Հայերէն Յիշատակարաններ

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

***

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Վենետիկ 129, Բ. Սարգիսեան, Ցուցակ Ա. էջ 567- 571

Գրիչ` Գրիգոր

Վայր` Թէոդոպաւլիս

ա

<390b> Փառք ամենասուրբ Երրորդութեանն, Հաւր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ յաւիտեանս յաւիտենից, ամէն:

Իմաստք աստուածային եւ շնորհք Սուրբ Հոգւոյն միշտ հեղեալ յորդիմ եկեղեցւոյ` առ ի լցուցանել զպասուք ծարաւեաց կամայաւժար փափագողաց ի յարբումն ոգեկան շահաւետից եւ մարմնական վայելմանց, մանաւանդ եւ որք տրփան ի նոյն տենչանս երկուց առաջարկութեանց, զոր աստուաստ բարեժամանակիս եւ առ յապագայիցն համատելոց եւ ճեմարանաց որոճալով եւ հետամուտ լինելով երկուցս, զոր ցուցաք, յարատեւակ շահելովն եւ երկեակ շահիցն` բացայատ գոլով սորին: Մինն յոգիսն ամբարելով, իսկ միւսն յետ ժողովելոյն եւ ի բնաւցն զրկեալ գտանի: Այլ առաքելահոս վտակըս այս` քառահոլով բղխմամբ ըստ աւրինակի չորից գետոցն բղխեալ յագենայն, արբուցանէ զչորեքեզերեան ծագս երկրի: Իսկ ես եղկելիս, Գրիգոր գրիչ, փափագող եղեալ այսմ անմահական ըմպելոյ, հայցեմ իՏեառնէ զայս ջուր կենդանարար բղխեալ եւ բնութենէ Սրբոյ Երրորդութեանն` ի յարբուցումն պասքեալ հոգւոյ իմոյ: Եւ ըստ յուսոյն իմոյ, որ առ Քրիստոս, ետ Տէր զխնդրուածս իմ, զի ի վաղուց ժամու ցանկացեալ էի այսմ անգուտ մարգարտիս եւ ամենալաւ աւրինակիս, որ կոչի Գրիգորի Մուրղանեցւոյ, ճարտարագիծ գրչի եւ անյաղթ գիտնականի: Եւ ըստ յաջողելոյն Աստուծոյ` եղեւ ըստ կամաց իմոց: Եւ ես ըստ կարի իմում` բազում աշխատութեամբ գծագրեցի իմով ձեռամբ եւ ծաղկազարդեալ յաւրինեցի ոսկւով պատուականաւ, հրով փորձեալ եւ զտեալ, եւ երփներփն երանգաւք եւ պայծառ դեղովք դրոշմեալ, ներգործեցի ի սմա ազգի ազգի քանդակս խորանաձեւս եւ երկնանմանաց եւ այլ մանրամասն ինչ ծաղկաւք` ըստ տուեցելո ինձ ի շնորհաց Հոգւոյն Սրբոյ:

Արդ, եղեւ կատարումն կտակիս, մանաւանդ թէ քրիստոսաձրի մատենիս, ի ժամանակս վերջինս, յորում քննեալ գտաք ի հանդիպման ամիս լինել յելիցն Ադամայ ի դրախտէն մինչեւ առ մեզ` հազարաց վեցից եւ չորից հարիւրից, երեսուն յաւելեալ ամաւք: Իսկ ի ծագմանէ բանին Աստուծոյ` հազարի միոյ եւ երկուց հարիւրից, երեսուն եւ երկուս յաւելեալ ամաւք (1232), եւ Հայկազնեան տումարիս վեցին հարիւրից եւթանասուն եւ ինն ամաց (1230), ի հոյակապ եւ ի հռչակաւոր քաղաքիս Թեոդոպաւլիս, ընդ հովանեաւ Սուրբ Յարութեանս` յիշատակ հոգւոյ իմոյ եւ ծնողաց իմոց:

Արդ խնդրեմք եւ ի ձեզէ հեղինակէ եւ աւրէնսապատում եկեղեցւոյ մանկունք որ յաստուածային պտղոցս խորհրդիւ գիտէք ճաշակել, յորժամ ի ձեռն առեալ զփափագելի սուրբ զԱւետարանս ի յաւուրս տաւնից տէրունականաց, զի եւ ի ձերում անզրաւելի ուրախութեանց յիշեսջիք զԳրիգոր գրիչ, նաեւ զհայր իմ զԽաչատուր քահանայ` զյոյժ հմուտ եւ հռետոր այսմ արհեստի, եւ զմայր իմ եղկելի, որ բազում աշխատութիւնս կրեաց ի վերայ մեր` տացէ նմա Տէր վարձս ընդ վերջին մշակացն, նոյն եւ զքուերսն իմ` զԹանկերն եւ Ազգերն եւ զԱկներն` հանդերձ հարազատաւք իւրովք, եւ զփեսայ իմ զՎահրամ` զսիրելի անձին իմոյ, եւ զՅովասափ փիլիսոփայ` զհոգ[ե]ւոր եղբայր մեր, զի արժանի երիցուք թագաւորական պատ[ո]ւոյն ընդ [մե]ռեալսն եւ մի մնասցուք առ երկենի, քանզի եմք սբաղեալք յագարակի զուրավաստակ պատճառանաւ, հինգաթեւ եզանց լծորդութեամբ: Այլ եւ աղաչեմ յիշել զմեզ առաջի Քրիստոսի, զի ի ձեռն հայցման աղաւթից ձերոց թեթեւասցուք ի ծանրութենէ մեղաց եւ արժանաւորք հանդիպեսցուք գտանել ողոցմութիւն յաւուրն այցելութեան` ընդ սուրբս եւ ընդ սիրելիս անուանն Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ, որում փառք յաւիտեանս: Եւ նոյնինքն Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս, որ առատն է յամենայնի, շնորհեսցէ ողորմութիւն յիշողացդ եւ եւ յիշեցելոցս յաւուր մեծի ծագման իւրոյ, եւ նմա փառք այժմ եւ յաւիտեանս, ամէն:

Զգեղեցիկ եւ զքրիստոսասէր պատանեակին` զպարոն Վարդ զբարեգործ, որ աշխատեցաւ ի պարզել թղթոյս եւ մասն ինչ եդ յԱւետարանս` յարդար ընչից իւրոց, տացէ նմա Տէր մասն եւ բաժին յարքայութեան արդարոց: Եւ որք կարդայք աղաւթիւք ձերովք, աւրհնեսցուք զնա: Յիշեսջիք եւ զբարեպաշտուհի զմաւրքոյր իմ` զԳուհարն` հանդերձ հարազատ որդւովք իւրովք, որ եւ սա մասն ինչ եդ յԱւետարանս, որոց ողորմեսցի սոցա Քրիստոս ձերովք սուրբ աղաւթիւք: Ընդ նմին յիշեսջիք եւ զԱզատտիկին, եւ զդստրիկն իւր` զՆուրանսթի, որ յայս ամի փոխեցաւ ի Քրիստոս, քան զի եւ սա սակաւ ինչ աւգնական եղեւ, որոց գթասցի ի սոսա Քրիստոս յաւուր փրկութեան զԽաչատուր վարդապետն իմ եւ զԱւետիս քահանայ, որ ի մագաղաթս աշխատեցաւ ընդ իս, յիշեսջիք ի Քրիստոս Յիսուս: Եւ ամենեքեան, որք միաբանեալ են ընդ մեզ հոգեւոր սիրով աւրհնեսցի զընոսա Քրիստոս աստուած հոգւով եւ մարմնով, ամէն:

Աւա՜ղ, աւա՜ղ եւ հազար աւա՜ղ դառնութեան ժամանակիս:

բ

<116a> Քրիստոս Աստուած, բարեխաւսութեամբ սուրբ եւ ընտրեալ առաքելոյս ողորմեա մեղուցեալ եւ պարտաւոր անձին իմոյ` Գրիգորի գրչի, եւ ծնողաց իմոց, եւ քուերց եւ ազգականաց մերոց, եւ այնոցիկ, որք միաբանեալ են ընդ մեզ հոգւով:

գ

<138b> Քրիստոս Աստուած, ողորմեա Գազկանց Միթորոյ, որ յայսմ աւուր կոչեցեր առ քեզ, եւ թող զյանցանս նորա:

***

ՃԱՇՈՑ

Հռոմ, Լեւոնեան վարժարան 4, Ն. Ակինեան, Ցուցակ, էջ 53-54

Գրիչ` Մխիթար

Վայր` Կապոսի վանք

ա

<258a> Փառք ամենասուրբ Երրորդութեանն եւ միաստուածութեանն` Հաւր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ այժմ եւ միշտ, եւ յաւիտեանս յաւիտենից, ամէն:

Բայց գրեցաւ աստուածային գանձս ի տաւնայխմբութիւն սրբոց մարտիրոսաց, ի թուականութեան Հայկազեան տոմարի ՈՀԹ (1230), ի լեառն Սուրբ Լուսաւորչիս, յանապատիս, որ կոչի Կապոսի, հրամանաւ պատուական քահանայիցն Վարդանայ եւ Սարգսի, որ են ի գաւառէն Եկեղեաց, ի գեղջէն որ կոչի Իշոխա: Եւ զմտաւ ածեալ ճենութիւն սըրբոց մարտիրոսացն զսա մեզ ի ժառանգութիւն եւ յիշատակ ամենայն զամից մերոց: Արդ, աղաչեմք զամենեսեան որք աւգտիք ի սմանէ ուսանելով կամ կարդալով, կամ աւրինակաւ, յիշեսջիք ի Քրիստոս, որ աղաւթիւք սրբոց մարգարէից, առաքելոց, մարտիրոսաց ողորմեսցի եւ թողութիւն շնորհեսցէ Վարդանայ եւ Սարգսի, եւ հաւր եւ մաւր իւրեանց Սոսթանիսի եւ Ազգկանն, եւ հոգեւոր զաւակացն Աթանասի եւ Յովսեփայ քահանայից, եւ պատանեկին Յուսկանն:

Յիշեա Քրիստոս Աստուած ի քո արքայութիւնդ զՎարդան եւ զՍարգիս, զԳրիգոր եւ զԳորգ հարազատ եղբարք, եւ զքոյրեր մեր զՏիկնացն եւ զԿանացն, եւ զփեսայնին մեր զԻնքնատիոս եւ զԹիոդոս, եւ զՈվանէս խնամին մեր: Տէր Յիսուս ողորմեա գրելոցս ի սմա եւ թողութիւն շնորհեա սոցա:

Եւ ինձ Մխիթարայ, որ զսակաւ յիշատակս գրեցի, ողորմեա Տէր, եւ քեզ փառք յաւիտեանս, ամէն:

բ

Գրիչ` Գրիգոր

<45b> Ո՜վ աստուածասէրք եւ աստուածապաշտք, որ ժողովեալ եք կատարել զտանն պայծառակերպութեանն Քրիստոսի, յիշեսջիք զթշուառականս զԳրիգոր գրող բարի յուսով եւ սիրով, եւ ասասջիք` Քրիստո՛ս, քո սուր պայծառակերպութեամբդ ողորմեա, եւ որք զմեզ յիշեն, եւ քեզ փառք այժմ, յաւիտեան:

գ

<126b> Գրիգոր ամենաթշւառ գրիչ զամենայն ժողովալքս աղաչեմ մեղաց թողութիւն խնդրեցէք ի Սուրբ Երրորդութենէն ինձ եւ իմոցն եւ ձերաոցն, Քրիստոս զձեզ յիշէ իւր ողորմութեամբն:

***

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Քիւրտեան, Ցուցակ, էջ 405

Գրիչ` Յովաննէս

ա

<148> Զբազմամեղս զՅո[վ]հ[աննէս] յիշեսջիք:

Յայսմ ամի մեծ ահ կա Խորազմշահին յամենայն արարածս, զի այժմ առ զԽլաթ եւ զամենայն սրով մաշեաց զգաւառն: Այժմ աւելի են գերիքն յաշխարհի, քան զազատքն, եւ նա փքա իբրեւ զվիշապ եւ գոչէ իբրեւ զառիւծ: Եւ սուլտանն Հոռոմոց աշխարհախումբ ժողովով ընդդէմ նորա, եւ ամենայն սիրտ բեկեալ եւ զաւրհասն առաջի ունի: Երանի որ ոչ է իմ ժամս յայս:

բ

<180> Յուլիս ամսոյ Թ (9), յաւուր երեքշաբ[թի] պահոցն այլակերպութեանն, ընդ Զ (6) ժամն եւ ընդ Թ (9)-ի մէջ շարժ եղեւ լաւ: Փառք Աստուծոյ:

գ

<382> Ի թու[ին] Հայոց ՈՀԹ (1230), յամիս աւգոստոս ԻԵ (25) աւրն, յաւուր կիրակէի եկն առ մեզ Սարգիս հայրն եւ եբեր մեզ վատ զրոյց, որ եկեալ Լեւոն թագաւորին թագուհի ի Կապռաւսա ի Սելեւկիա, որ տենայր զիր դուստրն, որ էր Հեթում թագաւորին թագուհի: Եւ տարան զթագուհին ի Սելեւկիա, եւ անդ ետես զմայրն իւր, եւ խաբեց զթագաւորին հայրն զպարոն Կոստանդին, եւ մտաւ ի Սելեւկիա, եւ մռտեց հետ իր մաւրն, եւ զպարոնն հանին քաշնաւք բերդէն: Այս այսպէս գործեցաւ, եւ ենք յահի եւ յերկեղի. այլ յառաջկայն Աստուծոյ է գիտելի:

Եւ Հռոմոց սուլտանն եւ Մելէք յԵտլին, երեք որդի` բազում զաւրաւք, եւ Խորազմշահնն` բազում խուժադուժ ամբոխիւ դէմ իրերաց են գումարեալ, որ պատերազմին, այլ զոր լինելոց է` Աստուծոյ է գիտելի, այլ ար[ար]ածքս ամենայն են ի վտանգի:

դ

<129> Քունն խիստ կու չարչարէ եւ աւերէ:

***

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Ն. Ջուղա 29,

Տեր-Աւետիսեան, Ցուցակ, էջ 43-44

Գրիչ` Ներսէս

Վայր` Ամասիա

Տէր Յիսուս ողորմեա գծաւղի սորա Ներսիսի, եւ ծնաւղաց իւրոց, եւ ամենայն զարմից իւրոց, որք են հանգուցել առ Քրիստոս:

Փառք Շնորհիւն ամենակալին Աստուծոյ սկսայ եւ ողորմութեամբ Յիսուսի քրիստոսի կատարեցի զսուրբ Աւետարանս յամի Ռ-երորդի Հ-երորդի Թ-երորդի (1230) թուաբերութեանս Հայկազնեան տումարիս, ի բռնակալութեան Իսմայելական ազգին, ի չար եւ ի դառն ժամանակի, զի ըստ նախասաց տեսութեան մարգարէից եւ տէրունական աստուածապատում հրամանին լցաւ եւ աւարտեցաւ աւուրք ժամանակաց եւ մերձեցաւ եւ եհաս աւուրք պղծոյն անապատի, ըստ Պաւղոսի ձայնին եւ թէ մինչեւ բարձցի որ այժմդ ունի, ապա յայտնեսցի որդին կորստեան եւ թէ ի բազմանալոյ անաւրէնութեան ցամաքեսցի սէր բազմաց, եւ եթէ Եղիցի նեղութիւն մեծ որպիսի ոչ ել ի սկզբանէ աշխարհի:

Եւ արդ տեսանեմ նեղութիւն եւ անձկութիւն անբաւ, տագնապ եւ արհաւիրք անհանդդուրժելիք, քանդումն եւ քայքայումն քաղաքաց եւ աւանից, աշխարհացն, գաւառից, զրկանք եւ յափշտակութիւն տկարաց եւ աւտարաց, կործանումն տանց եւ շինուածոց եւ եկեղեցեաց, զի ի յաճախելոյ եւ բազմանալոյ անաւրէնութեանց մերոց անկեալք ի ծառայութիւն աւտար եւ բարբարոս ազգաց, որք զաւրէն հրոյ անյագաբար ճարակեն զմարմին:

Եւ ի վերայ այսր ամենայնի ոչ զարհուրումն եւ ոչ դողումն, ոչ փոյթ եւ ոչ երկիւղ, ոչ պնդութիւն հաւատոյ եւ յաւժարութիւն գործոց բարեաց, այլ հաւատք պակասեալք եւ ամպարշտութիւն զօրացեալ, արդարութիւն հալածեալ եւ անաւրէնութիւն արմատացեալ, սէր եղծեալ եւ անգթութիւն ծաղկեալ, Աստուած վաճառեալ եւ ագահութիւն թագաւորեալ, անուն եւ ձեւ լոկ` քրիստոնեութեան, եւ կարգք եւ վարք` եւ ոչ բնաւ ումեք:

Արդ, այսպիսի չարաշշուկ եւ բազմավրդով, ծանր, աղետաբեր դարանակալի աւուրս, եւ ունայնացեալս ի գործառնութենէ կանուխ ժամանելոյն յոյժ խաւարաժառանգ եւ պարապնդեալս մեղօք Ներսէս անպիտան գրիչ եւ սուտ անուն քահանայ, գրեցի զգերունակ եւ զաստուածատուր կտակ զսուրբ Աւետարանս ի ստոյգ եւ յընտիր աւրինակէ եւ ի բազմաց վկայեալ, ի յիշատակ Խաչուկ քահանայի եւ ծնաւղաց եւ զաւակաց իւրոց, ընդ նմին եւ պարոն Վարդին եւ ծնաւղացն եւ զաւակաց նոցին, ի պայծառութիւն եկեղեցւոյ եւ ի վարժումն մանկանց նոր առագաստի:

Արդ, որք ընթեռնուք եւ աւգտիք եւ կամ գրչութեան ընդաւրինակէք, եւ որք լսելով լուսաւորիք, թողութիւն մեղաց հայցեցէք ի Քրիստոսէ Խաչուկ քահանայի եւ հաւր` զուգակցի իւրոյ, որոյ անունն Վարդ կոչի: Եւ գրեցաւ սա յանապատիս Ամասիոյ, ընդ հովանեաւ Սուրբ Կարապետի Տէր Յիսուս ողորմեա Մանւէլի վարդապետի, որ բազում սիրով ընկալաւ եւ հանգոյց զմեզ, զոր Տէր Յիսուս հատուսցէ նմա յետ գալստեան, որ աւգնական եւ առիթ եղեւ գրոցս: Տէր Աստուած ողորմեսցի Սարգսի քահանայի, եւ հարազատ որդւոց իւրոց Կարապետի քահանայի, եւ եղբաւր իմոյ ըստ հոգւոյ, որ զաւրինակս շնորհեցին:

Արդ, որք ընթեռնուք եւ լուսաւորիք, խոշորութեան անմեղադիր լերուք, եւ Քրիստոս որ առատն է ողորմութեանց ձեզ եւ մեզ ողորմեսցի, եւ Սուրբ երրորդութեանն փառք յաւիտեանս: Ընդ նմին ողորմեսցի Տէր Աստուած ծնաւղաց իմոց Սիմէոնի եւ մաւր իմոյ Թամար տիկնայ, ամէն:

Որ յայս սուրբ Աւետարանիս զինքն աւգնական լինի, Տէր Աստուած իւր աւգնական լինի եւ մեղաց նորա թողութիւն շնորհեսցէ, եթէ այր, եւ եթէ կին, եթէ ծեր, եւ եթէ տղայ:

***

ԳԻՐՔ ԸՆԹԵՐՑՈՒԱԾՈՑ

Երեւան, պատառիկ 828

<1a> Ի [Թ]վիս ՈՀԹ (1230) ըստ յ[աճ]ախելոյ մեղաց մերո[ց], ելանէ ասգն այլայս[եռ] եւ խուժադուժ ազգին որ թաթարքն, եւ ի սու[ր] սուսերի մաշեց զ[տ]իեզերս, մինչ ոչ մնաց տ[ե]ղի ողջ, զեկեղեցիս տապալեաց, զքահան[այս կ]ոտորեց եւ ոչ խնայեց [մէ]կն նոցա ի կենդան, եւ այլ զամենիսեան առ[հա]ս[ա]րակ կոտորեց զայ <1b> դարձոյց ի տեղիս իւ[րե]անց, ընդ որս եւ գնեց զայս Ընթերցուածս եւ [դա]րձեալ ետ ի իւր առ[ա]ջին տեղին` ի Սուրբ Աստուածա[ծի]նն, յիշատակ իւրն, եւ [ծն]ողոց իւրոց, եւ եղբաւ[ր] իւրոյ Ստեփանոսին, եւ [ե]ղբաւր որդոյն Լուսկա[ն]ն, որ տղայ հասակաւ փո[խե]ցաւ ի [քրիստոս:

Արդ, ո՛վ սուրբ մ[ա]նգունք սուրբ եկեղեցոյ, որ[ք] կարդայք կամ աւկ[տ]ի[ք] ի [ս]մանէ\\\:

***

ՀԻՆ ԿՏԱԿԱՐԱՆ

Երուսաղէմ 1818, (ժԲ դ. ), Պողարեան, Ցուցակ Զ, էջ 184

Ստացող` Առաքել

Վայր` Կիլիկիա

ա

<384a> Փառք ամենասուրբ Երրորդութեանն Հաւր եւ որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ…

Յամի Ո-որդի, եւթնասներորդի, իններորդի (1230), թուականիս Հայոց, ի հայրապետութեան տեառն Կոստ[անդեայ], եւ ի թագաւորութեան քրիստոսապսակ արքայի Հեթմոյ, եւ առաքեալ նուաստ աշակերտ եւ սպասաւոր ուսման բանի, փափագաւղ եղեալ մատենի սրբոյ եւ կայծակնաճաշակ մարգարէին Եսայայ, ստացայ զսա յարդար ընչից իմոց, ի վայելումն ինձ եւ յիշատակ հոգւոյ իմոյ, եւ եղբաւր իմոյ Գրիգ[որ] քահ[անայի], որ յայս ամի փոխեցաւ ի Քրիստոս, եւ ծնաւղաց իմոց, եւ սնուցողացն եւ ուսուցչացն զիս հոգեւոր հարցն եւ ըստ մարմնոյ, Վարդանայ հաւրեղբաւր իմոյ, եւ Պետրոսի քեռոյ իմոյ, որ բազումս աշխատեցան ի վերայ իմ յիմաստս աստուածային ուսմանց, նաեւ զինչս իւրեանց ետուն ի պէտս իմ, որոց Տէր Յիսուս ընդ միոյն հարիւրապատիկ հատուսցէ նոցա աստ եւ ի հանդերձեալսն զիւր ողորմութիւնն, ամէն:

Արդ, աղաչեմ զամենեսեան, զմանկունսդ եկեղեցւոյ, զժառանգողք սմին եւ զվայելողքդ, եւ որք աւգտիք ի սմանէ ուսմամբ կամ ընթերցմամբ կամ գաղափարաւ, յիշեջիք ի մաքրափայլ եւ ի սրբամատոյց յաղաւթս ձեր որ առ Տէր զվերոյ յիշատակեալքս ի սմա, եւ որ առատն է ի պարգեւս եւ աննախանձ ի տուրս, որք հայցեն ի նմանէ, Քրիստոս ամենեցուն ողորմեսցի յիշելոցս եւ յիշողացդ յիւրում գալստեանն, եւ նմա փառք յաւիտեանս, ամէն: Յայսմ ամի եղեւ շարժ սաստիկ ի գաւառիս Կիլիկեցւոց, եւ բազում շէնս փլոյց, առաւել ի հո[յա]կապ քաղաքն զՏարսոն աւերեաց:

