ԵՐԿՈՒ
ԽՕՍՔ
Այս
գործին
ձեռնարկած
ենք
երկար
վարանումներէ
եւ
պրպտումներէ
ետք։
Ի՜նչ
խօսք,
որ
օրաթերթի
մը
պահանջը՝
անժխտելի
է
Ֆրանսայի
եւ
հարեւան
երկիրներու
հայ
գաղութներուն
համար։
Մօտաւորապէս
յիսուն
հազար
հայրենակիցներ
կը
համրուին
մեր
յիշած
սահմաններուն
մէջ։
Իւրաքանչիւր
հայկական
համախմբում
ունի
իր
թերթը
երբեմն
մէկէ
աւելին։
Ամերիկա,
Եգիպտոս,
Սուրիա,
Պուլկարիա,
Յունաստան
շատոնց
գոհացում
տուած
են
այս
անհրաժեշտութեան։
Բաց
կը
մնար
միայն
Ֆրանսան,
Կեդր.
Եւրոպայի
հատուածներով։
Ամէնէն
նոր
գաղութն
է
այս
շրջանը,
բայց
կեանքը
կը
ձեւաւորուի
հետզհետէ,
իսկ
այդ
ձեւաւորման
հիմնական
ազդակներէն
մէկը
պիտի
ըլլայ
մամուլը։
Մենք
տաշեղներ
ենք
այն
զարհուրելի
յորձանքին
մէջ,
որ
եւրոպական
քաղաքակրթութիւն
կը
կոչուի,
որուն
ալիքները
կը
քշեն
կը
տանին,
կը
տարրալուծեն
ամէն
բան։
Երէկ՝
ֆիզիքական
գոյութեան
պայքարը
ունէինք,
ուրի՜շ
երկրի
մը
մէջ.
այսօր
նոյնքան
ծանր
է
մղձաւանջը,
այս
ակնախտիղ
եւ
լպրծուն
պողոտաներուն
վրայ,
որոնք
բանուկ
ճամբաներ
են
օտարացման
եւ
այլասերման
համար։
Մեր
ուժերը
թոյլ
չեն
տար,
առ
այժմ,
ստանձնելու
օրաթերթի
մը
հրատարակութեան
ծանր
բեռը։
Բայց
մեր
պարտքը
պիտի
ըլլայ,
նոյնիսկ
այս
համեստ
սահմանին
մէջ,
լրացնել
այն
բոլոր
անհրաժեշտութիւնները
որ
կան
մեր
առջեւ։
Ամէն
բանէ
առաջ,
մեր
գործը
պիտի
ըլլայ
պաշտպանել
այն
բոլոր
սրբութիւնները,
որոնք
շունչ
կուտան
ժողովուրդներու
եւ
վառ
կը
պահեն
անոր
հաւատքը՝
լաւագոյն
օրերու
համար։
Գաղութները
հանգրուաններ
են,
ուր
նետուած
ենք
ակամայ,
դէպքերու
բռնադատման
տակ,
մինչեւ
որ
կարենանք
հասնիլ
մեր
հայրենիքը։
Մեր
ձեռքն
է
նուազագոյն
չափին
վերածել
այս
անխուսափելի
չարիքը,
կազդուրուելով
ֆիզիքապէս
եւ
նիւթապէս,
եւ
ներշնչուելով
սեփական
հայրենիքի
գաղափարէն։
Այս
հիւրընկալ
այլ
համայնակուլ
ափերուն
վրայ,
մեր
հայրենակիցները
պիտի
ջանան
զարգացնել
իրենց
ազգային
գիտակցութիւնը,
պահել
լեզուն,
որ
միակ
թանկագին
աւանդն
է,
ուժ
տալ
մայրենի
դաստիարակութեան,
գրականութեան
եւ
արուեստին,
մոռնալ
շատ
մը
ասիական
ունակութիւններ
եւ
նորոգուիլ
անոր
կեանքի
բարիքներով։
Ամէն
գաղթ,
իր
շատ
մը
չարիքներու
հետ,
ունի
բարիքներ
ալ,
կը
բաւէ,
որ
արթուն
ըլլանք,
չտարուինք
խաբուսիկ
երեւոյթներէ,
եւ
ամուր
պահենք
մեր
ազգային
անհատականութիւնը։
«Յառաջ»ը
պատկերը
պիտի
ըլլայ
իր
շրջանի
կեանքին,
բայց
միաժամանակ
կանոնաւոր
արձագանգը՝
այն
բոլոր
անցուդարձերուն,
որ
տեղի
կ’ունենան
այս
շրջանէն
դուրս,
Հայաստանի
մէջ
եւ
գաղութէ
գաղութ։
Բոլորովին
տեղական
թերթի
մը
հանգամանքը
չի
գոհացներ
մեզ։
Ճիշդ
այդ
նկատումով
ալ,
լայն
տեղ
պիտի
տանք
այն
երկիրներուն,
որ
կապ
ունին
հայկական
կեանքին
հետ,
առանձնապէս
Թուրքիոյ
եւ
Խորհրդային
Միութեան,
առօրեայ
լուրերու
կարգին
վերլուծելով
նաեւ
երեւոյթները։
Իսկ
միջազգային
քաղաքական,
ընկերային
տեսակէտով,
ընթերցողները
պիտի
ունենան
այն
բոլոր
տեղեկութիւնները,
որ
անհրաժեշտ
են
ընդհանուր
զարգացման
համար։
Այո՛,
մեր
հայրենակիցները
պիտի
գիտնան
թէ
«ի՛նչ
կ’անցնի
կը
դառնայ»
աշխարհի
մէջ.
բայց
ոչ
այն
ուղղութեամբ,
որ
սրճարանի
դիւանագէտներու
սերունդ
մը
հասցուց
Պոլսոյ
մէջ,
խառնիխուռն
եւ
երկարապատում
թարգմանութիւններով։
Ֆրանսայի
մէջ,
եւ
ինչպէս
այլուր,
ստուար
մեծամասնութեամբ
աշխատաւորներ
եւ
արհեստաւորներ
են
մեր
հայրենակիցները,
ցրուած
երկրին
տարածութեան
վրայ.
անոնք
լայն
տեղ
պիտի
ունենան
«Յառաջ»ի
մէջ,
իրենց
տրտունջներուն
եւ
բաղձանքներուն,
իրենց
ոգեւորութեան
եւ
տագնապներուն
համար։
Արդէն
իսկ
ձեռնարկած
ենք
անոնց
ազգագրական
քարտէսը
երեւան
հանելու։
Բայց
աւելի
լաւ
է
թողուլ,
որ
գործը
ինք
խօսի։
2
Օգոստոս
1925
