Հայերէն Յիշատակարաններ

ԳԱՆՁԱՐԱՆ

Երեւան 4117

 

Գրիչ Յոհանէս

Վայր` ի մայրաքաղաքիս Տփխեաց

 

Փառք …որ հասոյց յաւարտումն այսմ աստուածունակ տառիս զիս` զնարաժան ծառայս աստուծոյ զՅոհանէս գրիչս: Արդ, ես` մեռեալ մեղաւքս եւ սեւացեալ հոգովս, որ ձեւով միայն ունիմ զքահանայութիւն եւ ոչ գործովք, որ անարժանս եմ մեղապարտ: Արդ, գրեցաւ ձեռամբ մեղաւոր եւ անարուեստ գծողիս, եւ գլխագրեցաւ ձեռամբ տէր Սարգսի Աղուվանից արհեպիսկոպոսի, որ հայրաբար գութ ունէր ի վերա մեր, որ հանապազ գայր եւ քաջալերէր ի գրելն:

Գրեցաւ սայ ի թվականիս Հայոց ՊՁԵ (1436), ի յաշխարհս Վրացտան, ի մայրաքաղաքիս Տփխեաց, մերձակայ գեղս Կրծանիս, ընդ հովանեաւ կաթուղիկէ սուրբ Աստուածածնիս եւ այլ ամենայն սուրբ  եկեղեցեացս, ի հայր\\ապետութեան տեառն Կոստընդնայ, ի Աղուվանից տէր Մաթէոսի, եւ մեր` բազում երախտաւոր, քաջ եւ իմաստուն Եզեկիէլ վարդապետին, ի թագաւորութեան Վրաց Ալէքսանդրին, ի նեղ եւ ի դառն ժամանակիս, որ վասն իմ ծովացեալ մեղացն եկն չար տնաւրէն Շաղռուխն, ու մեծ աւերումն [արար] աշխարհին: Ապայ գնացաք ի տեղիքն երախտեաց` Երուսաղէմ, եւ համբուրեցինք զսուրբ գերեզմանն, եւ այլ ամենայն սուրբ տնաւրինականքն: Հետ գալն` ի Դմըշխայ զգրոցս թուխթն եւ այլ գրանաց առաք, եւ եկաք բերաք ի Վրացտուն: Թողաք զթուղթս ու գնացաք ի Գանձակ, մեր եղբաւր եւ ընդանացն կարաւտ էաք: Այլ չարիքն ու պատուհասն անաւրէն ջաղաթին նեղեցուց զմեզ, այլ մեք առաք զմեր եկեղեցւոյ հանդերձն` շուրջառներ, զաւետարան, ու զգրանք, ու զբուրվառ, եւ  զայլ ամենայն հոգւոյ \\ եւ մարմնոյ զինչ որ կայր` զամէն առաք, ի Վրացտուն կու գայաք բազում կարվան: Եկաք մինչեւ Աղեստեւ, հանդիպեցաւ ջաղաթին իլղարն` բազում հեծեալ. եւ թալանեցին զմեզ ու զամէն քրիստովնեայքն, եւ մերկացուցին, որ քան զոտից ամանն այլ իրք չթողին, այլ ձմերան աւուրք եւ ցուրտ: Այլ եկաք ի Գավազանին բերթն, քրիստովնեայքն ի վերա եկին եւ ծածկեցին զմեր մերկութիւնն: Այլ մեք եկաք լալագին աչաւք, առաք զթուղթս:

Յիշեցէք զՍարգիս աբեղէն Տփխե[ա]ց կաթուղիկին աւագերէցն, որ զաւրինակն շնորհեց. Քրիստոս աստուած նորայ զերկնից արքայութիւնն պարգեւէ, այլ եւ զհամշիրայ հոգեւոր եղբայրքն իմ` զՅորդանան աբեղայն եւ զՍտեփաննոս քահանայն Կրծանեցին:

Արդ, գրեցաւ սայ ի ընտիր աւրինակէ գանձատետր եւ տաղատետր, մեղեդի եւ զամենայն բովանդակ, \\ արդ, եւ սուրբ գանձարանս պայծառացուցիչ տաւնից եւ ուսումնասիրաց: Արդ, աղաչեմ զձեզ, որ խոշորութեան եւ սխալանաց գրոյս անմեղադիր լերուք, քանզի կար մեր այս էր, բայց սէր ունէաք եւ արուեստ ոչ:

Քանզի անարժանս Յոհաննէս` անուամբ եւ ոչ գործաւք քահանայ, ըստացայ զսա յիշատակ ինձ, եւ ծնողաց իմոց, եւ ամենայն արեան մերձաւորացն` կենդանեացն եւ ննջեցելոցն եւ ամենայն երախտաւորաց, իմ եղբաւրն` Յովաննիսին, եւ իմ քոյուէրն` Թուղթէնոյն, եւ իմ գնացելոցն ի Քրիստոս` իմ հաւրն Հուռումին, եւ իմ մաւրն Գուհարին, եւ իմ քուերացն Նիւսրաթին, Ղատամին եւ Հերիքին, եւ իմ զաւակացն` Մելքիսէդին եւ Մխիթարին, զկենդանիսն փրկեսցէ յամենայն յորոգայթից, եւ փոխեցելոցն հանգիստ եւ ողորմութիւն պարգեւեսցէ ի Քրիստոս աստուած: Այլ եւ զիմ սանամայրն զԱրուս-Խաթունն, եւ զիւր որդիքն` Վաչանն եւ զՍաւլթանն, \\ եւ զիւր դստերսն` զԻաս ապաշխարողն եւ զԱննայԽաթունն, եւ զիւր հարսն զՀռիփսիմին, այլ եւ զԿրծանեց զամենայն ժողովուրդն` զա[յ]ր եւ զկին, զծեր եւ զտղայ, զայգապան եւ   զամենայն աշխատաւոր, որք մեզ մէկ կտոր հաց բերելով, կամ մէկ քարեղէն ապուր, եւ կամ մէկ փառչ ջուր տալով: Քրիստոս աստուած մեկին աստ զհարիւրապատիկն հատուսցէ եւ հանդերձեալն` զհազարապատիկն, եւ զերկնից արքայութիւնն պարգեւեսցէ:

Այլ եւ որ աւգտիք ի սմանէ կարդալով կամ աւրինակելով յիշեսջիք ի սուրբ աղաւթս ձեր զմեղապարտ ծառայս, եւ աստուած զձեզ յիշէ իւր յերկնից արքայութիւնն, եւ Քրիստոսի փառք յաւիտեանս, ամէն, ամէն:

Եւ զեղբայրայդուստր իմ Խոսրովիթուխթն եւ զայրն իւր զՂազանն յիշեցէք ի սուրբ յաղաւթս ձեր …:

 

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Երեւան 5543

 

Գրիչ Դանիէլ

Վայր` Աղթամար

 

… Արդ գրեցաւ սուրբ աւետարանս ի կղզիս Աղթամար, ընդ հովանեաւ սուրբ Խաչիս եւ սուրբ Նշանիս, ի հայրապետության տէր  Զաքարիայի, եւ ի թուին Հայոց ՊՁԵ (1436), ձեռամբ Դանիէլ \\ սուտանուն քահանայի: Եւ իմ անընդունակ գոլով յարուեստ գրչության եւ բազում մեղացն ցնորիւք պաշարեալ, այլ ըստ կարի մերում, զոր պարգեւեաց մեզ մարդասէր հոգին, բազում աշխատանաւք գրեցի, ծաղկեցի եւ կազմեցի անարժան ձեռաւք իմովք, ի ստոյգ եւ յընտիր աւրինակէ, կենաւք, տառապանաւք եւ բազում պանդխտութեամբ, ի դառն եւ ի վշտաբեր ժամանակիս, յորում եկեալ անաւրէն բռնաւորն Փիրի-Բէկ, եւ առեալ զկղզիս Աղթամար, եւ յոյժ աւերեալ թալանեաց: Եւ մեր փախստական եղեալ, եւ մերկ եւ թափուր ի հայրենի ընչիցն, եւ տարաշխարհիկ եղեալ կացաք բ (2) տարի ի յաստուածապահ գաւղն Ուրանց, մինչեւ մեծ տէրն խնդիր արարեալ եւ եբեր զմեզ, եւ ինքն յաստուած փոխեցաւ, եւ մեք կամք երկմիտ եւ ի վայր մնացած: Եւ այս ամենայն եղեւ վասն ծովացեալ մեղաց մերոց:

Արդ, որք ճաշակէք յաստուածային բուրաստանէս եւ յամենալի սեղանոյս, որք պատահիք սմա տեսութեամբ եւ ընթերցմամբ` յիշեսջիք յաղաւթս ձեր զյառաջ յիշեցեալ ստացող սորա զՅովաննէս, եւ զծնողքն իւր զտէր Աւագ եւ զԱզիզ-Տիկին եւ ըզհաւրեղբայրն ըզՏիրացու, եւ զնորին ծնողքն` զԱռաքել եւ ը[զ]Զմրութ, եւ զկենակիցն զՄարթայ, եւ զեղբարքն զՍահակ, զՍտեփաննոս եւ զՄկրտիչ, եւ զկենակիցքն զՓոքր-Տիկին, եւ զԱւագ-Տիկին եւ զՍիրամարգ, եւ զտղայքն զտէր Աւաք եւ զՎարդանէս եւ զՅոհաննէս սարկաւագ, որ առ աստուած փոխեցաւ, եւ զազգն ամենայն յիշեցէք եւ աստուածողորմի ասացէք: Ընդ նոսին եւ զանպիտան Դանիէլ գրիչ եւ զծնողքն իմ զԿարապետ քահանայ եւ զԴուռ Մէլիք, եւ զեղբայրն իմ զԹումայ կր[աւնաւոր], որ ինքն այլ գրեաց, եւ զքոյրքն մեր, եւ զուսուցիչն մեր եւ զհաւրեղբայրն` ըԶաքարիայ փիլիսոփայն, եւ զկենակիցն իմ զՇամսա-Հաթուն, եւ զտղայքն զՍտեփաննոս եւ զՅովաննէս, եւ զհանգուցեալսն Զարմանի-Հաթուն եւ ը[զ]Զաքարայ եւ զամենայն ազգականքն մեր` զկենդանիք եւ զննջեցեալք …:

 

ՊԱՏԱՍԽԱՆԻ ԼԱՏԻՆԱՑՈՑ ԹՂԹՈՅՆ Ի ՄԿՐՏԻՉ ՆԿԱՐԱԳՐԷ, ԶՈՐ ԳՐԵԱՑ ՀՐԱՄԱՆԱՒ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻՆ ԵՒ ՄԵԾ ՐԱԲՈՒՆԱՊԵՏԻՆ ԹՈՒՄԱՅԻ

 

Երեւան 5657

 

Հեղինակ` Մկրտիչ Նաղաշ

 

Վերջինս ի մանկունս Սիոնի, անյիշելի հողիկս, անարժան Մկրտիչ կարծեցեալ իմաստակ, բացասութեամբ եպիսկոպոս Համիթ քաղաքի, մականուն Նաղաշ մակագրեալ, հրամանաւ տեառն իմոյ Կոստընդին պատրիարգի, եւ քաչ ախոյանին եւ անյաղթ փ[ի]լիսոփային Թումա րաբունապետի` Արեւելեան հռետորի, սուղ ինչ եւ զսուր տրամադատեալ պատասխանի եկեղեցոյն լատինացոց: Զոր վերագրեալ եղեւ յԱդամայ մինչ ի ծնունդ մարդացելոյն աստուծոյ ՐՃՂԸ (5198) ամի, եւ ի մարդեղութենէն Քրիստոսի մինչ ի հայ թըվականն ՇԾԳ  (553) ամի, ծնընդենէն Քրիստոսի մինչ առ մեզ ՌՆԼԸ (1438) ամի \\ եւ ի Լուսաւորչէն մերոյ մինչ առ մեզ ՌՃԼԸ (1138) ամի. եւ ի Նիկիական ժողովոյն մինչ առ մեզ ՌՃԺԲ (1112) ամի, ի Կոստանդինուպաւլսի սուրբ ժողովոյն մինչ առ մեզ ՌԽԲ (1042) ամի, յԵփեսոսի ժողովոյն մինչ առ մեզ ՋՂԴ (994) ամի, ի Քաղկեդոնի ժողովոյն մինչ առ մեզ ՋԾԹ (959) ամի. ի թվականութեան յարաբարդեալ արմենագրի համարաւղական արհեստի ՊՁԵ (885551=1436) թվին, յամսեանն մայիս վեշտասան աւուր չորեքշաբաթի: Եւ նվիրեցաք ի ձեռն Աբդլմսեհի սարկաւագի, որ է նվիրակ տեառն Եսայեա արքեպիսկոպոսի, որ եղեւ առ մեզ արգելական ամիսս Ժ (10), վասն   պղտորութեան ժամանակիս, որ շատ աշխատանք կրեաց, որոյ տացէ տէր աստուած մասն բարի:

 

Եւ ես Յոհանէս Կաֆացի,

Բացասութեամբ աբեղայի

Եւ սպասաւոր ուղիղ բանի,

Առ ոտս Թումա վարդապետի,

Ձեռամբ Գրիգոր մեր մալազի:

Ո՜վ կարդացողք, ձեր աղաւթիւք

Քրիստոս աստուած կատա[ր՞ հ]անի,

Յիշման արէք զմեզ արժանի,

Քրիստոս առնէ զձեզ արժանի

Արքայութեանն իւր ցանկալի, ամէն:

 

ՅԱՅՍՄԱՒՈՒՐՔ

Փիրղ. Նօտ. 108-109, Տարօն, Առաքելոց վանք,

Ալիշան, Հայկարան

 

Գրիչ Ստեփանոս

Վայր` Բաղէշ

 

… Արդ, գրեցաւ սա ի յաստուածապահ քաղաք Բաղէշ, ընդ հովանեաւ զօրավարացն սուրբ Սարգսի եւ սուրբ Գէորգայ եւ սուրբ Ստեփաննոս նախավկային, ի հայրապետութեան տեառն Կոստանդեայ, եւ յեպիսկոպուսութեան տէր Ստեփաննոսի, ի բռնակալութեան աշխարհիս Հայոց Սքանդարի` որդւոյ Ղարա-Ուսուֆի աշխարհակործան եւ աւերող յամենայն գաւառացս` ի Դարբանդէն մինչեւ Սեւաստ, եւ եղեւ երկրորդ Աշրաֆ ազգիս, եւ մեր ամիրայի Շեխ-Մահմուտի: Յայսմ ամի մեծ վարժապետն Թումայ եւ Կարապետ` եօթն վարդապէտօք եւ այլ բազում աշակերտօք` փախստեայ եկեալ ի գաւառէն Արճիշոյ` առ մեզ կային ժամանակ ինչ, եւ ի նոցին շնորհաբաշխ եւ առատաբուխ իմաստիցն բազումք օգտեցան պէսպէս ուսմամբ, զոր տէր աստուած վարձս բարեաց տացէ նոցա, ամէն:

Տառատպեցաւ գիրքս ձեռամբ … Ստեփանոս երիցուն ի թուաբերութեանս Հայոց ՊՁԵ (1436): Տանուտէրն Թումայ ցանկացաւ …:

 

ՄԱՇՏՈՑ

Վենետիկ Մ. Տ. Մ., «Այրարատ», էջ 163

 

Գրիչ Կարապետ

Վայր` Սաղմոսավանք

 

… [Գրեցաւ] ձեռամբ սրբասէր կրաւնաւորի եւ կուսակրաւն քահանայի Կարապետ գրչի, յԱյրարատեան գաւառի, ի յերկնահանգէտ եւ   ի գերահռչակ ուխտն Սաղմոսավանից … ի թվ. ՊՁԵ (1436), ի բռնակալութեան Սքանդարի …: Յովհաննէս վարդապետ փակակալ Սանահնոյ` ստացող «յիշատակ հաւրն Վարդանայ, եւ մաւրն Խոնձի, եւ հանոյ իւրոյ տէր Ֆարխունդէ, եղբարց` Խաչատրոյ, Աստուածատրոյ եւ Մկրտչի, եւ Ամիր-Սարգիս սարկաւագի, եւ քերցն Բաթա(՞)-Խաթունի …:

 

ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ ԹԷՈԴՈՐՈՍԻ ԶԱՒՐԱՎԱՐԻ

«Սիսական», էջ 326 (նմանահանութիւն)

 

Գրիչ Յովհաննէս

Վայր` Ագուլեաց վանք

 

Գրեցաւ պատմութիւնս ի թուականութեանս Հայոց ՊՁԵ(1436), ի թագաւորութեանս Թորգոմա Ասկանտարի` որդի Ուսեփին, եւ ի հայրապետութեանս տեառն Կոստանդեա, ի վանքս Ագուլեաց, ընդ հովանեաւ սուրբ Թումայիս, ձեռամբ բազմամեղ գրչի Յովհաննէս վարդապետի:

 

ԳԱՆՁԱՐԱՆ

Փիրղ. Նօտ. 108, «Լոյս», 1906, էջ 569, Կարին

 

Գրիչ Մկրտիչ

Վայր` Չմշկածագ, Կարմիր վանք

 

«Արդ, գրեցաւ սա ի նահանգիս Փռիւգիոյ, ի գաւառս Երապօլեաց, որ այժմ մականուամբ կոչի [Չմշկածագ], ի համանուանադրութիւն Չմշկիկ Յոհաննէս թագաւորի:

Արդ, գրեցաւ սուրբ տառս ի թուկանութեանս մերում ՊՁԵ (1436) ամին, հայրապետութիւն Կիւլիկեցւոց տեառն Կոստանդեայ, եւ յաշխարհակալութիւն Ալի-Պէկին, ի յերկիրս Չմշկածակու, ի սուրբ ուխտս Կարմիր վանք, ընդ հովանեաւ սուրբ Կարապետին եւ աստւածընկալ սուրբ Նշանացս, ի յառաջնորդութիւն տէր Մելքիսէթի: Եւ լրացաւ ձեռամբ … անարհեստ Մկրտչի սուտանուն կրօնաւորի:

 

ՃԱՇՈՑ

Երեւան 7448

 

Հեղինակ` Սիմէոն աբեղայ

 

Զվերջին ստացող սուրբ գրոցս Ճաշոցիս, զՅակոբ կուսակրաւն աբեղայն եւ զընկեր նորին` զՍարգիս աբեղայն` զհանգուցեալն առ Քրիստոս [յիշեցէք]: Եւ սոքա միաշունչ, միախորհուրդ գոլով կային ի դուռն սուրբ Աստուածածնին վանացն, որ կոչի հայր Յովանիսի, եւ   բազում աշխատութեամբ շինեցին եւ լցին զպակասութիւնն կահիւքն եւս, այլ եւ սպասուք, նա եւս գրենեաւք, եւ զսա եւս` սուրբ մատեանս` զՃաշոց գիրքս, որ յիւրեանց աշխատանացն եւ հալալ արդեանցն գնեցին եւ դրամով եդին ի մէջ սուրբ եկեղեցոյ` յիշատակ իւրեանցն իբրեւ զանդրանիկ որդի, որպէս այն, որ ասէ` Երանի որ ունիցի զաւակ ի Սիոն. եւ է սուրբ գիրքս ճշմարիտ զաւակ եւ կենդանի եւ իւրեանց մեծ յիշատակ, նաեւ ծնողացն եւս լիցի յիշատակ, եղբարցն եւ ազգականացն:

Արդ, դուք, ով ոք որ հանդիպիք սուրբ գրոցս, յիշեսջիք ի սուրբ աղաւթս ձեր զՍարգիս աբեղայն, եւ զհայրն նորին զՂրիմշայն, եւ զեղբայրն նմին զԹորոսն, եւ զմայրն իւրեանց: Այլ եւ յիշեսջիք վերստին զՅակոբ աբեղայն, եւ զհայրն նորին զՏիրացու քահանայն, եւ զմայր նմին զՂրիմ-Խաթունն, եւ զքոյրն զԻաղութ-Խաթունուն, եւ զեղբայր նորին զՍարգիսն` զփոխեցեալն առ Քրիստոս, եւ զեղբայր` Եղիսէոս քահանայ` եւ զկրսեր քոյր նոցա զԲաւմպոս, եւ զամենայն արեան մերձաւորսն նորա յիշեսջիք ի Քրիստոս, եւ ձեզ` յիշողացդ եւ մեզ` յուսացելոցս ողորմեսցի Քրիստոս աստուած, եւ յիշեցէք ի Քրիստոս զերախտաւոր վանացն զպարոն Աստուածատուրն զԲաւղժենց, եւ ով ոք լրբութիւն առնէ յազգականաց կամ յաբեղայից եւ ի հայրապետաց` զսուրբ գիրքս հանելով ի վանացն կամ փոխելով կամ ծախելով, առնու զանէծս սուրբ աստուածածնին եւ զաստուծոյ եւ զամենայն սրբոց:  Եւ ով որ բարի ոք լինի ի գործ սպասաւորութեանն սուրբ Աստուածածնին եւ պահէ զպատուէր վերռյգրեալ սուրբ գրոցս, եւ պահէ զսուրբ գիրքս ի դուռն սուրբ Աստուածածնին` առնու աւրհնութիւն …:

Եւ գրեցաւ գիրս ի թվ. Հայոց ՊՁԵ (1436), դեկ[տեմբերի] Թ (9), ձեռամբ Սիմէոն աբեղիս, այլ եւ զկազմող գրոցս զՄաղաքիա կրօնաւորն յիշ[եցէք] …:

 

ՇԱՐԱԿՆՈՑ

«Հնութիւնք Ակնայ», էջ78-79

 

Գրիչ Սամուէլ

Վայր` Երզիկայ

 

… Յիշեսջիք Յովհաննէս քահանայ զծաղկաւղն` զՄելտինցին եւ … Ամիրպէկ սարկաւագն, որ զաւրինակս շնորհեաց մեզ: Գրեցաւ եւ ծաղկեցաւ եւ կազմեցաւ … ի լաւ եւ յընտիր աւրինակէ, որ կոչի Խլկցի, ձեռամբ Սամուէլի, ի յԵկեղեաց գաւառս, ի մայրաքաղաքս ի յԵզնկայ, ի թուաբերութեանս Հայոց ՊՁԵ (1436):

 

ԳԱՆՁԱՐԱՆ

Յ. Քոսեան, Ցուցակ Արծնեան վարժարանի 50, ՀԱ, 1962 սիւն, 340-341

 

Գրիչ` Մկրտիչ

Վայր` Զմշկածագի Կարմիր վանք

 

Արդ, գրեցաւ սա ի նահանգիս Փռուգիոյ, ի գաւառս Եռապաւլեաց, որ այժմ մականուամբ կոչի ի հոմանւանադրութիւն Չմշիկ Յովանէս թագաւորին, որ սպան զկայսրն Ստմպօլայ զՆիկիփոր եւ էառ ըզթագն իւր հնարիւն, եւ տիրեաց բազում քաղաքաց եւ աշխարհաց` մինչեւ ի դուռն Բաղդատայ` ծովեզերավն, եւ հարկատու արար ԳՃ. (300) քաղաք, կոտորեաց եւ զօրսն խալիֆային, եւ էառ նոցանէ ԽՌ. (40. 000) ձի եւ ջորի եւ ՃՌ. (100. 000) ծառայս: Եւ յղեաց ԲՌ (2000) տաճիկ ծառայս եւ ԾՌ. (50. 000) ձիս եւ ջորիս Հայոց արքային` Աշոտ Յոհանիսին, վասն զի Աշոտ թագաւորն տւեալ էր յօգնականութիւն նմա ՅՌ. (300. 000) ձիաւորս եւ այք բազում հետեւակս:

Արդ, վասն որոյ յիշատակեցաք զառաջին թագաւորն մեր զարիքն եւ զյաղթողքն, զքաջքն եւ զառաքինիքն եւ մեծ սպառազէնքն, որ մեծպարանոց եւ քաջալանջք խիզախէին ի վերայ այլազգեացն եւ իբրեւ զանուրս երկաթիս հոլովոլոր ի վայր մղեալ կոխէին, եւ ընդ իշխանութեամբ կամացն իւրանց շրջեցուցանէին: Որ իբրեւ զարեգակունս ի զլուսինս ի մէջ բազմայոյզ աստեղացն զլոյս արձակէին եւ ծածկէին զլոյս անհնազանդելոցն, եւ իբրեւ զջահ եւ անշիջանելի պայծառ կային ի դրունս սուրբ եկեղեցոյ եւ ամուր պարիսպ ընտիր հեծելովք ի պարծանս Հայոց ազգիս: Արդ, երանի տամ ժամանակին այնմիկ, յորս այս գերապատութիւնս լինէին Հայոց ազգիս, ի վրայ Իսմայէլացւոց գնդին, որ ի ծառայութիւն վարէին զնորա եւ միմեանց աղերս մատուցանէին: Եւ այժմ, եղբա'րք, հարկ է մեզ ի մէջ բերել զողբն Երեմիայի եւ լալագին հառաջմամբ ողբայ զբեկումն ազգիս Հայոց, եւ զստրկութիւնս ի մէջ այլասեռից մահմետականաց, որ ոչ գոյր ի միջի մերում թագաւոր կամ իշխան, կամ հայրապետ, կամ քահանայ, որք ոչ են ընդ հարկապահանջութեան այլասեռից…

Արդ, գրեցաւ սուրբ տառս ի թուականութիւնս մերում ՊՁԵ. (1436) ամին, ի հայրապետութեան Կիլիկեցւոյ տեառն Կոստանդեայ, յաշխարհակալութեան Յալիպէկին, ի յերկիրս Զմշկածագուց, ի սուրբ ուխտս Կարմիր վանք, ընդ հովանեաւ սուրբ Կարապետին եւ աստուածընկալ սուրբ Նշանաց, ի յառաջնորդութեան տէր Մէլիքսեթին, եւ լրացաւ ձեռամբ յոգնամեղ եւ տարտում ոգւոյ անարհեստ Մկրտիչ սուտանուն կրաւնաւորի:

 

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Երեւան 9998

 

Վայր` Սորոյ վանք

 

  Ողորմեա տէր աստուած բարեպաշտ եւ աստուածասէր Կարապետին, որ ցանկացաւ եւ փափագեաց եւ ետ գրել զսուրբ Աւետարանս յիշատակ իւր, եւ ծնաւղացն իւր` փոխոցելոցն ի Քրիստոս` պաւրն իւր Անդրեասին եւ մաւրն Սուրթանին, եւ հաւրքւերն Մելիքի, եւ եղբաւրն իւր Հերպետին, եւ կենակցին իւր Աղութին, եւ հաւրեղբօրն Ստեփանոսին, եւ կենակցին իւր Ղըբչախին… Դարձեալ երես անկեալ աղաչեմ անմեղադիր լերուք խոշորութեան եւ սղալանաց, զի յոյժ անիմաստ եմ եւ խելագար եւ ցնորամիտ:

Գրեցաւ սուրս Աւետարանս ընդ հովանեաւ սուրբ Աստուածածնին, որ ասի Սորոյ վանք, եւ եմք սակաւ աղբարք ժողովեալ ի դուռս սուրբ եկեեցոյս, եւ է հայր վանացս Կարապետ աբեղայս, յոյժ աշ[խ]ատասէր եւ է պատճառ շինութեան. աստուած դարձուսցէ զսա կամակից յիւրոյ եւ տացէ զվերին խորհուրդ եւ առնել: Վա՜յ դառն ժամանակիս, զի ի սիրոյն աստուածոյ ցամաքեալք եւ պատուհասիւ լցեալք եւ ոչ ոք է որ ||

Գրեցաւ սուրբ Աւետարանս ի թվին ի ՊՁԵ. (1436):