բ

Գրիչ` Կոստանդին

Վայր` Մլիճո վանք

<491> Ո՜վ եղբարք, որք ընթեռնուք զգիրս զայս, յիշեսջիք ի Քրիստոս զըստացող սորին զԳրիգոր քահանայ, եւ զծնողսն իւր, եւ զեղբայր իւր զՍտեփանոս փոխեալն առ Քրիստոս, եւ զգրող սսորա զԿոստա[նդին]:

գ

<416> Զստացող սորին զԳրիգոր կրաւնաւոր, որ է փակակալ սուրբ ուխտիս Մլիճոյս, յիշեսջիք յաղաւթս առ Տէր, եւ զծնաւղսն իւր, եւ զհարազատն իւր զՍտեփանոս կրաւ[նաւոր]: Ընդ նոցին եւ զգրողիկ սորին զԿոստա[նդին] եւ ըզծնողս, եւ Քրիստոս որ առ[ատ]ն է ի պարգեւս` ողորմեսցի յիշելոցն եւ յիշողացդ ամէն:

***

ՄԱՍՈՒՆՔ ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՆՉԻ

Էջմիածին 233

Գրիչ` Ստեփանոս

Վայր` Յեսուանց վանք

ա

<269b> Փառք ամենասուրբ Երրորդութեանն Հաւր եւ Որդւոյ եւ կենդանարար եւ ազատիչ Սուրբ Հոգւոյն, անբարժանելի եւ միասնական Սուրբ Երրորդութեանն, այժմ եւ հանապազ եւ յաւիտեանս յաւիտենից, աէն, ամէն. ամէն: [Ի] թուականութեանս Հայոց [Ո]ՀԸ (1229), գրեցաւ տառս Թագաւորութեանց, ի խնդրոյ աստուածապատիւ եւ առաքելաշնորհ արհեպիսկոպոսին` Անտի[ո]քո տեառն Միքայելի եւ առաջնորդ սուրբ ուխտի Յեսուանց, ի վայելումն մանկանց եկեղեցւոյ, եւ ի յիշատակ հոգւոյ իւր եւ ծնողաց իւրոցն, ամէն:

Եղեւ զրաւ սորա յանապատս Յեսուանց ի վանսն, ընդ հովանեաւ մաւրս մերոյ Սուրբ Սիոնի, եւ Սուրբ Աստուածածնիս, եւ զկենսակիր եւ սքանչելագործ Սուրբ Նշանիս, ձեռամ յանարժան Ստեփաննոսի, ի թագաւորութեանն նոր օծեալ ընծային Հեթմոյ եւ ի կաթողիկոսութեանն տեառն Կոստանդեայ:

բ

<206b> Տէր Յիսուս ի քո միւս անգամ գալստեանդ եւ ի հասարակաց յարութեանդ ողորմեա տէր Միքայելի` ստացողի գրոցս եւ ծնողաց իւրոց, ամէն:

***

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Յովսէփեան, Յիշատակարանք, էջ 867-870

Ծաղկող` Սիմաւոն

ա

Տէր Աստուած, ողորմեա ծաղկողի սմին Սիմէ ծանրամեղի եւ ծնողաց իւրոց, ամէն:

բ

Սիմաւոն:

***

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Յովսէփեան, Յիշատակարանք, էջ 870

«Յիշատակարան սուրբ Աւետարանիս

Արդ աղաչեմ զձեզ յիշել ի Տէր զգրողն եւ զգրել տուողն սուրբ Աւետարանիս, որ զսորայ հին յիշատակարանն գտաք, որ Բարսեղ յանուն գրագիր գրեալ է զսա եւ թուական եդեալ էր այսպէս. ՈՀԹ (1230) թվին գրեալ էր: Այսչափ հազիւ գտաք եւ գրեցաք: Վասն որոյ ասեմք` Աստուած ողորմեսցի նոցա որպէս եւ կամեցի»: