Հայերէն Յիշատակարաններ

***

ԳԱՆՁԱՐԱՆ, ՏԱՂԱՐԱՆ

Փարիզ, 79 (50), Երեւան, մանրաժապաւեն # 453

Գրիչ` Յոհաննէս

Վայր` Դրազարկ

<402> Կատարեցաւ Երգարանս տաղաց ձեռամբ Յոհաննիսի յետին եւ յոգնամեղի, ի թուականիս Հայոց ՈՃՂ(1241), ի վանս մեծ ուխտին եւ հռչակաւոր անապատս Դրազարկ կոչեցեալ, ի թագաւորութեանն Հեթմոյ որդոյ Կոստանդեա, եւ եւ առաջնորդ ուխտիս մեծն Բասիլոս, եղբաւր թագաւորին Հեթմոյ, եւ դիրապետ եւ աթոռակալ իշխանութեան մեծ եւ հռչակաւոր դղէկին Հոռոմկլային` տէր Կոստանդին արժանաւոր այնմ աշտիճանի: Եւ իմ յանձին կալեալ եւ հետեւեալ երաժշտական արհեստի, եւ ոչ ունելով տեղի եւ շնորհք, որպէս արժա\\ն է, այլ բազում ջանիւ եւ աշխատութեամբ հասեալ ի ծայր տառիս ի կարի դժուարահամբոյր եղանակես կցրդիս, եւ այլ ապա տառապանաւք զգրեանս ի կապ ածի, վասն զի նախ գրեցի ուսմամբ, եւ զկնի` գրելոց:

Եւ ապա ժամանեալ յերկիրն իմ ի սըննդեան տեղ, եւ վասն զի ոչ ունելով տեղի եւ նախանձ վարժման այսորիկ, զի կարի մարդիկ յետս կացին եւ յուսո[ու]մնասիրոթենե եւ աստուածասիրութենե թոլացեալ ի վայր մեղկեցան ի սեր երկրային ինչ իրաց անցաւորաց, որ ոչ նա, ըստ Տեառն բանի, թե Ցեց ուտե եւ ուտիչ ապականե:

Եւ իմ տեսանելով զայն եւ կարի խոր վշտացեալ ընդ բազում աշխատանս իմ, ոչ տեղոջն յանմիկ կարի անարգ եր եւ յոռի, եւ ոչ գտի տեղի սերման, վասն զի ապառաժուտ էր վայրն: Եւ իմ կանխեալ վերը(ս)տին գոլով ի տեղի իմաստասիրաց եւ ուսումնասիրաց յերկիր Կիլիկոյ, որոյ Քրիստոս պահապան կանգնի եւ ինքն պատսպարե աջով իւրով, որպէս յայն ժամ զԵսրաել, եւ ինքն եղիցի մարտակից ընդդէմ հակառ[ակ]աց իւրոց: Եւ եղեալ իմ ճանապարհ եւ պատահեաց յազդմանն չարին եւ գողացան զիմ գրկունքն: Եւ ապա եկեալ եւ ջանիւ ձեռնարկեալ եւ գրել շտապով: Եւ ապա իբրեւ աւարտեցաւ, այլ հոգս ունելով վասն զի ոչ ունելով ոչ գանձարան, ոչ տաղարան, եւ ելեալ ի խնդիր աւրինակի հռետորական, եւ ոչ գտանելով, եւ ապա գտեալ զաղետ աւրինակ յոյժ գեղեցիկ, զառն միոյ յերաժշտապետի Յուսեփ կոչեալ, եւ կարի հասու ամենայն իմաստից երաժշտից մինչեւ ի բաւանդակն, որ յաւուրս ոչ գտանի հանգոյն:

Եւ արդ արարեալ սկիզբն Տաղարանիս եւ աւարտելով աւգնականութեամբ Աստուծոյ եւ Սուրբ Աստուածածնին, եւ այժմ աղաչեմ զամենեսեան ում եւ հանդիպի, անմոռաց ունելով ի մտի եւ թողութիւն խնդրել յանցանաց իմոց բազմաց, ինձ եւ ծնողաց իմոց եւ եղբարց իմոց կենդանեաց եւ ննջեց[ել]ոց, եւ քեռ իմոյ` ի Քրիստոսէ Աստուծոյ, եւ զԳրիգոր գրագիր, որ աւժընդակն եղեւ եւ գրեաց զՔարոզնին յիշեսջիք ի Տէր, եւ զՅուսեփ երաժշտապետ, որ զաւրինակն անձանձիր շնորհեաց, յիշեսջիք ի Քրիստոս, եւ զՎասիլ փեսայ իմ, եւ զիմ հաւրաղբայ[ր]քն` զԲարսեղն, եւ զՍտեփաննոս, եւ զՄխիթոցն, եւ զՆիկաւլ, եւ զիմ հայրիկ հարազատիկ, եւ զմաւրփոխան իմ, եւ զամենեսեան յիշեսջիք ի Քրիստոս, եւ նա իւր քաղցր կամաւքն գթայ ի յիշեցեալքն եւ ի յիշողքդ, եւ նմա փառք յամենայն արարածոց իւրոց ի վերնոց եւ ի ն[եր]քնոցն. ամեն, ամեն:

բ

<39a> Տէր Յիշեա զմեղաւք մեռեալ ոգիս քո սուրբ գալստեամբդ: Վա՜յ կուրացեալ մտաց, վերնագիրն ի մեկ այլ դիհն պիտեր:

գ

<65a> Ո՜վ սուրբ զինաւոր, ի յայնմ ի սոսկալի աւուրն, յորժամ բանք սպառին եւ գործք թագաւորեն, ես միայն մնամ ունայն ի բարի գործոց, դու լեր բարեխաւս վասն իմ առ Քրիստոս:

դ

<75b> Զիս մեղաւք մեռեալ ոգիս եւ զսրտէ խոցեալ անարժան ծառայիցն Աստուծոյ յիշեցէք միով Տէր ողորմեա:

ե

<89b> Վա՜յ աղմուկ ելաւ, խալտեցաւ:

զ

<94b>

Վա՜յ լալ ապա եղեւ,

Նա միտք քո շփոթեցաւ:

է

<136b> Ո՜հ զիս զանարժանս եւ մեղաւք մեռեալ ոգիս, եւ զսրտէ խոցեալս, յիշեցէք միով Տէր ողորմայիւ, եւ Աստուած զձեզ յիշէ ի բարի:

ը

<164b> Ո՜վ եղբարք, այս գանձիս աւրինակն խիստ անարհեստ էր, թէ ծուռ լինիցի մի մեղադրէք: