IX
ՀԱՏՈՐ.
ԿԱՑՈՒԹԵԱՆ
ՕՐԷՆՔՆԵՐ
(Зак.
о
сост.
)
91)
Դ
ԳԼՈՒԽ.
ՀԱՅ-ԼՈՒՍԱՒՈՐՉԱԿԱՆ
ՀՈԳԵՒՈՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ
ՄԱՍԻՆ
Ա
բաժին.
հոգեւորականութեան
բաժանմունքի
եւ
այդ
կոչման
ապացոյց
ունենալու
մասին
467.
Հայ-լուսաւորչական
հոգեւորականութիւնը
բաժանւում
է
երկու
մասի,
կուսակրօն
եւ
աշխարհիկ:
468.
Կուսակրօն
հոգեւորականութեան
պատկանում
են.
1)
հոգեւոր
իշխանաւորներ՝
Էջմիածնի
Պատրիարքը
կամ
հայոց
ծայրագոյն
կաթուղիկոսը,
արքեպիսկոպոսներ,
եպիսկոպոսներ,
վարդապետներ
եւ
վանահայրեր,
2)
մնացած
կուսակրօն
միաբանութիւնը:
469.
Աշխարհիկ
հոգեւորականութեան
պատկանում
են.
1)
աւագերէցները,
երէցները,
աւագ
սարկաւագները,
սարկաւագները
եւ
կիսասարկաւագները,
2)
դպիրներ
կամ
սպասաւորող
պաշտօնեաներ:
470.
Հոգեւոր
կոչման
ապացոյցներն
են.
1)
վկայականը,
որը
տրւում
է
Էջմիածնի
հայոց
Սինոդի
կողմից,
2)
այն
ցուցակները,
որոնք
պահում
են
Սինոդը
եւ
տեղական
կոնսիստորիաները`
նշանակելով
մէջը
այն
բոլոր
հայոց
հոգեւորականութեան
սրբազնագործ
եւ
սպասաւորող՝
թէ
կուսակրօն,
թէ
աշխարհիկ
անդամները,
որոնք
գտնւում
են
Ռուսաստանում:
Բ
բաժին.
կուսակրօն
հոգեւորականութեան
մասին
471.
Ոչ
ոք
չի
կարող
կուսակրօն
(վանական)
դառնալ
առանց
Էջմիածնի
Սինոդի
թոյլտւութեան`
թեմական
իշխանութեան
առաջարկութեամբ:
Վանական
դառնալուց
առաջ
ցանկացողը
ենթարկւում
է
ունկնդրողական
փորձին,
որը
կատարւում
է
Հայոց
եկեղեցու
դրած
կանոնադրութիւնների
հիման
վրայ:
472.
Կուսակրօն
դառնալ
ցանկացողը
պիտի
լինի
առնուազը
30
տարեկան:
Բացառութիւն
կարող
է
լինել
ոչ
այլապէս,
եթէ
ոչ
առանձնակի,
յարգելի
պատճառներով՝
Հայոց
եկեղեցու
կանոնների
հիման
վրայ:
Բայց
չի
արգելւում
վանք
մտնել
ունկնդրողական
փորձի
համար
եւ
30
տարի
չունեցողներին:
473.
Կուսակրօն
դառնալու
եւ
մինչեւ
իսկ
ունկնդիր
լինելու
համար
պահանջւում
է
նախօրէն
այն
անձանց
եւ
տեղերի
(ատեան)
համաձայնութիւնը,
որոնցից
կախուած
են
ընծայացուները:
Հարկատու
դասակարգին
պատկանող
անձինք
կուսակրօն
են
դառնում
ոչ
այլապէս,
եթէ
ոչ
նահանգապետի
թոյլտւութեամբ:
474.
Ամուսնացած
անձանց
թոյլ
է
տրւում
կուսակրօն
դառնալ
միայն
այն
դէպքում,
երբ
նրանք
մանկահաս
երախայք
չունին
եւ
երկու
ամուսինը
ցանկանում
են
վանականութիւն
ընդունել:
475.
Վանական
դարձողները
հրաժարւում
են
իրանց
անշարժ
կալուածքներից,
իսկ
կոչումն
ստանալուց
յետոյ
չեն
կարող
ձեռք
բերել
ոչ
նոր
անշարժ
սեպհականութիւն.
բայց
չի
արգելւում
նրանց
գնել
անշարժ
կայքեր
այն
եկեղեցիների
եւ
վանքերի
օգտին,
որոնց
նրանք
պատկանում
են:
Եթէ
այս
տեսակ
կալուածք
կընկնի
իբրեւ
ժառանգութիւն
կուսակրօններին,
այն
ժամանակ
նրանք
պարտաւոր
են
կամ
ուրիշին
տալ,
կամ
վաճառել
վեց
ամսուայ
ընթացքում:
Կուսակրօնի
շարժական
կայքի
հետ,
եթէ
նա
կմեռնի
առանց
կտակի
եւ
ժառանգներ
չի
ունենալ,
պէտք
է
վարուել
այլադաւան
հոգեւոր
գործերի
օրէնքներում
որոշած
կանոնների
(Պօլօժէնիա)
համաձայն:
476.
Կուսակրօնները
ազատ
են
ամէն
տեսակ
հարկերի
եւ
կոռ
ու
բեկառի
վճարումից:
477.
Կուսակրօնները
զերծ
են
մարմնական
պատժից:
478.
Կուսակրօններին
արգելւում
է
որեւէ
ապրանքներով
առեւտուր
անել,
բացի
իրանց
սեպհական
ձեռագործի
վաճառումից,
եւ
այն
էլ
ոչ
այլապէս,
բայց
եթէ
իրանց
իշխանութեան
թոյլտւութեամբ:
479.
Ռուսաստանում
հայոց
կուսակրօն
հոգեւորականութեան
հոգեւոր
գործերը
ենթարկւում
են
իրանց
հոգեւոր
իշխանութեան
քննութեան
եւ
վճռահատութեան.
վիճելի
եւ
ուրիշ
քաղաքացիական
գործերի
համար`
թէ
հայ
հոգեւորականների
մէջ
ծագած,
թէ
հայոց
հոգեւորական
դասին
չպատկանող
անձանց
ու
սրանց
մէջ
առաջացած
եւ
նոյնպէս
քրէական
եւ
ուրիշ
մնացած
գործերի
համար
նրանք
ենթարկւում
են
մարմնաւոր
դատարանին`
ընդհանուր
հիմունքների
հիման
վրայ:
480.
Այն
կուսակրօնները,
որոնց
Հայոց
եկեղեցու
կանոնադրութիւնների
հիման
վրայ
թոյլ
է
տրւում
թողնել
այդ
կոչումը,
քաղաքացիական
կացութեան
մէջ
մտնելիս,
նրանք
օգտւում
են
միմիայն
ըստ
ցեղի
եւ
ըստ
ծագման
նրանց
յատկացրած
իրաւունքներով,
առանց
վերադարձնելու
նրանց
այն
արտօնութիւնները,
աստիճանները
եւ
առաւելութիւնները,
որոնք
ծառայութեամբ
կարող
էին
ձեռք
բերել
նրանք
մինչեւ
կուսակրօն
դառնալը,
նոյնպէս
եւ
այն
կալուածքները,
որոնք
ստացել
են
կամ
ժառանգութեամբ,
կամ
ձեռք
են
բերուած
վանականութիւն
մտնելուց
առաջ:
Վանականութիւնը
թողնելու
թոյլտւութիւնը
տալիս
է
Էջմիածնի
հայոց
Սինոդը:
