Հայերէն Յիշատակարաններ

***

ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉ

Կիւլեսերեան, Ցուցակ Անկիւրիոյ, էջ 285-288

Գրիչ` Միքաէլ

Վայր` [երկայն Մաւրուի անապատ]

ա

<154a> Զստացաւղ զաստուածեան մատենիս Միքաէլ քահանա յաղաւթս յիշեսջիք, ո՜վ փրկեալք արեամբ գառինն Աստուծոյ, եւ Աստուած զձեզ ողորմեսցի, եւ անարհեստութեանս անմեղադիր լիք, զի այսչափ էր կարս մեր:

բ

<168a> Զմեղաւք մեռեալս Միքաէլ ի Տէր Յիսուս յիշել միշտ աղաչեմ:

գ

<508b> Փառք քեզ Երրորդութիւն Սուրբ, ամէն:

Յամի եւթն հարեւերորդի եւ երկրորդի (1253)գրեցաւ մատեանս այս աշխատանաւք նուաստ գրչի Միքաէլի քահանայի, որոյ Տէր Աստուած ողորմեսցի նմա:

<515> Բազում գրեանք այրեցաւ յառաջի գերութեանն:

դ

<267b> Փառք Քրիստոսի Աստուծոյ յուսոյն մերոյ, ամէն: Ի թուին ՉԴ (1255) գրեցաւ մատեանս այս ձեռամբ Միքայէլի մեղսասէր քահանաի, ի խնդրոյ եղբաւր մերոյ Կոոստանդեա կրաւնաւոր քահանաի:

Արդ, աղաչեմ զամենեսեան զկարդացողսդ սրտի մտաւք յիշել զմեզ յաղաւթս եւ խոշորութեան անմեղադիր լիք, զի այսչափ էր կար մեր:

Գրեցաւ ի յաւրինակէ, որ գրեալ էր ի ՆԼԶ (986) թուականին:

ե

<301a> Եւ զեղկելիս յիշեա Տէր Աստուած ի քո յանսպառ յողորմութիւնդ, ընդինեւ եւ զպատուական եղբայրն Կոստանդին: Աղաչեմ խոշորութեան եւ սխալանաց թողութիւն շնորհեցէք, եւ Աստուած ձեզ տացէ, եւ նմա փառք յաւիտեանս: ՉԶ (1257)թուին:

զ

<502b> Զստացող աստուածաին տառիս ի զգրիչս անպիտան զՄիքաէլ ձիշեսջիք ի Տէր, աղաչեմ:

է

Գրիչ` Զախար

<548a> Փառք քեզ Քրիստոս Աստուած, եւ զորս ողորմութեան քո կամեցողութեամբ, ներեցեր հիքացելոյս [ե]ւ զայսպիսի վեր առաքեզ գոհութիւն կեցոյ ողորմութենէ քում առաւել, զի դիտող զկարիս քան զկարեացն խնդրաւ աւրհնեալդ յաւիտեանս, ամէն: ՉԲ (1258) գրեցաւ ի թուականութեան:

ը

<689b> Զմեղաւոր Զախար գրիչս եւ զծնողսն իմ եւ զեղբարսն եւ զքեռ յիշեսջիք ի մեղաց թողութիւն, եւ Աստուած զձերն թողու:

***

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Երեւան 7718

Գրիչ` Վայր` [Կիլիկիա]

ա

<33a> Զստացող սուր Աւե[տարանիս] եւ զմեղաւք դատապարտեալս Աւ[ագ] աղաչեմ յիշել ի Տէր Աստուած:

բ

<53a> Զստացող սորա եւ զմեղաւք դատապարտեալս աղաչեմ յիշել ի Տէր Յիսուս:

գ

<105a> ՈՒԱ (1272) թվին գրեցաւ սայ:

***

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Սանջեան, Ցուցակ Ամերիկայի, էջ 675-677

Գրիչ` Յոհանէս

Վայր` Ակներ

ա

<68b> Յամի եւթն հարիւրերորդի եւ այժմու սկսեալ վեցերորդի (1257) թուաբերութեան Հայոց տումարի գրեցաւ ժամագրկունքս վասն ճանապարհի եւ անճարկութեան, յաշխարհիս Կիլիկեացւոց, ի գաւառիս Ցախուտ, ի հռչակաւոր եւ սուրբ մենարանիս Ակներ, ընդ հովանեաւ Սրբուհոյ Տիրամաւր Աստուածածնի եւ սուրբ առաքելոյն Տեառնեղբաւրն Յակովբայ եւ կենսակիր նշանիս Սուրբ Կոստանդեա, եւ այլ աստուածունակ սրբոցս որ հաւաքեալ կան ի սմա, ի թագաւորութեանս Հայոց Հեթմոյ քրիստոսասիրի եւ ուղղափառի, որոյ Տէր Աստուած տացէ նմա, եւ որդւոց իւրոց Լեւոնի եւ Թորոսի` երկար ժամանակ խաղաղութեամբ վարել զթագաւորութիւն իւրեանց, ի հայրապետութեան տեառն Կոստանդեա, եւ ի հայրութիւն սուրբ ուխտիս հոգելից ծերունոյ` ճգնազգեաց եւ քրիստոսասէր անձին հայր Մխիթարայ եւ նորին հայրազատին բարեշնորհ երաժշտին Վարդանայ:

Գրեցաւ սակաւագիծ մատեանս ձեռամբ յոգնամեղ եւ եղկելի անձին Յոհանէսի վշտալից եւ տգէտ գրչի, զոր բազում վշտաւք իմ ձեռնամուխ եղեալ ի սա. եւ կատարի առ իս ասացեալն ի սուրբ առաքելոյն Պաւղոսէ, որ ասէ` Վիշտս ի գետոց, վիշտս յաւազակաց, վիշ[տ]ս ի սուտ եղբարց եւ այլն, զոր բանսարկուն հանապազ յարուցանէ ինձ հեղեղս գետոց եւ ի տուէ եւ ի գիշերի չար աւազակութեամբն խոցոդեղ եղկելիս, եւ ոմանք ի բնակչացս բազում վիշտս հասուցանեն ի վերայ իմ, եւ ոչ ուստեք մխիթարութիւն` բայց ի Հաւրէն եւ ի նորին հարազատէն, զոր Հայրն երկնաւոր պահեսցէ եղկելոյ Յոհանէսի:

Արդ աղաչեմ զամենեսեան, որք հանդիպիք սմա տեսութեամբ կամ յաւրինակ առնելով ոչ մեղադրել մանրութիւն գրիս եւ խոշորութեան կամ սխալանաց բանի եւ բառի կամ գծի եւ կէտի, զի այս էր կար մեր: Ով կարէ թող կարդա, եւ որ ոչ, թող զմեծն առնու կամ հաշուէ թէ իսկի չունի` զի իմ սիրտս զայս ուզեաց: Այլ աղաչեմ յիշել ի մաքրափայլ յաղաւթս ձեր զեղկելի գրողս` Յոհանէս` եւ զծնողսն իմ` զհայր իմ Ներսէս քահանայ եւ զմայր իմ` զհանգուցեալսն ի Քրիստոս, եւ զհարազատ եղբայրիկն իմ զԿոստանդին կուսան քահանայ, որ ի տղա հասակի փոխեցաւ ի Քրիստոս: Եւ Քրիստոս Աստուած ողորմեսցի եւ թողցէ, զյանցանս յիշողացտ եւ յիշեցելոցս, եւ նմա ճառք յաւիտեանս, ամէն, ամէն, ամէն:

բ

<79a> Փառք քեզ անսահման եւ անզուգական անձնաւորութիւն, Հայր եւ Որդի եւ Հոգի Սուրբ, յամենայն արարածոց եւ ի բնաւից եղանակաց, այժմ եւ յանսպառ յաւիտեանս, ամէն:

Արդ, ես եղկելիս եւ յոգնամեղս Յոհանէս գրոց սորա, խնդրեմ յամենեցունց, ո՜վ սուրբ հարք եւ եղբարք, ոյք հանդիպիք այսմ սակաւ գծի, ոչ մեղադրել եւ պարսաւել վասն խոշորութեան եւ սղխալանաց` զի այս էր կար մեր, եւ վասն մանրութեան գրիս ոչ դատապարտել զմեզ: Այլ` յերես անգեալ աղաչեմ որպէս շան սովեցելոյ` տուք զփշրանս աղաւթից ձեր, խնդրելով Տեառն զթողութիւն մեղաց եղկելոյս Յոհանէս գծողի եւ ծնողաց իմոց եւ հարազատ եղբաւր իմոյ` Կոստանդե, որ ի տղա հասակի փոխեցաւ յաստեացս: Եւ որ առատն է ի տուրս պարգեւաց անմահ թագաւորն, որպէս մեզ խնդրէք` զնոյն եւ ձեզ պարգեւեսցէ, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս, ամէն, ամէն, ամէն:

գ

<79b> Աւրինակն ծուռ էր, ես կրկին գրեցի եւ ինն տող զայբն միաճղի` զի տեղս վճարեցաւ, թէ դժար թուի` դու շրջէ զթուղթս յետ եւ ի նշանածն սկսիր եւ կարդա եւ մի մեղադրեր:

դ

Զինչ յաւրինակն գտի` զայն գրեցի:

ե

Վայ ինձ դառն վշտացելոյս:

***

ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉ

Վենետիկ 17, Սարգիսեան, Ցուցակ Ա, էջ 148-150 Գրիչ` Ներսէս

ա

<F58a> Քրիստոս Աստուած, բարեխօսութեամբ Սրբոյն Եսայեայ, ողորմեա բազմամեղ [գրող]իս Ներսիսի, եւ որ զամէնն ասեն:

Թվին ՉԶ (]1257) գրեցի, Ներսէս սառայ է Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ:

բ

<10a> Քրիստոս Աստուած բարեխօսութեամբ Սրբոյն Մովսէսի մարգարէին եւ Յովսէփ գեղեցկին ողորմեա ամենայն հաւատացելոց ի քեզ եւ բազմամեղ գրողիս Ներսիսի, եւ ծնողաց իմոց, եւ քեռիցն իմոց Յովանիսի եւ Հանիսի եւ Տէրպատի, եւ որ զամէնն ասեն, եւ Քրիստոսի փառք յաւիտեանս:

գ

<189b> Քրիստոս Աստուած բարեխաւսութեամբ Սրբոյն Մոսէսի մարգարէի ողորմեա ամենայն հաւատացելոց ի քեզ, եւ բազմամեղ գրողիս Ներսէսի եւ քեռոյն իմոյ Յովանիսի եւ ծնողաց իմոց Աւտարշահի եւ Շնորհ[ֆ]որի, եւ քաւրն Աւծի, եւ որ զամէնն ասեն, եւ Քրիստոս փառք յաւիտեանս:

դ

Ո՜վ եղբարք, խոշորութեանս մի մեղադրէք, զի զշատն գիշերն եմ գրել. եւ էր աւրինակին գիրն լիզած, մեղայ Աստուծոյ: