Ժամանակագրութիւն

Եւ անդ եղեւ գիւտն Մարկոսի եղբօր մերոյ եւ հօրեղբօրորդւոյն մեր` Գրիգոր երիցոյն եւ Յամուճայ Գրիգորին եւ այլ ազգայնոցն: Եւ ամենայն գեղացիքն մեր անդ ի միատեղ ի յեկեղեցոյն մերձն լինելով եւ եկին ի տեսութիւն եւ ետուն ծանօթութիւնս, որ ի վաղ ժամանակաց հետէ ոչ էաք տեսեալ զմիմեանս եւ բերկրեցաք յոյժ ի տեսութենէ միմեանց:

Եւ յետ քանի աւուրց փոքրիկ քոյր մի այլ գոյր մեզ Զարդար անուն, նա այլ երեկ ի ծանօթութիւն եւ ի տեսութիւն իր տղաքներովն, որ ի փոքու հետէ չէաք տեսեալ, եւ այլ բազումք սիրելի եւ բարեկամ մարդիկ յԵրզնկոյն եւ ի Բաբերդոյ իբրեւ լուան, ուրախութեամբ եկին ի տեսութիւն:

Ամենեքեան, զոր ասացաք եւ գրեցաք, թեպէտ եւ տարագիր լինելով սոցա ի հայրենեացն` ի լայն եւ ընդարձակ վայրացն եւ յարկացն եւ եկեալ նժդեհութեամբ ի նեղ տեղի եւ ի նեղ յարկաց բնակելով, սակայն ամբողջ զերծեալք ամենայն ընտանեօք իւրեանց ի սովոյ սաստկութենէ, ի գազանակերութենէ եւ ի մարդակերպ ջալալոց գազանաց ժանեացն զերծելոյն, ի միասին լինելով` խնամօք ողորմութեան Աստուծոյ յանդորրութիւն գտեալք:

Այլ մեր Մարկոսին, որ այժմ մահդասի եւ սպասաւոր Սուրբ Յերուսաղէմայ` ի վաղ ժամանակաց հետէ ի ծառայութիւն կայ, արդ այսպէս եղեւ, որ յետ սոցա տեսական ծանօթութեանցն, դեռ ի Սուրբ Նիկողոս եկեղեցին լինելով մեր` փոքրիկ հովանոցի մի ներքոյ, եկն ոմն մարդ, ասացին թէ` քեզ եղբայր կայ, ահա' առ դուրսն կայ եւ կամի զքեզ տեսանել: Ի վարանի եղէ թէ` մեզ ոչ գոյ յարենէ եղբայր, եւ զնա մոռացունս եղեալ էի, զի մանուկ տիսն էի գիտել եւ այլ ոչ եւս: Կարծելով դարձեալ յայլ ազգականաց կամ ծանօթից իցէ եւ ասելով մեր թէ` կոչեցէ'ք ի ներքս, զի տեսանեմք զնա թէ ո՞վ իցէ: Եւ յորժամ թոյլ ետուն որ եկ ի ներս եւ երբ երեկ սպիտակ գլխով, վայր մի այլ ինչ թուեցաւ մեզ եւ դարձեալ հայեցայ եւ դիտեցի, առ ժամայն ծանեայ յերեսացն եւ յաչերացն: Եւ հարցայ. հա՞յ ես թէ տաճիկ: Ասաց թէ` հայ եմ եւ քրիստոնեայ: Ասացի թէ` որո՞վ նշան հաւատամ քեզ: Եւ եհան ի ծոցոյ իւրմէ զվարձն սուրբ հաւատոց, զխարաճին թասքիրանին զամէն տարոցն ուրիշ ուրիշ ցոյց ետուր, եւ ապա հաւատացաք: Ասացի թէ` այդ ի՞նչ կերպ է որ զգեցեալ ես: Լալով ասաց թէ` ի յամենայն վտանգէ` թէ' ի սովոյ, թէ' ի ջալալոց, թէ' ի գազանակերութենէ ազատեցաք Աստուծոյ ողորմութեամբն, եկաք աստ, մէկ մի զմեզ տուն չէառ` ոչ ազգաց եւ ոչ օտարաց ոք եւ ոչ ի քրիստոնէից: Անտէրունչ մնալով, անճարակութենէ յարեցայ առ տաճիկսն եւ նոցա կամ ի սպասաւորութիւն: Եւ ասացի թէ` կարո՞ղ ես հրաժարել ի նոցանէն. եւ ասաց` թէ կու կամիս, նա' այսօր կու մերկանամ եւ կու ելանեմ. ես վարձկան չեմ կամ ծառայ, բայց ուրիշ հանդերձ չունիմ որ փոխեմ: Վաղվաղակի հանի յանձնէս զներկեալ չուխայ մի եւ մորթէ գտակ մի կաֆացի, եւ առեալ զհանդերձն տաճկին եւ տարեալ ետուր ի տեարսն եւ եկն առ մեզ: