Հայերէն Յիշատակարաններ

***

ՄԵԿՆՈՒԹԻՒՆ ՍԱՂՄՈՍԻ ԵՊԻՓԱՆԻ ԿԻՊՐԱՑՒՈՅ ԵՒ ԱՅԼՈՑ

Երեւան 1204 (1231թ. )

Գրիչ` Ստեփանոս Կեչառեցի

Վայր` [Սանահին]

ա

<16a > Քրիստոս Աստուած, ի քո սոսկալի գալստեանդ ողորմեա ստացողի սորա Համազասպիս եւ եղբաւր իւրում Պելեին, որ յա[յ]սմ ամի փոխեցաւ ի Քրիստոս, ամէն:

բ

<29a> Քրիստոս Աստուած, քաղցրութեամբ նաեաց ի Համազասպն եւ բարի ծնաւղսն իւր ի քում գալըստենդ, ընդ աստուածախաւսութիւն առ ի բարուց վարդապետութեան հանդերձ:

գ

<50a> Յիսուս` Հաւր միածին, յիշեա ի քում արքայութիւնդ զհայր Համազասպն եւ զծնաւղսն իւր, ամէն:

դ

<75b> Զհայր Համազասպս յիշեա ի Քրիստոս ի քո յարքայութեանդ:

ե

<133a> Ո՜վ սուրբ վարպետ, ի յարժանաւոր յաղաւթս քո յիշեա զհայր Համազասպն, եւ զծնաւղսն իւր, եւ զեղբայ[ր]ն իւր, որ յայսմ ամի փոխեցաւ ի Քրիստոս:

զ

<146a> Զխաղաղութիւնն եւ զողորմութիւնն Քրիստոսի ի սուրբ ուխտէս Կեչառուաց անպակաս արասցէ:

է

<149b> Ի թու[ին] Հայոց ՈՁԲ (1233) կատարեցաւ գիրքս \\\ եա անձս Ստեփանոս, ի բազում աւրինակա[ց] ժողով[եցի զ]գիրքս զայս ի վայելումն ինձ եւ յ[իշատ]ակ հոգւոյ իմոյ, եւ հարազատ եղբաւրն իմոյ Սարգիսին, ծնաւղաց իմոց նաեւ հոգեւոր ծնաւղաց իմոյ, որ են քեռիք ըստ մարմնո, որ բազմաժամանակեա աւուրբք սնուցին զիս` Յակոբ խաչընդուս քահանա եւ Ատոմ կուսակրաւն աբեղա, որ մինչեւ եւս պանդխտանաի յանլոյս երկի[րս] Սեւորդեաց, ի հռչակաւոր ուխտն Սանահին, [զ]երկոսեան ի միում աւուր կոչեաց կոչողն ամենեցուն Քրիստոս, եւ զՄարկոս զաստուածահաճոյն եւ զպատուական քահանայն, եւ զՍարկաւագ` զմիացեալ ընդ Աստուծոյ, եւ զՄարգարէն, որ բազում գութ եցոյց մեզ մինչ յաւտարութեան պանդխտանայաք: Նա եւ զսիրելի ուս[ու]մնակիցն իմ Մաթէոս` զաղբիւրն շնորհացն, որ կիսաւրեա եւ յաշխարհէս, եւ զնորին զհարազատն զԿարապետն, որ Ընթերցուածոց մեկնիչս ինձ աւանդեցին եւ բազում գութ ցուցին, եւ զՄխիթար միւս աշակերտակիցս, զՅուսէփ կազմող գրոցս եւ զՍիմէոն: Արդ աւարտ ի վերայ ամենայն ասացելոցս` զամենաւրհնեալ զերեքերանեան զվարդապետն ի[մ զԽա]չատուր, որ բազում գութ եւ ողորմութիւն ար[ար ի] վերայ իմ:

Արդ, երեսս անկեալ աղաչեմ, որ[ք աւգ]տիք կամ ուսանիք, ըամ ընդ գաղափար ու[իցիք], յիշեսջիք ի Քրիստոս նախ զհարազատն իմ զՍարգիս, եւ զիս զՍտեփանոս` զստացող գրոցս, եւ զ[ամենեցունց], զորս յիշատակեցաք ի գիրս, յիշեսջիք ի [Քրիստոս] եւ ինքն Քրիստոս յիշողացդ եւ յիշեց[ելոցս ողորմեսցի]:

***

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Վենետիկ 89, Սարգիսեան, Ցուցակ Ա. էջ 403-404

Գրիչ Յակոբ

Վայր` Լամբրոն,

Յովանի ագարակ

<277a > Փառք գերագոյն ամենազաւր ձեռին հզաւրին եւ բոլորից նախախնամողին յաւիտեանս, ամէն:

Յամի վեցհարիւրերորդի ութսներորդի երկրորդի (233) Հայոց տոհմիս տումարի, գրեցաւ անուշահամ աստուածախաւս կենաց կտակս, որ է աւետարանութիւն Տեառն մերոյ եւ փրկչին Յիսուսի Քրիստոսի, ձեռամբ Յակոբայ սուտանուն կրաւնաւորի եւ անարժան գրչի, ի խնդրոյ սրբասէր քահանաին Կարապետի, յաշխարհիս Կիլիկեցւոց` ի Տարսովնի, առ ստորոտով լերինն Տորոսի… յանմատոյց դղեակս Լամբրուն, ի փոքրիկ ագարակիս, որ Յովանի կոչի վայրաբնակ լինելով ինձ գրչիս` ըստ նախնեացն ձայնի, թէ Աւտարք եւ պանդուխտք եմք յերկրի, ի հայրապետութեան տեառն Կոստանդեա եւ ի թագաւորութեան քրիստոսապսակ եւ բարեպաշտ թագաւորին Հայոց Հեթմոյ:

Արդ, որք աւգտիք ի սմանէ կամ գաղափար առնոյք, յիշեսջիք ի Քրիստոս զստացող գրոցս` զԿարապետ աստուածաբնակ քահանայ, զի ստացաւ զսա յարդար վաստակոց իւրոց` ի յիշատակ հոգւոյ իւրոյ եւ ի վայելս եւ ի ժառանգութիւն սրբասնունդ պատանւոյն Ատոմայ` եղբօրորդւոյ իւրոյ, զի եւ սոքա աւտար գոլով յայսմ գաւառէ, զի էին ի Միջագետաց աշխարհէն, եւ վասն աստուածասաստ ցասմանն, որ բարկութեամբ շարժեալ զմարդակերպ գազանսն, որ տապալեցին զամենայն աշխարհս Հայոց եւ զբազում ազգս մաշեցին ի սուր սուսերի, եւ սե թողեալ զհայրենի ժառանգութիւն իւրովք հարազատովքն:

Ըստ նմին աղաչեմ յիշել աղաւթիւք ի Տէր զյոքնամեղ եւ եղկելի գրիչս եւ զծնաւղսն իմ եւ զաստուածասէր եւ բարի ստրատեալտն` զպարոն Յուշապն, զի հոգւոյ չափ աւժանդակ եղեւ ինձ ի պանդխտութեանս իմում, զի պահեսցէ զնա Տէր Աստուած խաղաղութեամբ ի կեանս իւր եւ զկնի ելիցն իւր` ընդ սրբոց զինուորացն զնա դասեսցէ: Եւ որք յիշեքդ զմեզ ողորմութեամբ ի բարի, եւ Աստուած յիշեսցէ զձեզ յիւր յանհուն բարին եւ յանսպառ ողորմութիւնն, ամէն: Եւ աղաչեմ զամենեսեան, որք նայիք ի սա, անմեղադիր լինել խոշորութեան եւ սխալանաց, որ իսմա, զի այս իսկ էր կար մեր, այլ եւ աւուրքս` դաժան, եւ ես տկար գոլով պանդուխտ: Եւ Քրիստոս Աստուած փառք, այժմ եւ յանզրաւ յաւիտեանն: