Ժամանակագրութիւն

Դարձեալ դարձայց ի նոյն ոճ կարգին, որ թէ զՍրապիոն վարդապետն Ուռֆայեցին ոնց բերին ի սոյն ամի եւ թվին որ ՌԾԲ (1603)ին էր, որ այս բանքերս գործեցաւ:

Մինչդեռ այն աւուրքն, որ ի միատեղ էաք հետ կաթողիկոսացն յԵրեւան քաղաքին, զիս ձայնեցին առ ինքեանսն եւ ասացին ցիս թէ` մենք մէկ լաւ բարի խորհեցաք, որ հաւանելի է. դու ի՞նչ կու հրամայես: Ես այլ ասացի. մէկ խորհածին ի՞նչ արարիք, որ այլ դեռ խորհածին զինչ առնելոց էք: Նա' միաբերան երկուքն այլ ասացին թէ` կամ եղեւ մեզ պաղատանաց նամակ գրել եւ առ Սրապիոն Եդեսացին ուղարկել, որ գայ մեզ կաթողիկոս լինի կամովք մերովք եւ մեք հրաժարիմք եւ ելանեմք ի միջոյ. Աթոռն այլ իւրեանն եւ պարտքերն այլ: Մինչ որ այնպիսի անուանի հին աւագ վարդապետ չլինի, նա' մեր Աթոռոյն ազատութեան ճար եւ հնար չի լինիր: Նա' ասացի թէ` խիստ լաւ բարի բանք է, թէ իրաւ էք: Երդուաւ Մելքին եւ ոչ Սեդեկն եւ հարկ եդին ինձ թէ` նորա լայեխ ոչ ոք չէ կարող գրելոյ` բայց ի քէն: Եւ մեք յանձին կալաք գրելոցն եւ առաք քարտէս եւ նստաք մօտ առ նոսա եւ զինչ որ ասացին, այնպէս գրեցաք յարմարական կարգաւոր բանիւք` ըստ մերում կարի: Եւ վաղվաղակի վարձեցին զոմն սրագնաց եւ ուղարկեցին յՈւռֆայ եւ ես ելեալ գնացի ի Սաղմոսավանքն:

Մինչեւ ի մեծ պահոց քառասնորդաց աւուրցն թողեալ զվանսն եւ ելեալ գնացի մօտ առ վարժապետն մեր Սրապիոն Բաբերդացին: Եւ մինչ հասաք անդէն ի տեղի, երկու ամսէն յետոյ լսեցաք, որ եկեալ է Ուռֆայեցի Սրապիոն վարդապետն Էջմիածինն, եւ ամենայն վարդապետաց կոչնական նամակ ուղարկելով եւ մեզ այլ երեկ. նա' ոմանք գնացին եւ ոմանք ընդունելութեան նամակ ուղարկեցին ի կոչն: Լսեցաք որ յոյժ մեծահանդիսիւ ձեռնադրութիւն են արարեալ եւ զանունն Գրիգոր են եղեալ, իբր նորոգելով վերստին զաթոռ սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին մերոյ` ի տօնի Հոգոյ գալստեանն, որ մեք ի նոյն աւուրսն առնելով զաւազան:

Նա' փոշեման կու լինի Մելքին կատղիկոս յիշելով զչար բարս իւր, գնալով դէպ մօտ Շահն ի Սպահէն, գրգռելով զնա, շարժելով ի պատերազմն ի վերայ աշխարհին հայոց: Եւ ելեալ Շահն անհուն զօրօք ճեպով սուրընթանալով եկն ի վերայ Ջուղու եւ առ զնա առանց պատերազմի: Եւ չար կատղիկոսն Մելքի եւ ոչ Սեդեկն մատնելով զանպարտ անմեղն թէ` մէկ շուն Հոռմցի մի թուրքին ուժովն եկն, զիմ աթոռն յափշտակեց, Շահն այլ մարդ ուղարկելով, ուր որ է կու զանուն կու տանին ի Ջուղայ: Ոմանք ասացին թէ` նոյն ժանին ի Ջուղայ լինելով նորընծայ կաթողիկոսին, կու ըմբռնէ Շահն, անասելի դժնդակ տանջանօք կու չարչարէ, յետոյ հետ շան մի ի զարար քրձին կու դնէ մու կախէ: Նա' ջուղայեցի խոճաներն զանձներ ի մահ կու դնեն, կու հասկցնեն Շահին զորպէս բերելն եւ բազում աղաչանօք եւ մեծաւ տաժանմամբ հազիւ իջուցանել կուտան ի կախաղանէն եւ վեց հազար ղուրուշ տուժինք կուտան եւ կու զերծուցանեն ի ձեռանէ Շահին: Եւ եկեալ փախստական նստելով ի Յամիթ եւ նուիրակ էր ուղարկել սուրբ մեռոնաւն, որ ընդ իւր օրհնելոյն էին օրհներ ի Սուրբ Էջմիածինն: Երեք ամիս այլ չետ թոյլ նստելով ի յաթոռն: