Հայերէն Յիշատակարաններ

***

ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ

Երեւան 7574

Գրիչ` Աստուածատուր

Վայր` Սեբաստիա

ա

<148b> Փառք ամենասուրբ Երրորդութեանն եւ միում աստուածութեանն Հաւր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ:

Յամի Ո-որդի Ձ-երորդի Ը-երորդ (1239) Արամազնեան տումարիս, ի կաթողիկոսութեան տեառն Կոստանդի Հայոց դիտապետի, եւ ի թագաւորութեանն Հեթումի Հայոց թագաւորի Հայկազնեան տոհմիս, իսկ ի բըռնակալութեան Իսմայելեան աղանց միջերկրեայ կողմանցս Խայաթատինի սուլտանի որդւոյ Ալատինի, եւ եպիսկոպոսութեան մեծի հոյակապ մայրաքաղաքիս Սեբաստւոյ տէր Գրիգորի, գրեցաւ հոգիանորոգ եւ աստուածաշունչ մատեանս Քրիստոսի տղայկութիւնն, ձեռամբ Աստուածատրի մեղապարտի:

<149a> Որ եւ յաւժարական կամաւք եւ արդար վաստակաւք ստացեալ զսա աստուածասէր եւ աղքատասէր եւ հիւրասէր Թէոդոս քահանայ, հանդերձ քրիստոսասէր ամուսնաւն իւրով եւ դեռաբոյս զաւակաւք իւրեանց` Ռըստագիսի քահանայի եւ սրբասնունդ եւ դեռաբողբոջ անձին` մանկան տիովք զարգացելովք Վարդի, այլովն հանդերձ, ի յիշատակ անձանց իւրեանց եւ զաւակաց, եւ ի Քրիստոս հանգուցելոց ծնաւղաց նոցին` Վարդ իրիցուն եւ Ծաղկին:

Եւ արդ աղաչեմ զամենեսեան եւ խնդրեմք յամենեցունց, որք աւգտիք ի սմանէ ընթերցմամբ, մեղաց թողութիւն խնդրեցէք ի Քրիստոսէ աշխատաւղացն ի սմա եւ ստացաւղացն Թէոդոսի քահանայի եւ իւրոցն ամենի, եւ Աստուածատրի եւ իւրոցն ամէնի: Ողորմեսցի Քրիստոս Աստուածի գալստեան իւրում եւ արժանի արասցէ զնոսա պարակից եւ դասակից լինել սրբոցն եւ արդարոցն խմբից, զոր յիշատակեցաք, ամէն:

Գրեցաւ գիր աստուածախաւս մատենիս այսորիկ ձեռամբ անարժանի Աստուածատրի, ի հոյակապ քաղաքիս Սեբաստիա, մերձ ի յուսազարդ եւ աստուածաբնակ տաճարիս, որ ի ձեռն Սրբոյ Գրիգորի մերոյն Լուսաւորչի հիմնացեալ եւ հաստատեալ է, որում ողորմեսցի գծողին եւ ստացողին, եւ զորս յիշատակեցաք ի Քրիստոսի տղայկութեան գիրքս, Քրիստոս Աստուած ի գալստեանն իւրում եւ ծնաւղաց նոցին եւ մասնակից սրբոց իւրոց արասցէ, եւ որք յիշէք աղաւթիւք, զի եւ ձեզ ողորմեսցի, եւ Աւետիք հոյսանն, եւ կենակցի իւրոյ` Մամսթերի, եւ ծնաւղաց իւրեանց, եւ Քրիստոսի փառք յաւիտեանս, ամէն:

<150a> Բարեխաւսութեամբ ամենայն սրբոց քոց, Քրիստոս Աստուած, ողորմեա աւրինակին շնորհողին Վասիք քահանայի, եւ ծնաւղաց իւրոց Խաչանուն քահանայի, եւ Թորոսի կրաւնաւոր քահանայի, եւ իւրոցն ամենի, ամէն:

բ

Քրիստոս Աստուած, որ պսակեցեր զսուրբ թագաւորն Թեոդոս եւ զԿոսանդիանոս, նոյն պսակաւն պսակեա եւ աւրհնեա զստացող սորա զտէր Թեոդոս եւ ծնաւղս իւր, եւ զնորընծայն իւր զնոր քահանայն զՍտեփանոս երէց, եւ զամուսին իւր զՄինայ իրիցկին, եւ զծնաււղս իւրեանց, ամէն:

գ

<181b> Մաղթանաւք եւ բարեխաւսութեամբ սրբոցն Յակովբայ հայրապետի եւ Մարուգեի միայնակեցի, եւ Մելեսի եպիսկոպոսի, եւ ամենայն սրբոց քոց, Տէր Յիսուս Քրիստոս, ողորմեա ստացողի սորա Թեոդոսի քահանայի եւ ծնաւղաց նորա, եւ ամենայն ազգաց նորա, եւ Ռստագիսի քահանայի որդւոյ Թեոդոսի, եւ ծնողի սորա, եւ իւրոցն ամենի, ամէն:

դ

<251b> Բարեխաւսութեամբ երիցս երանեալ եւ մեծ խոստովանողի քո Սրբոյ Թէոդորոսի կրաւնաւորի\\ քահանայի եւ որդւոյ Գոհարինէ, եւ Սրբոյն Գոհարինէի, եկ սուրբ եղբարց իւրոց, որ նահատակեցանի Սեբաստիայ գաւառի, Քրիստոս Աստուած ողորմեա Աստուածատուրի մեղաւորի, եւ ծնաւղաց իւրոց, եւ Թէոդոսի, եւ քեռ իւրոյ Գոհարի, եւ զաւակաց իւրոց Ծաղկին եւ Էսայէ, եւ լսողացս ամ[է]նի, ամէն:

ե

<870b> Տէր Յիսուս Քրիստոս, աղաւթիւք եւ բարեխաւսութեամբ ամենայն սրբոց քոց ողորմեա ստացողի սորա Թեոդոսի, եւ ծնաւղաց իւրոց, եւ եղբարց, եւ քերց, եւ Արստակիսի որդւոյ Թեոդոսի, եւ դեռաբոյս զաւակաց իւրոց Վարդերի, եւ մին այլ զաւակին, ամէն: Եւ գծողի սորա Աստուածատրի եւ ծնողաց իւրոց ողոցմեա Քրիստոս Աստուած, եւ զննջեա զձեռագիր յանցանաց նոցա եւ զլսողացտ ամենի, ամէն:

Տէր Աստուած, ողորմեա աւրինակին շնորհողին Վրթանէս եպիսկոպոսի եւ ծնաւղաց իւրոց, ամէն: ՈՁԹ (1240):

զ

<302b>

[Տ]էր Աստուած, ողորմեա Թեոդոս քահանայի եւ ծնաւղաց իւրոց եւ իւրոցն ամենի: Քրիստոս Աստուած բարեխաւսութեամբ [ա]մենայն սրբոց քոց ողորմեա [Մա]րտիրոսի, եւ կենակցի իւրոց [Նո]նոփարին, եւ ծնաւղաց իւ[ր]եանց եւ ամենայն ազգաց իւրեանց, [եւ գ]ծողի սորա եւ իւրոցն ամենի, ամէն:

է

<309b>

Տէր Յիսուս Քրիստոս, աղաւթիւք եւ բարեխաւսութեամբ ամենայն սրբոց [եւս] առաւել սուրբ առաքելոցն Պաւղոսի եւ աշակերտին իւրոյ Դիենեսիոսի եպիսկոպոսի ողոր[մեա] Թեոդոսի քահանայի եւ Աստուածատրի [մեղաւ]որի գծողի, եւ ծնաւղաց իւրեանց \\\որ ամէն ասէ, եւ նմա ողորմեա Քրիստոս:

ը

<323b>

Տէր Յիսուս Քրիստոս, աղաւթիւք եւ բարեխաւսութեամբ ամենայն սրբոց քոց աւգնեա Ռստագիսի քահանայի, եւ ողորմեա Տէր Թեոդոսի եւ Աստուածատրի մեղաւորի, եւ ծնաւղաց իւրեանց, Վարդ իւրիցու եւ այլոցն, եւ եղբարց իւրեանց եւ քերց, եւ համաւրէն ամենայն ազգականաց իւրեանց եւ ննջեցելոցն ամենի, ամէն: Ընդ նմին եւ աւրինակի շնորհողին, եւ լսողացդ ամենի, եւ կարդացողին, ամէն, ամէն, ամէն:

թ

<328b>

Փառք փրկչին եւ յիշատակ ստացողին ամենամեղ գրչին լսողին ամէն:

***

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Երեւան 89906 (988 թ)

Կազմող` Տիրատուր Կողբացի

<175b> Ա[րդ ստացաւղ Աւ]ետարանիս այս պարոն Մխիթար որդի Գայլկոյն, կենակցաւ իւրով Հայոցիւն, ի յիշատակ իւր եւ ծնաւղաց իւրոց` Գայլկոն եւ Աղէկտիկնոջն, եւ կենակցին իւրոյ Հայոցին եւ ազգին, եւ զաւակի իւրեանց Աւետվորին, եւ այլ համացեղիցն, եւ ազգայնո[ց]ն առահասարակ: Պատրոն Մխիթար եւ կենակից իւր Հայոցն, որ են բարի անուն եւ աղքատաց կերակրիչք, քաղցելոց հաց եւ ծարաւելաց բաժակ ցուրտ, մերկոց վերարկուք եւ աւտարաց յարկ եւ նաւահանգիստ: Գնալով յաւրէնս Տեառն եւ առնելով զկամս նորա, եդին ի մտի զասացելն ի պատմողէն, որ ասէ. Երանի որ ունիցի զաւակ ի Սիոն եւ ընդանեակ նորա` յԵրուսաղէմ: Եւ սոցա ստանալով զպատգամս տէրունեան հրամանին ի պահպանութիւն տանք իւրեանց եւ զաւակաց եւ փարթամութիւն հոգոց իւրեանց ի Վերինն Երուսաղէմ:

Արդ, որք ընթեռնոյք եւ որք լսէք եւ լուսաւորիք ի սմանէ, ասասջիք սրտի մտաւք Ողորմեա Աստուած ի քում գալստեանդ, Մխիթարա, եւ կենակցի իւրո Հայոցին, եւ ծնողաց իւրեանց, եւ զաւակաց, եւ ազգայնոցն առհասարակ, եւ այնոցիկ որք ի թաթառէն կոտորեցան, ամէն:

Արդ կազմեցաւ Սուրբ Աւետարանս ձեռամբ Տիրատրո Կողբացոյ, ի թվի ՈՁԸ (1239): Ով ոք կարդայք զմեզ ի բարին յիշէ[սջիքի] Քրիստոս, ամէն:

***

ՃԱՌԸՆՏԻՐ

Երեւան 2756

գրիչ Ռստակէս

ա

<31a> Տէր Յիսուս Քրիստոս Աստուած անպարագրելի եւ անհաս, ողորմեա Վարդեմաւրն, որ կայ հանգուցեալ առ դուռս Սրբոյ Վասլի, յորոյ անուն այսմ ննջեցելոյ, այս սուրբ կտակս գրեցաւ ընծայ Սուրբ Վասլիս, սակս փրկութեան հոգւոյ նորա:

Արդ եւ աղաչեմ զսուրբ քահանյսդ եւ զաստուածասէր տանուտեարքդ եւ զբնաւին հաւատացեալսդ զմարսդ սուրբ հանդերձ երկիւղած սուրբ զաւակաւք, որ յայսմ հրաշագործ եւ փրկութիւնաբեր աւուրս ժողովեալ էք ի գաւիթ Սրբոյ Վասլիս, թողութիւն մեղաց հայցեցէք սրտի մտաւք ի Քրիստոսէ Աստուծոյ մերոյ Վարդեմաւրն հոգոյն, որ եւ զձերն թողու Քրիստոս ի հանդերձեալ գալստեանն իւրոյ, յորում աւուր գայ ի դատել զկենդանիս եւ զմեռեալս, յորում աւուր բանք սպառին ամենեցուն եւ գործք թագաւորէն:

բ

<59b> Յիսուս լոյս փառացն Հաւր, որ այսաւր համբարձար հայրենին քո փառաւք, ողորմեա Վարդեմաւրն եւ Սիմեովնի:

գ

<66a> Որ բազմահրաշ իմաստութեամբ զարդարեցէր Քրիստոս Աստուած զտապանակ ուխտիս, որ բարեխորհրդաբար համեմատութեամբ զսուրբ կոյսն Աստուածածին, յորում տաղաւարեցար Աստուծոյ բան, ողորմեա Վարդեմաւր Կողբացւոյ, որ եւ տարաշխարհիկ մեռաւ եւ թաղեցաւ ի դուռն Սրբոյ Վասլիս:

դ

<74a> Քրիստոս որդի Աստուծոյ, որ այսաւր արտափայլեցեր զանճառելի զլոյս աստուածութեանդ քո ի Թաբովր լերինն, ողորմեա Կողբացի, Վարդեմաւրն հոգւոյս եւ հան նմա մասն ընդ սուրբ քո:

ե

<96a> Քրիստոս Աստուած, քո Սուրբ Նշանին բարեխաւսութեամբ… ողորմեա Վարդեմաւրն եւ զաւակաց նորա:

***

ՃԱՌԸՆՏԻՐ

Երեւան 2784

Գրիչ` Ռստակէս

ա

<6b> Աղաչեմ զսուրբ տաւնասերդ զՔրիստոսի պաշտաւնեայսդ եւ զհաւատացեալ ժողովուրդսդ, մեղաց թողութիւն խնդրեցէք ի Քրիստոսէ Աստուծոյ ի սուրբ լուսաւորութեանս սուրբ Վարդենէ հոգւոյն, որ կայ հանգուցեալ ընդ աջմէ կողմանէ առ դրան Սուրբ Վասլիս, յորոյ անուն սուրբ գիրք սկսուաւ ի յանաւգուտ որդւոյ իւրոյ եւ ընծայ նմին Սուրբ Վասլի:

բ

<32a> Ծննդեամբ քո Քրիստոս, որ յայտնեցաւ անճառ միութեամբ ի փրկութիւն հաւատացելոց քոց, ողորմեա Վարդեմաւրն եւ հանգո ընդ սուրբս քո:

գ

<45a> Մաղթողական աղաւթիւք սուրբ ճգնաւորն քո Քրիստոս Աստուած բարեխաւսութեամբ սուրբ Հաւրն հոգեւոր Անտովնի Անապատականի ողորմեա տարաշխարհի ննջեցելոցն Վարդենէ, յորոյ անուն աշխատեցաւ սմա:

դ

<78b> Աղաչեմ եւ ես նուաաստ գծաւղս Ոստակէս զաստուածապատիւ քահանայսդ եւ զհաւատացեալ ժողովուրդ ի Քրիստոս, զի յիշեսջիք առաջի Տեառն Յիսուսի Քրիստոսի զմայր իմ վախճանեալ, որ կայ եդեալ ի գերեզմանի առ դրան Սրբոյ Վասլի, ընդ աջմէ կողմանէ, ի ներքոյ կոփածոյ վիմի կարծ(ր) տապանի, յորոյ անուն սուրբ պատմութիւնս աւարտեցաւ ի փառս Աստուծոյ, ամէն, եւ Քրիստոս Աստուած իւր մեծ ողորմութեամբն զձեզ յիշէ յիւրում գազստեանն, ամէն:

ե

<94a> Բարեխաւսութեամբ սուրբ եւ հրաշալի անարատ ծնողի քո Քրիստոսի, ողորմեա Վարդեմաւր հոգւոյն, յորոյ անուն եւ այս սուրբ ճառս աւարտեցաւ ձեռամբ անպիտան եւ կարի նուաստ յորդւոյս:

զ

<155b> Բարեխաւսութեամբ սուրբ քահանայապետիս Գրիգորի եւ համաւրէն Հայաստանեայց Լուսաւորիչ, ողորմեա Քրիստոս Աստուած անպիտան աղախնոյ քո Վարդենէ եւ այնոցիկ, որք հաւատով ասեն, ամէն:

***

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Կիւլեսերեան, Ցուցակ Անկիւրիոյ, էջ 883-880

<560-562> Փառք եզակի, եռահիւսակ դաւանութեանն, ապենիազին կատարեալ ի անսահմանելի, Աստուծոյ Հաւր, եւ Աստուծոյ Որդւոյ, եւ Աստուծոյ Հոգւոյ յաւիտեանս, ամէն:

Շնորհիւն Աստուծոյ սկսայ եւ ողորմութեամբն նորին աւարտեցաւ առահրաշ հոգիայզարդ Աւետարանս, զոր էր շաղկապեալ երանեալ աւետարանչացն ըստ բազմերանգ գունոց ի մի ոստայն անգելով հանճար, զոր արուեստակեալ անուշողաց ծաղկանց իւղեփեցակն կազմութեամբ, որ ըստ հոգւոյն յստակութեան իմանի, զանազան որակութեամբք գաղափարելով, ըստ յոքունց արփիացելոցն դասակցութեանց, առ ի յեկեղեցւոյ յարմարումն, յաւդիւ խաղաղութեամբ գլխոյն պատշաճեա[լ], զի յայսմանէ կատարելութիւնն: Չորք աւետարանք, ի բազում պատճառէ, չորեքկերպեան կենդանիք` մարդ, առիւծ, ցուլ, արծիւ, չորք նիւթք աշխարհիս` հող, ջուր, հուր, աւղ, հակառակք անհաշտելիք, եւ սիրելիք անքակտելիք, չորք չորք գիր անուան երրորդութեանն` Հաւր, Որդի, Հոգի. չորք գետք բղխեալ ի դրախտէն` Փիսոն, Գեհոն, Տիգրիս, Եւփրատ, չորս անկիւնս եւ եղջիւրք սեղանոյն, չորք դէմք խաչին, եւ այլ բազում պատճառս, յորս գաղափարի չորեքեան աւետարանիչքս, զի թէպէտ եւ բազում բանք ի սոսա որ երեւին ներհակք միմեանց, այլ քաջ ճշմարտիք եւ յոյժ միաբանք միմեանց: Արդ, գրեցաւ աստուածախաւս վարդապետութիւնս ի թուականութեանս Հայկազեան տումարիս ՈՁԸ (1239), ի մեծահռչակ անապատիս Դրազ[ա]րկի, ընդ հովանեաւ Սուրբ Աստուածածնի եւ Սուրբ Թորոսի եւ այլ համաւրէն սրբոցն, ի ի ստուգաբան եւ յընդիր աւրինակէ, ի հայրապետութեանն տեառն Կոստանդեայ աստուածահաճոյ հեղինակի, հեզի եւ խոնարհի, յիշատակ նորա աւրհնութեամբ, ի թագաւորութեան` որոյ անուն Հեթում յորջորջի, որոյ տացէ Տէր Աստուած ժամանակ բարի, եւ դեռաբոյս զաւակի նորա Լեւոնի, եւ տացէ յաղթութիւն ի վերայ թշնամ[եաց] իւրոց, զաւրութեամբ սրբոյ խաչի իւրոյ:

Արդ` գրեցաւ Սարգսի մեղապարտ եւ սուտանուն կրաւնաւորի, ի լուսաւորութիւն հոգւոյ իմոյ, եւ ի մխիթարութիւն կենաց եւ ի յիշատակ հոգւոյ իմոյ եւ ծնաւղաց իմոց եւ եղբարց եւ քեոց եկ ազգականց եւ ամենայն զարմից: Արդ, ո՜վ սուրբ մանկունք եկեղեցոյ առագաստի եւ նազելի մաւրն Սիոնի եւ որդիք լուսոյ, որք աւկտիք ի լուսահրաշ կենաց բղխմանէս, յաստուածախաւս վարդապետութենէս, ի կենեղուտ եւ ի հոգեկեցոյց Աւետարանէս, ընթեռնելով կամ ունկնդրութեամբ, եւ կամ գաղափար առնլով աւկտիք ի սմանէ, եւ լուսաւորեալ մխիթարիք, յիշեջիք ջերմն գթով եւ ցաւակցաբար սիրով, զմեղուցեալ եւ զփձուն գրիչս զՍարգիս եւ զծնաւղսն իմ, զի թերեւս գտցուք ողորմութիւն ի գալստեան իւրոյ, եւ որ զմեզ յիշման արժանի արասցէ, եւ ինքն եղիցի յիշեալ առաջի Քրիստոսի: Եւ խոշորութեան գրոյս եւ սխալութեան մի խստութեամբ, այլ ողորմութեամբ եւ ներելով \\\զսաստն, եւ Քրիստոսի Աստուօոյ մերոյ փառք յաւիտեանս, ամէն:

***

ՃԱՇՈՑ

Վիեննա 53, Տաշեան, Ցուցակ, էջ 251

Գրիչ` Կիրակոս

Վայր` Դրազարկ

ա

<208> Փառք քեզ… Գրեցաւ մատեանս աստուածային ի թուաբերութեանս որ ըստ Հայոց տումարիս ՈՁԸ (1239) եւ ի թագաւորութեանն հեթմոյ բարեպաշտ թագաւորի, եւ ի հայրապետութեան տեառն Կոստանդեայ, ձեռամբ Կիւրակոսի տխմար եւ մեղապարտ գրչի, ի խնդրոյ երջանիկ եւ սրբասնեալ եպիսկոպոսի Տէր Գրիգորի` տեառն Կոստանդեա դրան սարկաւագի, եւ յաղագս բարեաց յիշատակի յոգւոյ իւրոյ եւ ծնողաց իւրոց` ստացաւ զսա անկողոպտելի գանձ բարեաց ապաստան, եւ պարգեւէ զսա սուրս ուխտիս դրազարկու, ուր եւ գծեալ եղեւ սա, որպէս զի խրախասցին սովաւ մանկունք նազելի մաւր մերոյ Սիովնի` երգովք եւ եղպնակաւք ի յարութեան յիսնաւրեա աւուրս Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի: Արդ որք հանդիպիք սմա յինչեւիցէ պէտս` աղաչեմ աղերսանաւք յիշեսջիք սրտի մտաւք զտէր Գրիգոր ստացող:

բ

<72a> Հնչողք երգա[բան]ս յիշեսջիք յա[ղաւ]թս զԳրիգոր զստ[աց]աւղ եղանակա[ցս]:

***

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Երեւան 9365

Գրիչ` Թորոս

Վայր` Խորին վանք

ա

<3a> Զմեղապորտ գրիչս Թորոս եւ զամենագարշս յիշեսջիք ի Տէր աղաչեմ, աղաչեմ:

բ

<3b> Յովհաննիսի Սիւնակեցի եւ անյաղթ ճգնաջան մենաւորի տէրունեան նշանին բարձողի ողորմեսցի Քրիստոս:

գ

<6a> Զբազմամեղս եւ զամենայն սխալանաց ներքո անկեալս եւ զանգիւտ կորուսեալս Թորոս եւ զիմսն ամենայն, վասն սիրոյն Քրիստոսի եւ իւր սուրբ տնաւրինական կրիցն աղաչեմ յիշել ի Քրիստոս սրտի մտաւք:

դ

<6b> Ստացաւղի սորա Յովհաննիսի աստուածունակ խարանազգեստ ճգնաւորի ողորմեսցի Քրիստոս Աստուած եւ ծնաւղաց նորին, ընդ նմին եւ ամենասխալ մեղապարտիս Թոր[ոսի]:

ե

Ստացող` Յոհանէս

<2a> Յանուն Աստուծոյ, ես Յոհանէս աբեղա Ռատին որդի Բագուանցի, որ կամ յարգելական վասն բազում մեղաց իմոց, աւգնականութեամբ Աստուծոյ գրել տուի սուրբ Աւետարանս ինձ յիշատակ եւ ծնողաց իմոց, եւ կուտամ ի վանքն, որ կոչի Խորին, եւ հայցեմ ի սուրբ եղբարցդ, որ առնէք ինձ ողորմութիւն վասն Աստուծոյ ու վասն ձեր հոգոյտ յամէն տարի Բ աւր պատարագ, կամ թէ յայլ վանք հանդիպի, կամի գեղ, թէ իպիսկոպոսի հանդիպի, կամ վարդապետի կամ զինչ եւ իցէ մարդոյ, որ ուզէ, որ պահէ սուրբ Աւետարանս, կու դնեմ ի վերայ պարտք Բ աւր պատարագ, որ զայն ինձ ողորմութիւն առնէ, Քրիստոս Աստուած միոյ հարիւրապատիկ ձեզ պարգեսցէ: Որ կարդա կամ աւրինակէ, աղաչեմ վասն այս սուրբ Աւետարանիս, յիշել հաւատով ի թողութիւն մեղաց, որ ծախէ կամ քերէ զգիրս, կամ կտրէ, անէծք զՈւդաին առցէ, եւ որ պահէ ու չառնէ զիմ պատարագն, ի Քրիստոսի դատաստանին վճարէ:

Աղաչեմ վասն Աստուծոյ անմեղադիր լերուք վասն պնդելոյս, զի շատ աշխատութիւն հասաւ յիս, ապա կարացի ի կապ բերել: Աղաչեմ անմոռաց յիշել, այլ ինձ յիշատակչուն [իմ] քան զայս սուրբ Աւետարանս եւ ձեր սուրբ աղաւթքն, եւ զՔրիստոս որ մեզ եւ յիշողոցդ ողորմեսցի ամէն: Զմեղաւոր ծառայս Աստուծոյ Յոհան աբեղա յիշեսջիք եւ Աստուած զձեզ, ամէն:

***

ՅԱՂԱԳՍ ԿԱԶՄՈՒԹԵԱՆ, ԳՐԻԳՈՐԻ ՆԻՒՍԱՑՒՈՅ ԵՒ ՍՏՈՐՈԳՈՒԹԻՒՆՔ ԱՐԻՍՏՈՏԵԼԻ

Յովսէփեան, Յիշատակարանք, էջ 949, (1244 թ. )

Գրիչ` [Ստեփանոս]

<197a> Ով պատուական եւ սուրբ կրաւնաւոր Ռստակէ զսակաւ գիրս ընկալ եւ զփանաք գրիչս յիշեսջիք ի մաքրափայլ յաղաւթս քո, եւ Աստուած վայելելտացէ մաքուր անձինդ:

Գրեցաւ ի թ[ո]ւ[ին] ՈՁԸ (1239)

***

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Յովսէփեան, Յիշատակարանք, էջ 935-938

Գրիչ` Վարդան Խաչենեցի

Վայր` Հռոմ

Գրեցաւ սա ձեռամբ մեղապարտ Խաչենեցի Վարդան աբեղայիս, ի ՈՁԸ (1239) թուականութեան Հայկազեան տումարիս, ի տիեզերական մայրաքաղաքն Հռոմ, ընդ հովանեաւ սուրբ առաքելոցն Պետրոսի եւ Պաւղոսի եւ քրիստոսեան սուրբ պատկերին, զոր Դաստառակ ասի, ի Հանգստարանիս Հայոց, ի դռան սրբոյ մաւրս լուսոյ Սանթա Մառէ, ի միոջ միեղէն եղբայրութեանս, որք վասն սիրոյն Քրիստոսի եւ սրբոց առաքելոց եւ վասն յուսոյն արքայութեան յանձին ունեն զկամաւոր աղքատութիւն: Որոյ է առաջնորդ տանս եւ եղբարցս Սարգիս Մարմաշինեցին, զորս յիշեսցէ Քրիստոս Աստուած զամենեսեան, որք կան յայս հանգստեանս, զմեծ եւ զփոքր, զառաջնորդն եւ զայլ ամենեսեան, եւ նոցունց սուրբ աղաւթիք եւ այս սրբոցս առաքելոցս ողորմեսցի Քրիստոս Աստուած Վանականին եւ իւր սրախողխող ննջեցելոյն, որ ոչ ընկալաւ զնոսա գերեզման:

***

ԹՈՒՂԹ ԸՆԴՀԱՆՐԱԿԱՆ ՆԵՐՍԻՍԻ ՇՆՈՐՀԱԼՒՈՅ

Երեւան 912, (1779 թ. )

Գրիչ` Գրիգորիս

Յիշատակարան սուրբ թղթոցս

<33b> Ես Գրիգորիս մեղապարտ գրիչ եւ յետին ծառայ Քրիստոսի, գտի զսուրբ Թուղթս սուրբ տեառն Ներսիսի, գրեալ գրով սուրբ ձեռին իւրոյ, զկնի ԿԷ (67)ամի վերափոխման իւրոյ յաստեացս, եւ ի հնացեալ եւ ի տեղւոջէ տեղ հատեալ թղթոցն, մեծաւ աշխատութեամբ եւ ջանիւ յերիւրեցի եւ նորոգապէսի մատենիս գրեցի, զիմի այնպիսւոյ սրբոյն Աստուծոյ բան ի վայր անկեալ մոռասցի եւ աղաւաղեալ կորիցէ, այլ որպէս զամբար լուսափայլ պայծառացեալ ծաղկեսցի, յեկեղեցիս Հայաստանեայց անջինջ յիշատակաւ:

Արդ, աղաչեմ զամենեսեան, որք ընթեռնոյք կամ ընօրինակէք, յիշեսջիք զմեզ աղօթիւք ի Քրիստոս եւ թողութիւն յանցանաց հայցեսջիք ի նմանէ, որ եւ ձեզ յիշեսցէ Քրիստոս յիւր անսպառ բարիսն եւ ընդ սուրբ իւր դասեացէ, ամէն: