Հայերէն Յիշատակարաններ

***

ՄՇՈ ՏԱՒՆԱԿԱՆ ՃԱՌԸՆՏԻՐ

Երեւան 7729

Գրիչ` Վարդան

Վայր` [Աւագ վանք]

ա

Ով սուրբ անաւրինութիւն Աստուծոյ, ողորմեա ստացողի սուրբ կտակիս պատրոն Աստուածատրին, եւ ծնաւղաց իւրոց, եւ հարազատ եղբարցն պատուական քահանային Աւետեաց եւ այղ եղբարցն, եւ ամենայն աշխարհի, եւ ետնեալ գծողի, եւ քեզ փառք, որ տաս զզաւրութիւնն, որ եւ կատարեսցի:

բ

Վարդան յիշեսցի ի Տէր:

գ

Քրիստոս Աստուած, ողորմեա Բարսեղին, որ զաւրինակս պատրաստեաց, ամէն:

դ

Զստացողք եւ զաշխատողք յիշեցէք ի Քրիստոս, եւ Աստուած զձեզ յիշեսցէ:

ե

Զստացող լուսափայլ կտակիս զպատրոն Աստուածատուր եւ զԱւետիս, եւ զգծագիրս Վարդան, եւ զամենայն հաւատացեալս յիշեցէք ի Քրիստոս, աղաչեմ։

զ

Զստացող սուրբ կտակիս զպատրոն Աստուածատուր, եւ զծեր Յակոբ վարդապետ յիշեցէք ի Տէր:

Զգծագիրս Վարդան յիշեցէք, եւ Աստուած զձեզ յիշէ, ամէն:

է

Կատարեցաւ կարք ընթերցման գիշերային պաշտաման մեծի ծնընդեան եւ յայտնութեան մերոյ Յիսուս Քրիստոսի, ճառք ԿԴ (64), յորս հայցեմ յետնեալ գծագիրս յիշել յաղաւթս, զի ողորմեսցի Քրիստոս բարեխաւսութեամբ մաւր քո ինձ եւ ծնաւղաց իմոց եւ եղբարց իմոց: Աստուած յաւիտենական, միածին Որդի եւ բան Հաւր, որ խոնարհեցաք ի հայրական ծոցոյ եւ յարգանդի կուսին, իննամսեա ժամանակ բովանդակեալ պարունակեցաք եւ միացուցեալ ի մի բնութիւն, զապականացուս եւ զմեռեալս ընդ անմահ եւ ընդ անապական աստուածային քոյս բնութեանդ, եւ ծնար անապական եւ անարտ յանարատէն Մարիամայ սրբոյ կուսէն վասն յամենայն յանցուցեալ պարտաւորաց, աղաչեմք զքեզ Որդի միածին Աստուած եւ ծագումն անճառելի էութեան Հաւր, քոին սուրբ ծննդեամբդ եւ անապական սուրբ մաւր քո բարեխաւսութեամբ, եւ Սուրբ Կարապետին քո եւ Մկրտչին Յովաննու, եւ ամենայն սրբոյ գնդիցն որք եղեն խորհրդակից խորհրդածութեան անճառելի քոին ծննդեան, յիշեա զմեզ պատրոնն զԱստուածատուր` զծառային քո, եւ զբարի ծնաւղսն նորա` զծառայն քո` զաստուածասէր պատրոն Վասուսն եւ զպատուեալ բարեպաշտուհին Հռիփսիմեա, եւ զպատուական որդիս իւրեանց զստացող կտակիս զամենաւրհնեալն Աստուածատուր, եւ զշնորհազարդ քահանայի Աւետեաց եւ պատուականին Յովաննիսի, եւ այղ եղբարցն, որ մեծաւ յուսով զսա ի քեզ ստացաւ, եւ ողորմեա եւ ազատեա ի կապանաց մեղեց, ամէն: Եւ զիս յիշեա, Քրիստոս Աստուած, զմեղաւոր գրողս Վարդան, եւ զծնաւղսն մեր բարի, եւ զեղբարսն զԲարսեղն եւ զայղսն, եւ զսպասաւոր քահանայս Գէորգ, որպէս զի արժանի լիցուք փառաւորել զՀայր եւ զՈրդիդ եւ զՍուրբ Հոգին յաւիտեանս, ամէն:

ը

Զստացող սուրբ կտակիս զպատուական զԱստուածատուր եւ զբարի ծնաւղս նորա յիշեցէք ի Քրիստոս Յիսուս, ամէն: Եւ գծագիրս Վարդան եւ զծնաւղսն իմ, եւ Աստուած զձեզ յիշեսցէ, ամէն: ԶՔրիստոսատուր հայր, որ յայսմ ամի վախճանեցաւ, յիշեցէք ի Տէր:

թ

Աստուած ողորմի նմա, որ զճառս եբեր, ամէն:

ժա

Զստացող սուրբ կտակիս եւ փափագող յիշատքրիստոսակիս զամենաւրհնեալ պատրոն Աստուածատուրն եւ զբարի ծնաւղսն իւր յիշեցէք ի Քրիստոս Յիսուս աղաչեմ, եւ զանպիտան գծագիրս Վարդան, եւ զամենայն աշխարհս հաւատացեալ, եւ Աստուած զձեզ յիշէ, ամէն:

ժգ

ԶԱռիւծ սպասաւոր նորա եւ մուտբախի եւ զծնաւղս իւր աւրհնութեամբ յիշեցէք ի Տէր Յիսուս Քրիստոս:

ժդ

Զստացող հանրալոյս կտակիս` զաստուածասէր եւ զմեծապատիւ պատրոն Աստուածատուրն, եւ զհարազատ եղբարս նորա` զաստուածարեալ քահանայն զԱւետիսն, որ բազում հոգաբարձութեամբ նպաստ եղեւ եւ տառս յայս եւ զՅովանէս, եւ զՎարդան, եւզԴաւիթ, եւ զծնողս նոցա զՎասուսն եւ զՀռիփսիմէ յիշեսջիք եւ զմեղապարտ գրիչ մի մոռանայք, եւ Քրիստոս զձեզ հիշէ:

ժե

Զաստուածաընտիր պատրոն Աստուածատուրն, եւ զեղբայր իւր զսրբասնունդ քահանայ զԱւետիսն, եւ զծնաւղսն նորա յիշեցէք ի Քրիստոս, եւ զհայր Յովաննէս, եւ զանպիտան գրող սորա, եւ զծնողսն նոցա յիշեցէք:

ժզ

Զստացող սուրբ ուխտիս` զՅովհաննէս պատուական ծեր, եւ զՍարգիս, եւ զԱստուածատուր, որ ի գիրս աւժանդակեաց, յիշեցէք ի Քրիստոս Աստուած եւ Փրկիչ Յիսուս Քրիստոս, քո սուրբ եւ նշանագործ տնաւրէնութեամբ ի ձեռն չաւրեքաւրեա սիրելւոյն կենդանութեան եւ առաջիկա փրկաւէտ գալստեամբս ողորմեա քո աստուածախնամ գթութեամբդ` զպատրոն Աստուծատրոյ եւ սիրով փափագողի` ստացողի եւ աստուածասէր եղբաւր` պատուեալ քահանայի, որ առիթ եւ յաւժարեցուցիչ ի ստանալ գծագրութեամբ զսուրբ կտակս աւրհնութեան եղեւ` աւետիս կոչեցեալ արժանաւորիլ աւետաւոր լուսոյն, եւ աստուածասէր ծնաւղացն` պատուեալ ծերոյն Վասուսին եւ պատուական մաւրն, եւ հաւատարիմ եղբարցն` Յովաննիսի, Վարդին, Կոստանդէ, Դաւթի, եւ բարեպաշտ քուերց եւ քրիստոսասէր ընտանեաց եւ բարեկամ սիրելեաց` Գալկոյն, Խայտերոյն, եւ Առիւծին, Աստուածատրո, ալեւոր Առիւծին, եւ Վարդ[ա]նա. եւ տուր վարձս բարեաց ամենեցուն ի հասարակաց ատենին, ամէն:

Եւս առաւել յետնեալ գծագիրս ողորմեա, Քրիստոս Աստուած, եւ արժանաւորեա զմեզ տեսանեզ զքեզ, եւ գթա ի հոգիս ծնաւղաց իմոց եւ եղբարց եւ ամենայն հաւատացելոց` կենդանեաց եւ մեռելոց, զի արժանաւորեալ տացուք փառս ամենասուրբ Երրորդութեանդ յաւիտեանս, ամէն: Ողորմեա Քրիստոս Աստուած, եւ դասեցոյ ընդ սուրբս քո, որ յայսմ ամի են վախճանեալ, եւ յիշեա, տէր, զԿորկոտակ եւ զԴաւիթ քահանայ:

ժէ

Քրիստոս Աստուած, քո անճար խոնարհութեամբդ մաքրեա ի մեղաց զմեծապատիւ պատրոն Աստուածատուրն, եւ զԱւետիս քահանայ` զեղբայր իւր, եւ ծնողսն նոցա: եւ արժանի արա հաղորդութեան աշակերտացն քոց ի Վերին Երուսաղէմ, ամէն: Եւ ողորմեա բազմամեղ գրողի սորա եւ ծնողաց եւ եղբարց նորա. եւ որք այսաւր տաւնախմբելով յիշէն, յիշեալ լիցին:

ժը

Քրիստոս Աստուած, քո սուրբ չարչարանացդ բարեխաւսութեամբ ողորմեա մեծապատիւ պատրոնի Աստուածատրոյ` ստացաւղի մեծափառ կտակիս, եւ ծնողաց իւրոց, եւ եղբարց, եւ ջնջեա զյանցանս նոցա, ամէն: Եւ զմեղապարտ գրիչ, եւ զծնողս նորա, եւ զեղբարս, եւ զամենայն հաւատացեալս յիշեա Քրիստոս յարքայութեան քում, եւ ողորմեա:

ժթ

Զստացող հանրալոյս եւ մեծափառ կտակիս` զաստուածասէր եւ զպատուական պատրոնն զԱստուածատուրն, եւ զծնողսն իւր զՎասուսն եւ զՀռիփսիմէ, եւ զեղբարսն իւրզԱւետիս քահանայ, եւ զՎարդան, եւզՅովաննէս, զԿոստանդն եւ զԴաւիթ յիշեցէք ի Քրիստոս, որոց տացէ Քրիստոս ողորմութիւն գտանել յաւուրն յետնում: Եւ զիս զմեղապարտ գրիչ, եւ զծնաւղսն իմ, եւ զեղբարսն յիշեցէք ի Քրիստոս, որպէսզի ողորմեսցի մեզ Քրիստոս, ամէն:

ի

Քրիստոս Աստուած բարեխաւսութեամբ Սրբոյն Մամասայ ողորմեա պատրոն Աստուածատուրին, եւ ծնողաց, եւ եղբարց, եւ քերց իրոց: Ողորմեա եւ հաւր Յովհաննիսի, եւ Սարգսի ե[ւ] գրագիր Վարդանայ, Գրիգոր[ի]սի, մարգարէին, եւ Ռատակէս միայնակեցին, եւ որ զգիրս գրեաց, եւ ծնողաց նոցա, եւ եղբարց, եւ սուրբ յարութեամբդ նորոգեա զհոգիս նոցա ի կեանս:

իա

Զստացող եւ զաշխատողք յիշեցէք ի Քրիստոս Յիսուս, եւ զհաւ[ատ]արիմ ծնաւղսն եւ զեղբարս նորա, եւ զամենայն հաւատացեալս: Եւ զյետնեալ գծագիրս, եւ զծնաւղսն մեր, եւ զեղբարսն, եւ Աստուած զձեզ յիշէ: ԶԹաւրոս եղբայր, որ բարիւք սպասաւորէ, յիշեա Քրիստոս Աստուած:

իբ

Քրիստոս Աստուած ողորմեա Գամոյնկա հաւատարիմ առաջնորդի, որ յայսմ ամի վախճանեցաւ:

իգ

Տէր Յիսուս Քրիստոս, քո սուրբ եւ անարատ ծնունդի բարեխաւսութեամբ ողորմեա աստուածասէր պատրոնի Աստուածատրոյ` ստացաւղի սուրբ կտակիս, եւ ծնաւղաց իւրոց, եւ եղբարց, եւ գծագրիս վարդանայ, եւ եղբարց իմոց, եւ ծնաւղաց, ամէն:

իդ

Զստացող սուրբ կտակիս` զպատրոն սիրեցեալ Աստուածատուր, եւ ծնողսն իւր, եւ զեղբարսն յիշեցէք ի Քրիստոս Յիսուս, եւ զգծագիրս Վարդան, եւ զամենայն աշխարհս:

իե

Զստացող եւ զաշխատողս յիշեցէք ի Տէր աղաչեմ: Ի խաչին կարգն է ուշիմբ արա:

իզ

Քառակուսի Սուրբ Նշանիս եւ արեամբ ներկեալ զենարանիս, բանասիրութեամբ Քրիստոս Աստուածյորժամ գաս հայրենի փառաւք եւ լուսաւոր, գառնազէն աստուածային նշանակս առաջի քո, ողորմեա ստացողի սուրբ կտակիս` պատրոն Աստուածատրոյ, եւ բարի ծնաւղաց իւրոց եւ հաւատարիմ եղբարց, եւ աստուածահաճոյ սպա[սա]ւորաց ի յելս եւ ի մուտս, եւ ծագեա յամենեսեան երկիւղ մահու, եւ զխորհուրդ գալստեան քո, եւ ինձ ողորմեա գձուծ գրչի, եւ ծնաւղաց իմոց եւ զեղբարց, եւ քեզ փառք յաւիտեան, ամէն:

իէ

Բարեխաւսութեամբ սուրբ առաքելոյս, Քրիստոս Աստուած ողորմեա ստացողի սուրբ կտակիս պատրոն Աստուածատրոյ, եւ ծնաւղաց իւրոց, եւ եղբարց, եւ յետնեալ գծողս, եւ որ զաւրինակս ետ, ամէն:

իը

Քրիստոս Աստուած բարեխաւսութեամբ Սրբոյ Նախավկայիս քո Ստեփաննոսի եւ ընկերաց իւրոց` նահատակելոց ընդ նմա, ողորմեա ստացողի սուրբ կտակիս պատրոն Աստուածատրոյ, եւ ծնաւղաց իւրոց, եւ եղբարց, ամէն:

իթ

Ծաղկող` Ստեփանոս

Ստեփաննոս

լ

Աստուած վայելել տացէ պատրոն Աստուածատրո եւ հաւատարիմ ազգի աստուածասէր անձանց, եւ ինձ ողորմեսցի եւ ստացողին, ամէն: Տէր աստուած Յիսուս Քրիստոս, աւգնեա Աստուածատրո բարի պատրոնի, եւ ողորմեա նկարողի եւ Աւե[տեաց]:

իէ

Վարդան եւ ծնաւղքն իւր յիշեսցի, եւ պատրոն Աստուածատուր եւ Աւետիս եւ Վասուսն` ի քրիստոս Յիսուս ի Տէր մեր:

***

ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ

Երուսաղէմ 326,

Ն. Պողարեան, Ցուցակ Բ, էջ 198-199

Գրիչ` Սամուէլ

Վայր` Ընկուզեկ

ա

Ով եղբարք, աղաչեցէք վասն իմ զՏէր, զի մի ընդ այծիսն կացուսցէ զիս, այլ ընդ աւգիսն, եւ ընդ իմեստուն սուրբ կուսանսն:

բ

Տէր Յիսուս Քրիստոս, ողորմեա եղբաւր իմում Յոհաննիսի` փոխեցելոցն առ քեզ, եւ հան նմա մասն յարքայութեան քո:

գ

Աստուանաւր յիշեսջիք զՍամուէլ գծող, եւ զՅոհաննէս զեղբայրն զփոխեալն առ Քրիստոս:

դ

Ո՜վ սրբուհի Տիրամայր, անկեալ առաջի քո ես Սամուէլ մեղաւք մեռեալս աղաչեմ զքեզ բարեխաւսեա վասն եղկելոյս, զի թողցէ ինձ զմեղս իմ:

ե

ՈԽԸ (1199) թու[ին] յԸնկուզեկ գրեցաւ:

զ

Վայր` Դաւթա վանք

Պռոխորոս երեք ամովք յետոյ գրեցի, ի վանքս Դաւթա ՈԾԱ (1202) թու[ին]:

է

Աղաչեմ յիշել զՍամուէլ գրիչ:

ը

Աղաչեմ յիշեսջիք զհայրն իմ զԽաչեվարդն, որ ի ծերութեան փոխեցաւ ի Քրիստոս:

***

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Երեւան 10434 (1069)

Ստացող` Տիրացու

ա

Աւետարանս այս փրկական

Որ զԱստուծոյն պատմէ մեզ բան,

Տիրացուիս է սեփական,

Եւ յիշատակ ինձ մահուան:

Յիշելոյ վարկիք արժան,

Որք ընթեռնուք զայս անխափան:

Միթէ չածէ ի դատաստան,

Զիս ընդ գործոցս իմ թիւրութեան:

Այլ համարի լուր բաւական,

Միայն զհաւատս աներկեւան,

Զոր լինիմ միշտ խոստովան

Զմիութիւնն երրորդական:

բ

Հեղինակ` Տիրացու

Գրիչ` Կոզմա

 

Ո՜վ աստուածայի[ն] Աւետարան եւ փառաւոր,

Լուսաւորիչ կենաց կտակ եւ երկնաւոր,

Կամիս լինել զիս մաքրութեամբ քեզ սպասաւոր,

Միշտ կատարեալ ամենայնիւ եւ հոգեւոր:

Այղ տառապեալս Տիրացու` յոյժ յանցաւոր

Վերջին եւ տրուպ ամենեցունց` որ գիտնաւոր,

Անուն առանց արդեանց, միայն կեղծաւոր,

Թափուր եւ անվարձ վաստակաւոր,

Եւ միշտ ընդունայն ի բարի բեռանց ուղեւոր

Որ զայս յորդորեմ լինելն լուսաւոր,

Եւ ինձ զխաւարն առթեմ կամաւոր

Աւտարաց լինիմ քարոզ անխոտոր,

Եւ իմումս անձին թշնամի

Եւ յարակ յայտնեալ նենկաւոր,

Յաւժարեալ սիրովմեղաւոր,

Եւ առ Աստուած յուսով դարձեալ դաշնաւոր:

գ

Զոր բազումս անցեր փոփոխմամբ փրկագործ եւ անփոփելիդ աստուածախաւս, հասեր եւ առ իմս անարժանութիւն, եւ ես տամ զքեզ` եկեղեցւոյ քում սրբոյ, արժանաւոր եւ իմաստուն վերծանողաց, յիշել զիս քով միջնորդութեամբ եւ բարի բարեխաւսութեամբ առ զքեզ բարբառեալ Տէր, արժանի առնել ողորմութեան իւրոյ:

Յիշեսջիք ի Քրիստոս զԿոզմա: