Հայ
պատմագէտներուն
ուսումնասիրութեան
նիւթ
մը
կը
ներկայանայ
Հ.
Անանիայի
հետեւեալ
թուղթը:
Գերապատիւ
եւ
Գերյարգոյ
տեառն
տեառն
Ստեփաննոս
վարդապետի
Աբբայ
հօր
մերոյ
ողջոյն
աջահամբոյր
…
յաւուրս
յայսոսիկ
զնաւակ
մի
մանիօթ
աւազակաց,
որ
դաւով
առեալ
էր
ի
մօտ
աւուրս
եւ
զնաւ
մի
ինկլիզի
ի
ձեռս
բերեալ
Ճաֆէր
պէյն
եբեր
ի
Կոստանդնուպօլիս ,
եւ
զինկլիզի
նաւն
ընդ
նմա,
եւ
կախեցին
զնաւապետն
նաւաին
ի
նաւակին
իւրում
հանդերձ
շղթայիւքն
յոտին ..:
…Որդի
մի
ի
զարմէ
թագաւորացն
հայոց
որք
թագաւորեցին
ի
Կիլիկիայ,
մնացեալ
է
ասեն
ի
Մոսկովաց
երկրին,
եւ
նա
անդ
հասեալ
ի
հազարապետութեան
պարտիւ
ի
մէջ
զօրացն
մոսկովաց,
ի
ժամանակին
յորժամ
նորապսակ
թագաւորն
մոսկովաց
առաքեաց
զօրս
թիկունս
օգնականութեան
նէմցէյին
ընդդէմ
Փրուսիեային,
սա
բազում
արութիւն
քաջութեան
ցուցեալ
է
ընդդէմ
թշնամեացն.
եւ
ի
դարձին
եւ
յառաջ
իսկ
սիրելի
եղեալ
յաչս
թագաւորին,
խնդրեայ
ասեն
ի
նմանէ
թիկունս
օգնականութեան
դառնալ
ի
տէրութիւն
թագաւորութեան
իւրոյ:
Յայնմհետէ
թագաւորն
մոսկովաց
խորհեալ
եւ
թոյլտուութիւն
խնդրեալ
վասն
բանիս
այսորիկ,
այլոց
թագաւորաց
բարեկամաց
իւրոց,
ի
գալ
ամարանս
եթէ
հանդարտեսցի
խռովութիւն
վրացն
ընդ
տաճկաց,
թագաւորեցուցանելոց
է
ասեն
զսա
ի
տեղւոջ
իւրում:
Ոչ
գիտեմ
զճշմարտութիւն
պատմութեանս,
եւ
չեմ
հասեալ
յիրացն
հաստատութեան
ի
վերայ,
միայն
թէ
պատմօղն
զսոյն
անձամբ
խօսակից
եւ
ճանապարհորդակից
էր
պատգամաւորին,
զոր
առաքեալ
էր
թագաւորն
մոսկովաց
առ
այլ
թագաւորս:
…
Նուաստ
ծառայ
Հ.
Անանիա
Վրդ.
Յամի
տեառն
1765
ի
նոյեմբ.
13
[Կ.
Պոլիս
]
