմանի, եւ ըստ սոյն մտաց զոր ասացի, զոր եւ սրբազան վեհն գրեալ ետ նմա: Եւ զայս պայմանս Քեալանթարին եւս ծանոյց սրբազան վեհն: Եւ զի զայլ սեւագլուխս եւս էր խնդրեալ Ջուղայեցիս, գրեաց թէ` տեսցուք, եթէ այլ լինիցի յղեցից: Իսկ եւ Քեարիմ խանն ասացեալ էր ի մէջ խօսից, թէ խալիֆայն մեզ գիր ոչ գրէ, գրեաց սմա զպատճառն, զի երկիւղ կրէաք ի տեղւոյս տաճկացն, զոր ծանոյց սմա, զոր յառաջ եւս էր գրեալ եւ ասացեալ ես բերանով ի տեսանելն զնա յառաջ: Ուստի ասէ ծանուսցես նմա, եւ զոր ինչ ասիցէ, մեզ գրեսցես: Զի թէ այս պատճառ ոչ լինիցի ասէ, ով ոք ոչ կամիցի այդպիսոյ մեծաւորի ծառայել: Գրեաց փոքր ինչ եւ զորպիսութեանց կողմանցս, այսինքն, զհամբաւոյն ռուսաց, որք յամսոյս ԺԴ, եւ յայլս տեղիս գոն ասացեալք :
       Թուղթ մի եւս առ Քեալանթարի փեսայ պարոն Սամբէկն գրեաց, եւ զթուղթ Քեալանթարին առ նա յղեաց` հասուցանել առ Քեալանթարն, եւ գրեաց չշնորհակալութիւն, որ զՊօղոս վարդապետն շահեալ էր, եւ վերստին յանձնարարութիւն եւս գրեաց :
       Թուղթ մի առ Պօղոս վարդապետն գրեաց հարկաւորապէս` ի պատասխանի թղթոյն բայց յայնմանէ, զոր առ Քեալանթարն յղեաց: Ծանուցանելով զգրելն առ ինքն թուղթ ի մայիսի ԻԹ: Եւ վերստին զնոյն խրատսն, եւ զյանդիմանութիւնս ի կարճոյ եւ անորոշապէս վերակրկնելով: Եւ պատուէր` զի ջանասցէ զգործն փութով աւարտել եւ գալ, եւ մի եւս յամիլ, եւ մի բանս Առաջնորդի` ժողովրդեան, եւ իշխանաց խառնիլ, եւ բաց ի յես գործոյն` այլ յուրիշ բանս ոչ խառնիլ բնաւ: Եւ վարիլ ընդ ամենեսին սիրով, եւ զորս վիրաւորեալ իցէ, այսուհետեւ շահել ջանայ, իսկ ինքն յումեքէ վիրաւորեսցի, տարցէ համբերութեամբ մինչեւ աստ եկեսցէ : Զի զքեզ առաքողն կարէ ասէ վրէժխնդիր լինիլ թշնամեաց քոց: Եւ այսպիսի խրատք յոլովք: Գրեաց եւ ըստ խնդրոյն :
       Թուղթ առ Ղուլ պարոն Կոստանդինոսն, որ զԴ թուման հոգեբաժին էր տուեալ` վասն հոգւոյ հանգուցեալ Յովսեփի ումեմն :
       Թուղթ եւս առ պարոն Թահմազն գրեաց, որ զԳ թուման ողորմիս էր տուեալ սրբոյ Աթոռոյս: Որք յղեցան առ Պօղոս վարդապետն :
       Թուղթ եւս առ Ոսկան եւ Մինաս երիցունսն գրեաց ի պատասխանի թղթոյն իւրեանց, որք եւ ըստ ոճի մահսարին զպատմութիւնս էին գրեալ` թէ այսպէս արարաք, եւ գրեցաք զի գիտակ լինիս, Եւ սրբազան վեհն գրեաց թէ գիտացաք եւ հաւանեցաք, զոր բարեաւ վայելեսջիք: Արդարեւ քաղաքացիք, եւ քաղաքացւոց քաղաքավարութիւն: Թուի թէ ասէ Ջուղա որքան Քաղաք էր լեալ, զայսպիսի քաղաքավար գործ չէր երեւեցուցեալ, զոր այժմ եցոյց այսու մահսարիւս: Բայց վասն Բց պատճառաց ասէ տարակուսեցաք, նախ զի թէ վասն գիտակ լինելոյ մերոյ էին գրեալ զայս, զի՞նչ պիտոյ էր այսքան կնքով վկայութիւնն, եւ կամ ձեր այդքան տաժանմամբ ժողովումն կնքոց զի մի եւս թէ գրեցէր մեզ ի ձէնջ զայդ օրինաւոր գործ, մեք գիտակ լինէաք եւ հաւանէաք: Երկրորդ` զի թէ աղերսանաց մահսար էիք անուանեալ զայս, այլ մեք ի սմա զաղերսանս եւ կամ զխնդիր մի ոչ տեսաք, այլ զպատմութիւն օրինաւոր արարմանցն ձերոց: Իսւ եթէ աղերս զայն ասիցէք ասէ, զոր գրեալ էիք վասն Աստուածատուր եւ Աւետիք վարդապետն, (զի գրեալ էին մի ձեռնադրել եպիսկոպոս, եւ Աստուածատուր վարդապետացն խրատել եւ յետս յղել (որպէս ասացաւ ) այն ասէ հրաման էր, եւ ոչ խնդիր, զոր ահա կարացաք, զի զերկուսն եւս չձեռնադրեցաք, որպէս յառաջ գրեալ եմք Գէորգ վարդապետին, (որ ասացաւ ի նոյեմբերի ԻԹ : ) Թէպէտ դուք ասէ քան զայս մեծագոյն մահսարօք խնդրեալ էք, զի ձեռնադրիցեմք զսոսա: Եւ զԱսուածատուր վարդապետն ահա խրատեալ յետս դարձուցաք, որպէս գիր տուեալ եմք, եւ տեսանելոց էք: Եւ այլ զոր ինչ հրամայիցէք ասէ, պատրաստ եմք ի կատարել: Գրօղքն մահսարիս եթէ հարցանիցեն, այսպէս ծանուսջիք իւրեանց: Սամբէկինն ուրոյն, նուիրակինն ուրոյն, տուան Աստուածատուր վարդապետին տանիլ ի Ջուղա: Իսկ եւ ի Գիլանու նուիրակ Յովսէփ վարդապետէն եկին թուղթք յառաջ զայս, որ խնդրեալ էր զթուղթս ինչ: Որք են ,
       Թուղթ ի վերայ Ռէշտու եւ Անզալուայ հասարակապէս, շնորհակալութիւն վասն նուիրակական արդեանց, զոր տուեալ էին Յովսէփ վարդապետին, զի զնուիրակութիւնն աւարտեալ էր: Եւ յորդորումն, զի վասն տանեաց սրբոյ եկեղեցւոյն զյատուկ օգնութիւն: արասցեն :
       Թուղթ մի առ սրբոյ Աթոռոյս վէքիլ տիրացու Դաւիթ աղայն` շնորհակալութիւն վասն զՅովսէփ վարդապետն շահելոյն: Եւ զի զնորատիպ տօնացոյց եւ մաշտոց խնդրէր, տպեցեալ կարծելով, գրեաց զդեռ եւս ոչ ի գործ անկանելն Տպագրատանն, եւ խոստացաւ, զի յորժամ տպեսցին , ինքեանց եւս յղեսցէ: Եւ զի զֆռանկ պատրին` որ ի մարտի Է յիշեցաւ, խոստանայր վանել տալ անտի, թէ ինքն ոչ գնասցէ, գրեաց առնել այնպէս: Ծանոյց սմա ի կարճոյ զարարեալսն իւր ընդ Ախթարմայսն Ախլցխայու, եւ Ալաշկերտու, որպէս յամսոյս ԺԴ, եւ ի վերոյս նորին ասացաւ, փոքր ինչ եւ զՌուսաց համբաւոյ գրեաց ըստ խնդրոյն անորոշապէս որպէս եւ Քանլանթարին գրեաց: Տիրացու Մովսէս որդւոյն որջոյն գրեաց :
       Թուղթ եւս առ Համատանացի պարոն Ալէքսանն ի Ռէշտ, շնորհակալութիւն վասն շահելոյն զՅովսէփ վարդապետն եւ ձեռնտու լինելոյն նմա, եւ վերստին յանձնարարութիւն :
       Ըստ այսմ, թուղթ մի եւս առ պարոն Յովհաննէսն գրեաց ի յԱնզալի, որ էր եղբօրորդի Շամախեցի Սարգիս աղային, ի Հաշտարխան բնակեցելոյ: Գրեաց եւ զթուղթ առ Գէորէցի պարոն Բաղտասարն, որ ախթարմայ էր լեալ, եւ Յովսէփ վարդապետն ածեալ էր ի յուղղութիւն, որում գրեաց օրհնութիւն, եւ մխիթարութիւն, եւ յուսադրութիւն, եւ խրատ, մնալ ի յուղղութեան :
       Թուղթ մի եւս առ Թիֆլիզեցի Գալուստն, որ յորդորմամբ Յովսէփ վարդապետին տուեալ էր յիշատակ սրբոյ Աթոռոյս զԲ ազնիւ պատկերս Աստուածածնի :
       Թուղթ եւս առ Յովսէփ վարդապետն գրեաց ի պաասխանի թղթոյն, առ որ յղեաց զգրեանսն վերոյիշեալս, եւ զորպիսութիւնս սրբոյ Աթոռոյս, եւ զարարս իւր ընդ Ախթարմայսն գրեաց նմա, որպէս եւ Դաւիթ աղային: Եւ զի զբառարան մի յղել խնդրեալ էր վասն Դաւիթ աղայի որդւոյն, եւ աստ ո'չ գոյր, եւ տանող եւս չէր ոք հաւատարիմ: Վասնորոյ` գրեաց նմա զիւրն տալ, եւ ի բարեաւ զայն աստ, առնուլ յինքենէ զփոխն :
       Թուղթ եւս ի Թարվէզ առ Տէր Փիլիպպոսն գրեաց, առ որ եւ զթուղթսն Գիլանու յղեաց` առ Յովսէփ վարդապետն հասուցանել շուտով: Եւ վերոյիշեալ Ալէքսանին էր ի Թարվէզ ազգական մի Յովաննէս անուն, որ երկիցս անգամ ի Թարվիզու զթուղթս Յովսէփ վարդապետին յղեալ էր աստ, եւ խնդրէր զպատասխանիսն, վասնորոյ զթուղթ եւս առ նա գրեաց սրբազան վեհն: Բայց կարծելով թէ այժմ անդ չլինիցի, վասն այսորիկ առ Տէր Փիլիպպոսն յղեաց զթուղթսն, որպէս երկուցն եւս գրեաց: Եւ պատուիրեաց` զի երկուցն եւս մուղայէթ լեալ` շուտով յղեսցեն: Ել Աստուածատուր վարդապետն ի սեպտեմբերի ԺԵ :