Հայոց եկեղեցական իրաւունքը. Ա Գիրք

72) ՇՆՈՐՀԱԼՈՒ ԿԱՆՈՆՆԵՐԻ ԳՐԱԲԱՌ ԲՆԱԳԻՐԸ

 

ա) Առ կրօնաւորս խարազնազգեացս՝ որ ի վանորայս

 

1.  Եւ արդ՝ առաջին ընդ գերաշխարհիկսդ վարուք եւ քաղաքավարութեամբ խօսեսցուք. առ կրօնաւորսդ՝ որք ի վանորայս եւ ի մենաստանս բնակիք: Որք սիւնք էք աշխարհի եւ պարիսպ ընդդէմ թշնամւոյն՝ աղօթիւք ձեր եւ բարի վարուք, հրեշտակք ի մարմնի, եւ աստեղք լուսատուք յերկրի, յորոց ի բարի եւ ի լուսաւոր վարուց փառաւորի միշտ Հայր ձեր՝ որ ի յերկինս է:

 

Եւ արդ՝ մի ոք ի ձէնջ զվատթարս խօսելով լեզուաւ, կամ իրս ինչ անպատշաճ գործելով անձամբ առաջի արտաքնոցն՝ պատճառ լինիցի բանալոյ զանդուռն բերան նոցա ի հայհոյութիւն սուրբ հաւատոյս եւ կարգիս. որովք կրկին դատաստանս տալոց են այնպիսիքն առաջի Աստուծոյ առաջին՝ ընդ մեղացն՝ զոր խօսին կամ գործեն. երկրորդ եւ մեծ՝ ընդ գայթակղութեան լինելոյն պատճառ:

 

Մի ոք զընկերակից կրօնաւորաց թողլով զկենակցութիւն՝ առանձինն բնակիցէ, ոչ յաղագս ճգնողական վարուց՝ որպէս միայնակեացք, այլ վասն ագահութեան ախտի, զի զանձին իւրոյ աշխատութիւնն ոչ հասարակաց եկեղեցւոյն, այլ իւրայնոյ ամբարիցէ. յորմէ վնասք բազում, հոգւոց, եւ ի միաբանութենէն՝ օգտութիւնք յոլովագոյնք, որպէս աստուածախօս վարդապետացն ցուցանին բանք:

 

Են ոմանք դարձեալ աշխարհասէր եւ ի մեղկ կրօնաւորաց, զի ոչ միայն սրտիւք ըստ հնոյն Իսրայէլի դառնան յեգիպտական գործս խաւարինս, այլ եւ անձամբ իսկ ընդ աշխարհականս բնակին ի գիւղս եւ քաղաքս, եւ ի բանից բերանոյ գարշութիւնս եւ ի գործս վատթարութեան, եւ յորովայնամոլութիւնս անպատկառս, եւ յարբեցութիւնս անառակս, եւ յամենայն անկարգութեանց բերմունս՝ առաւելուն քան զնոսա:

 

Արդ՝ հրամանաւն Աստուծոյ եւ մեր, այս եղիցի կանոնական օրէնք ի վերայ այնպիսեացն, փոխել այսուհետեւ զբնակութիւնս իւրեանց ի վանս, եւ զվարս իւրեանց ըստ ձեւոյն եւ ըստ կարգին՝ յապաշխարութիւն եւ ի պարկեշտութիւն՝ մինչեւ ի վախճան: Իսկ եթէ ոք ի նոցանէ ոչ լուիցէ աստուածային օրինացս՝ զոր գրեցաք, եւ ոչ ելցէ յաշխարհէ, այլ կացցէ յամառեալ մինչեւ ի մահ իւր՝ ի նոյն, անպարտ եմք մեք ի խղճէ կորստեան նորա, ինքն եղիցի արեան իւրոյ պարտական առաջի Աստուծոյ:

 

Այլ՝ քահանայից պատուէր տամք, զի թէ մինչ յաշխարհի իցէ այնպիսին, եւ վախճան մարմնոյ ընդ հոգւոյն մեռելութեան հասանէ նմա, ոչ հաղորդութեան եւ ոչ օրինաւոր թաղման արժանի առնել զնա, մանաւանդ զայնոսիկ՝ որ միշտ յանզղջութեան լինիցին մինչեւ ի մահ: Իսկ եթէ ոք յայնպիսեացն մերձ եղեալ ի մահ զղջասցի եւ հայցէ արտասուօք զհաղորդութիւն եւ զթաղումն, եւ խոստովանութեան նորա գիտողք վկայեսցեն, եթէ հաստատեալ էր ի միտս ելանել յաշխարհէ, եթէ օրհաս մահուն ո՛չ էր կանխեալ, այնպիսւոյն վասն ողորմութեանն Աստուծոյ տացի թօշակն վերջին, եւ օրինաւոր թաղումն՝ ոչ որպէս քահանայի, կամ կրօնաւորի, այլ իբրեւ զմիոյ աշխարհականաց:

 

Բայց մի ոք անընտրողաբար զամենայն՝ որ յաշխարհի մեռանիցին կրօնաւորք, հաւասար համարեսցի, զի են բազումք՝ որ հիւրութեամբ եկեալք յաշխարհ, պատահէ նոցա վախճան, եւ այլք՝ որ ծեր եւ տկար գոլով մարմնով, եւ վասն ոչ գտանելոյ խնամս ի վանորայս՝ բնակին յաշխարհի, ուղիղ եւ ոչ բամբասելի վարուք, այսոքիկ եւ սոյնպիսիքս պատուով թաղեսցին, յորժամ հասանէ վախճան, որպէս զծառայս Աստուծոյ:

 

2. Դարձեալ՝ զգուշացուցանեմք զճշմարտագունիցդ երամս՝ յաղագս նոր եղելոյ սովորութեանդ ի վանորայս ի մերում ժամանակի, այգեգործ իւրաքանչիւր ոք լինելով ի կրօնաւորաց, որպէս ի գեօղս, որ անվայելուչ է կրօնաւորական  կարգի,  եւ   արտաքոյ  առաջին  սրբոց  հարցն  պատուիրանաց: Զի նոքա եւ զորս աշխարհի ունէին ժառանգութիւնս եւ ստացուածս՝ թողին, եւ թողուլ օրինադրեցին, եւ զխաչ առաքինութեան բարձին, եւ զկնի գնացին Քրիստոսի, որպէս եւ ինքն հրամայեր մեծատանն, թէ՝ երթ վաճառեա զոր ինչ ունիս, եւ տուր աղքատաց, եւ դու առ զխաչ քո, եւ եկ զկնի իմ, եւ ունիցիս գանձս բազումս յերկինս: Եւ դարձեալ թէ՝ որ կամիցի զկնի իմ գալ, եւ ոչ ուրասցի զամենայն՝ զոր ունիցի յաշխարհի, եւ առցէ զխաչ իւր հանապազ, ոչ կարէ իմ աշակերտ լինել: Եւ այլ եւս՝ որ այսպիսիք են աւետարանական պատուիրանք աշակերտելոց անձանց որ էք դուք: Յորոց բազումք են ի ժամանակիս կրօնաւորաց՝ որ յաշխարհի առանց ժառանգութեան էին, եւ հարկատուք իշխանաց, եւ աղքատք ի գոյից, եւ կարօտք հարկաւորացն, եւ յորժամ զձեւ կրօնաւորութեան ընկալան՝ տեարք եղեն ի վանորայս բազում ժառանգութեան, եւ փարթամացան ստացուածովք, եւ ոչ միայն հարկաւոր պիտոյիցն եղեն անկարօտ, այլ եւ աւելօրդօքն լցան, եւ յաշխարհի հոգովք եւ երկօք տաժանեալք, եւ աստ անհոգութեամբ եւ հեշտութեամբ ստուարացեալք: Եւ զի ա՞րդ կարիցէ այնպիսին յաշակերտութեան լինել կարգի, եւ ասել ընդ Պետրոսի, Տէր՝ ահա մեք թողաք զամենայնն՝ եւ եկաք զկնի քո, արդ՝ զի՞նչ լինիցի մեզ: Յայտ է՝ զի ոչ եթող ինչ վասն Քրիստոսի այլ մանաւանդ՝ զոր ոչ ունէր յաշխարհի, ստացաւ հակառակ Քրիստոսի:

 

3. Ի պտղոցն ժամանակի՝ զպտղաբերացն ձերոց մասն տուք Աստուծոյ ի ձեռս աղքատաց եւ կարօտելոց, եւ մի դատարկ եւ ունայն զխնդրողսն պտղոյն դարձուցանիցէք, զի մի եւ զձեզ Աստուած ի յիւր տնկեալ դրախտէն՝ ունայն դարձուսցէ:

 

Եւ եթէ տայցէք, մի խոժոռ դիմօք եւ զայրացեալ սրտիւ եւ դժկամակ բանիւք իբրեւ զզոհն Կայենի՝ որ ոչ է հաճոյ Աստուծոյ, այլ եւ պատճառ զայրացման, այլ՝ զուարթառատ կամօք, որպէս սիրէ եւ խնդրէ Աստուած:

Եւ ի գինւոյն ժամանակի՝ ի գինւոյ անտի մասնաւորեցէք զբաժինն Աստուծոյ: Եւ յորժամ առաւելուցու քան զպէտս ձեր, եւ հարկ լինի վաճառել. ի գնոց անտի արծաթոյ առաւել պտղաբերեցէք Քրիստոսի՝  տալով տառապելոց եւ գերելոց, եւ մի ամբարիցէք յերկրի, եւ յուսայք յետ մահու՝ այլոց ձեռամբ զձերն տալ Աստուծոյ վասն ձեր:

 

Դարձեալ՝ զի թէ եւ երկիւղած ոք հանդիպեցի, եւ զամենայն զոյս մեռելոյն ըստ կամացն Աստուծոյ տնօրինէ՝ վասն հոգւոյ նորա թողութեան մեղաց, նուազ է ի բարեաց եւ ոչ կատարեալ բարի: Եւ զի այս ճշմարիտ է՝ ի բանից իմաստնոյն ուսանիմք: Այն զի ասէ թէ՝ որ ողորմի աղքատին, փոխ տայ Աստուծոյ: Եւ գիտէ զայս ամենայն ոք, զի զվճար փոխոյն ոչ օտարի ուրուք, այլ փոխատուին տայ փոխառուն:

 

4. Մի ոք գացի ի միջի ձերում՝ որ զձեւ կրօնաւորութեան զգեցեալ է, եւ յառաւելութիւն գինւոյ տուեալ զանձն իւր՝ զբամբասանս արբեցողաց ընկալցի ի կարգն սուրբ: Զի միոյն անկարգութեամբ՝ ամենայն կարգակիցք նորա անդոսնեսցին յաշխարհականաց եւ յայլազգեաց: Եւ թէեւ այլով ամենայնիւ հնար էր անբամբասելի լինել այնպիսւոյն, արբեցութեամբն արտաքս ելցէ յարքայութենէն՝ ըստ բանին առաքելոյ. քանզի ասէ՝ մի խաբիք, ոչ սպանողք, ոչ շնացողք, ո՛չ արուագէտք, ո՛չ արբեցողք, եւ զայլն՝ որ ըստ կարգի, թուէ, ո՛չ ժառանգեսցեն զարքայութիւն Քրիստոսի եւ Աստուծոյ:

 

5. Դարձեալ եւ զայս պատուիրեմք, զի թէ հնար է փոփոխել ձեզ ի փոփոխական բարուց՝ վանաց ի վանս շրջելով, զի վասն դոյզն պատճառի թողուլ զառաջնորդն իւր եւ զկենակից եղբարսն՝ անհաստատութեան է նշանակ: Վասն զի բաց ի հոգւոց վնասուէ որ հրամայեալ է ի գիրս, թողուլ եւ գնալ յաղագս մարմնաւոր ինչ պատճառի, ոչ թողացուցանեն զփոփոխումն ի տեղւոջէն: Եւ յայսմ պատճառ է յազգի մերոյ կրօնաւորաց զբազումս տեսանեմք անհրահանգս եւ  անխրատս, եւ  անհնազանդս աւագագունից. եւ գրեթէ՝ զբովանդակն բաց ի սակաւուց: Զի յորժամ յանպատշաճսն, կամ ի գործս կամ ի խօսս՝ որ անվայելուչ է կրօնաւորաց, տեսանիցեն զոք ելեալ՝ առաջնորդն կամ վարդապետն կամ ոք ի ծերագունիցն, եւ յանդիմանօղ բանիւ սաստիցէ, վաղվաղակի գիշերագնաց եղեալ իբրեւ ծառայ փախուցեալ ի Տեառնէ, փախչի զայրացեալ սրտիւ յաստուածային խրատտուէ անտի:

 

Մի ոք եղբարց տրտնջօղ լինիցի զառաջնորդէ իւրմէ յինչ եւ իցէ պատճառ տրտնջման, թէ եւ արդար գտանիցի ի տրտնջելն, զի մի զվարձսն՝ որ Աստուծոյ, կորուսանիցէ, եւ ընդ այդւոյն մշակացն առաջնոց դատեսցի, վասն տրտնջելոյն զՏեառնէն անիրաւաբար:

 

6. Իսկ զգողսն եւ զկծծիսն եւ զհատուսն քան զարտաքինսն ի սոյն յանցանս գտեալս առաւելապէս դատի Աստուած, որպէս զգիտօղ  կամաց Տեառն ծառայ, քան զայն՝ որ ոչն գիտէ:

Եւ մի ոք փոքր համարեսցի զսա ի կարգ մեղաց, զի ի քարեղէն տաղտակսն ի գրեալ օրէնսն մատամբն Աստուծոյ, երրորդն է սա կարգեալ, յետ սպանութեանն եւ շնութեանն:

 

Եւ սահման՝ որ ընդ գողութեան անուամբ եւ բամբասանօք արկանէ զմարդ՝ այս չափ է, ամենայն ոք զձեռս իւր ձգէ յառնուլ զինչ եւ իցէ իրս, եւ աչօքն այսր եւ անդր նայեսցի, զի մի տեսցէ կամ տէր գոյին, եւ ըմբռնեսցէ զնա, կամ օտար ոք եւ հայհոյեսցէ. գող է այնպիսին, եւ գողութիւն է զոր առնուն:

 

7. Մի ոք ի բամբասանս յօժարեսցի, թէեւ ուղիղ իցէ, թող թէ զրահետ վարեալ: Զի զի՞նչ օգտեցուցանես զեղբայրն՝ բամբասելովն զնա առ այլս, զքեզ վնասեցեր ի բամբասելն, եւ նա ոչ ինչ օգտեցաւ: Եթէ կամիս օգտեցուցանել զնա եւ զքեզ տէրունականաւն վարեսջիր խրատով: Յանդիմանեա զնա սիրով, որպէս զհիւանդացեալ անդամ սպեղանեօք նախ առանձնաբար, եթէ ո՛չ անսայցէ առաջի երկուց եւ երից վկայից. եթէ եւ ի նոցանէ ոչ պատկառեսցի դառնալ յուղղութիւն ասասջիր յեկեղեցւոջն եւ թէ՝ եւ յեկեղեցւոյն ի հրապարականախատ լինելոյն ոչ զղջասցի, յայնժամ համարեսցի քեզ, եւ բամբասեսցի իրաւապէս՝ իբրեւ զհեթանոս եւ զմաքսաւոր:

 

 

բ) Առ առաջնորդս սրբոց ուխտից վանականաց

 

 

8. Փոքր ինչ եւ առաջնորդացդ, ի յերկինս ճանապարհորդելոցն տացուք ծառայակցաբար զհոգեւորական  եւ  զաստուածային  բանին  կերակուր՝  որք զաչաց ունիք գործ եւ սպասաւորութիւն մարմնոյ եկեղեցւոյ:

 

Զի զոր օրինակ աչք առաջնորդին անձին յամենայն շարժումն ի լաւագոյնսն կամ ի վատթարագոյնսն, ըստ այսմ նմանութեան եւ առաջնորդք՝ առաջնորդելոցն:

 

Ըստ այսմ օրինակի եւ առաջնորդք եկեղեցւոյ, որ ոք երկոքումբք աչօք լուսաւորեալ իցէ, այսինքն՝ գիտութեամբ աստուածաշունչ գրոց, եւ առաքինասէր գործովք՝ ամբծութեամբ, եւ սրբութեամբ եւ ամենայն արդարութեամբ, զոր պատուիրանք Աստուծոյ ուսուցանեն, այնպիսին՝ որպէս անձին իւրոյ, սոյնպէս եւ համօրէն եղբայրութեան բարւոք առաջնորդէ յաստուածայինսն: Իսկ՝ որ զմի յաչացն բաց ունիցի, եւ միւսովն կափուցեալ իցէ այսինքն՝ որ կամ գիտութիւն առանց գործոց առաքինութեան, եւ կամ առաքինութիւն առանց գիտութեան ունիցի, թերի է ի բարեաց, եւ ոչ կատարեալ քանզի միականեաց նմանի այնպիսին:

Իսկ այնոքիկ՝ որ զերկոսեան տեսարանս աչաց խաւարեալս ունիցին ի լուսոյ, այսինքն՝ զի են տգէտք աստուածային գիտութեանց, եւ են պղերգ յամենայն գործս արդարութեան, մանաւանդ թէ՝ եւ հակառակօքն լցեալք, եւ յանդգնին տալ զանձինս յառաջնորդութիւն եկեղեցւոյ, որ եւ զբազումս տեսանեմք յայսպիսեաց ի մերումս թշուառացեալ ժամանակի, ձեռնամուխ եղեալ յայսոսիկ, լինիլ այնպիսիքն ըստ տէրունական առակին, կոյր կոյրի յորժամ առաջնորդէ՝ ասէ, երկոքին ի խորխորատ անկանիցին, որք ոչ յԱստուծոյ, այլ ի սատանայէ շարժեալք դիմեն յառաջնորդութիւնն յայն, ի կորուստ  ինքեանց  եւ առաջնորդելոցն:

 

Իսկ կերակրոցն բաշխումն ըստ չափոյ՝ աշխատութեանն առ իւրաքանչիւրսն լիցի առաւելութեամբ եւ նուազութեամբ: Զծերացեալսն եւ զվտանգեալսն որք զմանկութեան ժամանակն եւ զզօրութիւն անցանց ի յաշխատութիւնս եկեղեցւոյն ծախեցին, մի բարձի թողի առնիցէք, որպէս ոչ ժամանակին պիտանացուք զի մի բարկասցի Տէր: Քանզի թէ օտարաց վտանգելոց, նաեւ թշնամեանց՝ խնամ տանիլ հրամայէ Քրիստոս եւ ողորմել, եւ պատուհաս սպառնայ՝ որք ոչն առնեն, քանի՞ եւս եղբայրցն եւ անդամոց եկեղեցւոյն: Վասն որոյ՝ զծերս պատուեցէք եւ ծերատածեցէք՝ ըստ հրամանին առաքելոյ, եւ զտկարացեալսն խնամարկեցէք տեսչութեամբ եւ պիտոյից նոցա պատրաստութեամբ՝ ըստ չափոյ զօրութեան ձերոյ:

 

9. Մի զնուիրեալն յեկեղեցիս՝ կամ կենդանեաց միաբանութեան կամ մեռելոց յիշատակի, անձին միայնոյ սեպհականեսցէ առաջնորդն, այլ ի պէտս եկեղեցւոյն ծախիցէ: Զնոյն եւ հատուսցէ եկեղեցեաւն զհոգեւոր պարտսն, զի մի յարդար   դատաստանին  աւուր   պահանջեսցէ   իւրաքանչիւր ոք զտուեալն, եւ զի՝ ոչ ունիցի յայնժամ հատուցանել, զիւրն առեալ բարեգործութիւն փոխարէն տայցեն:

 

Եւ թէ առաջնորդն առաջին՝ զոր առ յաւուրս իւր ի ծախս եկեղեցւոյն վատնեաց հաստատուն վկայիւք, եւ ոչ ժամանեաց յաղագս օրհասին մահու կանխելոյ՝ հատուցանել զպարտսն երկրորդն՝ որ զկնի նորա ժառանգէ զառաջնորդութիւն եղբայրութեանն, պարտական է վճարելոյ, եւ եթէ տնտես առնէ ունի տոկոսեօք վճարել առաջի Քրիստոսի: Իսկ եթէ ոչ վկային նմա ի պետս եկեղեցւոյն առնել զառեալն, ինքն՝ որ էառն, հատուսցէ ի հանդերձելումն:

 

10. Մի ոք ինքնակամ ախտիւ շարժեալ՝ կաշառանօք աւագաց յափշտակեսցէ զառաջնորդութիւն վանաց առանց ժամանակին առաջնորդի քննութեան եւ հրամանի: Քանզի երկու են պատճառ իրաւացի փոխելոյ զվանաց առաջնորդս, կամ վասն զանարժանս գործելոյ արտաքոյ օրինաց Աստուծոյ, եւ այն ճշմարիտ վկայիւք՝ կամ եկեղեցւոյն ոչ շինութեան, այլ աւերման լինելոյ պատճառ: Եւ առանց այսոցիկ՝ եթէ յանդգնի ոք հակառակ յառնել՝ մեղանչէ յօրէնս Աստուծոյ:

 

գ) Առ առաջնորդս եկեղեցւոյ՝ որ են յաշխարհի, որ կոչին եպիսկոպոսունք

 

11. Խօսեցուք եւ առ դասս եպիսկոպոսաց սրբոց՝ որ էք տեսուչք կարգեալք յԱստուծոյ հոգւոց հաւատացելոց՝ որ են յաշխարհի:

 

Որ թէպէտ եւ ըստ կարգի երկրորդ եդաք յաղագս բարեկարգութեան՝ նախ առ վանականսն սակայն ըստ աստիճանի՝ առաջին էք:

 

Պարտ է գիտել եւ զայն, թէ յաղագս որո՞յ պատճառի եդաւ ի Քրիստոսէ եւ յառաքելոց նորա այս գործ եպիսկոպոսութեան, յայտ է թէ վասն լինելոյ գլուխ եւ հրամանատար քահանայից եւ ժողովրդոց, եւ որպէս զդէտ աննիհր աչօք մտացն նայել ի վերայ ամենեցուն, զթիւրեալսն ուղղել, եւ զուղիղսն հաստատուն   պահել:

 

Եւ թէ զինչ հրամայեցաւ լինել եպիսկոպոսին եւ կամ զինչ առնել, զայս Պօղոս յայտ առնէ առ Տիմոթէոս գրելովն, թէ պարտ է եպիսկոպոսին անարատ լինել՝ որպէս Աստուծոյ տնտեսի, հեզ, ցած, պարկեշտ, հիւրասէր, բարեսէր, արդար, սուրբ, ժուժկալ, մի արծաթասէր, մի կռուող, մի հարկանող, այլ հանդարտ, եւ այլ եւս:

 

12. Թողից ասել զեւս դժնտակագոյնսն այսր ժամանակի եպիսկոպոսաց գործ, զի եւ բազում անարգանաց եւ տուժից տանին յայլազգեաց, ոչ յաղագս աստուածային օրինացն՝ որպէս առաջին սուրբքն, զի այն երանութեան էր արժանաւոր, այլ վասն սնոտի փառացն յուսոյ եւ զգերփեալսն ի հնազանդելոց պէսպէս հնարիւք եւ բռնութեամբ՝ զոր յեկեղեցւոյ պայծառութիւն եւ յաղքատաց պէտս հրամայեցաւ լինիլ, զայնոսիկ ժողովեն որպէս զմաքսաւորս, եւ բռնակալաց, աշխարհի նուիրեն: Եւ ոչ թէ ի նոցանէ բռնադատելով զայն առնեն. քանզի ի սոյն իսկ յազգէ մերմէ սկսաւ այս գործ չարութեան, եւ ծանուցաւ այլազգեաց յաներկիւղից ոմանց եւ ի փառամոլից՝ որք մի ի միոյ վերայ յառնելով տակաւին աճեցուցանեն զկապեալս ի վերայ եկեղեցւոյ Քրիստոսի, որպէս զտունս բաժից կամ զներկոցաց, որոց մեղաց չիք թողութիւն՝ ըստ առ ի յԱստուած մեղուցելոցն: Որ ոչ միայն քահանայապետութեան չեն արժանի՝ որ զայս դաժան գործ սկիզբն արարին մուծանել յեկեղեցի, եւ կամ այնոքիկ որք ի հայրապետաց ընկեցեալք յաթոռոյ վասն հոգեւոր պատճառի՝ այլազգեաց բռնաւորութեամբ եւ յաւելուածով կապալացն՝ դարձեալ փութան յափշտակել զեպիսկոպոսութիւնն, այլ եւ ոչ քրիստոնէութեան հաւատոյ եւ կարգի, եւ ոչ օրինաւոր քահանայական թաղման եւ սրբոյ պատարագին յիշատակի:

Զի՞նչ ասել եւ զմօրէն այսոցիկ չարեաց, զյայտնապէս հակառակացն ճշմարտութեան եւ սրբոյ աթոռոյ Լուսաւորչին՝ որք ինքնաշարժ ախտիւք եւ բռնակալաց աշխարհի հրամանօք զանձինս իւրենաց, յայս աստիճան հոգեւոր բարձրութեան ձգեն, եւ ոչ ընտրութեամբ Աստուծոյ եւ աստուածայնոց արանց համօրէն ազգիս՝ որպէս օրէնն պահանջէ, որով բիւր նեխութեան եւ ապականութեան անդամոց Քրիստոսի լինին պատճառ: Զի թէ ի գլուխն Ահարօնի իջանէն շնորհք Հոգւոյն Սրբոյ՝ որ է հայրապետութիւն, եւ ի գլխոյն ի մօրուսն՝ յեպիսկոպոսութիւնն, եւ ի մօրուացն ի գրապանակսն՝ որ է քահանայութիւնն, եւ ի գրապանացն ի զգեստն՝ որք են ժողովրդեանն դասք:

 

դ) Առ դասս քահանայից

 

13. Դարձուսցուք այսուհետեւ զկարգ բանիս առ դասս քահանայիցդ որք աստիճանաւ երկրորդ էք եպիսկոպոսաց, եւ կարգեալ էք քահանայական գործառնութեամբ նուիրել զամենայն զորդիս Աստուծոյ, ծնանելով զամենեսեանսն մկրտութեամբ սուրբ աւազանաւն յորդէգրութիւն Հօրն երկնաւորի եւ ի ժառանգակցութիւն Քրիստոսի Աստուծոյ, եւ մեղսաքաւիչ մարմնոյ եւ արեանն Տեառն բաշխմամբ կերակրել զհոգիս նոցա յանմահութիւն:

 

Եւ թէպէտ եւ ամենայն բարեաց տեսակօք եւ առաքինութեամբ կատարեալք իցէք, սակայն զեկեղեցւոյ պայծառութենէ եւ զսրբոյ պատարագին պատուական եւ մաքուր զգեստուց մի անփոյթ առնէք, որպէս լսեմք զոմանց՝ եթէ հասարակաց զգեստուք եւ աղտեղեալ տրեխօք ելանեն ի բեմն սուրբ, եւ զսարսափելի խորհուրդն անխորհրդական զգեստուք կատարեն, եւ զայն ի պարկեշտութիւն անձանց համարեն, հանելով զժողովուրդն արտաքոյ եկեղեցւոյն եւ զդուռն ընդդէմ ձգելով. եւ ոչ միայն, այլ եւ անմտաբար ի բամբասանս բերին. ոմանց եկեղեցեաց եւ ի մերո բարեզարդ կարգաւորութիւն:

 

Ոչ ունիլ քահանայից յԱստուծոյ եւ ի մէնջ հրաման առանց սուրբ ծածկութի պատարագամատուցին զգինւոյ մատուցանել զսուրբ պատարագն, կամ Աւետարան կարդալ, կամ խաչ առնուլ ի ձեռս, կամ յայլ ինչ ի սրբութիւնսն մերձենալ, եւ այսոքիկ՝ զորս գրեցաք սակաւուք եւ որ նման սոցին, արտաքին մարդոյս զգուշութիւն, որոց հանդերձեալ են սպասաւորել աստուածայնոցն:

 

14. Եւ մի լիցի որպէս լուաք զոմանց աներկիւղ քահանայից, որ ի քաղաքս բնակին, եթէ յառաւօտէ մինչեւ ցժամ պատարագին ի վաճառափողոցս քաղաքին շրջին տուր եւ առութիւն վաճառաց յոր բազում նետք հարկանեն յոգիսն ընդ մուտս զգայարանացն ի տեսանել եւ ի լսել, ի խօսել եւ ի գործել զանպատշաճսն, եւ անտի դարձեալք մտանել յանդգնին յեկեղեցիս, եւ յայլոց քահանայից կազմեալ նշխարաւ առանց սաղմոսաց եւ աղօթից մատուցանեն զպատարագն: Որոց պատուիրեմք՝ յայսմ հետէ ի բաց կալ յայդպիսի աներկիւղ եւ չար սովորութեանց, եւ նախ սրբել զմիտսն գիշերոյն եւ տունջեանն աղօթիւք, որպէս վերագոյնն գրեցաք, եւ ապա մտանել յեկեղեցի սուրբ, եւ յանդիման լինել Աստուծոյ սրբով պատարագաւն:

 

15.  Մի ոք ի քահանայից առանց գիտելոյ զխոստովանութիւն մարդոյ զհաւատոյն եւ զգործոցն՝ կամ իւր ինքեան կամ այլում քահանայի, տացէ նմա զհաղորդութիւն մարմնոյ եւ արեանն Քրիստոսի՝ ի յառողջութեան կամ ի հիւանդութեան, եւ կամ գիտելով զանարժանութիւն ուրուք տայ յաղագս մարդահաճութեան զաստուածային խորհուրդն, ծածկելով այնու զկարծիս չարութեան՝ որ զնմանէ, զի այնպիսին է՝ որ տայ զսրբութիւն շանց, եւ առաջի արկանէ զմարգարիտն խոզաց:

 

16. Մի ոք ի քահանայից պատարագողաց ոխակալութիւն ունելով ի սրտին ընդ ումեք՝ մատիցէ յաստուածային խորհրդոյն կատարումն, եւ անընդունելի առնիցէ զպատարագն առաջի Աստուծոյ, այլ նախ հաշտեսցի ընդ եղբօրն՝ ըստ հրամանին Քրիստոսի, եւ ապա եկեալ մատուցէ զպատարագն:

 

17. Իսկ եթէ քահանայն ընդ բանիւ արարեալ զոք ի ժողովրդականացն վասն պատուիրանազանց լինելոյ յօրէնս Աստուծոյ, եւ նա հպարտացեալ ոչ գայ յուղղութիւն, եւ ոչ խնդրէ թողութիւն ի քահանայէ անտի, քահանայն առանց խղճի մտաց մատուսցէ զսուրբ պատարագն, եւ ընդ դատապարտութեամբ է այն՝ որ ոչ ուղղեցաւ, եւ ոչ խնդրեաց զթողութիւն, քանզի Քրիստոս ոչ վայրապար հրամայէ առնել թողութիւն տրտմեցուցանողին, այլ եթէ անկեալ առաջի խոստանայ ապաշխարել, յայնժամ ասէ, շնորհեսցի առ ի քէն թողութիւն յանցանացն՝ զոր առ քեզն յանցեաւ: Իսկ եթէ մեղուցեալն առաջի անկեալ քահանային եւ խոստանայ գալ յուղղութիւն, եւ քահանայն յաղագս մարմնական ինչ պատճառի ոխակալ լինելով ո՛չ առնիցէ թողութիւն, չէ պարտ նախ քան զհաշտելն մատուցանել պատարագ:

 

18. Նաեւ առ քահանայս բազում պատճառս յօդէ սատանայ՝ խռովելոյ ընդ միմեանս եւ վիճաբանելոյ, եւ յոխակալութեան եւ ի նախանձու ախտս տանջելով զոգին զամենայն ժամանակս, որ եւ առ տգէտս եւ վայրենաբարոյս առաւել զօրանայ. է որ վասն յափշտակելոյ ի ժողովրդենէ միմեանց ագահութեան ախտիւ, եւ է որ յաղագս հարստահարելոյ զընկերն փառասիրութեան աղագաւ, եւ յայլ եւս յոլովագոյն ատելութեան պատճառաց լուծանի ի նոցանէ սրբոյն պատուիրան, եւ Քրիստոսի աշակերտութեան նշան, առ որս ասաց թէ՝ յայսմ ծանիցէ աշխարհ զձեզ, եթէ իմ աշակերտք էք, եթէ սիրիցէք զմիմեանս:

Եւ արդ աղաչեմ զամենեսեան. զձեզ՝ դժուարաշարժս լինել ի վիճաբանութիւնս եւ ի կռիւս, եւ դիւրաշարժս ի հաշտութիւն եւ ի խաղաղութիւն: Եւ մի ոք՝ որ զօրաւորն է ի մարմնական յառաջադիմութիւնս, ջանայ զրկել զընկերն եւ անիրաւել, զի մի զայն՝ որ առնէ իրաւունս զրկելոց զԱստուած, դատաւոր եւ դատախազ իւր կացուցանէ, եւ զոր ի յանցաւոր կեանս զրկեաց, ի յանցանացն   վաշխիւ   հատուցանէ:

 

19. Մի ոք ի ձէնջ սիրեսցէ զկուրութիւն տգիտութեան քահանայական ուսմանց յաղագս ծուլութեան կամ աշխարհական զբաղմանց, այլ թէեւ ոչ ամենեցուն ամենայն շնորհօք կատարեալ լինել հնար է, զոր եւ աստուածային  օրէնքն պահանջեն ի  քահանայից, սակայն ի  հարկաւորսն պարտին անթերի լինել, այսինքն զեկեղեցական գիրս ուղիղ ընթեռնուլ, եւ զմանր ուսմունս ձայնաւորացն պաշտել յեկեղեցիս, եւ ապա գալ ի ձեռնադրութիւն քահանայութեան:

 

Բայց լսեմք զոմանց սուտ քահանայից, զի ոչ միայն յայլ ուսմանէ են տգէտք յաղագս հեղգութեան, մանաւանդ թէ՝ վասն անհաւատութեան, այլ եւ զսաղմոսն Դաւիթի ո՛չ գիտեն բովանդակ, առանց որոյ զնոսին զհարիւր եւ յիսուն փոխան խօսել բերանով ընդ Աստուծոյ՝ ոչ մատչի պատարագ ըստ աւանդութեան կանոնի հարցն սրբոց: Ոմանք եւ ոչ զբանս աղօթից սրբոյ պատարագին գիտեն  ի  բերան,  եւ  սուտ  պատարագաւն խաբել  կարծեն զանխաբելին Աստուած եւ զմարդիկ եւ զհոգիս ննջեցելոցն առ աչս մարդկան կեղծաւորելով, որոց դատաստանն առաւել է քան զամենայն մեղաց առաջի Աստուծոյ, որք եւ ոչ իսկ են արժանի այլ եւս մատուցանելոյ պատարագ, թէեւ յետ յանդիմանելոյն առնուցուն ի բերան: Այլ թէ կամիցին զոգիս իւրեանց փրկել ի դատապարտութենէ մեծաւ ապաշխարութեամբ թէ արդեօք քաւեսցին յառ Աստուած մեղանացն:

 

20. Մի ոք ի քահանայից վայրապար եւ առանց մեծի զգուշութեան կատարեսցէ զսուրբ մկրտութիւն, իբրեւ զաշխարհական ինչ գործ համարելով, եւ մի ընդ աստուածային բանիցն բանս ծիծաղականս եւ կատակերգութիւնս խառնեսցէ, որպէս լսեմք զոմանց տգիտաց եւ աներկիւղից՝ զի առնեն:

 

21. Եւ մի ոք ի քահանայից յետ հաց ուտելոյ իշխեսցէ առնել մկրտութիւն առողջից մանկանց, բայց թէ յերկիւղէ մահու, այլ նախ կատարեսցէ զմկրտութեան գործ, եւ ապա մատուսցէ զպատարագն սուրբ՝ յորմէ եւ զմկրտեալն հաղորդեցուսցէ:

 

22. Եւ մի յանհաւատից արանց կամ կանանց՝ որք ոչ են երկրպագուք Քրիստոսի, առցէ ոք կնքահայր մանկանց մկրտելոց, զի զոր ինքեանք՝ ոչ ունին այլում զի՞արդ կարեն տալ զխոստովանութիւնն՝ որ ի Սուրբ Երրորդութիւնն, յորժամ պահանջէ քահանայն՝ ի դէմս մկրտելոյն զդաւանութիւն հաւատոյն:

23. Եւ մի ոք ի ձէնջ ըստ հարկի պահանջեսցէ գինս արծաթոյ անգին շնորհին վասն մկրտութեանն, կամ մահու հաղորդ տալոյ, այլ որ ունին, եւ տան սիրով որպէս զնուէր եկեղեցւոյ՝ առէք, եւ որ աղքատ լինին՝ մի բռնադատէք:

 

24. Ասեմք եւ յաղագս զծնունդս այլազգեացն մկրտելոյ՝ որ սովորութեամբ բերի ի հին ժամանակաց: Բայց զայն միայն վասն սորին իրի պատուէր տամք քահանայիցդ, մի վասն ագահութեան ախտի յորդորել զնոսին, եւ կամ յօժարութեամբ ընդունել, այլ դժուարաւ եւ ի հարկէ բերել յայնպիսի իրս: Զի թէ հաստատուն մնալոց էին ի հաւատս՝ բարի էր յորդորումն եւ յօժարութիւն ձեր, բայց զի ապրեալքն ըստ մարմնոյ՝ անդրէն ընդ ջուրսն են անցանելոյ, եւ ի լուսակիզն յօդեաց ի սեւութիւն այծից փոփոխելոց՝ ըստ սրբոյ Լուսաւորչին մերոյ տեսլեան, նորին աղագաւ անօգուտ է ջանն՝ որ վասն նոցին, զի շահն սակաւ է, եւ վնասն յոլով:

 

25. Մի ոք ի ձէնջ գաղտ պսակ դիցէ ումեք. այլ եթէ ծնօղս ունիցի եւ միաբան իցէ եւ ոչ բաժանեալ, գիտութեամբ եւ կամաւ նոցին եղիցի: Իսկ եթէ ոչ ընդ ծնողօք՝ հասարակաց տեսութեամբ յայտնի դիցի պսակն, զի վկայեսցէ յամենեցունց, թէ ուղիղ, եւ ոչ ընդդէմ օրինացն Աստուծոյ, որով եւ երգոցն ձայնք եւ նուագարանացն զնոյն նշանակեն, իբրեւ թէ վկայս պսակելոցն զամենեցունց զլսելիս եւ զտեսնելիս կացուցանելով, իսկ գաղտնին՝ անվկայ է եւ անհաստատ եւ ոչ ընդ օրինօք, յորմէ պատուէր տամք ի բաց հրաժարիլ եւ ոչ յանդգնիլ յայսպիսի իրս վասն ագահութեան:

 

26. Մի եւ կնաթողաց արանց կամ այրաթողաց կանանց առանց կանոնական հրամանին դիցէ ոք պսակ, զի մի լուծջիք դուք ի քահանայական կարգէ ըստ կանոնաց, եւ եդեալ պսակն քակտեսցի, եւ եթէ բռնանան եւ ոչ բաժանին՝ ընդ պոռնիկս համարեալ լիցին:

 

27. Մի եւ այնոցիկ՝ որք առեւանգս ասին, դնիցէ պսակս զի հակառակ օրինաց Աստուծոյ է եւ բիւրք չարեաց պատճառք ի սատանայէ շարժեալք ի մոլեկան ախտսն, եւ բազումք այն իսկ են՝ որ յետ սուտ պսակին, յորժամ յագին դիւական տռփմամբն, մեծաւ ատելութեամբ բաժանին ի միմեանց, եւ պսակադիրքն այսպիսեացս կցորդ չարեաց նոցին լինիցին:

 

28. Մի եւ տղայոց անմեղաց՝ յաղագս ագահութեան հայրենի ժառանգութեան, կամ վասն այլ ինչ պատճառի, պսակ դիցէ ոք ի քահանայից, զի բազում վնասք լինին յայնցանէ եւ պատճառս բաժանման յետոյ ի միմեանց: Այլ ժամանակ պսակի է ի զարգանալ արութեան հասակին ի հնգետասանին ամաց լրումն՝ առնն, եւ յերկոտասանին կամ եւս առաւել՝ կնոջն, որպէս զի կարօղ լինիցին ըստ բանաւորաց՝ հաճութեամբ զուգել ընդ միմեանս առ ի հաստատուն լինելոյ զուգութեան, եւ մի ըստ անբանից՝ առանց կամաց եւ յօժարութեան անհաստատ գոլով եւ առ ժամայն պատահումն: Եւ այրն աւագագոյն պարտի լինել ըստ ժամանակի՝ քան զկինն, որպէս զԱդամ նախ ստեղծեալ Աստուծոյ եւ ապա զԵւայ:

 

29. Մի ոք ի քահանայից ի բռնութենէ բռնաւորաց առանց առնն եւ կնոջն՝ պսակ դիցէ որպէս լսեմք ի կողմանս Հայաստանեայց լինիլ՝ որ ընդ իշխանութեամբ այլազգեաց են: Զի պսակն այն՝ անհաստատ է եւ լուծանելի, եւ պսակադիրքն ոչ առանց պատժոց, թէեւ ակամայ է գործն, եւ կաշառատուքն բռնաւորաց վասն ջատագով լինելոյ նոցին յանիրաւ գործն յայն՝ առաւել դատապարտութեան եւ անիծից են արժանի, զի զօրէնս Աստուծոյ եւ զդատաստանս եկեղեցւոյ լուծանել փութան բռնութեամբ աւագաց: Վասնորոյ առանց խղճոյ է լուծումն այնպիսւոյ պսակին. քանզի չէ ըստ հրամանին Աստուծոյ այլ ի մարդկային բռնութենէ:

 

30. Մի ոք համազգեաց՝ որոց արեան մերձաւորութիւն իցէ, պսակ օրհնութեան դիցէ, այլ մինչեւ ի յերկուց կողմանցն զչորրորդ ազգին գլխաւորութիւն կատարեալ ունիցին:

Եւ թէ զի՞նչ պատճառաւ զչորեաք թիւն կանոնադրեցին հարքն սուրբք սահման ամուսնութեան՝ ծանուսցուք, զի գիտիցէք:

Քանզի բնութիւն մարմնոյ ի չորից տարեաց գոլով՝ յիրաւի եւ մարմնական ազգակցութիւն մինչեւ ի չորրորդ թիւն ժամանէ, որ է այսպէս, ի միոյ հօրէ երկուց եղբարց բաժանեալ՝ հաւասար ունին յինքնեանս զհօրն գոյացութիւնս, իսկ առ ի նոցանէ ծնունդքն՝ զկէս արեան եղբայրութեանն, եւ երրորդ ծնունդն՝ որ յեղբարցն որդւոց, զկիսոյն կէս արեանն միայն, իսկ չորրորդ ծնունդն՝ որ ի սոցանէ, զչորեակ մասն արեանն մնացելոյ: Եւ այս է սահման եւ կէտ արեան մերձաւորութեան:

 

31. Եւ արդ՝ որ այսպիսի ընտրութեամբ ըստ օրինացն Աստուծոյ լինիցի պսակն, որպէս եւ գրեացք, մի յայլում ժամու դիցէ զայն քահանայն, բայց յառաւօտէ աւուրն մինչ ցժամ ճաշոյն. եւ կերեալ եւ արբեալ զոք մի թողուցուք յեկեղեցին եւ մի յանառակ կանանց կամ յարանց՝ որ յայլում ժամու չեն արժանի եկեղեցւոյ, զի մի պղծեսցի նօքօք տաճարն Աստուծոյ, եւ աղտեղասցի պսակն օրհնութեան: Եւ ի ժամ կատարելոյ զսուրբ պսակն՝ երգ զուսանացն լսեալ դադարեսցին մինչեւ ելցեն յեկեղեցւոյն, զի մի դիւական երգն խառնեսցի ընդ աստուածային երգոցն:

Եւ ի բուն բարեկենդանի օրէ սկսեալ մինչեւ ցկատարումն պահոց շաբաթուն՝ որ յետ պենտէկոստէին է, մի ոք ի քահանայից տգիտութեամբ պսակ դիցէ ումեք, եւ ոչ յամենայն կիւրակէս տարւոյն՝ որպէս հաստատեցին կանոնաւ սուրբ հարքն առաջինք: Քանզի պահոց քառասնորդացն աւուրք՝ սգոյ եւ տրտմութեան է եւ խորհուրդ չարչարանաց Տեառն եւ ո՛չ գինարբութեան եւ ուրախութեան հարսանեաց. իսկ յինունքն եւ կիւրակէքն ունին զօրինակ երկնաւոր փեսային Քրիստոսի հարսանեաց եւ հարսին եկեղեցւոյ՝ որ լինելոց է ի հանդերձեալ աշխարհին:

 

32. Մի ոք ի քահանայից զսատանայական յանցանս յինքեան ցուցցէ, այն որ հակառակ եկաց Աստուծոյ եւ կործանեցաւ, եւ ընդդիմակաց լինիցի եպիսկոպոսին իւրոյ ի բանս կամ ի գործս, որպէս Կորխ եւ Դադան՝ Մովսեսի եւ Ահարովնի, զի մի զնոցին կործանումն ընկալցի յԱստուծոյ, մանաւանդ այնոքիկ՝ որք յանդգնին կապալս յարուցանել ի վերայ եկեղեցւոյ, կամ աճեցուցանել զյառաջագունից եդեալսն. եւ այսու պատճառաւ արտաքսեն զեպիսկոպոսունս յաթոռոց բռնութեամբ այլազգեաց, եւ ինքեանք լինին հրամանատարք ժողովրդոց եւ կապալատուք փոխանակ նոցա, որք անձամբ զանձինս ի ներքոյ առնեն աններելի դատաստանացն Աստուծոյ եւ անիծից դատապարտութեան, այնպիսինքն ոչ են արժանի ի կեանս իւրենաց քահանայագործութիւն առնելոյ եւ ոչ ի մահուն՝ հաղորդի կամ քահանայական  թաղման:

 

33. Դարձեալ՝ մի ոք ի քահանայից կամ ի ժողովրդոց զեկեղեցւոյ դատաստան առ մարմնական իշխանս դատեսցի, կամ առ այլազգիս կամ առ քրիստոնեայս, զի մի դատապարտեսցի յառաքելական եւ ի կանոնական հրամանացն, որպէս եւ գրէ Պօղոս՝ առ կորնթացիսն, թէ իշխէ ոք ի ձէնջ՝ եթէ իրք ինչ իցեն ընդ ընկերի իւրում դատել առաջի անիրաւաց եւ ոչ առաջի սրբոց. եւ հարքն սուրբք ի կանոնս իւրեանց լուծանել հրամայեն ի քահանայութենէ՝ որ զայս առնէ:

 

34. Դարձեալ մի ոք ի քահանայից հոգաբարձու քաղաքի կամ գեղջ լինիցի, կամ գաւառապետ՝ աշխարհական իշխանաց, կամ  գրող  հարկաց կամ սակից, կամ յայլ ինչ գործակալութիւն աշխարհի լինելով: Քանզի անկարելի է ըստ տէրունական հրամանին՝ երկուց հակառակ տէրանց ծառայել եւ հաճոյանալ, տան Աստուծոյ որ է եկեղեցի Աստուծոյ կենդանւոյ, եւ տան աշխարհակալաց: Վասնորոյ ընտրեսցէ այնպիսին ի միոյն ի բաց կալ, կամ ի յաշխարհական հոգաբարձութենէն կամ ի քահանայական գործոյն. իսկ եթէ ընդ աշխարհական հոգոցն յանդգնի եւ զքահանայական պատիւն ունել եւ զտեսութիւն ժողովրդոց, բռնութեամբ է այն եւ ոչ հրամանաւն Աստուծոյ եւ մեր, որ եւ դատելոց է այնպիսին ընդ կրկին յանդգնութեանն:

 

35. Լսեմք զոմանց քահանայից ձիավարժս լինել եւ զէնս առնուլ ըստ զինուորաց, եւ ի խրախճանութիւնս խաղուց ձիընթացից ընդ նոսին արշաւել երիվարօք եւ ի յորս երէոց եւ ի նետաձգութիւնս եւ յամենայն ինչ յասպիսիս, որ նոցայն գործոյ է անկ եւ ոչ եկեղեցւոյ սպասաւորաց զի զէն զինուորութեան մերոյ ոչ է մարմնաւոր, որպէս հրամայէ առաքեալն, այլ հոգեւոր եւ աստուածային, որովք պատերազմիմք ոչ ընդ մարմնոյ եւ ընդ արեան, այլ ընդ իշխանութիւնս եւ ընդ պետութիւնս ընդ այսս չարութեան՝ որ ի ներքոյ երկնից:

Վասնորոյ աղաչեմք ի բաց լինել յայսմհետէ ի յանկարգ սովորութենէ աստի, եւ բայց թէ ի ճանապարհի, եթէ ի յետիոտս եւ թէ երիվարաւ՝ առնուլ զէնս յաղագս երկիւղի ինչ եղելոյ կարծեաց, եւ այն՝ պարկեշտութեամբ եւ ոչ ըստ զինուորութեան կարգի կապարճիւք եւ կամ կազմեալ սուսերաւ: Այլ ոչ եւս է արժան առնուլ զէնս կարգաւորաց, կամ արշաւանս առնել երիվարօք ըստ մանկական բարոյից՝ ի բամբասանաց պատճառս տեսողաց:

 

36. Քահանայ՝ եթէ զոք ի ժողովրդենէ իւրմէ վասն պատուիրանազանց լինելոյ ընդ բանիւ առնիցէ, եւ նորա յամառեալ մնայ ի յանցանսն եւ ոչ դառնայ, այլ ոք ի քահանայից մի իշխեսցէ ընդունել զնա յեկեղեցի իւր, որպէս սովոր են ոմանք ի տգէտ քահանայից յինքեանս ձգել զայնպիսիսն, եւ որ զայս առնէ, նա տայ նմա ի մեղաց անտի անդարձ լինել, եւ զանձն իւր կցորդ պատուհասի յանցանաց նորա առնիցէ:

Այլ վասն այսպիսի իրաց եղելոց այս օրէնք հաստատեսցի ի միջի ձերում, զի զորոշեալն ի միոյ քահանայէ, եւ ամենայն քահանայակիցք նորին նմանապէս ի բաց որոշեսցեն յինքեանց, մինչեւ զղջացեալ յանցաւորն դարձցի ի յանուղղայ գնացից իւրոց, եւ առաջի անկեալ խնդրեսցէ զթողութիւն, եւ ուխտ դիցէ Աստուծոյ՝ ապաշխարել, եւ այլ ո՛չ եւս ի նոյն սովորութիւն չարեաց անկանիլ:

Եւ յորժամ յիւրոյ քահանայէն այսպիսի օրինակաւ ընկալցի զթողութիւն, յայնժամ եւ այլ քահանայքն ընկալցին զնա սիրովն Աստուծոյ:

 

37. Այս օրէնք ուղղութեան եւ ի մէջ եպիսկոպոսաց հաստատեսցի, որպէս զի զառ միոյ եպիսկոպոսէն բանադրեալն ի քահանայից կամ յաշխարհականաց, այլ ոք յեպիսկոպոսաց ոչ ունի իշխանութիւն լուծանելոյ, բայց ի բանադրողէ    անտի:

 

38. Աւանդեմք եւ զայս եւս պատուիրան ամուրեաց քահանայիցդ՝ որ ըստ աշխարհի, զի որում ի մանկական հասակին հասանէ վախճան ամուսնոյն, թէ կամեսցի զոգի իւր ապրեցուցանել ի մեղաց եւ ի բամբասանաց եւ սուրբ խորհրդոյն արժանաւորապէս սպասաւորել, հրաժարեալ յաշխարհէ՝ ըստ կանոնական հրամանին ի կարգ կրօնաւորութեան մտցէ, զի ի մէջ աշխարհի սովորական ընտելութեամբ լինելով ի տեսութիւնս եւ ի խօսակցութիւնս ընդ կանայս, մանաւանդ՝ խոստովանութեան նոցին լինել ընդունող ըստ օրինի քահանայութեան, անհնար է սրբութեամբ ծառայել Աստուծոյ, ապա թէ ընդ անձուկ ճանապարհն գնալ դժուարանայ՝ զլայնն եւ զարձակն սիրելով, լռել արժան է նմա ի սրբոյ պատարագին սպասաւորութենէ, թէեւ ի յայտնի վատութիւնս ոչ բամբասի: Քանզի ոչ կարէ յերիտասարդական հասակին մաքրապէս սպասաւորել սրբութեանցն, մանաւանդ՝ որ ոչ երկիւղածութեամբ եւ պարկեշտութեամբ եւ պահօք եւ աղօթիւք զգուշանալ անձին իւրում, այլ աներկիւղածութեամբ վարի ի կերակուրս եւ յըմպելիս եւ յամենայն  տեսակս  ընդարձակ  վարուց:

Իսկ որոյ մերձ ի ծերութիւն հասանէ վախճան ամուսնոյն, եւ վստահ լինի յանձն իւր սրբութեամբ եւ անարատ վարուք եւ առանց բամբասանաց սպասաւորել Աստուծոյ, որպէս զի գովութիւնս ընկալցի ի տեսողաց եւ մի բամբասանս, այնպիսին կացցէ յեկեղեցւոջ իւրում որքան ախորժէ: Եւ արդ՝ քահանայիցդ առ ի խրատ՝ զոր գրեցաք սակաւուք, ոչ իշխանաբար հրաման տալով, այլ ծառայակցապէս աղաչելով, բաւական լիցի առ ի մէնջ, իսկ զպակասեալն ի մերոցս՝ ունիք հմտանալ կատարելապէս ի հարցն առաջնոց կանոնական գրոց՝ որովք օրինադրեցին զմանկունսն եկեղեցւոյ ի փառս Աստուծոյ: