Ժամանակագրութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Եւ անդ վկայութիւնք բազումք գոն ի սուրբ գրոց աստուածաշունչ արանց խօսեցեալ Սուրբ Հոգովն Աստուծոյ, որպէս ասէ իմաստնացեալն յԱստուծոյ Սողոմոն թէ` Որպէս սահանք ջրոյ նոյնպէս սիրտ թագաւորին ի ձեռին Աստուծոյ, ընդ որ կոյս կամի հոսեցուցանել` դարձուցանէ զնա, եւ մարգարէն Դաւիթ ասէ վասն սրտից թագաւորաց թէ` Իբրեւ զբաժակ է ի ձեռին Տեառն գինի լի անապակ, եւ վասն Նաբուգոդոնոսորայ ասէ Աստուածութիւնն թէ` Նաբուգոդոնոսոր ծառայն իմ բաժակ բարկութեան է ի ձեռին իմում եւ ում կամիմ` արբուցանեմ զնա. եւ ի տեսլեան Յովհաննէս Աստուածաբան Աւետարանիչն եթէ` Տեսի զկին մի որ հեծեալ էր ի պարանոց եօթնագլուխ վիշապին, եւ կինն այն ունէր բաժակ ոսկի ի ձեռին իւրում, որ արբուցանէր համայն ազանց, երբեմն զդառնութիւն եւ երբեմն` զքաղցրութիւն, որ զսիրտ այս իսմայելացւոց թագաւորացս նշանակէր, որպէս ասէ մեկնիչն: Եւ առաքեալն Պօղոս գրէ յընդհանրական թղթին թէ` Ամենայն անձն որ ընդ իշխանութեամբ է` ի հնազանդութիւնսն կացցէ, եւ դարձեալ թէ` Ոչ ուստեք է իշխանութիւն` եթէ ոչ յԱստուծոյ եւ որ կարգեալ են` յԱստուծոյ են կարգեալ, եւ դարձեալ ասէ նոյն առաքեալն պատուիրելով թէ` Պարտ է ամենայն աշխարհի աղօթս առնել եւ մանաւանդ վասն թագաւորաց, զի խաղաղութեամբ վարեսցեն զկեանս մեր:

Եւ այսպէս զարթոյց ամենակարողն Աստուած զսիրտ թագաւորիս մերոյ` զՍուլթան Մուրատիս ի թմբրութենէ խոր քնոյ մեղաց եւ թոթափեաց զգինի յիմարութեանն, եւ դարձոյց զսիրտ նորա ի դառնութենէ ի քաղցրութիւն, ի խստութենէ ի կակղութիւն, որպէս Մովսէսի ասէր Աստուածութիւնն թէ` Ես խստացուցի զսիրտ Փարաւոնի, զի կամիմ փառաւորել ի Փարաւոն. եւ որպէս առ Մակաբայեցովքն զսիրտ Անտիոքոսի դարձոյց, որ զերծան ի փղակոխ չարամահ սատակմանէն:

Դարձեալ դարձայց ի նոյն ոճ կարգի թէ` ո՞րպէս եղեւ կորուստ մեծամեծ իշխանացն, զոր ի վերոյ գրեցաք, որ ի ղուլիցն եղեւ կորուստ նոցա առանց կամաց թագաւորին: Եւ յորժամ Աստուծով զօրացաւ թագաւորն եւ զբազումս ի թշնամեաց իւրոց եւ ի վնասակարաց աշխարհին կորոյս, նախ` զբազումս ի գլխաւոր իսպահեցն եւ ի զօրպապաշեցն, զոր յանուանէ գրել անտեղի է եւ տաղտկութիւն է լսողացն: Ոչ թէ միայն ինքն որ զմերձն եւ զձեռնհասն եսպան, այլ հրովարտակս առաքեաց մեծամեծ պարգեւօք ընդ ամենայն տեղիս տէրութեան իւրոյ` մեծամեծ իշխանաց եւ նախարարաց իւրոց թէ` ուր եւ գտանիցեն զէշխիայս եւ զթշնամիս թագաւորին, զաւերիչս եւ զվնասակարս աշխարհաց` չարաչար մահուամբ սատակեսցեն եւ բարձցեն ի միջոյ: Եւ արարին վաղվաղակի իշխանքն անյապաղ զամենայն հրամայեալսն ի թագաւորէն եւ զբազումս կոտորեցին եւ եղեւ խոր խաղաղութիւն առժամս, որպէս յաւուրսն Մօրկայ: