Առաջին
ակնարկութիւնը
Պոլսոյ
Գրիգոր
Գ.
պատրիարքին
նկատմամբ
ըլլալու
է:
Երկրորդ
մասով
Յոյն
Պատրիարքարանի
ներքին
խռովութիւնը
կը
պատմուի:
Գերամեծար
Գերյարգելի
Աբբայ
հօր
մերոյ
եւ
րաբունապետի
տեառն
տեառն
Ստեփաննոս
վարդապետի
ողջոյն
Թղթ .
ՃԺԷ.
Օգոստոսի
14
յաւուր
ուրբաթու,
(ասեն
եւ
հաստատեն
թէ
պատրիարգն
Հայոց
վերստին
կապայ
զգեցեալ
է,
քանզի
հայք
կամէին
փոխել
զնա`
իբր
թէ
նա
եղեւ
պատճառ
կործանման
եկեղեցւոյն:
Իսկ
նա
տուեալ
առզուհալ`
նոր
ֆէրման
առեալ,
եւ
զգեցեալ
կապայ,
վերստին
նստաւ
յաթոռ
պատրիարգութեանն:
Ի
ՃԺԵ
թուղթս
գրեցի
թէ
ոմն
տաճիկ
պէյ
խնդրեալ
է
ի
պատրիարգէն
իբր
800
ղռուշ.
եւ
ի
չտալն
նորա,
էր
կործանեալ
զեկեղեցին:
Բայց
ոմանք
եւս
ասեն
թէ
ոչ
վասն
800
ղռուշիցն
արար,
զի
չէ'ր
կարօտ
այնքան
դրամոց,
այլ`
հայքն
արարեալ
են
նմա
այլ
ինչ,
եւ
նա
վասն
վրէժխնդրութեան
իւրոյ
արար
զայն:
Բայց
հայքն
հանին
զձայնն
ԸՃ
ղռուշիցն
ի
ծածկել
զմիւսն:
Շուրջ
ի
սկզբան
օգս.
ի
ԺԲ
մէտրօփօլիթքն
յունաց
ժողովին
ի
միասին
առնել
զխորհուրդ
փոխելոյ
զպատրիարգն
յունաց:
Քանզի
ի
Կոստանդնուպօլիս
հանապազ
նստին
երկոտասան
մէտրօփօլիթք
առ
պատրիարգին,
եւ
զթեմս
իւրեանց
կառավարեն
փոխանորդօք
իւրեանց.
առեալ
են
ինքեանք
զհասն
ի
թեմից
իւրեանց:
Արդ`
պատրիարգն
յունաց
իմացաւ
զծածուկ
ժողովելն
մէտրօփօլիթաս.
եւ
ինքն
ի
ծածուկ
ետ
արզուհալ
թագաւորին
վասն
ԺԲ
մէտրօփօլիթացն:
Իսկ
թագաւորն
ընթերցեալ
զառզուհալն,
ոչինչ
տայ
պատասխան :
Ապա
զկնի
աւուրց
ինչ
տան
արզուհալ
զպատրիարգէն
եւ
մէտրոփօլիթքն
ոչ
գիտելով
թէ
պատրիարգն
տուեալ
է
արզուհալ:
Զկնի
տալոյ
նոցա
զարզուհալն,
առաքէ
թագաւորն
առ
փաշայն,
եւ
ի
փաշայէն
գայ
ֆէրման
առ
պատրիարգն,
թէ
վաղվաղակի
եւ
փութով
ԲԺ-ան
(Երկոտասան
)
մէտրօփօլիթքն
չուեսցեն
ի
թեմս
իւրեանց,
եւ
մի
նստցին
եւ
կոստանդնուպօլիս:
Եւ
պատրիարգն
յունաց
իսկոյն
հրամայէ
նոցա
երթալ
ի
թեմս
իւրեանց,
տուեալ
նոցա
մէօհրէթ
զաւուրս
աւուրս:
Ապա
ելին
չուեցին
ի
թեմս
իւրեանց.
եւ
այժմ
չիք
մէտրօփօլիթ
ի
Կոստանդնուպօլիս,
բայց
եթէ
գտցի
մանզուլ
եղած,
այսինքն
եթէ
չունիցի
թեմ,
այն
է
փոյթ… :
1767
յօգոստ.
18
ի
Կոստանդնուպօլիս
Ն.
Ծ.
Հ
Յակոբոս
վրդ.
Չամչեանց
Մխիթարեան
