Ժամանակագրութիւն

Թվ. ՌԽԷ (1598) ել ոմն զօրավար ներքինի` Ճաֆար փաշա անուն ի յարեւելս եւ նստաւ ի Թաւրէզ եւ տարածեաց զդառնութիւն թոյնից իւրոց ի բազում տեղիս եւ բազում տեղիք անմարդ արար եւ աւերակք: Սա ըմբռնեաց զթագաւորն վրաց զՍիմոն խանն` յաշխարհին իւրեանց, ոչ ի պատերազմի` այլ ի գինարբունս ուխտատեղաց, որ եկեալ այս Ճաֆար փաշաս ամենայն զօրօքն ի վերայ նորա եւ պաշարեաց զնա յուխտանոցին: Եւ ով ոք որ յիւրոցն ազդ առնէր իւրն թէ` ահա' պաշարեցին զմեզ ազգն թուրքաց, նա' արբեալ է գինեաւ եւ ոչ անսայր ումեք, այլ պատժէր զստիպողս իւր: Եւ առ վտանգին թողին ամենեքեան եւ փախեան, եւ մնաց միայն եւ եկեալ ըմբռնեցին եւ տարան ի Դավրէժն: Եւ անտի ուղարկեց այս ներքինի Ճաֆար փաշաս զՍիմոնն ի Կոստանդնուպօլիս` առ Սուլթան Մուհամմատն եւ նա եդիր ի մետաղս, որ Էտի Ղուլլայ ասեն: Եւ նա առ վտանգին հնարեցաւ տաճկանալ երեսօք եւ ոչ սրտիւք, գոնեա թերեւս իշխանի մի տեղի տայցեն եւ արձակեսցեն եւ անտի գնասցէ յաշխարհն իւր: Նա' Սուլթան Մուհամմատն կամեցաւ տալ տեղի ըստ խնդրոյն, եւ չարք ոմանք ի մեծամեծաց իւրոց չարախօսեցին զնմանէ եւ ոչ թողին տալ տեղի իշխանութեան, ասելով թէ` դա միանգամ այլ տաճկացեր այսպէս անկանելով ի ձեռս թագաւորին պարսից եւ այսպիսի հնարիւք փախստեայ գնալով յաշխարհն իւր: Եւ յորժամ լուաւ զայս բան Սուլթան Մուհամմատն` ոչ արձակեաց, այլ եթող ի մետաղս մինչեւ յօր մահուան իւրոյ: Եւ եկաց մինչեւ ի ժամանակս Սուլթան Ահմատին եւ նա այլ ոչ եհան յարգելոցէն եւ անդէն վաղճանեալ եղեւ եւ տարեալ տաճկացն թաղեցին յիւրեանց գոռերն: Եւ այսպէս եղեւ չար կատարած նորա ի պատճառս արբեցութեան: Եւ էր թշուառականն այն յոյժ հայասէր եւ մանաւանդ վարդապետասէր, որ մեծ վարդապետն Յակոբ ի տես գնալով նմա, մխիթարելով զնա, նա ի բանտի գոլով, բազում նշան սիրոյ ցոյց տալով նորա. եւ յաշխարհին իւրում այլ այնպէս լսէաք: Եւ մեք այլ տեսաք զնա ի դրանէն հայելով, եւ պահապանք տաճիկքն ոչ թողին զմեզ գնալ մերձիլ եւ խօսակցիլ ընդ նա: Եւ եղեւ վաղճան նորա թվ. ՌԾԷ (1608):

Եւ այն ներքինի Ճաֆարս երիս ամ նստելով ի Թավրէզ եւ թոյլ տայր զօրացն անօրէնութիւն առնել եւ աւերութիւն աշխարհաց սաստիկ յոյժ: Եւ յորժամ գնային նեղեալքն եւ զրկեալքն` աղաղակէին, նա չարաչար պատասխանի առնէր գանկատաւորացն, ծաղր առնելով զնոսա` ասէր. զուլում եւ զրկանք ինձ է եղեալ, որ հատեալ են զերկորինսն իմ եւ զառանցիս, եւ ոչ լսէր նեղելոցն ի չար զօրականաց իւրոց: Եւ յետ երից ամաց, ապա լուաւ Աստուած աղաղակողացն եւ արար վրէժխնդրութիւն անողորմն արենարբու գազանին եւ ժամանեաց աստուածասաստ պատուհաս բարկութեան ի վերայ նորա եւ չարաչար սատակումն եղեւ եւ բարձաւ չարն ի միջոյ, որ թուով քառասուն հազար մարդ ունէր: Եւ յետ սատակման նորա, այնքան զօրքն գունդ գունդ եղեալ ցրուեցան ի վերայ երկրի, եւ ջալալիքն բազումք ի նոցանէ եղեն եւ զբազում տեղիս աւերեցին: