Հայերէն Յիշատակարաններ

ԳԱՆՁԱՐԱՆ

Երեւան 4515, էջ 205-208 (Ղ. Փիրղ. Նշխարք պտմ. Հայոց, Բ. )

 

Գրիչ` Մովսէս Արծկեցի

 

ա

 

… Արդ, ես նըւաստս յամենեսին,

Որ զվեց տառիս անունս կոչին`

Մենն առաջին եւ Սէն յետին,

Որ համարով վերաբերին

Ութն հարիւր ընդ եօթնեկին

'Ւ եօթըն հազար բոլորովին:

Արդ, ես` Մովսէս հոգիս մըթին

Յինըն հարիւր Հայոց թըւին

'Ւ ի քսան մէկն յաւելածին (1472)

Գրեցի զգանձս աստուածային

Ի յԱրծկէ լաւ քաղաքին,

Ընդ հովանեաւ Աստուածածնին,

Պատերազմի սուրբ Նշանին,

Սքանչելագործ զօրեղ խաչին.

Ի ժամանակս հայրապետին

Արիստակէս Էջմիածնին

Եւ Ստեփաննոս Աղթամարին,

Սքանչելագործի աթոռին`

Եպիսկոպոս Ստեփաննոսին:

Մեծ սուգ եղեւ իմ ծնողին`

Խաւնծայ տիկնոջ հոգեկանին,

Որ էր խոցեալ սիրտըն խորին`

Վիրօք սպեաց բազմադիմին.

Զի ի Հայոց մեծի թըվին

Յինն հարիւր եւ տասն եւ ինն

Մեծ դառնութիւն եհաս նմին,

Քանզի մեռաւ սիրուն որդին:

Սուգ ոչ միայն էր ծնողին,

Այլ որոց զնա տեսեալ էին.

Եւ զի անկարք էր ի մարմին`

Հոգովն ի կարգ կարգաւորին:

Ի մեռանել Միրանշային

Ամ մի եւ ութ ամիս անցին`

Մեռաւ իւր մայրն` ընդ կողակցին,

Որբերն անկան ի փողոցին.

Աչօք իմովք այս տեսանին`

Սաստիկ կսկիծըս դառնագին,

Զի Կարապետն ընդ Մկրտչին,

Եւ Յովանէսն ընդ Ղարիպշին,

Մեծ հայր նոցին ծեր մուղդասին`

Որբապահակըն խըղճագին`

Եղեւ անարգ յաչս ամենին,

Հաւն ընդ թոռունսն ի միասին:

Ըզհանդիպողք տառի սըմին,

Միշտ աղաչեմ կողկողագին

Վերագրելոցս բոլորովին

Ասել զամէնն եւ զողորմին

Ինձ` Մովսէսիս ծոյլ ի բարին`

Գըրչի այսըմ Գանձարանին,

Որ օրինկօք բազմագունին

Հասեալ եղեւ յաւարտ սորին:

Այլ եւ ծաղկօք գունըզգունին

Զարդարեցի վայելչագին,

Հաւաքելով ի մի տըփին,

Կազմեալ զեզերսըն բոլորովին:

Ինձ եւ ծնողացն իմ մարմնային`

Դանիէլի քահանային,

Եւ մօրն իմոյ Խայ-Խաթունին,

Քըւերըն խոջայ Միրանշին,

Եւ հօրեղբարցն իմ ի կարգին`

Կիրակոսի կրօնաւորին,

Ծերունին, ընդ Սիմէոնի,

Եւ զաւակացն ի միասին,

Հանգուցելոցն` որք նընջեցին,

Սրտիւ ասել զտէր-ողորմին:

Եւ կենդանեաց որ կան ի ժմին`

Տէր Աւագին կեանըս տացցին,

Իմ դեռաբոյս պատանեկին,

Որ Միքայէլ անուն ասին,

Զոր վայելել տայ տէր նըմին

Զգիրքս ի յերկար ժամանակին.

Դուք` որ առնուք սակըս մասին

Ի քաղցրութեանցս այս երկնային`

Վերագրելոցս որ ի սմին,

Աշխոյժ մտօք զուարթագին

Ասցէք զամէն եւ զողորմին:

Եւ տեառն կամքըն քաղցրասցին

Յաւուր մեծի դատաստանին

Յիշեցելոցս ի միասին

Եւ յիշողացդ բնաւին,

Ամէն, ամէն եւ եղիցին:

 

բ

 

Յինն հարիւր Հայոց թվական,

Ընդ որ ԺԶ. (16) այլ յաւելան (1467),

Այն մեծ արքան արեւելեան`

Խաղաղարարըն Ջըհանշայն,

Յամէն դիմաց եհան հրաման,

Որ զօրք բազում ժողովեցան.

Եւ էջ նորօք յԱսորեստան,

Առ ի յաղթել զմիր Հասանն:

Իսկ Հասան-բէկ քաջ փահլաւանն,

Զօրօքն իւրով որ գումարան,

Ի քուն եգիտ ըզՋըհանշայն,

Զօրացն ի զատ, անպահապան.

Որ եւ սպան անդէն ըզայն

Եւ զՄուհամատ` որդի նորայն:

Իսկ չար հեծեալքն, որ յետ դարձան,

Առին բազում առ եւ թաղթան:

Հասան-Ալին, այն չար գազանն,

Որ ի Մակու էր ի զընդան,

Ելեալ գնաց դէպ ի Ղափան,

Եւ կոտորեաց զհազինայն,

Այնչափ երետ պարգեւս մարդկան,

Վասն այն բազումք ժողովեցան,

Քան զերկերիւրըն հազարեան`

Այլ աւելի անդ գումարան:

Իսկ ի գալ միւսն ամեան (1468)

Աղ-ղոյլուցիքըն զօրացան,

Ելին յաշխարհըն Հայաստան,

Մինչ յԵրասխայ յափըն հասան:

Հասան-Ալին` հեղ յիմարն այն,

Մըտեալ նըստաւ ի կարճ մէշայն,

Զոր զօրքն անդէն ապստամբան

'Ւ ի թշնամիքն եկեալ խառնան:

Հասան-Ալեանքըն զարհուրան

'Ւ ի բանակէն ելեալ փախեան.

Զոր եւ եկեալ սուլտան Հասանն

Մնացեալքն անթիւ հնազանդեցան,

Նստեալ ի թաղթըն շահաստան

Զաշխարհս էած իւրն ի հաւան,

Երկիր բոլոր խաղաղացան,

Որպէս ի մօր գիրկըն տըղայն:

Հասան-Ալին, իւրքն ամենայն,

Փախեալ հասին ի չաղաթայն,

ԶԲուսայիտն առեալ եկան

Եւ զքառասուն որդին լըման:

Եկեալ զօրօք գումարեցան

Վասըն կըռւոյ եւ բարկութեան,

Հասան-Ալիքըն միաբան

Ի մէջ նոցա ալա դարձան:

Յերեկոյին յորժամ հասան,

Որ եւ ղամբարք նոցա լուցան,

Ելեալ զիրեարըս խառնեցան,

Ոմանք սպանան եւ այլք փախեան:

Իսկ հասան-բէկըն` քաջ արքայն,

Որ այսք վասն իւր ներգործեցան,

Եկեալ բարուք խաղաղութեան

Յաւար էառ զբանակ նոցայն:

ԸզԲուսայիտն անդէն էսպան

Եւ զայլս յորդոցն, որք ըմբռնան,

ԶՀասան-Ալին` զանբաղդըն զայն,

Զորդին եւ զայլքն զամենայն:

Հասան-Ալին` անդօլվաթն այն

Եկեղեցի շինեաց զՄակուայն,

Որոյ անուն սուրբ Վարդան,

Եւ նա չեղեւ իւրն օգնական,

Կամօք վերինըն հայրական:

Իսկ Աղ-ղոյլուքըն քաջացան

Եւ զԲաբելոն առեալ կալան,

Մինչ յԱմռսան գնացեալ հասան,

Որ եւ ըստոյգ է Խորասան:

Իսկ յանցանելն երրորդ ամեան (1470),

Որ եւ զթաղթն ինքեանք կալան,

Հասան փատշահըն` մեծ սուլտան

Զօրս առաքեաց ի Քըրտաստան:

Մեծ զօրավարըն Սուլէյման,

Զօրօք հասեալ գաղտագողեան

Քաջ պաշարեաց զնոսա այնքան,

Որ մեծ զարմանք ըզմեզ կալան:

Իսկ ի յերկու ամսին լըրման

Չէկաց անդէն բէկ Սուլէյմանն.

Քանզի քըրդերըն զօրացան`

Կորուսանել զնա կամեցան:

Զոր երկուցեալ ի յետ դարձան,

'Ւ ի Վան քաղաք ձըմըռնեցան:

Իսկ քուրդն արար զդախիրայն`

Բազում ընչից պատրաստութեան:

Դարձեալ, ի գալ միւսն ամեան,

Եւ թվական հայ զարմեան

Ինըն հարիւր էր եւ քսան (1471),

Կրկին նոքա անդէն դարձան:

Ի Մուշ գնաց Խալիլ իշխանն,

Եւ ի Բաղէշ` քաջ Սուլէյմանն,

Եւ Բայանդուռ Ղօչ իմիրզայն`

Կալաւ զբոլոր Խլաթայ թումանն:

Երբ յաւելան կրկին թվական (1472)

Քրդեր բերդին Կալահոքեան,

Յաւուրս պահոց աղուհացեան,

Որ էր տաճկացն ըռամադան,

Եկեալ ի Մուշ չար խորհրդեամբ,

Առ ի յաղթել զԽալիլ իշխանն,

Եւ զքրիստոնեայքըն զամենայն

Տանջել չարեօք զանազանեան:

Իսկ թագաւորն տարօնեան

Եւ խնամատարն ազանց համայն`

Մեծ կարապետն` բանին ձայն`

Որ մրկտեաց զտէրն Յորդանան`

Եհար, վանեաց զՔարիմ աղայն

Եւ զզօրս նորա զամենեսեան:

Զի շատք ի ձիւնըն մըսեցան,

'Ւ ի այլքըն սըրոյ ճարակ եղան:

Իսկ Բայանդուռ Ղօչ ամիրայն

Նըղմեալ ըզբերդըն Խըլաթայն

Երբ վեց ամիսըն լըմնեցան`

Էառ զԽըլաթ եւ զԲըլիճայն,

Քակեաց ըզբերդըն Խըլաթայն,

Եւ զպահողքն ըզբերդին այն

Արար իւրեանըն զօրական,

Եւ ելեալ էջ ի Ջըզիրայն:

Քանզի քըրդերն երկրին Բուխտան,

Ելեալ գնացին ի Ջըզիրայն,

Զթուրքերն, որ անդ, սպանին համայն

'Ւ ի ինքեանք ըզբերդն առեալ նստան:

ԶԲայանդուռի ձայնն երբ լըւան

Նոքա կըռւու պատրաստեցան,

Եւ երբ ըռազմն կազմեցան`

Նոքա վանեալ, հարեալ լըքան,

Կէսքըն սրով սատակեցան

Եւ կէսքն ի գետըն խեղդեցան,

Բայանդուռն առ զըՋըզըրայն

Եւ եօթն բերդն յերկրին Բուխտան:

Եկն ի գաւառն Բըզնունեան,

Որ Արծկէ յորջորջի այն՞

Բերել ըզջուրըն Ծըռգետեան

Պէշնագոմեր գեղջին միայն:

Ի տասն եւ հինգ յուլիս ամսեան

Եհան ըզջուրըն զամբըղկեան,

Յերեք աւուրն յետոյ հատեան

Եւ սուրբ խաչին կրկին բըղխան:

Իսկ Հասան-բէկ արի արքայն

Զթաղթըն տըւեալ` զՇիրազ այն,

Յորդին իւր` Խալիլ սուլթան`

Պահել զկողմանս Արեւելեան:

Եւ դարձաւ ինքն յԱսորեստան,

Եկն ի գաւառըն Տարօնեան,

Զբերդըն քակեաց ի խոր հիման,

Նըւէրս երետ վանաց Գլակայն:

Զօրս առաքեաց ի Հռոմաց տան,

Քաղաքըն մեծ Թողաթ հասան,

Ոսկի արծաթ եղեւ թաղթան,

Կումաշն ամէն հրով կիզան:

Իսկ փատշահն էջ ի Շամայ տանն,

Հալապ քաղաքըն շահաստան

Քաղաքացիքըն չհնազանդեցան:

ԶԲաղէշ` զշինուածն Աղէքսանդրեան,

Զոր պաշարեալ էր Սուէյմանն,

Ամ մի եւ հինգ ամիս կեցան,

Որ քսան երկու աջեաց թվական (1473),

Քուրդն ետ ըզբերդն ի թուրքմանն,

Զի ի տեառնէ էր սաստ նոցայն.

Հազար հոգի ի բերդն ելան

Եւ վեց հարիւր` որք անդ նեխան,

Ութ մարդ մնաց եւ Ամիրայն:

 

ՄԱՇՏՈՑ

Երեւան 5910

 

Գրիչ` Մելքիսէթ

Վայր` Արջըրոյ վանք

 

… Արդ, գրեցաւ սուրբ գիրքս, որ կոչի Մաշթոց… ի թուականիս մեր ՋԻԱ. (1472) ամին, ձեռամբ Մելքէսէթ աբեղայի, ի սուրբ անապատս Արջըրոյ վանք, ընդ հովանեաւ սուրբ կենսաբեր Աստուածածնիս, ի կաթուղիկոսութեան տեառն Ըռըստակիսի Էջմիածնի, եւ ի պարոնութեանն Հասան-Բէկին: Ի խնդրոյ պատուական մաղդասի աբեղային Աստուածատրոյ, որ ստացաւ զսա եռափափագ սիրով. յիշատակ հոգոյ իւրոյ, եւ ծնաւղաց իւրոց`  Ջանիբէկին եւ Դուռմելեքին, եւ ծնօղաց մօրն իւրոյ` Թումային եւ Դովլաթին, եւ հօր ծնաւղացն` Կարապետին, այլ եւ եղբօրն իմոյ Խաչատրոյ, եւ այլոցն հանգուցելոցն, այլ եւ հոգեւոր հօրն իմոյ խաւջայ Աբրահամին, եւ մօրն իմոյ Մէրդինշայ-Խաթունին, ամէն:

Եւ ետու զսուրբ գիրքս ի դուռն սուրբ զօրավարին Թէոդորոսի, յիշատակ բարի հոգոյ իմոյ եւ վերոգրելոցս ի սմա: Եւ մի ոք իշխեսցէ հեռացնել զսա ի դրանէ սուրբ տաճարի ս, ո'չ յաւտարաց եւ ո'չ ի բնակաց: Եւ ով ոք խնամ տանի եւ լաւ պահէ աւրհնի յաստուծոյ եւ ի սրբոյն Թէոդորոսէ, ամէն:

Դարձեալ, աղաչեմք զհանդիպողքդ սուրբ գրոցս յիշեցէք ի Քրիստոս զմեռեալն հոգւով զՄելքիսէթ գրիչս, որ եւ մեղաւոր մատամբս գրեցի զսուրբ գիրքս, նաեւ ծնաւղաց իմոց` հաւրն իմոյ Ղազարին եւ մաւրն իմոյ Ոսկիհատին, եւ մի ւս մաւրն իմոյ Փոքր-Տիկնայ, եւ հաւրեղբաւրն իմոյ Ստեփանոս կրաւնաւորի, եւ ամենայն արեան մերձաւորաց իմոց, եւ ուսուցողացն մերոց, նաեւ այնոց[իկ], որ ի վերայ մեզ երախտիք ունին, որ շատ եւ որ սակաւ: Աղաչեմ խոշորութեան եւ սխալման սորա անմեղադիր լինել, զի կարս մեր այս է:

Արդ, որ շարժողն է ամենայն բարութեանց` երեւելեաց եւ աներեւութից` արարիչն աստուած` շարժեաց ի սէր աստուածային բարութեան իւրոյ զընտրեալ եւ զսրբասնեալ եւ զամենայն առաքինութեամբ զարդարեալ զտէր  Աստուածատուր մղտեսի ընտրեալ կրաւնաւորն, զի ունկնդիր եղեւ մարգարէին, որ ասէ` Երանի, որ ունիցի զաւակ ի Սիոն, եւ ընտանեակ յԵրուսաղէմ, եդ զհայր` Մաշթոցս ի յԱւաք վանքն, ի դուռն սուրբ Աստուածածնին եւ սուրբ Կարապետին եւ սուրբ Առաքելոցն. յիշատակ իւր, եւ ծնողաց իւրոց Ջանիպէկին եւ Դուռմելիքին, եւ ծնաւղաց մաւր իւրոյ` Թումային եւ  Դովլաթին, եւ հաւրն ծնաւղացն` Կարապետին, այլ եւ եղբաւրն իւրո Խաչատրոյ, եւ ամենայն արեան մերձաւորաց իւրոյ:

Եւ արդ, մի ոք իշխեսցէ հանել զսայ ի դրանէ սուրբ եկեղեցեաց ծախելով կամ գրաւ դնելով, ո'չ առաջնորդ, ո'չ եկեղեցական, եւ ով ոք յանդգնի եւ խորէ` ընդ Յուդայի եւ ընդ խաչահանուացն պատժեսցի, այլ խնամով պահողքն աւրհնին յաստուծոյ եւ մէնջ, ամէն:

 

ԳԱՆՁԱՐԱՆ

«Լոյս», 1905 թ., էջ 638, Բասրա

 

Գրիչ` Յովանէս

Վայր` Հերմոնի վանք

 

Գրեցաւ այս հոգեւոր Գանձարանս ի թվականութեան Հայոց ՋԻԱ. (1472), ձեռամ[բ] անարուեստ գրչի Յովանիսի, ի խնդրոյ պիտակ անուն Յակովբի, յետինս ի բանասիրաց, որ միայն անուամբս եմ եւ ոչ (՞) գործով հեռի, վարժեալ եւ սնեալ առ ոտս քաջ հռետորի Սարգիս կոչեցեալ, ի վանս Հերմոնի, ընդ հովանեաւ սուրբ Լուսաւորչիս եւ սուրբ Յակովբ նշանիս: Ստացա զսա յիշա[տա]կ հոգւոյ եւ ամենայն արեան մերձաւորաց իմոց, եւ շնորհեցի զսա իմ սէրասնունդ աշակերտացն`  Յովանիսի եւ Մկրտիչ քահանայիցն…:

 

ՄԱՇՏՈՑ ԵՒ ԳԱՆՁԱՐԱՆ

Երեւան 4392

 

Գրիչ` Յոհանէս Մանգասարենց

 

… Արդ, գրեցաւ եւ աւարտեցաւ հասարակաց Մաշտոցս եւ ծաղկաքաղ Գանձարանս: Մաշտոցն կառավարիչ կարգաց եւ խորհրդոց եկեղեցոյ եւ Գանձարանս` ի պատիւ տօնից տէրունականաց եւ ամենայն սրբոց, որ տօնախմբին ի բոլոր տարին, այլ եւ յուրախութիւն տօնասէր եւ ժամասէր քահանայից եւ ժողովրդոց:  Վասն որոյ տեսեալ զգեղեցկութիւն սորա եւ զպայծառութիւն իմաստուն եւ աստուածասէր [եւ պատուական եւ երանաշնորհ քահանայն տէր Գրիգոր] եւ ստա ցաւ զսա յիշատակ բազում ժամանակաց եւ զաւակ բարի ի դուռն եկեղեցւոյ, յիշատակ իւրն, եւ աստուածասէր եւ բարեպաշտ ծնօղացն` հաւրն [Աստուածատրուն, եւ մօրն Սաղդաթին, եւ բարի ամուս[ն]ոյն եւ թագուհոյն Ազիզ-Խաթունին, եւ իւր ծնաւղացն` Հէրապետին եւ մօրն Մարթային, եւ զհորեղբայրն զխօջա Աստուածատուրն, եւ զԽաչատուրն, եւ զԳուլմէլէքն, եւ զամենայն մերձաւորս Ազիզ-Խաթունին եւ տէր Գրիգորին]:

Վասն որոյ ամենեքեան ուղիղ սրտիւ աստուած-ողորմի ասացէք նոցա եւ աստուած ձեզ ողորմի, եւ ամենայնի որ զաստուած-ողորմին ասէ:

Այլ ի ինձ` անարժան գրչիս Յովանէս երիցու եւ ծնօղաց իմոց` Մանգասարին եւ Փաշա-Մէլէքին, որ բազում աշխատանաւք գրեցի զգիրքս ի թուիս Հայոց ՋԻԱ. (1472),  յԱրճէս քաղաքի, ի դուռն Գէորգ զօրավարիս, յիշատակ բարեպաշտ եւ աստուածասէր քահանային տէր Գրիգորին եւ ծաղկեալ զաւակացն` որ առ աստուած գնացին եւ զծնօղաց սիրտն խոցեցին` պարոն Գոր[գի՞ն] եւ Աւէտին, եւ կենդանոյն  Յուղիտային: Որոց տէր աստուած վայելել տացէ եւ յետ սոցա յիշատակ լինի բազում ժամանակաց ի դրանս եկեղեցեաց, ամէն:

Դարձեալ կրկին յիշեցէք առ աստուած զստացօղ սուրբ կտակիս զերանաշնորհ քահանայն զտէր Գրիգորն, եւ զհօրեղբայրն զՏիրատուրն, եւ զամուսին նորին զՂամարն, եւ զորդին նոցին զպարոն Յովանէսն, եւ զնորաբողբոջ զաւակս  նորին զԿարապետն, եւ ||

 

բ

 

Տէր աստուած… ողորմեա ստացօղի սուրբ գրոցս սրբասէր կրաւնաւորին Սիմէոնին, եւ ծնաւղաց նորին, եւ ամենայն արեան մերձաւորաց նորին` կենդանեաց եւ հանգուցելոց, ամէն:

 

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Ն. Ջուղա 476, Մ. Տ. Մ.

 

Գրիչ` Յոհանէս

Վայր` Կտուց

 

… Ընդ նոսին եւ [յիշեցէք] զմեղաւոր գրիչս Յոհանէս… զվարպետն իմ զԳրիգորն, եւ զԽաչատուր կրօնաւորն, զի շատ հայրութիւն արեր է մեզ, եւ աստուած փոխարէն տացէ յիւր արքայութիւն:

Եւ արդ, գրեցաւ սա ի թվականիս Հայոց ՋԻԱ. (1472), ի սուրբ ուխտս, որ կոչի Կտուց, ընդ հովանեաւ սուրբ Խաչիս, եւ սուրբ Աստուածածնիս, եւ սուրբ Կարապետիս, եւ սուրբ Ստեփանոսիս, եւ սուրբ Գրիգոր Լուսաւորչիս, եւ սուրբ Հռիբսիմեանց, ձեռամբ մեղսաներկ Յոհանիսի, ի խնդրոյ Մկրտչին եւ Խազարբէկին, զոր աստուած բարով վայելել տացէ եւ ընթերցաւղքդ խաղաղական կենաւք պահեսցէ…: Յիշեցէք յաղօթս ձեր զԽազարբէկն, որ ստացաւ զսուրբ Աւետարանս յիշատակ հոգոյ իւրոյ, եւ ծնօղացն իւոց, եւ ամենայն ազգականացն, հօրն Ստեփաննոսին, եւ մօրն Խազրէվարդին, եւ կենակցին  Շարմէլիքին, եւ հօրեղբօրն Յոհաննին, եւ ծնօղացն` Ներսէսին եւ Ազիզին, եւ կողակցին Խոնձին, եւ զաւակացն Բարսեղին, եւ կնոջն Խաբիպին, եւ զաւակին Յովանիսին, եւ ճորտ  Մկրտչին, որ երիտասարդ հասակաւ փոխեցաւ յաշխարհէս առ Քրիստոս եւ սուք անմխիթար եթող հօրն եւ եղբաւրն, եւ կենակցին` Մարգըրտին, եւ մօրքւերն Նուսրաթին, եւ այլ ամենայն արեան մերձաւորացն եւ ազգականացն…:

 

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Երեւան 2631

 

Գրիչ` Զաքարէ

Վայր` Աշոտաց երկիր, Անկիւնեաց վանք

 

… Աստուածասէր եւ ընտրեալ ապաշխարաւղն Կուլփաշան… ստացաւ զսուրբ Աւետարանս յիշատակ իւր, եւ ծնաւղացն իւրոց` Յովհաննիսին եւ մաւրն Ամբարիըն, եւ աղբաւրն Հայրապետին, որ տղայ փոխեցաւ ի Քրիստոս, եւ որդւոյն  Յուսեփին, եւ միուս որդւոյն Գրապետին. եւ ստացաւ զսուրբ Աւետարանս ի հալալ արդեանց յիշատակ իւր, եւ ծընաւղաց իւրոց, եւ ամենայն արեան մերձաւորացն եւ հանգուցելոցն, ամէն:

Արդ, գրեցաւ սուրբ Աւետարանս ի յերկիրս Աշոտաց, ի սուրբ ուխտըս, որ կոչի յԱնկիւնաց վանք, ի դուռն սուրբ լուսաւորչին, եւ Վարդիհաւր սուրբ գերեզմանին, եւ սուրբ Պետրոսի, եւ սուրբ Պաւղոսի, եւ սուրբ Սիովնի, եւ սուրբ Սուքիասանց, ի թուին Հայոց ՋԻԱ. (1472), փետրվար ամսոյ ի ԺԴ. (14) աւարտեցաւ սուրբ Աւետարանս, ձեռամբ անարժանի եւ սուտանուն գրչի Զաքարէ աբեղայի…:

Գրեցաւ ի յառաջնորդութեան տէր Աստուածատուր հայրպետին, ի յեպիսկոպոսութիւնն տէր Գրիգորին: Աղաչեմ զամենեսեան, որ կարդայք զսուրբ Աւետարանս յիշեցէք զտէր Գրիգոր եպիսկոպոսն եւ զտէր  Աստուածատուր հայրպետն, որ կամակից եղան սուրբ Աւետարանիս եւ յորդորեցին զիս ի գրելն. աստուած զիւրենք յորդորէ ի յիւր արքայութիւն: Եւ յիշեցէք զտէր Մինաս աղբեղայն, որ ի կոկելն աւգտեց, յիշեցէք եւ աստուած-ողորմի ասացէք, ամէն:

Յիշեցէք եւ զծնաւղսն իմ զՄելքիսեդն եւ զմայրն իմ զՄելիքն, որ փոխեցաւ ի Քրիստոս, ամէն: Յիշեցէք զՀերիք մամն եւ  զՄխթալ մամն, որ խիստ աշխատեցան ի հետ մեզ, ոմն ի հացին թխելն, ոմն ի յաւել ածելն, ոմն ի ջրին բերելն, յիշեցէք եւ աստուած-ողորմի ասացէք, ամէն:

Եւ զմղտեսի Մխիթարն, որ Վարդիհաւրն լոյս կու այնէ` յիշեցէք եւ աստուած-ողորմի ասացէք, ամէն, ամէն:

 

ՇԱՐԱԿՆՈՑ

Երեւան 5658

 

Գնող` Աւետիք

Վայր` Կաֆա

 

Ես` Աւետիք աբեղաս գնեցի Շարակնոցս հալալ արդեանց իմոց, յիշատակ ինձ եւ ծնողաց իմոց, թվ. ՋԻԱ. (1472), ի Կաֆա քաղաք, ի Յոհանէս վարդապետէ, որ մականուն Բանճարկեր կոչի:

 

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Ն. Ջուղա, ս. Մինաս եկեղեցի Ս. Տ. Ա.

 

Նորոգող եւ կազմող` Մանւէլ գրիչ

 

… Զստացող սորա զՍտեփանոս քահանայ, որ ստացայ զսուրբ Աւետարանս յիշատակ իւրն եւ ծնօղաց իւրոց` հաւր իւր Սաֆարշին եւ մաւր իւրոյ Թամարին, որ ետ զգինս սուրբ Աւ ետարանիս ի հալալ վաստակոց իւրոց յիշատակ հոգոյ իւրոյ եւ վայելումն որդոյ իւրոյ Ստեփաննոս քահանայի, զոր տէր աստուած վայել[ել] տացէ, ամէն: Ընդ նոսին եւ զնոփայլ յաղաւթս ձեր եւ զվերագրեալս ի սմայ…:

Թվականիսն ՋԻԱ. (1472):

 

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Երեւան 5469

 

ա

 

Արդ, աղաչեմք զձեզ, ո՜վ սուրբ մանկունք եկեղեցոյ, յիշեսցջիք ի սուրբ յաղաւթս ձեր զհեզահոգի քահանայն զտէր Ստեփանոս մաղդասին, որ ստացաւ զսուրբ Աւետարանս յիշատակ հոգոյ իւրոյ եւ ծնաւղացն եւ ազգականացն ||

Թվ. ՋԻԱ. (1472):

 

բ

 

Արդ, աղաչեմք զամենեսեանդ, ո՜վ լուսերամ դասք քահանայից, յիշման արժանի առնէք զտէր Ստեփանոսն, եւ զծնաւղսն իւր ըստ մարմնոյ` զհայրն զՅակոբն եւ զմայրն զՇամամն, եւ զաւակն` զԲոլորն…: