Ժամանակագրութիւն

Եւ Յովհաննէս Պլուզ վարդապետն Երզնկացի, որ անդէն է սնեալ եւ վարժեալ ի մանկութենէ հետէ հանդէպ անապատի բերդին` յառապարին, որ Գօտի Սուրբ Մինասի կոչի ի տխմարաց, որ եւ նա մեծահռչակ միաբանակեաց վանք եղեր եւ դասատուն վարդապետաց ի ժամանակին: Որպէս Յովհաննէս Պլուզս այս գրեալ է յիւր մեկնութիւն արարեալ պարզ համառօտ քերականի նախադրութեան, պատմելով թէ` յԵրուսաղէմ գնացաք յերկրպագութիւն սուրբ անօրինականացն Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ, եւ յետ դարձին գնալով ի Կիլիկէ` ի տեսութիւն Տէր Յակոբ կաթողիկոսին, եւ նա մեծաւ պատուով յոյժ մեծարանս էր արարեալ նմա եւ պահել էր առ ինքն ժամանակ մի եւ դաս ասել ետուր աշակերտացն նորին, որ եւ կաթողիկոսն վարդապետ էր, եւ յետոյ հարկ եդիր Յովհաննէսին աղաչելով զնա, զի համառօտեալ պարզ մեկնութիւն արասցէ քերականին` հաւաքելով յամենայն մեկնչաց, որ եւ յանձին կալաւ զի կատարեսցէ զհրամանն աստուածատուր շնորհօքն զոր ունէր: Եւ ոչ գտի, ասէ, հանգիստ ուրեք, մինչեւ եկի ի սննդեան տեղիս` ի Սուրբ Մինաս անապատին, որ անդորր էր եւ ապահով յամենայն նեղչաց, եւ ապա ձեռնարկեցի օժանդակութեամբ Սուրբ Հոգոյն: Որ եւ արարեալ քաղցրահամ, պարզ եւ համառօտ մեկնութիւնս` հաւաքելով յամենայն մեկնչաց եւ գրելով հանդէպ ի վերոյ զիւրաքանչիւր անունս մեկնողացն եւ զիւր յինքենէ մեկնութիւնսն առընթեր նոցա: Եւ այլ համառօտ խրատական կանոնս արարեալ է պարզ եւ յստակ գեղջուկ բառիւ` յաղագս գեղջկաց, սկսեալ ի հաւատոյ դաւանութենէն եւ մկրտութենէն` զամենայն սահմանական օրինացն գրելով, մանաւանդ զազգակցութեան, զխնամութեան, զկնքաւորութեան, զորդեգրութեան եւ զբանի եւ զկամաց` մեկնելով պարզ եւ յստակ եւ աւանդելով ամենայն հայաստանեաց, որպէս զպատուական քարինս: Եւ աղաչելով զեպիսկոպոսունս վիճակաց` զի գաղափարելով փոխարկեսցեն եւ առաքեսցեն յամենայն վիճակս իւրեանց, զի ամենեքեան գիտասցեն զսահմանադրութիւն օրինացն, զոր անգիտաբար ունելով բազում թիւրութիւնս գործի: Գրողացն եւ փոխարկողացն շատ վարձս եւ պարգեւս խոստացեր է յԱստուծոյ տալովն, եւ անփոյթ առողացն եւ արհամարհողացն` պատիժս յԱստուծոյ: Եւ ոտանաւոր տաղս ասացեալ է յաղագս երկնից եւ աստեղաց եւ խրատական բանս ոգունս ոգեշահս եւ անուշահամս եւ զ«Լերինքե շարականն: Զայս ամենայն ի Սուրբ Մինաս անապատին է գրեալ վասն ապահովութեան տեղոյն, որպէս մեծ Շնորհալի Ներսէսն Կլային հռովմական գրեալ է զամենայն երգն շարականաց եւ զձայնաւորաց եւ զհրաշալի պատուական երգն` զ«Յիսուս Որդիե անուանեալն, որ հանգոյն է երգոյն Սողոմովնի, այն` որ Երգոց Երգ անուանի եւ զ«Յիշեսցուքեն եւ զ«Զարթիքեն` վասն պահողաց զբերդն եւ այլ բազում բանս աղօթականս եւ մեկնութիւնս: Զայս ամենայն վասն անքոյթ եւ խաղաղ տեղոյն է արարեալ, որպէս ասացեալ է թէ` Պարտ է սրբոյն սուրբ բնակարան, եւ մաքրելոյն մաքուր կայան, ապա' լինել աստուածաբան, եւ անճառիցն վիպասան: Որոց յիշատակն օրհնութեամբ եղիցի եւ աղօթիւք նոցա Քրիստոս Աստուածն մեր հաւատացելոցն եւ մեզ ողորմեսցի, ամէն: