Ժամանակագրութիւն

Եւ մնաց Յովհաննէս կաթողիկոսն միայն ի յաթոռն ի Սիս եւ հալապցիքն այլ յոչ կամաւ եղեն հնազանդք եւ եղեն մի հօտ եւ մի հովիւ: Եւ բազում ժամանակս եկաց կաթողիկոս եւ բազում ուղղութիւնս արար եւ ի դասէ եւ ի քարոզ ասելոյ ոչ դադարէր եւ բազում աշակերտս եհան, այլ մինն ի նոցանէ եղեւ լաւ եւ ընտիր` Սեբաստացի Ներսէսն եւ ոչ այլ ոք, եւ վաղճանեցաւ ի թվին ՌՀԲ (1623): Եւ այսպէս եղեւ վաղճան նորա, որ գնացել էր ի յԱտանան եւ ելեալ անտի գնալով դէպ ի յաթոռն ի Սիս ի վանս իւր, եւ ի գնալ ի ճանապարհին ցաւ մահու դիպեալ իջուցին ի ճանապարհին ի խուղ մի եւ անդէն աւանդեալ զհոգին: Եւ աշակերտացն բարձեալ զմարմինն ջորոջն եւ տարեալ ի Սիս եւ ի գնալն ի ճանապարհին, մէկ քանի ձիաւոր զօրական ի դիմացէ կուգան, նա' հուր կու բորբոքի եղեր ի վերայ դիի մարմնոյն, եւ յորժամ մերձ եկին զօրականքն, սկսան ասել թէ` վասն է՞ր ծածկեցիք զհուրն ի մէնջ, տո'ւք մեզ ի հրոյն յայնմիկ, որ ծուխ վերըմբեմք: Եւ մեք ոչ ունէաք հուր եւ ոչ տեսաք, զինչ ասելն ոչ գիտէաք, այլ յուրաստ եղաք. եւ եթող եւ գնաց եւ ի գնալն երբեմն յետս նայէր, նա' կրկին կու բորբոքի եղեր հուրն եւ գնացեր էր յԱտանա, համբաւեր էր ձիաւոր զինուորն այն, մինչ փաշային այլ էին ասեր: Այսպէս պատմեաց մեզ մէկ աբեղայ մի Կիրակոս անուն թէ` ես ընդ նմա էի ի ճանապարհին, որ ի կենդանութեանն եւ ի յառողջութեանն աշակերտեալ նմա, սպասաւոր էի նորա ընդ այլ աշակերտացն, եւ ի թաղումն այլ նշան եղեւ, որ վաղուց հետէ անձրեւ չէր եկել եւ երկիր յոյժ երաշտացեալ ծարաւի էր, նա' ընդ թաղմանն երկինքն սուգ էառ եւ մթացաւ եւ ահեղագոչ սաստիկ որոտմունք եւ փայլատակմունք եղեն զերիս տիւ եւ զերիս գիշեր եւ սաստիկ անձրեւ տեղեաց յերկիր, որ ծովացաւ աշխարհն, զոր տեսեալ եւ լուեալ անհաւատիցն եւ հաւատացելոցն փառս ետուն Աստուծոյ: Եւ յոյժ խոնարհ էր եւ հեզահոգի եւ ընկերասէր եւ օտարասէր եւ աղքատասէր, այցելու եւ խնամատար էր որբոց եւ այրեաց, նման էր ողորմածութեաբն Յովհաննէս Աղէքսանդրացոյն, որպէս հարսն ետես զարդարեալ զողորմութիւնն որ յերկինս տանէին, որ ի մեռանելոյն յետոյ` այլ նստողք չէին առնէր իւրեան նման, որպէս սովորեցուցեր էր զկարօտեալք եւ զնեղեալք տեղոյն, որ ոչ որբն լայր եւ ոչ այրին ոգոց հանէր, որպէս Այծեմնիկն ի Յոպպէ յաւուրս Պետրոսի առաքելոյն, որ աղքատաց աղաչանացն եւ լալագին պաղատանացն յարոյց զնա Պետրոս, նմանապէս եւ սորա գերեզմանն ի վայր լային աղքատք եւ որբք եւ այրիք եւ ամենայն կարօտեալք եւ նեղեալք եւ ողբային ասելով. արի', ե'լ եւ տե'ս զանայցելուքս եւ զանտերուչք, զի դառն որբ մնացաք ի քաղցր եւ գթած հօրէդ: Որ եւ ողորմածն Աստուած, որպէս երանէ իւր անսուտ բերանովն ասելով թէ` Երանի ողորմածաց զի նոքա ողորմութիւն գտցեն, զի ողորմութիւնն անարժանիցն է եւ ոչ արժանաւորացն, ողորմի նմա Տերն մեր Յիսուս Քրիստոս հողոյ նորա եւ ի միւսանգամ գալստեան որպէս զԱյծեմնիկն յարուսցէ աղաչանօք աղքատացն, որպէս զարեգակն պայծառափայլ ծագեսցի, ընդ սուրբ հովուաց եւ հովուապետացն դասեսցէ եւ պսակեսցէ. ամէն:

Այլ եւ անուանի եւ երեւելի աշակերտ մÿայլ գոյր այս Յովհաննէս կաթողիկոսիս, առաջին անդրանիկ աշակերտ սա լինելով, այրի երէց գոլով ի Սեբաստոյ քաղաքէն եւ էր երաժիշտ եւ կատարեալ ժամասաց, շատ յերկար ժամանակ առաջնորդ եկաց ի վանս Հրեշտակապետին եւ յետ ժամանակի երեկ յԸստամբօլ վասն վանաց կարեացն եւ պիտոյիցն, եւ յետ դարձաւ որ գնայր ի վանսն, գնացեալ եղեւ ի Քոթիա քաղաքն եւ անդ վաղճան մահուան եհաս ի թվին ՌՀԱ (1622),