Մայր դիւան Մխիթարեանց Վենետկոյ ի Ս. Ղազար

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Ներկայ վաւերագրէն կիմացուի որ Հայ գաղթականութեան հիմը կը գրուի ի Թրիեստ ճիշդ այս թուականիս, յորում հայասէր կայսերուհին Մարիամ Թերեզա անուղղակի հրաւէր եւ դիւրութիւն կու տայ հայոց` գալու բնակելու հոն: Ճիշդ այդ վախճանին համար է որ ան նախապէս կը հաստատէ մեր նամակագիրը իբր Թրիեստ քաղաքի հայ քահանայ:
       Գերյարգելի Տեառն Տեառն Ստեփաննոսի մեծի Վարդապետի եւ արժանաւոր Աբբայի խնդալ ի տեր
       Կայսերուհին ազատ կացոյց զքաղաքն Դրիէսդէին վասն բազմամարդ առնելոյ զնա, այսպէս առ այս վախճան խորհեցան հասատատել ի Դրիէսդէ եւ զհայ քահանայ մի, զի գուցէ եթէ իցեն յազգէն հայոց, որք կամիցին գալ, եւ բնակիչ լինիլ ի Դրիսդէ, վասն պակասութեան քահանային մի արգելցին ի գալոյ, վասն այսորիկ ահա առաքեաց զիս ի Դրիէսդէ տալով ինձ զերկու հարիւր ֆիօրինս եկամուտ յամին բացի ողորմութենէ պատարագին մինչեւ զերիս ամս. զի տեսանելով, թէ յաճախիցին հայք ի գալ ի Դրիէսդէ ի մէջ այսչափ ժամանակիս, ունիցիմ միշտ զայն երկու հարիւր, կամ աւելի եւս եկամուտն: Արդ տեսանելով Գերյարգելութեան ձերոյ զհաստատիլն աստ հաց մի մշտնջենական քահանայի միոյ մերոյ գալստեամբ ազգայնոց ի Դրիեսդէ, հաճեսցի ուրեմն աղաչեմ ըստ նախանձու բարեաց իւրոց օգնել առ այս, եւ գրել յարեւելս առ միաբանս Գերյարգելութեան ձերոյ, զի յորդորեսցեն զմերայինս առ ի գալ, եւ հանգչիլ ի Դրիէսդէ ցուցանելով նոցա զազատութիւնն, զպատշաճաւորութիւնն վաճառականութեան եւ զդիւրագին ապրուստն տեղւոյն, ունելով եւ զմխիթարութիւնն իւրեանց հոգեւոր որչափ ես ապրիցիմ. եւ յետ մեռանելոյն իմոյ կարեն ապահով լինիլ մերայինքն ունիլ ի քահանայ իւրեանց ոմն ի միաբանից Գերյարգելութեան ձերոյ` ծանուցանելով իմ` ի ժամանակի իւրում դրան կայսերական զարդիւնս վանականաց Գերյարգելութեան ձերոյ ի յղել զհայս աստ` եւ զարժանաւորութիւն լինելոյ ի ձմերայնոց աստ` ի քահանայ հայոց… :
      
       1769 ի սեպտեմբերի 12 ի Դրիէսդէ
       Նուաստ ծառայ Յօհաննէս Արիման քահանայ անարժան