ՄԱՇՏՈՑ
ԵՒ
ԳԱՆՁԱՐԱՆ
Վիեննա
910,
Հ.
Ոսկեան,
Ցուցակ,
էջ
495
ա
Գրիչ`
Հայրապետ
Գրեցաւ
Մաշտոցս
այս
ի
թուին
Հայոց
ՊՀ.
(1421)
ձեռամբ
Հայրապետ
աբեղի,
ի
խնդրոյ
աստուածասէր
եւ
պատուական
քահանա[յ]ի
Վարդանի:
Որք
հանդիպիք
սմա
կարդալով
կամ
աւրինակելով
աղաչեմ
յիշել
յաղաւթս
ձեր,
եւ
աստուած
զձեզ
յիշէ,
ամէն:
բ
Գրեցաւ
գանձս
այս
ձեռամբ
անիմաստ
գրչիս
ի
վայելումն
կուսակրօն
աբեղի
Կիրակոսի,
եւ
հարազատ
եղբօր
իւրոյ
Վարդան
քահանայի,
եւ
դեռաբոյս
եղբօրորդոյ
իւրոյ
Խաչատրի:
Տէր
աստուած
ընդ
երկայն
աւուրս
արասցէ
եւ
հասուցանէ
ի
խորին
ծերութեան,
ամէն:
Արդ,
աղաչեմ
զամենեսեան,
որք
հանդիպիք
այսմ
սուրբ
Մաշտոցիս
տեսանելով
կամ
կարդալով
կամ
աւրինակելով,
աղաչեմ
յիշման
արժանի
առնել
զստացող
սորա
Վարդան
քահանային,
որ
ստացաւ
զսա
յիշատակ
իւր,
եւ
ծնողաց
իւրոց,
եւ
ամենայն
արեան
մերձաւորաց.
եւ
որլի
սրտիւ
թողութիւն
խնդրէ
ստացողացս
եւ
աշխատողացս
ի
սմա,
ամենագութն
եւ
ամեկարողն
աստուած
Յիսուս
Քրիստոս
թողցէ
եւ
նոցա
զամենայն
յանցանս
իւրանց,
ամէն:
Ընդ
նմին
եւ
զերախտաւոր
հայրն
մեր
զՊետրոս
կուսակրաւն
աբեղայ,
որ
զաւրինակն
շնորհեաց,
խնորհեսցէ
նմա
տէր
զաստուածային
անանց
պսակըն
եւ
զարդարէ
հոգւով
եւ
մարմնով,
ամէն:
Արդ,
այս
Մաշտոցս
ժառանգ
է
Վարդան
քահանայի
եւ
եղբաւր
իւրոյ
Խաչատրի:
Յիշեցէք
յաղաւթմ
ձեր
զմայր
Խաչատրին`
Մելիքն,
զի
աւգնական
եղեւ
ի
գրոցս
գնել:
ՅԱՅՍՄԱՒՈՒՐՔ
Երեւան
6333
(Յ.
Բաղրամյան,
Ցուցակ
Վասպուրականի)
263
Գրիչ`
Մկրտիչ
Վայր`
Վան
Փառք
…
որ
ետ
կարողութիւն
տկար
եւ
տրտամ
անձին
փցնամատն
եւ
մեղսասէր
գրի
Մկրտիչ
անարհեստ
եւ
պիտականուն
երիցու
հասնել
յաւարտ
գրոցս
պիտանի
…
որում
ցանկացեալ
սիրատարփ
տենմամբ
ամենագով
պատուական
կրօնաւորն
եւ
բարեսէր
աբեղայն
Ատոմ
սիրով
ցանկացաւ
այսմ
աստուածարեալ
գանձիս,
եւ
ստացաւ
զսա
յիշատակ
բարի
իւր,
եւ
ծնողաց
իւրոյ
Պարիշահին
եւ
Մարթային,
նաեւ
զմիաբանք
սուրբ
ուխտին`
Կտցի
սուրբ
Խաչին,
եւ
սուրբ
Կարապետին,
եւ
սուրբ
Աստուածածնին,
եւ
սուրբ
Գրիգորին,
եւ
սուրբ
Հռիփսիմեանցն,
զառաջնորդ
ուխտին
զտէր
Մխիթար
եպիսկոպոսն,
եւ
զԿարապետ
սպասաւոր
բանի,
եւ
զՄելքիսէթ
կրօնաւոր,
եւ
զԿարապետ
կրօնաւոր,
եւ
զՍարգիս
կրօնաւոր,
եւ
զՅովհաննէս
կրօնաւոր,
եւ
զՍիմէոն
կրօնաւորն,
եւ
զՅովաննէս
կրօնաւոր,
այլ
եւ
զԴաւիթ
կրօնաւոր,
հանդերձ
ամենայն
բնակչօք,
որոց
տացէ
տէր
աստուած
հանգիստ
արքայութիւն
արդարոց:
Արդ,
գրեցաւ
սա
ի
խնդրոյ
Ատոմ
աբեղայի,
ձեռամբ
յօգնամեղ
եւ
անարհեստ
գրչաց`
Գրիգոր
աբեղայի
եւ
Մկրտիչ
սուտանուն
երիցու
եւ
Կարապետի,
ի
Վան
քաղաքի,
յամի
ՊՀԱ.
թուականիս
Հայոց
(1422)…
Յայսմ
ամի
ելեալ
Շահռուխ
չաղաթայն
անքնին
զաւրաւք
եւ
եւ
եկն
ի
Խլաթ
եւ
շատ
պակասութիւն
եղեւ
մեջ
եւ
շատոց:
Զի
զառաջին[ն]
փախաւ
թուրքմանն
ի
Ներքին
երկիրն
եւ
անտի
դարձեալ
եկն
ի
թուքմանն
բազում
զորաւք
ՃԾՌ.
(150000)
ձիաւորաւք
եւ
շատ
խայտառակ
կոտորեցան
ի
չաղաթի
զօրացն,
ի
գաւառն
Վաղաշկերտոյ
մեծ
Բագւանայ||
Բայց
զի
ողորմած
էր
Շահռուխ
եւ
քաղցր
էր
բարւոք
նորա,
թոյլ
ետ
նոցա
փախչիլ
մազապուրծ,
եւ
զորս
գերացն`
ազատ
արար,
եւ
դարձեալ
գնաց
յերկիր
իւր:
Այս
գրեցաւ
ի
ՊՀ.
(1412)
թուին,
դարձեալ
ի
միւս
ամի
ուժ
առեալ
թուքմանն
զօրացաւ,
որոց
գլխաւոր
էր
նոցա
Սքանդար
որդին
Ուլուֆի,
որոյ
առեալ
բազում
զաւրս
հեծելոց,
եւ
գնաց
ի
վերայ
երկիրն
Բաղիշո
եւ
բազում
նահճիրս
գործեաց
անդ:
Զի
էր
մերձ
Խլաթայ
տեղի
ինչ
ապաստանի,
զոր
Աղվանից
բերդ
կոչէին,
ուր
կային
ամրացեալ
անդ
բազմութիւն
քրիստոնէից
արանց
եւ
կանանց,
կարգաւորաց
եւ
աշխարհականաց,
զոր
առեալ
ազգն
թուրքի,
եւ
սուր
ի
վերայ
եդեալ
զանխնայ
կոտորեաց
զորս
անդ
էին:
Ո'հ
դառնութիւն
վշտին
եւ
աղիողորմ
կսկծանաց,
զի
յարձակեցան
ի
վերայ
նոցի
որպէս
գայլս
պատառողս.
զոր
ասեալնոցա
զփայլումն
սուսերաց
եւ
զշաւղալ
աղեղացն,
թուլացաւ
սիրտք
նոցա,
տկարացաւ
զաւրութիւն
ի
նոցա,
բարձաւ
աւգնւոթիւն
ի
նոցանէ,
կարճեաց
աւուրք
կենաց
ոցա,
հատաւ
յոյս
վաղուան
մնալու:
Զի
ամենայն
մարդ
զանձին
իւրոյ
զկորուստ
հասեալ
տեսանէր,
զի
յետուստ
սուրն
էր
անաւրինաց,
եւ
առաջի`
ծովն
խրաւղդայր:
Եւ
բազմունք
ի
սրոյ
անաւրինացն
քարավէժ
եղեն
ի
բարձրութենէն
ի
յատակս
ծովուն:
Անդ
էր
տեսանել
զկսկիծ
աղիողորմն
աղետին`
անդ
էր
տեսանել
զփարիլ
ծնողացն
սրտախորով
||
